Confessionelen gevraagd uitvoering hoofdpunten te garanderen
Johnson, alleen nog een
naam
Brandt bij
Pompidou
•P
rg
Frans-Duits
Kritiek van kerk
k
overleg in
Parijs
op Franco-regime
Eis 3 jaar voor
poging tot
Tanzania meldt
moord
luchtaanvallen
>r
PAIGC zal moordenaars
Aanhanger van
Cabral berechten
Peron gedood
van
Chauffeur na
dodelijk ongeluk
d
fs
door Portugal
it
I
fc -3
ERNSTIG GEWOND
BESLAG OP KOPER
UIT CHILI
OPGEHEVEN
ZOON ONASSIS
„VIJANDEN VAN AFRIKA VERNIETIGEN”
I
I
■fik -V
as*
DINSDAG 23 JANUARI
1973
2
Adviseren
Conclusies
Lissabon ontkent
Vertrouwen
Verschillen
Bij vliegtuigongeluk
1
doorgereden
-
WIEGEL EIST ZEKERHEDEN
(Van onze redacteur in Barcelona)
over
de
ar in-
ortdu-
Ir. De
kracht
in de
il niet
in het
stratie
mver-
raam-
lorge-
ff, dat
maar
iteme
eerd.
Het communiqué verschaft geen op
heldering over de daders of de omstan
digheden van de moord. Wel wordt ver
zekerd dat de PAIGC met „verbeten vast
beradenheid” deze wandaad zal wreken
door „de verdorven kolonialisten en hun
handlangers op de heilige grond van het
vaderland uit te roeien”. De beweging
heeft gezworen „alle energie en alle
middelen aan te wenden om in zo kort
mogelijke tijd de vijanden van Afrika te
vernietigen die nu nog de grond van
Guinee-Bissau bezoedelen”.
De opvallendste verschillen tussen de
„uitgelekte” versie en de officiële tekst
BUENOS AIRES. (Reuter en EFE)
Julian Moreno, een peronistische vak
bondsleider en kandidaat voor het ambt
van burgemeester van de stad ïanus die
bij Buenos Aires ligt, is gisteren voor
zijn hnis vermoord.
huis-
lag in
■natale
tn Di-
in de
org is
wat er
ioude-
Veen
i met
ko
st de
con-
rkun-
:amen
haald
samen
■bben,
■nstop
(Die
1 niet
zeker
>mdat
afden
tijdig
g van
(met
rsma,
1st de
gheid
:n, af
sarbij
et de
Een
en in
i toe-
n, die
tings-
wijze
voor
ir de
oeten
:undt
GRONINGEN. Gisteren heeft vermoe
delijk een vrachtwagen de 76-jarige we
duwe A. Berghuis van der Molen over
reden. De vrouw was op slag dood. De
chauffeur is na het ongeluk doorgere
den.
Een bromfietser die de vrouw later
vond, zag nog juist een vrachtwagen
wegrijden. Omtrent de identiteit van de
vrachtwagenbestuurder is nog niets be
kend.
betreffen de houding van de kerk inzake
de dagelijkse politiek. Als men de rege
ringsgezinde versie had moeten geloven,
zou het document op verscheidene plaat
sen hebben verzekerd dat de bisschoppen
en de priesters de taak noch het recht
hadden zich over politieke zaken uit te
spreken.
(Van onze parlementsredactie)
DEN HAAG. VVD-fractieleider Wiegel wil van de drie confessionele
fractieleiders „zekerheden” over de uitvoering van een aantal hoofdpunten
van beleid door een eventueel extra-parlementair kabinet van confessio
nelen en liberalen. De fracties van de drie confessionele partijen beraden
zich vandaag over hun opstelling ten opzichte van een dergelijk kabinet.
Ruppert heeft de vier fractieleiders, die gistermiddag samen bij hem
waren, ten overvloede ook nog de schriftelijke vraag meegegeven of hun
fracties bereid zijn tot steun aan een parlementair kabinet van KVP, ARP,
CHU en VVD, dat volgens Wiegel nog onvoldoende op zijn mogelijkheden
is onderzocht.
ich af,
el be-
a van
steeds
voor
leder
kosten
julden
Naar de mening van Andri essen kun
nen alleen de deelnemende ministers in
een extra-parlementair kabinet aan een
programma worden gebonden en kunnen
fractievoorzitters hun slechts adviseren
al of niet mee te doen. Wiegel zei dat
het hem vooral te doen is om het beleid
en pas in de tweede plaats om de
mannetjes. „We zullen niet overvragen”,
zei hij, „maar we willen wel onze hoofd
punten kunnen realiseren”.
heeft een sombere herinnering achterge
laten in de Amerikaanse democratie,
voornamelijk door zijn gebrek aan per
soonlijke verzetskracht tegen invloedrij
ke militaire en politieke kringen rondom
de presidentszetel, die Amerika de weg
wilden opdrijven van de overweldigende
wereldmacht. Johnson heeft het nauwe
lijks begonnen werk van zijn voorganger
Kennedy om zich aan die invloeden te
ontworstelen, niet voortgezet. Hij heeft
zelfs een begin gemaakt met het tegen
deel, door de „haviken” vrij spel te
geven met hun plannen tot een snelle,
Gewelddadige oplossing van het dubi
euze Vietnamese conflict. Hij heeft zich
laten bepraten tot het uitvaardigen van
het bevel tot bombardementen op Noord-
Vietnam, nadat het Congres buiten spel
was gezet door de enscenering van een
Noordvietnamese aanval op Amerikaanse
oorlogsschepen in de Tonkin-baai.
De aanvallers waren verdreven door
het luchtdoelgeschut van de volksmilitie,
aldus de verklaring. Of er Portugese
machines werden geraakt is niet gezegd.
In Tanzania bevinden zich bases van
troepen van het Mozambiquaanse vrij-
heidsfront, de Frelimo.
Door deze guerrillastrijders is de laat
ste tijd enige malen bekendgemaakt dat
successen zijn geboekt bij de strijd tegen
Portugese troepen. Men zegt thans twee
derde van de Portugese kolonie Mozam
bique in handen te hebben.
Portugal heeft gisteravond formeel de
berichten ontkend als zouden Portugese
vliegtuigen aanvallen en bombardemen
ten hebben uitgevoerd op Tanzaniaans
grondgebied.
Enkele veelzeggende uitspraken zijn
de volgende: ..Wanneer een bisschop of
priester uit hoofde van zijn taak bepaal
de gebeurtenissen of toestanden in de
maatschappij beoordeelt, is het absoluut
onjuist te zeggen dat hij aan politiek
doet. De bisschoppen hebben de plicht
zich uit te spreken over sociaal-politieke
beginselen”. Dit moet met de nodige
voorzichtigheid gebeuren, maar „laten
allen zich er goed rekenschap van geven
dat, wanneer wij zouden zwijgen wegens
een overdreven voorzichtigheid, uit ge
mak of uit vrees, wij medeplichtigen
zouden worden aan wantoestanden”.
Wiegel meende gisteravond dat het
nog steeds mogelijk moet zijn het eens
te worden over een parlementair kabi
net van de oude vijf. Ruppert zou dan
ook snel met zijn opdracht klaar kun
nen zijn.
„Men begint in het land genoeg te
krijgen van dat ingewikkelde -gedoe”,
aldus de fractieleider van de WD, die
meende dat de KVP een keus zo langza
merhand niet meer kan ontlopen. „Doet
zij dat wel. dan zal haar dat bij de
eerstvolgende verkiezingen opbreken”.
aten
zie-
y de
;stig
Sai-
tage
bied
Ruppert zelf hoopt eind deze week tot
conclusies te kunnen komen over de
richting waarin de formatie verder zal
moeten verlopen. Hij kondigde gisteren
op een persconferentie aan, dat hij deze
week ook nog de mogelijkheden wil
nagaan voor de vorming van een pro-
gressief-confessioneel extra-parlementair
kabinet. Hij ziet voor zo’n kabinet nog
kansen, nu Den Uyl een andere socialist
als formateur accepteert en het progres
sieve regeerakkord slechts als uitgangs
punt” dient
De informateur zag in de brief van
Andriessen bovendien „een signaal” in
de richting van de PvdA. Hij sloot dan
ook niet uit dat hij beide fractieleiders
nog opnieuw rond de tafel zou brengen.
HAMBURG. (AP) De Westduitse
rechtbank heeft gisteren in Hamburg
een tijdelijke inbeslagneming van 3000
ton koper opgeheven.
Het beslag op het koper, afkomstig uit
Chili, was gelegd op verzoek van de
Kennecott Copper Company uit Ameri
ka.
De moordenaars van Cabral hebben
ook Aristide Pereira, Cabrals rechter
hand, en verscheidene andere leidende
figuren van de PAIGC (de bevrijdings
beweging van Guinee-Bissau) ontvoerd,
zo heeft de president van de republiek
Guinee Sekou Touré, gezegd.
Hij heeft daardoor méér dan welke
president voor of na hem ook het con
flict in Indo-China tot een eindeloos
drama gemaakt, ofschoon het zijn per
soonlijke bedoeling moet zijn geweest
een snelle Amerikaanse overwinning te
forceren.
Natuurlijk is de Johnson-politiek niet
de persoonlijke vinding van de thans
overleden oud-president geweest. De
machten die hem ertoe brachten koppig
en onvermurwbaar door te zetten toen
de kans op een snelle overwinning vol
komen verkeken was, waren voorname
lijk afkomstig uit militaire kringen die
zich niet konden voorstellen dat Ameri
ka ooit een oorlog zou kunnen beëindi
gen zonder hem te winnen. Meermalen
is Johnson verweten dat hij een blinde
koers voer en zich niet persoonlijk op de
hoogte stelde van de werkelijke toestand
in Indo-China. Het is en blijft de vraag
of Johnson over de talenten beschikte
om een onafhankelijk oordeel te hebben.
Zijn toespraken waren vaak primitief,
maar altijd zeer duidelijk geformuleerd
uit inzichten van anderen. Johnson heeft
nooit iemand kunnen inspireren door
een blijk van persoonlijke originaliteit,
maar hij is op zijn manier ontroerend
trouw gebleven aan wie hij als zijn
raadgevers en vrienden beschouwde.
Zijn vertrek uit het Witte Huis was
geruisloos en het was alsof hij tóen al
dood ging. Sinds Nixons optreden is er
over Johnson een koude stilte gevallen,
en wellicht hebben weinigen erbij stilge
staan dat hij tot de dag van gisteren
heeft moeten beseffen hoe enorm de
misrekening van zijn leven is geweest.
Het metaal was door de Chileense
naatschappij Codeloc, die staatseigen
dom is, naar Hamburg verscheept.
Kennecott, wiens mijnen in Chili door
de regering aldaar zijn genaast, wilde
het koper verkopen en beschouwen als
deel van de schadeloosstelling.
President Pompidou en bondskanse-
lier Willy Brandt gefotografeerd bij
het begin van hun tweedaags over
leg in Parijs. Zij begonnen hun be
sprekingen met een korte, formele
herdenking van het bestaan van het
Frans-Duits vriendschapsverdrag,
dat door hun voorgangers, president
De Gaulle en kanselier Adenhauer,
werd gesloten.
De tamelijk onverwachte dood van
oud-president Johnson van de Verenigde
Staten is omgeven met een diep-tragi-
sche symboliek, nu datgene waarvan de
ze president zijn levenswerk heeft ge
maakt, de oorlog in Indo-China, op het
punt staat in zijn eigen ongerijmdheden
te stikken.
Alle oud-presidenten van de Verenig
de Staten die gedurende hun ambtster
mijnen letterlijk dag en nacht met het
probleem Vietnam werden geconfron
teerd, zijn nu dood, behalve Richard
Nixon. Truman. Eisenhower, Kennedy,
Johnson, illustere en in de geschied
schrijving van de Verenigde Staten als
coryfeeën van het Amerikaanse wereld-
leiderschap geprezen figuren, op de
hoogste post die de westelijke wereld
kent, bekleed met een macht die hen in
staat stelde te beschikken over leven of
dood van vele anderen, zijn dode ge
schiedenis geworden. De betrekkelijkheid
van persoonlijke roem en persoonlijke
verering is in die dertig jaar in Amerika
wel zeer duidelijk geworden. De dave
rende verkiezingscampagnes, de tranen
van ontroerde echtgenoten die hun man
zagen opklimmen tot de hoogste zetel,
de voldoening van politieke binnenland
se overwinningen, dat alles heeft zijn
volkomen gebrek aan feitelijke en blij
vende betekenis gedemonstreerd in de
fundamentele ondergang die alle men
senwerk beschoren is. Zij allen zijn
dood, verenigd met degenen die als hun
ondergeschikten of vijanden in hun oor
logen het leven verloren.
Met een indrukwekkende hand strijkt
de tijd alle plooien glad die door leven
de mensen zo uitermate belangrijk wor
den gevonden. Ook Johnson is nu een
gladgestreken plooi, waarvan alleen een
naam op een grafmonument overblijft.
Wellicht is geen man in de moderne
wereldgeschiedenis zo gehaat en ver
vloekt als Johnson. Hoe velen hebben
hem in bijna alle landen der wereld een
„moordenaar” genoemd! De ruwe, mei
plompe manieren en een egocentrisch
karakter behepte senator uit Texas, door
een politieke speling van krachten geko
zen tot vice-president door John Kenne
dy, die Johnsons relaties en aanzien
nodig had om het Witte Huis een stevi
ger fundament te geven, op een totaal
onverwacht en onverhoopt moment om
hooggedreven tot de presidentszetel om
dat geheimzinnige krachten in de Vere
nigde Staten besloten hadden Kennedy
uit de wég te ruimen deze Johnson
De fractieleider van de VVD bleek
echter toch liever eerst te willen weten
hoe de confessionele drie zich tegenover
een confessioneel-liberaal extra-parle
mentair kabinet opstellen, alvorens zelf
op die vraag in te gaan. Maar Ruppert
wil .iterlijk woensdag twaalf uur deze
vraag door alle vier de fracties beant
woord hebben.
MADRID. Het omstreden document
van de Spaanse bisschoppenconferentie
over de betrekkingen tussen kerk en
staat is thans officieel bekend gemaakt.
Het is goedgekeurd met meer dan de
vereiste twee-derde van de stemmen.
Maar tegenover de 59 ja-stemmen vond
men toch nog 20 „dwarsliggers” onder
de aartsconservatieve bisschoppen, die
zelfs deze verzachte tekst weigerden te
onderschrijven. Het document staat af
wijzend tegenover het Franco-regime.
In werkelijkheid leest men eerder het
tegenovergestelde. Bovendien keert ver
scheidene malen de uitspraak terug, dat
de bisschoppen er genoeg van hebben
dat iedereen, en vooral het regime, pro
beert de kerk voor zijn politieke karre
tje te spannen.
heeft bewezen. Het verdrag was nodig
om onszelf en onze partners te tonen
dat Europa mogelijk is.”
Franse en Westduitse woordvoerders
verklaarden dat, aangezien er tussen
beide landen geen grote problemen be
staan, Pompidou en Brandt zich zouden
beperken tot overweging van stappen die
de Europese eenwording dichterbij kun
nen brengen.
Hun eerste onderhoud gisteren duurde
twee uur. Na een werklunch had een
tweede gesprek plaats.
Brandt antwoordde in het Duits en
zei: „De ervaring die we in deze tien
jaar hebben opgedaan, rechtvaardigt mij
te zeggen dat ons verdrag zijn waarde
„Ik blijf ervan overtuigd dat de
vriendschap tussen Frankrijk en Duits
land meer dan ooit onmisbaar is voor de
vooruitgang op de weg naar Europese
eenheid. Zij regeert de stabiliteit van
ons land en de ontwikkeling van de
samenwerking tussen alle landen van
het ene einde van Europa tot het ande
re”, verklaarde Pompidou.
DAR-ES-SALAAM (AP) De rege
ring van Tanzania heeft gisteravond
meegedeeld dat negen Portugese militai
re vliegtuigen afkomstig uit Mozambique
gisteren „herhaaldelijk aanvallen” op
Tanzaniaans gebied hebben uitgevoerd.
Dit gebeurde in de buurt van het
grensgebied met Mozambique, aldus de
mededeling.
Er werd niets bekendgemaakt
slachtoffers of aangerichte schade.
ATHENE. (UPI en AFP) De in aprli
24 jaar wordende enige zoon van de
Griekse reder Onassis, Alexander Onas-
sis, is gisteren levensgevaarlijk gewand
toen het vliegtuigje dat hij bestuurde
kort na de start van het vliegveld van
Athene neerstortte.
Alexander Onassis werd overgebracht
naar het ziekenhuis van Kifissaa, een
voorstad van Athene, waar professor
George Hartofylakidis een operatie van
ruim drie uur uitvoerde.
Volgens ziekenhuiskringen heeft
Alexander Onassis vele inwendige kneu
zingen opgelopen en was zijn gezicht een
bloederige massa.
Aan boord van het vliegtuigje van
Onassis bevonden zich een Britse en een
Amerikaanse tweede piloot, Donald
McGregor en Donald McCusker, die bei
den eveneens zwaargewond naar een
ziekenhuis werden gebracht
Dit merkt men o.m. uit de volgende
eisen en opmerkingen van de bisschop
pen: De wet op de godsdienstvrijheid
moet verbeterd worden om discriminatie
te verhinderen; het concordaat moet
grondig herzien worden en daarbij moet
de kerk „haar vrijheid garanderen”; ge
neraal Franco zou moeten afzien van
zijn vetorecht bij bisschopsbenoemingen,
en de kerk van haar privileges tegeno
ver de burgerlijke rechtspraak; de fi
nanciële steun van de staat aan de kerk
is geen privilege, maar een recht en
moet ook voortgaan; er moeten geen
bisschoppen meer zitting nemen in staats
instellingen van het regime; het feit dat
het regime het katholicisme tot staats
godsdienst heeft uitgeroepen betekent
niet automatisch dat de kerk staatsin
stellingen of wetten goedkeurt.
PARIJS. (AFP, UPI en DPA)
Bondskanselier Willy Brandt en presi
dent Georges Pompidou zijn hun twee
daagse periodieke overleg in Parijs giste
ren begonnen met een korte formele
herdenking van het tienjarig bestaan
van hun vriendschapsverdrag gesloten
tussen hun voorgangers Konrad Adenau
er en Charles de Gaulle.
VN-secretaris-generaal Kurt Wald
heim heeft zijn verontwaardiging geuit
over de moord. Hij betreurde de „brute
gewelddaad” tegen een Afrikaans patri
ot, die steeds voorstander was geweest
van een onafhankelijkheidsverlening door
onderhandelingen. Het Russische persbu
reau Tass noemde de moord „een nieuwe
schakel in de keten van talloze misda
den bedreven door het imperialisme én
kolonialisme in de wereld.”
KVP-fractieleider Andriessen vond
gisteravond dat de zekerheden die Wie
gel vraagt, en die ook betrekking hebben
op de punten waarover eerder de vijf
het niet eens bleken te zijn, in het
grensgebied liggen van wat nog extra
parlementair is. Die geschilpunten heb
ben onder meer betrekking op het belas
ting- en premiebeleid, defensief, ontwik
kelingshulp, het kiesstelsel en dergelijke.
Wiegel wilde niet aangeven wat hij
precies onder die zekerheden verstaat en
hoe die zouden moeten worden vastge
legd.
In het bijzijn van de ministers die
deel van hun gevolg uitmaken, beloof
den Brandt en Pompidou dat ze de
Duits-Franse verzoening verder zullen
consolideren.
DAKAR. (AFP/Reuter/DPA) De
moordenaars van Amilcar Cabral, de
leider van de bevrijdingsbeweging voor
Guinee-Bissau en de Kaapverdische Ei
landen, zullen door deze beweging, de
PAIGC worden berecht. Dit is meege
deeld in een communiqué, dat door ra
dio Conakry is uitgezonden.
Hierin wordt meegedeeld, dat
regering van Guinee het aan de PAIGC
overlaat de „misdadigers voor deze wan
daad te straffen”.
Twee jongemannen die in een auto
kwamen aanrijden, stopten voor de wa
gen van de vakbondsleider. Zij sprongen
eruit, holden naar de stilstaande wagen
en schoten Moreno en diens medewerker
Leopoldo Deheza dood. Daarop namen
zij de vlucht.
Moreno was secretaris van de afdeling
Lanus van de machtige bond van me-
aalarbeiders. Behalve kandidaat voor
iet burgemeesterschap van Lanus was
Vioreno ook kandidaat voor een zetel in
net Congres namens het Bevrijdings-
front, een coalitie van Perons Recht-
vaardigheidspartij en enkele andere
groeperingen, speciaal gevormd voor de
verkiezingen van 11
BREDA De officier van Justitie bij
de Bredase rechtbank, mr. K. Thjjssen,
heeft gisteren tegen een 25-jarige losar
beider uit Breda wegens poging tot
moord drie jaar gevangenisstraf geëist
en voorwaardelijke terbeschikkingstel
ling van de regering met drie jaar
proeftijd.
De verdachte zou in de maanden april
tot juni 1972 een thalliumsulfaatoplos-
sing in de thee van zijn 54-jarige schoon
moeder hebben gedaan. De vrouw werd
ernstig ziek en moest in een ziekenhuis
worden opgenomen. Inmiddels is ze her
steld.
Tegenover de politie en de rechter
commissaris heeft de verdachte indertijd
bekend, dat hij zijn schoonmoeder wilde
doden, omdat ze zijn huwelijk had ver
nield. Na in juli 1971 getrouwd te zijn,
was de verdachte met zijn jonge vrouw
bij zijn schoonmoeder Ingetrokken. De
schoonmoeder maakte een normaal hu
welijksleven onmogelijk, zei hij. De ver
dachte liep alle instanties af om een
huis, maar zonder succes. Hij wilde toen
zijn schoonmoeder „weg hebben”.
Voor de rechtbank verklaarde hij ech
ter dat hij zijn schoonmoeder niet had
willen doden, maar alleen ziek had wil
len maken.
De rechtbank doet op 5 februari uit
spraak.
De bisschoppen erkennen dat „wij
moeten bekennen dat wij soms in slaap
zijn gedommeld wegens een overmaat
aan vertrouwen in de katholieke een
heid” van het Spaanse volk. Zij stellen
de personen aan de kaak die hun poli
tieke en economische overmacht, alsme
de hun controle op informatiemedia,
misbruiken om hun visie op de kerk uit
te dragen en om de bisschoppen als
ware leermeesters van het geloof te
verdringen.
Pereira en de anderen waren gekne
veld,mishandeld en meegenomen naar
drie boten van de PAIGC, waarvan de
ontvoerders zich meester hadden ge
maakt. De boten waren richting Bissau
gevaren om de PAIGC-leiders uit te
leveren aan de Portugezen, maar de
marine van de republiek Guinee had de
boten geënterd en teruggebracht naar
Conakry, aldus Sekou Touré.
De daders van de moord en de ont
voering behoorden volgens de Guinese
president tot het Portugese koloniale
leger. Ze hadden zich uitgegeven voor
deserteur en waren zo geïnfiltreerd in
de PAIGC. Hij kondigde de instelling
aan van een revolutionair comité van
onderzoek in Conakry, dat de „PAIGC
moet zuiveren van de geïnfiltreerde ele
menten van de vijfde kolonne”. Portugal
heeft ontkend iets te maken te hebben
met de moord.
p
t
r,
b j
'I
