Streven naar
„de grote
samenleving”
Amerikaanse droom
voor hem reëel
1
NIXON OVER JOHNSON:
Bombardementen
„Geen broer”
(Van onze redacteur in Washington)
-
ip 7
B
X
werd door Vietnam gebroken
De pasgekozen demacratiscche leider
laris
Johnson lanceerde toen zijn nu histo-
elijk
zéér
De beëdiging van Johnson in het vliegtuig op het vliegveld van Dallas, na de moord
op president Kennedy. Links mevrouw Johnson. Rechts mevrouw Kennedy.
Johnsons Vietnam-politiek oogstte steeds meer kritiek. De leus „Johnson moordenaar’ deed opgeld. Dat leidde tot vervol-
awd,
van
spoorde Rayburn Johnson dan ook aan
het kandidaatschap van zijn partij voor
het Witte Huis te ambiëren.
Johnson was boven alles een Ameri
kaanse politicus van het oude stempel.
Toen hij zijn middelbare school had
I doorlopen en zijn ouders aandrongen op
I een verder opleiding, weigerde hij en
liftte naar Californië waar hij de beken
de Amerikaanse baantjes afwerkte: bor
den wassen, benzine pompen, bedienen
in winkels.
Johnson was zelfs niet in staat het
congres van zijn eigen partij in Chicago
bij te wonen. Hij moest toezien hoe
Hubert Humphrey, de door hem uitver-
o
g
risch geworden wetten op de burger
rechten en gaf zijn regeringsperiode de
naam van het streven naar „de grote
samenleving”. Het was echter Vietnam,
dat een dramatisch einde betekende van
zijn carrière als politicus en hervormer.
In 1948 stelde hij zich kandidaat voor
de Senaat en won met 87 omstreden
I stemmen. Al meteen ontpopte hij zich
I als iemand, die voor de politiek geboren
was. Het verwonderde dan ook niemand
dat hij als leider van de democratische
meerderheid in de Senaat werd gekozen.
In deze jaren was Sam Rayburn, de
eigenzinnige man van Texas en leider
van de Democraten in het Huis van
Afgevaardigden Jonhsons mentor. In 1960
De plotselinge dood van Johnson heeft
de Amerikaanse politieke wereld opge
schrikt. Zowel bij de leden van het
congres als bij de pers heeft men nog
zeer levendige herinneringen aan zijn
bruisende energie, zijn woedeuitbarstin-
gen en zijn schaterlach.
Johnson was vaak ongegeneerd, zoals
toen hij een van zijn honden aan de
oren optilde en onder de Amerikaanse
- ----1 ver_
ontwaardiging deed opsteken.
I dierenliefhebbers een storm van
Na in de verkiezingen te hebben ge
suggereerd dat hij, in tegenstelling tot
senator Barry Goldwater, die toen de
Republikeinse kandidaat voor het Witte
Huis was, nooit zou kunnen besluiten tot
het bombarderen van Noord-Vietnam,
gaf hij echter enkele maanden later
daartoe opdracht. Het was het begin van
een nationaal protest, dat hem ten val
zou brengen.
In de lente van 1968 stelde Eugene
McCarthy zich kandidaat tegen zijn eigen
president. Hij won in New Hampshire
op overtuigende wijze van Johnson. Toen
kort daarna ook Robert Kennedy zich
kandidaat stelde, begreep Johnson dat hij
zich geen kandidaat zou kunnen stellen
zonder een grote splitsing teweeg te
brengen in de Democratische gelederen.
Op 31 maart van dat jaar kondigde hij
aan, dat hij zich terugtrok als kandidaat
voor het presidentschap; overigens in
een rede waarin hij een bomstop op
Noord-Vietnam aankondigde.
kandidaat hadden gestaan voor sheriff”.
Twee uur na het fatale schot op John
Kennedy werd een duidelijk verbijsterde
Yyndon Johnson beëdigd als de nieuwe
president van de Verenigde Staten, in het
presidentiële vliegtuig terwijl het nog op
de startbaan stond van het vliegveld in
Dallas. In de daarop volgende maanden
beschouwde Johnson zich als Kennedy’s
erfgenaam en stelde veel in het werk om
diens idealen ten uitvoer te brengen.
In ’64 werd Johnson na veel aarzelingen
herkozen als president met een meerder
heid van meer dan 61 percent van de
uitgebrachte stemmen meer dan
Nixon verwief in de afgelopen verkie
zingen.
koren gezalfde „kroonprins” met een
kleine minderheid van stemmen verloor
van Richard Nixon.
Johnson trok zich terug op zijn boer
derij in Texas en wijdde zich aan de
bouw van een gigantisch mausoleum,
dat zijn personlijk monument werd, en
dat al zijn persoonlijke documenten be
vat. In april én n'ög ëen keer in novem
ber vorig jaar werd hij door hartaanval
len getroffen. Gisteren volgde de laatste
en beslissende.
ging van demonstranten wegens het beledigen van het hoofd van een bevriende staat. Er kwamen ook demonstraties tegen
deze vervolging, zoals hier in Utrecht in maart 1968.
loofde in „de Amerikaanse droom”. In
een herdenkingsverklaring zei Nixon dat
Johnson „een dynamische leider, een
unieke persoonlijkheid en een man van
grote gaven en onwrikbare moed” was
geweest. „Voor president Johnson was
„de Amerikaanse droom” geen frase”, zei
Nixon, „het was de realiteit van zijn
eigen leven”.
Johnsons carrière als hervormer
Later gaf hij les aan een lagere
school, en ten slotte besloot hij de
politiek in te gaan in de tijd, dat presi
dent Franklin Roosevelt zijn „New
DeaT’-campagne lanceerde om ’n eind te
maken aan de grote depressie van ma
laise van de jaren dertig.
Johnson was een vurig aanbidder van
Roosevelt en noemde hem later een
„tweede vader”.
nes Johnson werd 64 jaar geleden
op 27 augustus 1908 geboren als de
zoon van een boer. Het was een af
komst, die hij nooit verloochende.
Ook later, toen hij het hoogste
ambt van het land bekleedde, ver
maakte Johnson zijn gasten vaak
met de typische, vaak ongezouten
verhalen en anekdotes, die hem on
danks alle kritiek op zijn beleid al
tijd een menselijke achtergrond
gaven. Hij was vaak ongegeneerd,
zoals toen hij na een operatie aan
verslaggevers zijn litteken liet
zien, of toen hij een van zijn hon
den aan de oren optilde en daarmee
een storm van verontwaardiging
ontketende onder Amerikaanse
dierenliefhebbers.
De leider van de democratische se
naatsfractie, Mike Cansfield, noemde
Johnson de grootste president op het
gebied van de sociale en binnenlandse
hervormingen in de Verenigde Staten.
Zijn programma: „the great society” zal
volgens Mansfield zijn monument in de
geschiedenis zijn.
Secretaris-generaal Waldheim van de
Verenigde Naties liet onder meer uitko
men, dat het leven van president John
son was gewijd aan zijn land en aan de
schepping van een rechtvaardige en
grootse maatschappij, „Hij, Johnson,
werd president der Verenigde Staten on
der tragische omstandigheden en hij
wijdde zich met energie en moed aan de
zware taak, die hem was opgelegd.”
Senator George McGovern verklaarde
vanmorgen het overlijden van Johnson
diep te betreuren.
„Ik was nooit een broer van hem”, zei
Johnson later over Kennedy. „We waren
nooit metgezellen.” Maar Johnson had
een heimelijk respect voor de jonge
senator van Massachusetts, die hem had
verslagen en voor de intellectuelen, die
Kennedy aantrok toen hij de presidents
verkiezingen won. Toen Johnson eens
tegenover zijn vriend Rayburn zijn ont
zag uitte voor deze experts, zei Rayburn:
„Het ware alleen te wensen dat zij ooit
van de Verenigde Staten heeft gedaan
voor de minderheden. Ook de demo
cratische senator Edmund Muskie wees
op de grote rol, die Johnson heeft ge
speeld op het terrein van de burgerrech
ten, het onderwijs, het milieu, de
volkgsgezondheid en de steden in de
Verenigde Staten. „Hij streefde er als
president inderdaad naar een weg te
vinden naar een beter leven, zelfs voor
de minsten van zijn medeburgers. Zijn
tragedie en die van ons was de oorlog”.
(In Vietnam, red.).
Juni 1967. Johnson en premier Kosygin van de Sovjet-Unie gaan huns weegs na
hun tapgesprek in Glassboro.
Het was toen John Fitzgerald Kenne-
I dy, die een betere politieke organisatie
had opgebouwd, en won.
Kennedy zag echter in Johnson een
belangrijke politieke figuur, die voor
hem in het zuiden zou kunnen bereiken,
wat hijzelf nooit zou kunnen klaarspe-
I len. Hij vroeg Johnson zijn vice-presi
dent te worden. Johnson aarzelde, maar
accepteerde ten s lotte. Later zou hij
zeggen hoe teleurstellend de post van
vice-president was geweest na zijn in
vloedrijke jaren als leider van de Demo
craten in de Senaat.
„We waren nooit metgezellen”, zou Johnson later over Kennedy zeggen.
van het Huis van Afgevaardigden, Tho
mas O’Neill verklaarde eveneens dat
Johnson met zijn „Great Society” meer
dan iemand anders in de geschiedenis
WASHINGTON, (Reuter, AFP)
President Nixon heeft gisteravond zijn
voorganger, wijlen president Lyndon B.
Johnson, geprezen als een man, die ge-
z.jfJ
“jF
