AAN VREDE GAAN DENKEN
De laatste acte
Meer dan acht jaar regenden bommen op Vietnam
Miljoen doden en ongekend aantal gewonden
VIETNAM KAN NA 25 JAAR
AA
VIETNAMISERING” BETEKENDE GROTE BESPARING OP DEFENSIE-UITGAVEN
■sUKfH
WOENSDAG 24 JANUARI
1973
1950—1954
1955—1963
Vleesmolen
1946
1947—1950
ten gewond, sommigen zo ernstig dat ze hun hele ver
dere leven alleen nog maar hun hoofd kunnen be
wegen.
Het zojuist gesloten akkoord tussen de Verenigde
Staten en Noord-Vietnam, dat in de toekomst mis
schien wel het Kissinger-Tho-verdrag of het akkoord
van Parijs zal gaan heten, sluit een periode af van zes
entwintig jaar vrijwel onafgebroken oorlogvoeren in
Zuidoost-Azië. „Die smerige oorlog”, zoals de Fransen
al in 1954 zeiden, heeft volgens schattingen in Zuid-
Vietnam zeker één miljoen mensenlevens geëist, waar
onder 250.000 kinderen. Het is overigens een raming
van vier jaar geleden. Hoeveel Noordvietnamezen
tijdens moordende Amerikaanse bombardementen zijn
gedood of gewond is niet bekend. Meer dan 56.000
Amerikaanse soldaten sneuvelden, ruim 150.000 raak-
namese land met bommen te be
werken.
Het incident van Tonkin
Amerikaanse torpedobootjagers
worden in augustus 1964 aangeval
len door Noordvietnamese boten
betekent een nieuwe uitbreiding
van de oorlog. President Johnson
krijgt de verlangde blanco vol
macht van het Amerikaanse Con
gres om „offensieve operaties” uit
te voeren. Na het „incident”, waar
over men alweer in de Pentagon
papers kan lezen dat het een op
zettelijke provocatie was van de
Amerikaanse marine, begon de
Amerikaanse luchtmacht het Viet-
LAOS
CAMBODJA
1ZUID-V
Dotat ft
VIETNAM/!
Bien HgoZijêS:
^Zül3^Cbniese==
f x C CHINA
N, Long Son^X..
NOORDXVIETNAMte^
HANOlVtai PhongJiTSS:
»t
:n
n
>r
;r
W'
1
K -
-
(Van onze redactie buitenland)
Het zijn koele cijfers, zoals ook deze:
Amerikaanse oorlogskosten: 500 miljard gulden.
ongeveer
B-S2-
F
üj
te
wonden veroorzaakt dat slachtoffers
levenslang gehandicapt kunnen blij
ven.
Thailanders, Australiërs en Nieuwzee-
landers mee. Het leger van Saigon om
vat een half miljoen man.
De nederlaag van generaal Tsjang Kai
Sjeks Kwo Min Tang-regime in het
reusachtige noordelijke buurland en het
uitroepen van de Volksrepubliek China
onder leider Mao Tse Toeng in oktober
Het hieronder volgende chronologische
overzicht geeft wellicht een antwoord op
de vragen hoe het mogelijk was dat
mensen elkaar met de meest barbaarse
militaire middelen te lijf gingen. Het is
een voorlopige balans, het relaas van de
Vietnamese tragedie.
Hoeveelheid neergesmeten bommen: zeven miljoen ton (drie
maal zoveel als tjjdens de gehele tweede wereldoorlog).
Aantal gevluchte Zuidvietnamezen: circa zes miljoen.
da
en
:ot
Politieke gevangenen van het Saigon-regime:
160.000.
Aantal neergeschoten vliegtuigen van de Verenigde Staten:
8.400.
len
het
'ij-
ida
ikt
de
de
ra
ise
je-
ite
er-
:ht
in-
an
?e-
;ks
in
le
ien
en
in-
al-
'HS
lo-
ir-
lig
is-
•t-
Het weekblad „Newsweek” meldt in
oktober hoe ook oorlog werd gevoerd.
„Een Zuidvietaamees regiment in het
centrale deel van het land houdt zich
bezig met de aanvoer van alcoholische
drank, verzorgt de schone was en levert
prostituees aan één Amerikaanse briga
de”-
ra”
!h«
:ou
in.
it
>t
■t
is
e-
i-
iet
>p
rt.
o-
sl-
o-
er
en
Cijfers die nog onvermeld laten dat
het land in de zuidoostelijke uithoek van
de aarde grondig is vernield door de
oorlogsmachine. Alleen de B-52 super-
bommenwerpers hebben zo’n vijf mil
joen kraters in de bodem geslagen, gaten
van vijftien meter breedte en tien meter
diepte, nu gevuld met water, broedplaat
sen voor malariamuskieten.
1967-’68: Met een half miljoen Ameri
kaanse militairen is de oorlog ge„ameri-
kaniseerd”. Massale „schoonmaak”-ope-
raties leveren een ongekend aantal
vluchtelingen op. Amerikaanse officieren
zeggen tegen manschappen dat „een do
de Vietnamees een goede Vietnamees is”
en iedere dode Vietnamees is per defini
tie „Vietcong”-
Februari ’68 lanceert de Vietcong het
Tet-offensief. Grote delen van Zuid-
Vietnam worden onder de voet gelopen,
en moeizaam heroverd. President John
son stopt de bombardementen. Drie
maanden later begint in Parijs het vre
desoverleg, met de Vietcong als gespreks
partner, hoewel het Saigon-tandem
Thieu-Ky had gezegd „Nooit met de
Vietcong te zullen praten."
1. Ten noorden van de demarcatielijn
(17de breedtegraad) worden troepen
van de Vietminh, ten zuiden troepen
van de Franse Unie gehergroepeerd;
perialisten gedwongen worden ons land
te verlaten.”
3. Twee jaar na de overeenkomst ver
kiezingen zullen worden gehouden in
geheel Vietnam.
2. Nieuwe wapens niet mogen worden
ingevoerd
1949 gaven de Vietnamese guerrilla’s uit
eraard de nodige steun in de rug bij
hun volksoorlog tegen de Fransen.
Tsjangs nederlaag betekende anderzijds
een ommekeer in de Amerikaanse poli
tieke conceptie. Tot dusver hadden de
Amerikanen weinig aandacht geschon
ken aan de Franse koloniale doeleinden
in Indo-China. Washington voelde er na
de wereldoorlog niet veel voor de Britse,
Nederlandse en Franse kolonisatoren in
Azië te helpen, maar sinds het commu
nistische bewind in Peking was geves
tigd, en vooral na het uitbreken van de
Koreaanse oorlog (’50), begonnen de
Verenigde Staten Frankrijk financieel te
steunen.
Ondanks die steun liep het slecht af
met het Franse leger in Indo-China.
Eind 1953 lanceerde Giap een groot
scheepse aanval en korte tijd later leed
de Franse opperbevelhebber, generaal
Navarre de meest verpletterende neder
laag denkbaar, bij Dien Bien Phoe.
Frankrijk trok zich na het akkoord van
Genève terug uit Indo-China, terwijl de
Verenigde Staten vanaf dat moment
steeds meer bij het conflict betrokken
zouden raken.
1966: juli: bombardement van Haifong.
Het Amerikaanse leger groeit uit tot
400.000 man. Kardinaal Spellman tijdens
kerstbezoek aan Saigon: „Dit is een oor
log ter verdediging van de beschaving.
De Amerikaanse soldaten zijn de solda
ten van Christus, zij vechten voor God.
Amerika is de barmhartige Samaritaan
van alle naties”. In Zuid-Vietnam vech
ten nu ook Zuidkoreanen, Filippino’s,
Uit de Pentagon-papers blijkt dat de
Amerikaanse legerleiding al een plan
had opgesteld om de Fransen bij Dien
Bien Phoe grootscheeps luchtsteun te
bieden. Congresleden (onder wie de late
re president Johnson) waren van mening
dat bondgenoten in het bijzonder En
geland voor dit plan gezocht moesten
worden. De Britse regering weigerde
mee te doen.
de ondoordringbare wouden van
noordelijk Vietnam hergroepeerde de
Vietminh zich. Generaal Giap, de mili
taire organisator, bouwde volgens de
theorieën van Mao Tse Toeng zijn guer-
rillastrijdmacht op: „zwemmend als een
vis in de oceaan”, of anders gezegd,
gewapend verzet met de hulp van de
bevolking.
geen uitzondering te zijn. „Er waren
tientallen My Lai’s”, zo luiden latere
verklaringen.
In Zuid-Vietnam was inmiddels een
tegenregering gevormd met steun van de
V.S. Ngo Dinh Diem werd aanvankelijk
premier en eind 1955 na een „Volks
stemming” president, bij welke gelegen
heid Bao Dai zijn laatste restjes aan
macht verloor en zijn leven als playboy
aan de Franse Rivièra zou slijten.
De rooms-katholieke Diem zou Viet
nam „volgens goddelijk recht leiden”, als
„souverein bemiddelaar tussen volk en
hemel”. Het betekende dat hij wetten
zou gaan invoeren als „degene die gezien
wordt als een gevaar voor de natie zal
door een speciale rechtbank worden ver
oordeeld tot uitsluitend levenslange ge-
vangenistraf of de doodstraf”. De cor
ruptie in Zuid-Vietnam onder leiding
van de familie Ngo werd spreekwoorde
lijk. Diems broers kwamen op hoge
posten terecht. Een was aartsbisschop,
een hoofd van de geheime politie, een
derde ambassadeur in Engeland. Vooral
gevreesd was de leider van de geheime
dienst Ngo Dinh Nhu en diens vrouw,
diie zo reageerde op de zelfverbranding
van een boeddhistische monnik in de
zomer van 1963: „Als boeddhisten weer
een barbecue organiseren, zal ik graag
de benzine verschaffen.”
Koele cijfers uit militaire computers.
Tamelijk willekeurig bovendien .Ze ver
tellen niets van het leed dat Vietnamese
boeren <en burgers werd aangedaan. Om
van die ellende enigszins een indruk te
krijgen, kan men boeken lezen als
„Vietnamese leerjaren” van de Westduit-
se arts Wulff, die na een verblijf van
zes jaar in het land vertelde: „In som
mige streken is er eenvoudig niets meer
te eten. De bevolking probeert een plek
je te vinden in de buurt van een Ameri
kaanse basis. Van lege conservenblikken
en ander materiaal bouwen ze hutjes.
Inkomen hebben ze niet. Ze vechten om
het afval dat de Amerikanen weggooien.
Verder bedelen ze, de vrouwen zijn
prostituees voor de Amerikanen.”
1965: februari: Nieuwe reeks lucht
aanvallen na Vietcong-actie bij Bien
Hoa, een Amerikaanse basis in Zuid-
Vietrram. Maart: mariniers landen bij Da
Nang. De Amerikaanse militaire macht
groeit in dit jaar van 24.000 tot 200.000.
Johnson: „Wij zullen nooit praten met
de Vietcong
Aan de conferentie van Genève werd
deelgenomen door de Verenigde Staten,
de Sovjet-Unie, China, Frankrijk, Enge
land, Cambodja, Laos, de Democratische
Republiek Vietnam (van Ho Tsji Minh)
en de republiek Vietnam (van Bao Dai).
De wapenstilstandsovereenkomst werd
getekend op 20 juni 1954. Bepaald werd
onder meer dat:
Uit het CIA-rapport van kolonel
Landsdale blijkt dat de Amerikanen al
vóórdat het akkoord werd getekend be
gonnen met plannen te beramen om in
het noorden sabotage te bedrijven. Een
jaar later verklaarde de Amerikaanse
minister van Buitenlandse Zaken Foster
Dulles, dat de V.S. het Akkoord niet
getekend hadden en zich er niet door
gebonden achtten.
In 1950 werd 150 miljoen dollar hulp
gefourneerd; vier jaar later was de
steun opgelopen tot 1 miljard dollar.
meer
en kleine
v'
1969-1972: Onder de nieuwe republi
keinse president Richard Nixon trekken
de Verenigde Staten voor een belangrijk
deel hun grondtroepen terug, onder het
motto „Vietnamisering”. Minister van
Defensie Clifford had in ’69 al berekend
dat een Aziatische soldaat zeven percent
kostte van de uitgaven, die voor een
Amerikaanse infanterist moesten worden
gedaan. De luchtaanvallen duurden op
enkele „pauzes” en „onderbrekingen” na
onverminderd voort. Onder het bewind
van Nixon werden bijna tweemaal zo veel
explosieven gebruikt als in de vier voor
afgaande jaren. Eind ’72 leek een vrede
op komst gedurende geheime besprekin
gen tussen de Amerikaan Kissinger en
de Noordvietnamees Le Due Tho, maar
nadat er een kink in de kabel van het
geheime overleg was gekomen, kregen
de grote steden van Noord-Vietnam de
zwaarste luchtaanvallen tot dusver in de
gehele oorlog te verduren.
Hoge concentraties van deze gassen
zijn dodelijk, vooral voor kinderen
en ouderen.
Napalm, dat zulke ernstige brand-
Het Vietnam-tribunaal van 1967 in
Stockholm omschreef het gebruik van
•l deze wapens als „oorlogsmisdaad”.
Zeven maanden na de Japanse bezetting
de Franse militairen in Saigon kozen
in 1940 voor het Pétain-regime en lieten
toe dat het leger van Japan Indo-China
binnentrok sloten de Vietminh-guer-
rilla’s (onder leiding van Ho Tsji Minh)
en de Franse autoriteiten een akkoord.
Vietnam zou na zestig jaar Frans kolo
nialisme onafhankelijk worden. Kort te
voren had Ho de Democratische Repu
bliek Vietnam geproclameerd. Met zijn
Vietminh-guerrilla’s was „Hij die schit
tert” vier jaar lang de ongrijpbare on
dergrondse vijand geweest van de Ja
panse fascisten. Zijn geheime organisatie
kreeg daarbij steun van zowel commu
nisten als anti-communisten, boeddhisten
en christenen, armen en rijken, Chine
zen en Amerikanen. Gedurende de tijde
lijke bezetting van noordelijk Vietnam
van augustus ’45 tot februari ’46 begun
stigden Tsjang Kai Sjeks nationalistische
leger Ho’s Vietminh.
De terreur van het regime-Diem, ge
steund door de Amerikanen, nam voort
durend toe. Het verzet groeide ook. Dor
pelingen werden in „herplaatsingscentra”
(concentratiekampen) ondergebracht, te
genstanders van Diem, zoals de boed
dhisten kwamen in de gevangenis terecht
of werden opgeruimd. Dit leidde in be
gin 1960 tot de vorming van het Natio
nale Bevrijdingsfront (Vietcong is hun
scheldnaam), dat 'eind ’60 door Noord-
Vietnam werd erkend. Hierin werkten
alle in de oppositie gedreven groeperin
gen samen. De Vietcong bewoog zich
evenals voorheen de Vietminh „als een
vis in de oceaan”. Een andere verklaring
kan men niet geven voor het feit dat de
geschatte negenduizend guerrilla’s ge
plaatst tegenover een leger van 150.000
man, dat financieel overeind werd ge
houden door de Verenigde Staten, zich
zo goed staande wisten te houden. Deze
cijfers dateren van 1961. Een jaar later
was Diems leger verdubbeld, waren er
4000 Amerikaanse „adviseurs” met ze
ventig vliegtuigen, en nog steeds boekten
de verzetsstrijders successen. Dit groei
ende verzet werd Diem noodlottig. Hij
werd in november 1963 vermoord (de
Amerikaanse regering was van de plan
nen geheel op de hoogte), waarna gene
raals de macht in handen namen.
De vraag is echter of het volk van
Zuid-Vietnam zich nóg eens zal laten
meeslepen in de modder en de ellende
alleen omwille van Thieu’s regime. Dat
zal blijken zodra in Noord- zowel als in
Zuid-Vietnam de mogelijkheid is gescha
pen dat de werkelijke politieke volkswil
tot uiting komt. Want daarvan is tot
dusver nooit iets terechtgekomen, al
hebben de elkander opvolgende despoten
de schijn van politieke vrijheid aardig
weten op te houden.
Hoe ontstond deze „vleesmolen”, met
trefwoorden als My Lai, „tijgerkooien”,
zelfverbranding, ontbladeringsmiddelen,
fragmentatiebommen, CS-gas. laser-ra-
ketten en F-lll toestellen? „Het is een
oorlog”, aldus president Nixon in mei
1972, „ons opgedrongen door een vijand
die de uiterste verachting heeft getoond
ten opzichte van elke opening die wij
maakten naar vrede.” „Het is een oor
log”, aldus de voormalige leider van
Noord-Vietnam Ho Tsji Minh in zijn
politieke testament, „waarjn ons volk de
volledige overwinning zal behalen. On
herroepelijk zullen de Amerikaanse im-
In deze periode valt het bloedbad van
My Lai: meer dan honderd burgers,
vrouwen en kleine kinderen worden
vermoord. Drie jaar later wordt luite
nant William Calley (schuldig verklaard
aan het doden van 22 woorlozen) een
historische figuur. Maar My Lai blijkt
Al gauw na het akkoord met de
Fransen ontstonden er moeilijkheden
over de uitvoering van een aantal pun
ten. Een Franse vloot verscheen in de
haven van Haifong en beschoot de stad.
Er vielen zesduizend doden. Franse mili
tairen verdreven vervolgens de Vietminh
uit de steden en installeerden Bao Dai,
collaborateur met de Japanners, als kei
zer.
In de akkoorden komen de begrippen
Noord- en Zuid-Vietnam niet voor. Er
wordt zelfs gesproken over de „eenheid
en onafhankelijkheid van het land.”
gende toestellen met machinegewe
ren, die per minuut 18.000 kogels
kunnen afvuren.
„E-63-verklikkers” instrumenten
om mensen te lokaliseren op grond
van hun stofwisseling, ademhaling
of lichaamsgeuren.
g „Geofeme’s” instrumenten die alle
geluiden registreren.
Chemicaliën, met vrolijke namen als
„oranje”, „blauw” etc. Van oranje
hoefde een klein dier maar een mil
jardste gram naar binnen te krijgen
om te sterven.
Strijdgassen, zoals CS, DM en CN.
ge scheidslijn langs de 17de breedtegraad
zal alle zinnige betekenis verliezen. Ten
zij de grote machten opnieuw in dit
verdeelde land ieder hun eigen in
vloedssfeer willen consolideren en de
kans willen riskeren het groteske drama
van Vietnam nog eens met dezelfde
handelingen herhaald te zien.
Theoretisch is nu de situatie ontstaan
dat de Vietnamese deelstaten samen
moeten uitvechten wat het worden
moet, maar in de praktijk zou dat neer
komen op een verlenging van de burger
oorlog en een verdrijving van het zui
delijke regime, met alle brute bloedge-
weld dat eraan inherent zou zijn. Dat
moet door de politieke besprekingen
verhinderd worden en dat kan een be
spreking van lange adem zijn, omdat het
gevaar bestaat van onenigheid tussen
Noord-Vietnam en het Bevrijdingsfront.
Deze laatstgenoemde organisatie is im-
mers nog altijd een zuidelijke rebellen
beweging wier enig doel bestaat in het
vernietigen van de door de V.S. in het
leven geroepen marionettenregering van
Saigon. De leiders van Noord-Vietnam
zullen een geleidelijker weg tot hereni
ging voorstaan dan het Bevrijdingsfront,
vooral ook omdat de methode van de
rebellie voornamelijk is teruggekaatst op
de arme hoofden van de noordelijke
bevolking.
Een politiek akkoord, uitmondend in
algemene verkiezingen voor heel Viet
nam en geleidelijke inpassing van de
Vietcong in het zuidelijke politieke pa
troon, ziedaar de moeilijke legpuzzel
waarvoor alle betrokkenen zich zullen
zien gesteld. Vooral de zuidelijke rege
ring zal zich tot het uiterste verzetten
tegen zo’n oplossing en er misschien nog
wel een nieuwe ronde op het slagveld
voor over hebben om dat te voorkomen.
Amerikanen hier en elders gebruik ma
ken van:
„Bomtapijten" gelegd door
bommenwerpers.
I „Fragmentatiebommen” grote
projectielen die honderden kleine
bommen gevuld met kogeltjes of
plastic splinters, bevatten.
„Magische draken” langzaam vlie-
De thans in Vietnam ingetreden situa-
tie, die door iedereen met een zucht van
verlichting zal zijn begroet, betekent
I niet dat alle vijandelijkheden tot het
verleden behoren en dat de politieke
itrijd om de toekomst van het land is
uitgevochten.
Bovendien is ten aanzien van de strijd
|n Laos en Cambodja, die met Vietnam
deel uitmaken van het voormalige Fran
se Indochina, niets met enige zekerheid
geregeld. De feitelijke betekenis van het
akkoord ligt voornamelijk in de beëindi-
ging van de Amerikaanse militaire in
menging in de Vietnamese burgeroorlog
en de voorlopige wapenstilstand ad hoe.
De politieke onderhandelingen moeten
nog beginnen en het is de vraag of deze
I wellicht door de V.N. kunnen worden
overgenomen, dan wel gevoerd zullen
worden tussen de ondertekenaars van de
Geneefse akkoorden van 1954 afzonder
lijk, zodat ook de Sovjet-Unie en China
weer in het spel komen. Zowel Noord-
Vietnam als de politieke organen van
het Zuidvietnamese Bevrijdingsfront
zullen ernaar streven terug te keren tot
de situatie van 1954, toen de deling via
de 17de breedtegraad tussen Noord en
Zuid tot stand kwam en voorbereidingen
moesten worden getroffen tot het hou
den van algemene verkiezingen in beide
delen. Als het Noorden samen met ede
Vietcong het zuidelijke bewind Van
Thieu voorlopig blijft gedogen, gaat deze
bereidheid tochx zeker niet verder dan
het punt waarop men in 1954 al was
aangeland, namelijk dat verkiezingen
zullen moeten uitmaken of het volk van
Vietnam een herenigd Vietnam wenst en
op welke wijze die hereniging volgens
de volksraadpleging zal moeten worden
voltrokken.
Een blijvende vrede op grond van de
wapenstilstand en de deling is onmoge
lijk en voor het land ook een ondenkba
re situatie, omdat die deling indertijd
een ware exodus heeft ontketend van
Noord naar Zuid maar ook van Zuid
naar Noord, waardoor volkomen ver
wrongen toestanden zijn ontstaan. Deze
toestanden zullen zich willen herstellen,
families zullen zich willen herenigen,
boeren zullen terug willen naar hun
vruchtbare delta's, religieuze groepen
lullen tot een herstelde onderlinge een
heid groeien en de volkomen willekeuri-
km
'DA NANG=
PHNOM PENH
,CP
170.65
"Com:
tRonh:
Pteiku Pt
i Kwi NhonJj
J Tuy Hooi
[UonMelhuoO
THAILAND
tagS^uDüi°
iihbeongN
In
Het na maandenlange strijd heroverde
Kwang Tri bestaat niet meer. Om als
„overwinnaars” deze tot gruis vermalen
r.
>f
In
ra
of
n
sr
fe
n
L
tl
