Dostojewski’s roman tot drama bewerkt
Amsterdams Toneel mist
kans in „Schuld en boete
Servet-show en
Roman Polanski
Isaac Hayes vrijdag naar Den Haag
Wat ik doe, heeft soul als basis
PANDA
J
is®
95
Felle
en
Fingo
Folie,
id
RADIO EN TELEVISIE
DONDERDAG 25
JANUARI
1973
11
TV VANAVOND
RADIO VRIJDAG
TV DONDERDAG
TV VRIJDAG
en de
meester*
ruitenier
AMSTERDAM Raskolnikov,
de hoofdpersoon uit de roman
„Schuld en boete” van Dostojevski,
is een armetierig student die groots
en meeslepend wil leven in een uni
versele vrijheid. Hij wil deze ver
werven door een oude woekeraar
ster te vermoorden. Dat mislukt. In
de toneelbewerking door het
Tsjechische dramaturgenpaar Ale
na en Jaroslav Vostry erkent hij
zijn mislukking al bij het begin van
de eerste scène. In de rest van het
stuk, dat bij het Amsterdams To
neel in première ging, wordt na
gegaan waarom.
wl
a
00K MAAR IN DE MAND... HÉLA,
.WAAR ZIJN AL MIJN VISSEN?
EEN OUDE LAARS? NOU,DAN
ZIT ER ZEKER GEEN VIS, r
MEER IN HET WATER J
V
RL o
S/ö,
J. HEIJER
een
/vww
(teken
men gelijkheid
10
.‘A'S
/WW*
TOUW
onder
moed.” Met die woorden stapte hij
weg. Joris staarde hem sprakeloos
na maar hij bleef niet lang stil.
„Krrrnsch!" gromde hij knarsetan
dend. „Hoe onrechtvaardig is de we
reld! Met veel moeite had ik dat
geld vergaard; met zware hoofdbre
kens heb ik de nieuwsgierige vragen
van Panda weten af te houden, en
doe alleen wat ik voel. Ik schrijf, arran
geer of selecteer materiaal gebaseerd op
persoonlijke ervaringen of ervaringen
van anderen. Ik vind het eerlijk om
muziek te brengen, die daarop is geba
seerd. Want dat is soul-muziek in feite”.
20.35
21.00
21.45
22.25
23.25
23.35
18.45
18.55
19.05
19.20
19.45
20.00
20.21
21.10
21.40
22.00
22.30
23.00
23.15
18.45
18.55
19.05
19.30
20.00
20.20
19.10
19.30
20.00
20.21
21.20
22.50
22.50
23.20
18.45
18.55
19.05
20.00
20.20
21.10
22.00
11.10
18.45
18.55
19.05
'V9*J
T „tl»
r/M*
.-oP
r va-
met
i uw
aken.
12 of
Haas,
t
.si»
Isaac Hayes, die aan het eind van de
jaren zestig al veel bekendheid genoot
als componist van talloze soulhits van
Sam and Dave en Carla Thomas, geniet
nu wereldfaam sinds zijn „Theme from
Shaft” met veel goud en platina en een
Oscar voor de beste filmmuziek
werd bekroond. Het zijn slechts enkele
onderscheidingen uit een reeks van 87
trofeeën.
De nu 29-jarige Hayes, is vorige week
in Cannes op het Midemfestival begon
nen aan zijn eerste Europese tournee,
die hem vrijdagavond naar Den Haag
zal voeren. Of liever gezegd, niet Isaac
Hayes is op tournee, maar The Isaac
HILVERSUM II
KRO: 7.00 Nws. 7.07 (S) Badinerie. 7.30
Nws. 7.41 Echo. 7.50 (S) Badinerie. 8.24
Overweging. 8.30 Nws. 8.36 Gymn. voor
de vrouw. 8.45 Moeders wil is wet. 9.40
Schoolradio. 10.00 (S) Aubad. 10.30 Nws.
Nederland II
NOS: (K) Ti-ta-tovenaar.
(K) Journaal.
KRO: MIK.
NOS: (K) Journaal.
KRO: (K) Alias Smith en Jones
(serie).
Brandpunt.
(K) Citroentje met suiker (se
rie).
NOS: (K) Uit de kunst.
(K) Journaal.
Nederland I
NOS: (K) Ti-ta-tovenaar.
(K) Journaal.
E.O.(K) Kinderkrant.
(K) The Forerunners.
NOS: (K) Journaal.
E.O.(K) Eilanden in de wolken
(film).
(K) Muzikaal verzoekprogr.
Nader Bekeken.
(K) Koorzang.
(K) This is the life (film).
(K) U schrijft ons.
NOS: (K) Journaal.
Nederland II
NOS: (K) Ti-ta-tovenaar.
(K) Journaal.
VPRO: (K) Beertje Colargol.
Collage stomme fllmfragm.
(K) Popeye (tekenfilm).
NOS: (K) Journaal.
VPRO: (K) Berichten uit de sa
menleving.
(K) All in the family (serie).
(K) Industriebond-NVV.
(K) Barend is weer bezig.
(K) Doe. Roman Polanski.
NOS: Den Haag vandaag.
(K) Journaal.
Hayes Movement, een soulcircus dat uit
musici, danseressen en vooral veel bege
leiders bestaat.
Praten met Isaac Hayes blijkt een
bijzondere opgave te zijn, die veel tact
en vooral veel geduld vergt. Vrijwel
constant wordt het muzikale fenomeen
omringd door een muur van zwaarge
bouwde negers, die op de een of andere
manier allen iets te maken hebben met
Stax Records, de maatschappij die de
platen van Hayes op de markt brengt.
Na veel praten en lang wachten is
John Curtis, manager van Hayes, bereid
even te vertellen dat niet hij de contact
persoon is, maar Perry Allen, de man
die verantwoordelijk is voor de public
relations. Perry blijkt bereid te zijn
antwoord op enkele vragen te geven.
Dat Isaac Hayes verantwoordelijk is
voor een revival van de soulmuziek
vindt hij vanzelfsprekend. „Met een su
perster als hij is, gaat zo iets erg snel.
Maar ik geloof niet dat Mister Hayes
pure soul maakt. Het is een mengeling
van soul, pop, blues en country and
western. Het is moeilijk te kwalificeren.
Wat hij laat horen is het gezicht van de
muziek in alle toonaarden. Hetgeen na
tuurlijk erg mooi is gezegd”.
Dat Isaac Hayes met een orkest van
rond 35 man op tournee is, blijkt een
fabel te zijn. Tijdens elk concert, zo laat
waartegen Raskolnikovs beweegredenen
om drogredenen het wel moeten afleg
gen. Ook de twee schurken werden met
overtuiging en liefde getypeerd door
Broes Hartman en Jan Retèl. Maar van
de andere spelers valt niets goeds t e
melden. Het was vlak, vervelend, ner
gens gevoed door een innerlijke overtui-
zijn, maar dat hij zijn bloed niet wil
geven aan een wilde radicaal. Met deze
uitspraak is schoonzoon Mike het oneens
en Bunker is nu eenmaal zo’n figuur die
dan meteen zijn gelijk wil bewijzen.
Om negen uur zendt de VPRO het
eerste van vier Namens-programma’s
uit, gewijd aan de Industriebond NW,
die recentelijk sterk in het nieuws heeft
gestaan doen, hij het conflict in de NVV-
centrale veroorzaakte, die tot het aftre
den van voorzitter Ter Heide leidde.
Onder de titel De bond en de achterban
wordt een programma getoond, waarin
de ontwikkeling in de vakbeweging be
schreven wordt.
Na de Barend Servet-show komt de
VPRO tot slot van haar uitzending met
een vijftig minuten durende documen
taire over de regisseur Roman Polanski.
Polanski is de maker van films als Cui
de sac, Mes in het water, Repulsion,
Rosemary’s baby en Macbeth.
NEDERLAND 1: De Evangelische
Omroep heeft vanavond weer een hele
avond te vullen evenals collega VPRO
op het tweede net. Op het rijtje af ziet
het aanbod van de EO er zo uit. Om
zeven uur opent de Kinderkrant de rij
programma’s. Om half acht wordt de
schijnwerper gericht op de Amerikaanse
muziekgroep The Forerunners, die de
muziek combineert met evangelisatie
werk. De eerste vijftig minuten na het
journaal worden besteed aan de BBC-
film Eilanden in de wolken. Daarin
wordt getoond hoe de bewoners van de
Farör-eilanden leven in de onherbergza
me en vijandige streken.
Marianne Glashouwer doet vervolgens
het programma „En numijn ver
zoek.” De vervulling van muzikale wen
sen gebeurt o.a. via een optreden van
een brassband en een doedelzakband. Na
actualiteiten in de rubriek Nader beke
ken zingt in het programma Lofprijzing
in het heilige land het koor Deo Cantatus
tegen een achtergrond gevormd door het
Meer van Galilea en de stad Caesarea.
Ook biedt de EO een televisiefilm. Het
recept voor een kater toont een aan
de drank verslingerde chirurg. Hoewel
zijn omgeving hem voor de verslaafd
heid aan de drank waarschuwt, laat de
man de borreltjes niet staan. Totdat er
een onverwachte gebeurtenis plaatsheeft.
De EO eindigt met de rubriek U schrijft
ons, waarin met de bijbel in de hand
problemen van de kijkers worden be
sproken.
HILVERSUM I
AVRO: 7.00 Nws. 7.11 Ochtendgymn.
7.20 (S) Dag met een gaatje. 8.00 Nws.
8.11 Radiojoum. 8.30 De groenteman.
9.00 (S) Vingervlug. NOS: 9.20 Pedagog.
rubriek. 9.35 Waterstanden. AVRO: 9.40
(S) Mod. liederen. 10.00 (S) Voor kleu
ters. 10.10 Arbeidsvitaminen. 11.00 Nws.
11.03 Radiojourn. 11.30 (S) Causerie met
platen. 11.55 Beursber. NOS: 12.00 Blok
op de wereld. Overheidsvoorl. 12.30 Voor
de landbouw. NOS: 12.40 (S) Lichte muz.
12.50 Recht en slecht. 13.00 Nws. VARA:
13.11 Dingen van de dag. NOS: 13.25
Toerismo. 13.50 Van Ta-ta tot totale
taal. 14.00 (S) oude muziek. 14.35 Spiegel
van België. 15.00 (S) Zoeklicht op Neder
land. 16.00 Nws. VPRO: 17.00 Vrijdag:
rechtstr. progr. 17.30 Aktualiteiten. 17.55
Meded. 18.00 Nws. 18.11 Aktualiteiten.
18.20 Pol. Partijen: DS’70. KRO: 19.00 (S)
Springplank, jonge artiesten. 19.30 Kerk
en kerk-zijn in onze tijd. 19.45 Zingnde
kerk. 20.00 Echo: rep. Landelijk Pasto
raal Overleg Noordwijkerhout. 20.30
Verzoekplaten. 22.00 Voetlicht op...: ka-
baret, show en musical. 22.25 Overwe
ging 22.30 Nws. 22.40 Echo. 22.45 (S)
Goal...! 23.55 Nws.
ik daar nu in bewaren? Een vijfje!
Dat is al wat mij rest. Maar die
Haak zal niet aan mijn rechtvaardi
ge toorn ontsnappen.Verder
kwam hij niet want in zijn
boosheid had hij niet naar de waar
schuwingen van Panda geluisterd
en nu liep hij tegen het doorzichtige
wandje op dat bij de tuiningang
ging en inzet. Dat bedierf voor een té
groot deel deze voorstelling. Op een paar
scènes na, kreeg ik nergens de overtui
ging dat dit stuk zó en niet anders
gespeeld moest worden. Een gemiste
kans.
11.00 Voor zieken. 11.55 Meded. 12.00 (S)
Van twaalf tot twee. 12.22 Wij van het
land. 12.26 Meded. t.b.v. land- en tuin
bouw. 12.30 Nws. 12.41 Echo. 13.00 Raden
maar.14.00 Schoolradio 1430 (S) In
terlokaal. 15.30 Nws. 17.00 Zonder gren
zen. 17.30 (S) Metropole Orkest. 17.30
Nws. 17.32 Echo. 17.57 (NOS) Hoogoven
Schaaktoernooi. 18.00 (S) Licht orkest.
18.30 Nws. 18.41 Echo. 18.50 Verkenning
op soc. maatsch. terrein. 18.58 Marktber.
VPRO: 19.00 Vrijdag: rechtstreeks progr.
19.50 (NOS) Den Haag vandaag: 20.00
Nws. 20.15 Vrijdag concert met kamer-
muz. VARA: 21.00 Strijkkwartet. 23.55
Nws.
HILVERSUM III
EO: 7.00 Nws. 7.02 Gospelsound. 8.00
Nws. 8.02 Tussen thee en koffie. 9.00
Nws. 10.00 Nws. 10.03 Verzoekplaten van
en voor zieken. NCRV: 11.00 Nws. 11.03
Popcorn. 12.00 Nws. 12.03 Bij Barend.
13.00 Nws. 13.03 Internat, hitlijsten.
NOS: 14.00 Nws. 14.03 Felix Meurders.
AVRO: 15.00 Nws. 15.03 Top Twenty I.
16.00 Nws. 17.00 Nws. 17.03 Radiojourn.
17.05 Verzoekplaten. NOS: 18.00 Nws.
18.02 Joost de Draayer Show. 19.00 Nws.
19.02 Verzoekplaten. 20.00 Nws. 20.02 Dr.
Wiener’s Meat Show. VPRO: 21 00 Nws.
21.02 Vrijdagavond-show. 22.00, 23.00 en
24.00 Nws 22.55 Meded. 00.55 Nws.
BRUSSEL
13.55 Beursber. 14.00 Nws. 14.03 School
radio. 15.00 Nws. 15.25 Lichte muz. 16.00
Nws. 16.10 Lichte muz. 17.00 Nws. 17.10
Lichte muz. van vroeger. 17.55 Weeg
schaal. 18.00 Nws. 18.55 Voor soldaten,
18.28 Paardesportber. 18.30 Wegwijs we
zen. 18.45 Sport. 18.55 Taalwenken. 18.57
Lichte muz. 19.00 Nws. 19.30 Lichte muz.
19.40 Keurig Engels. 19.45 Boekbespre
king. 20.00 Gevar. progr. 21.00 Splin-
ternws. 22.00 Nws. 23.00 Nws. 23.10 Jazz.
23.40 Nws.
NEDERLAND 2: De kijkers die vana
vond op het tweede net afstemmen,
moeten op alles voorbereid zijn, want
Barend Servet is weer bezig. Muziek en
zang bepalen mede het karakter van de
show, waaruit Harry Touw (Otto Kolk-
vet) is verdwenen. Tussen zeven en acht
uur vertoont de VPRO het beertje Co
largol, de fragmenten uit stomme lach
films en een tekenfilm met Popeye.
Na het journaal is het eveneens la
chen geblazen met de serie All in the
family. Vader Archie Bunker, achter
wiens ruwe bolster een blanke pit schuil
gaat, beweert in een tafelgesprek met
zijn gezin, dat hij best bloeddonor wil
V
23. Nadat belastinginspecteur Ha-
chel Ha& de geldzak van Joris had
gewogen, haalde hij er een bankbil
jet uit en overhandigde dat aan de
tomatenkweker. „Dit blijft u over
na deze aanslag-ineens”, sprak hij.
„Maar laat ik u waarschuwen dat
hiermee de voorlopige aanslag nog
niet voldaan is. De betalingstermijn
Perry Allen weten, wordt voor een basis
gezorgd van een ritmesectie en enkele
blazers. In totaal 10 musici. Dan zijn er
nog eens zes danseressen. Het orkest
wordt verder aangevuld met musici uit
het land waar wordt opgetreden,
taak waarmee Harry van Hooff in Ne
derland is belast.
Nog even probeert een in allerijl ge
waarschuwde body-guard met lichame
lijk geweld het gesprek te verstoren,
maar Isaac Hayes zegt dat het okay is.
Op de opmerking dat vele mensen in de
zaal van het Palais des Festivals in
Cannes zijn opgestoken vuist als een
Black Power-demonstratie hebben uitge
legd, moet hij hartelijk lachen. „Nee, ik
heb geen enkele binding. Ik ben musi
cus. De politiek is voor de politici’’.
NU IS NU
De vraag of hij verantwoordelijk is
voor een soul-revival ontwijkt hij. „Dat
weet ik niet. Het is in elk geval niet
mijn bedoeling. Soul was tóen. Nu is nu.
De muziek die ik nu maak, is algemener.
Kijk, Sam and Dave maakten muziek
die veel directer was, bestemd voor een
speciaal publiek. Wat ik doe heeft de
soul als basis. Tenslotte blijven we ne-
germusici. Maar als je Shaft soul wilt
noemen of Memphis-sound, wel, dan
vind ik het best. Dat moet het publiek
maar uitmaken. Ik noem het muziek. Ik
3' r
De opvattingen van Raskolnikov, een
vat van tegenstrijdigheden, worden ge
toetst aan die van twee welgestelde,
maar échte misdadigers (een oplichter
en een sadistische moordenaar), twee
rechtschapenen (een wijze politiecommis
saris en een vroom hoertje), maar vooral
aan het miezerige lijden van zijn dage-
lijkse omgeving. Je ziet dan ook in het
toneelbeeld van Frank Raven een reis-
achtig scherm van losse panelen waarin
1 telkens kleine vertrekken worden uit
gespaard. Armelijke kamertjes met lage
zolderingen. Elke scène een ander ka
mertje, maar eender van armoe en vuil.
De bevrijding, die Raskolnikov in die
vertrekjes bij die goedige, intelligente,
vieze, gemene, kleine mensen zoekt,
komt t enslotte wél. Echter niet in de
misdaad (De titel „Schuld en boete”
hoort eigenlijk vertaiald te worden als
„Misdaad en straf”), maar in de straf. In
de laatste scène gaat het scherm omhoog
en zie je voor het eerst de volledige
toneelruimte, waarin Raskolnikov over-
blijft met het hoertje Sonja, op wier
aandringen hij zich aangeeft bij de poli
tie.
Regisseur Zdenek Kraus, een Tsjech
die al enige jaren in Nederland werkt,
suggereert met dit toneelbeeld, dat in
straf en boete de lijdende mens pas
vrijuit kan ademen. Op de achtergrond
zie je een enorme ikoon van madonna
met kind. Het is als het ware de vergro
ting van de christelijke vergeving, waar
mee Sonja haar Raskolnikov, die in
andere dingen gelooft dan het christen
dom, tot inkeer brengt. Of Dostojevski
inderdaad van een dergelijke christelijke
vergeving overtuigd Is, betwijfel ik. Uit
de reactie van Raskolnikov op het mo
ment, dat Sonja hem haar kruisje om
hangt, kan ik hét niet afleiden. Boven
dien zit je niet als Rus uit 1870 naar
deze „Schuld en boete” te kijken, maar
jls een Nederlander van 100 jaar later.
Dan betekent zo'n twintig meter hoge
Moeder van Altijddurende Bijstand eer
der een voorbije roomsigheid dan een
universeel geldende vergevingsgezind
heid. In ieder geval is de kans te groot
dat zo’n ikoon je op foute associaties
brengt.
De overgang van die lange reeks ka
mertjes, waarbinnen steeds maar natu
ralistisch, soms mooi, soms oudbakken
spel geleverd wordt, naar de zinnebeel
dige en abstracte laatste scène, overviel
me wel erg plotseling. Het kan een
vooroordeel van me zijn, maar bij lezing
van het stuk kreeg ik de indruk dat
deze toneelbewerking meer gediend was
geweest met een gestileerde vormgeving
in de trant van hetgeen Peter Oosthoek
deed met die andere romanbewerking
„Kees de jongen”. Of de toneelbewerking-
op-zich recht doet aan het boek, kan
ik niet beoordelen. Ik weet er te weinig
van.
Hans Croisets Raskolnikov leed zicht
baar, geslingerd als hij werd tussen
arrogantie en zieligheid, de Übermensch
die hij wilde zijn en de underdog die hij
is. Een knap stuk werk, al miste ik iets
van het onverklaarbare demonische dat
deze figuur óók kenmerkt. Max Croiset
els d e politieman was in zijn eerste
grote scène misschien nog wat overdre
ven komisch, maar in de laatste con
frontatie gaf hij zijn figuur precies de
intelligentie en menselijkheid mee,
(Van onze bijzondere verslaggever)
CANNES. Terwijl het licht wat
weerkaatst in zijn met zweetdruppels
bedekte, naakte bovenlichaam en zijn
kaalgeschoren hoofd, staat Isaac Hayes
als een slavendrijver voor het orkest.
Zijn armen geven met krachtige slagen
het ritme aan. De diepbruine kleur van
zijn lichaam wordt slechts onderbroken
door strengen gouden kettingen, die los
jes om zijn brede schouders hangen. Een
strak zittende, zwarte maillot en met
bont beklede laarzen completeren de
outfit van de man die in Amerika
„Black Moses” wordt genoemd de
zwarte Mozes, de soulmagiër.
ISAAC HAYES
Nederland 1
NOS-NOT: Schooltelevisie.
NOS: (K) Ti-ta-tovenaar.
(K) Journaal.
TROS: (K) Calimero
film).
(K) Flipper (serie).
Zorro (serie).
NOS: (K) Journaal.
TROS(K) Op losse groeven.
(K) Het geheim van de Nijl.
NOS: (K) Journaal.
cht
A5TANA5I
SiXiiii
een kleine bergplaats en wat kan
weet. Goedenacht, meneer. Goede-
DAN
MOETEN WE
DEMACW/NtKWERS
v ZOEKEN!
NEE-HJ) 15 ER NEE
f HEEFT OOK GEEN ZIN
MEER. ZOLAN6KAN
ASTANAS NIET ZONDER
PIL
ZJNEgNOe. /KHEBTHELE LEEF-6EPEËLTE4
AFGEZOCHT GEEN
ENKEL SPOOR.
ZOU UV-IA HEM ONTVOERD HEBBEN OM
HEM*T GEHE1MTE ONTFUTSELEN...'? AAN DE
ANDERE KANT...KATIA ZOUTNETZO GOEO
GSDAAN KUNNEN HEBBEN. MAAR WAAROM
X ONS DAN GEWAARSCHUWD? ft,X
