HILVERSUMSE
PSYCHOLOGE
kunnen na één maand
WIL EIGEN
INSTITUUT
35 JAAR NYLON-KOUS
Part time-werkende
EEN MEMORABEL FEIT
vrouwen: hebt geen
IVROUWl
hoge verwachtingen
is
:ia^
Up
„Jonge astmapatiënten
kuren gezond naar huis”
M 1
r?
naar
.1
I-
1
i ii
11.2
KTIE
de
1
Negen ton
Huiselijke sfeer
Te massaal
Eerst bewijzen
EUR
op
af
UERS
recht
1
"1.1
27 JANUARI
ZATERDAG
Erbij
1973
23
22
1
:tie
liven
IA*
tl»®
I M
Motieven
14
'7
/i
ilr
1
'patronen,
nuiden
te richten
7.
i
i
V-premie
kkleding
't
13508,
amheden
iënteren
Uw
Met de nylonkous kwam ook de nylon-
kleding, van rok tot jas.
jk te
ire Wer-
everwijk
e verwijk
irden ge-
„Het Astmafonds wil tnjjn plan, het
therapiehuis op te zetten, wel steunen,
maar dan moet ik eerst met bewijzen
„De geestelijke gemakzucht van medi
ci, ouders en patiënten is daar debet
aan. Pillen voorschrijven en laten slik
ken is immers zo gemakkelijk en be
trekkelijk weinig tijdrovend.” Voor ou
dere patiënten vindt mevrouw Dijkhuis
dit alles niet zo erg omdat andere facto
ren, het vastliggend levenspatroon, zo
zwaar wegen dat echt genezen praktisch
niet meer mogelijk is. Bij mensen onder
r maand,
•en geldt
-.
komen. Ik zeg, dan moet ik eerst dat
huis hebben. Ik ben ervan overtuigd dat
mijn therapie de kinderen van astma
bevrijdt. Ik heb heus alles wel eerst
goed berekend, overdacht en bestudeerd.
Ik weet dat de trein niet in het ravijn
zal rijden. Particulier doen de mensen
niet wat je zegt. Astmapatiënten zijn
ongelofelijk obstinaat. Je geeft ze bij
voorbeeld dat mini-stroomapparaat mee
naar huis en je zegt, dat ze er geduren
de een maand drie maal per dag aan
moeten zitten.”
de jeugdige patiënt van astma af. Ik
hoop dat het ziekenfonds dan bereid zal
zijn de kuur die de jongen of het meisje
in Hilversum ondergaat, te gaan beta
len.”
Een maand kuren zal ongeveer 2500
gulden moeten kosten. De pensionprijs
zal rond 500 gulden bedragen. „De ou
ders betalen de pensionprijs. Er is dan
ook een evenwicht. Dan is het niet zo
van: gaan jullie maar vakantie houden
in het therapiehuis. Er komt een sfeer:
de kinderen moeten beter worden.”
de 20 25 jaar is naar haar mening
genezing mogelijk via de psychologische
totaalbelevimgstherapie in het therapie
huis dat zij wil openen.
Als niet-patiënte bezocht de psycholo
ge de astmakliniek in Davos. „Geschokt”
kwam zij terug. „Daar gebeurt alles veel
te massaal. Astmapatiënten hebben juist
een zeer besloten verzorging en opvang
nodig. Voor kinderen is 't daar hopeloos.
Ze zijn uit de familiesfeer gerukt. Er is
wel een school, maar astmapatiënten
hebben een zo hoog mogelijke opleiding
nodig. Dat is daar ondenkbaar.”
„Het is onmogelijk om daar astmathe-
rapie op hoog niveau te bedrijven. Iede
re dag koud en warm douchen is voor
een astmapatiënt erg belangrijk. Ze heb
ben in de kliniek één douche op de
dertig mensen. Het is nog een handdou-
che ook, zodat het douchen niet ont
spannend is maar alleen gericht is op
schoonmaken. Alles is verschrikkelijk
oud, zeker niet rendabel. Er zou een
nieuw dak op moeten voor meer dan
een miljoen. Het verwarmen van de
kliniek kost, in verhouding tot de hoe
veelheid patiënten die er mee gebaat is,
buitensporig veel. Ze moeten de boel
verkopen. Laten ze voor de ouderen
maar een paar chaletjes bouwen op een
.y
1 H 5
Men is het erover eens dat part
timers geen aparte behandeling mo-
gen verlangen, onder het motto dat
rechten en plichten van de part timer
gelijk moeten zijn aan die van full-
time werkende vrouwen. Maar dan
moet part time-arbeid wel als gelijk- I
waardig worden gewaardeerd: „Part
timers zijn geen restcategorie die I
naar believen kunnen worden in- of
uitgeschakeld.”
Wat betreft Je motieven van de
vrouw die wil gaan werken, vindt
een deel van de leden dat de vraag
naar motieven in feite niet gesteld
mag worden. Anderen vinden kennis
van die motieven juist wel belang- 1
rijk, omdat ze van betekenis kunnen
zijn voor een goede voorlichting en
begeleiding. Geld verdienen als enig 1
motief voor part time-arbeid blijkt 1
overigens als een alleszins „eerbare”
zaak te worden gezien.
WVWVVVVVVUVinnWWVVVVVVtWVVVVVWVIMMWVVVMMVVWVWVVVVVVWVVVVVVVVVWWVVVUVVVVVVVMVVWW
■uurinachi-
doeren te-
Prijzen,
ar het be-
lafonds en
voor het
Jten. Top-
116, Be-
02510-23414.
r gewenst,
luurmachi-
boeren te-
r. prijzen,
or het be-
lafonds en
voor het
Jten. Top.
116. Be-
02510-23414.
r gewenst.
«5-b.Ve
r -» Umuld™
„En dan bel ik op, nee zij bellen mij
niet, en dan vraag ik: en hoe gaat het?
Dan zeggen ze dat ze ’s morgens verge
ten zijn aan het toestel te gaan zitten,
omdat ze zich zo goed voelden. Nou ja,
dan ga je al. Hoe kun je dan iets gaan
bewijzen? Gelukkig zijn er enkele top-
medici geïnteresseerd in mijn plannen,
maar het beroerde bij die hoge pieten is
dat ze zeggen of schrijven hoe interes
sant ze mijn ideeën vinden en verder
niets doen. Dat kan ook vaak niet omdat
die mensen zelf overbelast zijn.”
Mevrouw Dijkhuis zou het liefst eens
in de ziekenopbouw „roeren”. „Er moet
veel meer preventief gebeuren voor de
astmapatiënten. Niet alles in de zieken
huissfeer. Witte jassen, bloeddruk opne
men, foto’s maken, dat is niet goed voor
ze. Bij ons thuis mochten we vroeger niet
eens het woord „astma” noemen, om zo
doende geen psychische besmetting te
veroorzaken. De preventie moet voorop
staan”.
„Wij kunnen als psychologen niet veel
beginnen omdat wij niet onder het zie
kenfonds vallen. Het ziekenfonds heeft
enorme reservefondsen voor plannen die
hun een besparing opleveren. De astma
patiënt is een van de duurste patiënten
voor het ziekenfonds. Welnu, al die jon
gelui die bezig zijn invalide te worden,
betekenen voor het ziekenfonds een la
wine van kosten. Een eenmalige maan
delijkse kuur in mijn therapiehuis helpt
stuk goedkope grond. De ouderen kun
nen daar dan recreëren, maar de jonge
lui moeten daar geen vakantie gaan
houden, die kunnen na één maand in
mijn therapiehuis gekuurd te hebben,
gezond naar huis gaan.”
„Astma is geen ziekte, het is een
kwaal. De oorzaak is een storing in de
beleving; dat is de afdeling van de
psycholoog. Die storing grijpt in op het
zwakste punt van de betrokkene. De
dispositie bepaalt of het bijvoorbeeld
astma of een maagzweer wordt Het is
oorspronkelijk een vertrouwensstoring,
die zeer jong kan hebben plaatsgevon
den, waardoor de belevingstotaliteit ver
stoor is. De totaalbeleving moet hersteld
worden. Gedurende de maand waarin
de kinderen de kuur ondergaan moeten
zoveel mogelijk van die totaalbelevingen
op hen worden losgelaten.”
„Dat moet geschieden in een gezellige
huiselijke sfeer. Ik heb al een huis op
het oog in Hilversum. Er zal alleen een
overdekt verwarmd zwembad bij moeten
komen.” De dagindeling heeft mevrouw
Dijkhuis al klaar liggen. „De kinderen,
ik dacht aan een groep kinderen in de
leeftijd van 14 tot 20, staan op en moeten
in pyjama naar het warme zwembad.
Allemaal zwemmen en daarna moeten
ze onder een hogedrukdouche waar om
de minuut afwisselend warm en koud
water uitkomt. Dan ademhalingsregula-
tie en geen ademhalingsgymnastiek
waarover ze in Davos praten. Gymnas
tiek is forceren, regulatie betekent soe
pel maken en dat moet gebeuren. Hierna
moeten de patiënten aan het mini-
stroomapparaat.”
„Er gaat een stroom door het lichaam,
die er normaal in het lichaam ook al is.
Een hartelektrocardiogram wordt ook
gemaakt door de stroom uit het lichaam.
opgewonden berichten over een nieuwe
textielvezel, die voor textiel- en mode
wereld een revolutie zou kunnen beteke
nen. De nieuwe vezel werd in de kran
ten beschreven als „een nieuw soort
De Europese modewereld heeft er des
tijds weinig of niets van gemerkt. Het
was 1938 en een tweede wereldoorlog
stond op uitbreken, maar in de Ameri
kaanse bladen verschenen in die dagen
zijde, op chemische basis gemaakt”. Eni
ge weken later werd de nieuwe ontdek
king in Amerika officieel bekend ge
maakt door Du Pont, en de naam van
dit concern is sindsdien altijd in één
naam genoemd met de naam van het
nieuwe produkt: nylon.
Dit jaar is het precies 35 jaar geleden
dat die eerste bruikbare nylonvezel uit
de reageerbuis kwam. Intussen is er al
weer een hele generatie opgegroeid die
niet beter weet dan dat pantynylons en
kousen van nylon zijn. En die geen weet
heeft van de min of meer tot slobberen
geneigde breisels van fil d’écosse, waar
mee hun moeders en grootmoeders in de
vooroorlogse jaren hun benen plachten
te bedekken.
n van uw
aanleg en
'rijblijvend
daarop wel een gunstige uitzondering.
Het werk dat aangeboden wordt, is
grotendeeld „eenvoudig van aard" en
vrouwen die part time-werk zoeken
dat geestelijke inspanning vergt, ko
men dan ook nauwelijks aan bod.
De kans op promotie en leiding
geven is nog altijd zeer gering. Wel
nemen de scholingsmogelijkheden toe,
maar daar staat de ervaring tegeno
ver dat de combinatie van scholing
en verplichte praktijkervaring voor
menige vrouw een te zware belasting
wordt. Argumenten van werkgevers
zijde als „groter verzuim, geen onge
regelde diensten en overwerk willen
doen” blijken nog altjd een taai leven
te hebben.
Als voornaamste belemmering voor
de vrouw zelf ziet men nog altijd de
geringe scholing en opleiding van de
vrouwen, de belastingheffing, het
ontbreken van voorzieningen inzake
opvang, overblijfmogelijkheden en
schooltijden van de kinderen en het
gebrek aan hulp bij ziekte van ge
zinsleden.
id prijsop-
stoffeer.
Üke prijs,
ubelstoffe-
Jinrichting
Haarlem.
al
De psychologe, die evenals haar beide
zoons, astmapatiënte was, vindt dat de
hele astmatherapie op het ogenblik is, zo
van: „We proberen het maar eens en
dan kijken we wel wat er gebeurt.” Ze
zegt: „De huidige astmabemoeiing be
paalt zich tot bescherming van buitenaf,
maatschappelijke begeleiding en afhan
kelijk maken van medicijnen. Door de
praktisch uitsluitend natuurwetenschap
pelijke benadering en de eis van het
Nederlands Astmafonds, andere thera
pieën te bewijzen door middel van sta
tistieken. dreigt een ernstige verstarring
en eenzijdigheid in de astmaproblema-
tiek op te treden.”
De historie van „de nylon”, de kous
waarvan de naam identiek werd en
bleef aan het nieuwe materiaal, begint
met een ijzersterke mythe: nylonkleding
zou onverslijtbaar zijn. „Nylon: sterk als
staal!” schrijven de Amerikaanse mode-
pagina’s, en dat slaat dan wel op bepaal
de toepassingen van het nieuwe kunst-
produkt, maar blijkt in de praktijk niet
op te gaan voor nylonkousen en andere
lingerie. Het enthousiasme van de con
sumenten was in de beginperiode over
stelpend.
Zomer 1940, als Europa aan een vijf
jaar durende versoberingsperiode op al
lerlei gebied begint, komen in alle ste
den van Amerika voor de eerste keer
nylonkousen in de winkels. De verkoop
punten worden door kooplustige vrou
wen bestormd en dat beeld zal zich na
de Tweede Wereldoorlog in Amerika
herhalen. Want in 1942 wordt nylon
voor toepassingen in het burgerleven
aan de markt onttrokken en vanaf dat
moment spreekt de historie vrijwel uit
sluitend over toepassingen in de toenma
lige oorlogsindustrie, zoals voor parachu
tes. gevechtskleding en tenten.
In dat stuk oorlogshistorie van de
nylonvezel past ook het verhaal van „de
duurste nylons ter wereld”. Die waren
van de Amerikaanse filmster Betty Gra-
Het huis dat mevrouw Dijkhuis wil
hebben zal met zwembad ongeveer ne
gen ton kosten. „Ja, hoe kom je aan dat
geld. Ik hoop dat iedereen de zinnigheid
van het sluiten van Davos inziet. Als de
kliniek verkocht wordt, moet ei gezorgd
worden dat het geld niet wegspoelt. Ik
reken er een beetje op dat er dan voor
mij iets overblijft.”
„Ik geloof ook niet dat Davos door die
hoge ligging zo ideaal is. Ik heb mensen
gekend die thuiskwamen, en toen begon
het feest direct weer opnieuw. Ik wil
mjjn therapiehuis. Als ik niets doe, blij
ven we ook maar doorgaan met medicij
nen. Kinderen krijgen medicijnen toege
diend. die door hormonale stoornissen
een vertraging in de groei veroorzaken.
Die toediening van medicijnen bij de
jeugd gaat zich op latere leeftijd wre
ken. Ik zeg: zonder medicijnen zijn de
kinderen in mijn therapiehuis na een
maand van hun astma af. Voor de
ouderen zou ik ook nog veel kunnen
doen, maar ja, je moet toch ergens mee
beginnen.”
Na de ministroomkuur moeten de kinde
ren zelf Mueslli maken. Dat is een soort
rauwkostmenu. Dan hebben ze al een
hele stoot beet van de therapie. Ik wil
dan met part-time mensen werken,
’s Morgens zal een sociaal-psycholoog
met hen over de toekomst praten en
mogelijke problemen van de patiënten
bespreken. Voor de middag wil ik een
therapiepsycholoog hebben. Voorts moet
er iemand komen voor de vrijetijdsbe
steding. Ik denk dan vooral aan paard
rijden of aan zeilen op Loosdercht
omdat beide sporten bijzonder rustge
vend zijn en voor de totaalbeleving zor
gen.”
De psychologe die zegt dat zij evenals
haar zoons helemaal van astma af is,
behandelt voornamelijk mensen met
maagzweren, met migraine en dan voor
al omdat zij er haar hele leven mee
geconfronteerd is, astmapatiënten.
„Mede door mijn ervaring in de fami
lie kan ik zeggen dat ik deskundig ben.
Mijn vader, die ook een astmapatiënt
was, is een goed voorbeeld van die
totaalbeleving waar ik steeds op hamer.
Hij is 84 geworden, terwijl hij van zijn
vierde jaar af aan astma leed. Ik heb
mij altijd afgevraagd waarom is die
man toch nog zo oud geworden. Mijn
vader ging ieder jaar met mijn moeder
een kunstreis maken en dan was hij
volkomen vrij van astma. Hij heeft eens
gezegd dat wanneer hij voor een mooi
schilderij stond, hij zich volledig gezond
voelde en geen last van astma had.”
„Het komt niet door de vakantie, de
ontspanning, wat vele leken zouden den
ken, nee, het is de totaalbeleving die hij
tijdens die kunstreis voelde”.
„HET LIJKT erop dat de potentiële
part timers hun verwachtingen niet
al te hoog moeten stellen. Zij kunnen
maar in geringe mate rekenen op de
solidariteit van de thuisblijvers en op
die van de full time werkende man
nen en vrouwen. Ook zal hun proble
matiek voorlopig nog onvermijdelijk
blijven samenhangen met de gezins-
verantwoordelijkheid. Om die rede
nen zullen zij hun verlangens en eisen
moeten objectiveren en ze niet for
muleren vanuit hun vrouwelijk
groepsbelang. Het uiteindelijk gestel
de doel is immers: vrouwen en man
nen gelijke keuze en gelijke kansen”
Aldus de slotconclusie van een be
schouwing „Vrouw en arbeid” in
„Vrouwen en hun belangen”, het
maandblad van de Nederlandse Vere
niging voor Vrouwenbelangen. De
vereniging heeft indertijd een detail
van het vraagstuk „Vrouw en arbeid”
als studieonderwerp aan de leden
voorgelegd, namelijk de deelneming
aan het arbeidsproces door de vrouw
met gezinsverantwoordelijkheid. Kort
gezegd: de part time-arbeid door ge
huwde vrouwen.
De studiegroepen hebben zich be
ziggehouden met de aspecten arbeids
marktbeleid, werkwijze van de ge
westelijke arbeidsbureaus, scholing en
de opstelling van overheid, werkge
vers, vakvereniging. Geconcludeerd
wordt dat de belangstelling voor de
problematiek groeit bij diegenen, die
verantwoordelijk zijn voor het in
schakelen van de vrouw in het ar
beidsproces. Er wordt (incidenteel)
geëxperimenteerd, onderzoek wordt
gestimuleerd. Maar van een duidelijk
gericht beleid op korte of langere
termijn is nog geen sprake.
Als de balans van dit ogenblik
wordt opgemaakt, komt „Vrouwen en
hun belangen” tot de volgende con
clusie: de vraag naar part time-ar
beid neemt toe, maar vraag en aan
bod komen nog niet op de juiste
manier bij elkaar. De gewestelijke
arbeidsbureaus „nieuwe stijl" maken
Nimmer is er zoveel te doen geweest rond de astmapatiënten als de laat
ste maanden. Moet de Nederlandse astmakliniek in het hooggelegen Zwit
serse Davos nou wel of niet dicht. Medio februari zal een onderzoekcom
missie met een eindrapport komen. Tot die tijd zullen vele astmapatiënten
nog in de onzekerheid verkeren waarin zij nu al bijna een jaar leven. Vele
patiënten zouden zich geen raad weten zonder hun jaarlijks vaak enkele
weken durend verblijf in de kliniek te Davos. De 53-jarige Hilversumse
psychologe in de ontspanningstherapie, drs. G. A. Dijkhuis-Vermande, die
er eigen astma-therapie-inzichten op nahoudt, wil de astmakliniek in Da
vos zo snel mogelijk gesloten zien. Zij wil in Hilversum een therapiehuis
van de grond krijgen, waar iedere maand tien jongens of meisjes een
kuur ondergaan. Mevrouw Dijkhuis wil zich vooral richten op de jeugdige
astmapatiënten, zo tot twintig jaar, omdat die naar haar zeggen nog ge
nezen kunnen worden.
ble, beroemd om haar mooie benen. Ze
slaagde erin een paar nylonkousen bij
opbod te verkopen voor het bedrag van
40.000 dollar. Doel: een steentje bijdra
gen aan het geld voor de oorlogslenin-
gen van de geallieerden in de Tweede
Wereldoorlog.
In de na-oorlogse jaren kwamen en
gingen er speciale begrippen, die met de
nylonkous van doen hadden: de „nylon-
clubs” (twaalf paar kopen, het dertiende
paar cadeau) en de „nylon-slangen”. Dat
laatste was in Amerika de benaming
voor de lange rijen vrouwen die onmid
dellijk post vatten bij de warenhuizen
als die een aanbieding in (toen nog
schaarse) nylonkousen hadden.
Sinds de jaren vijftig heeft het nieuwe
toepassingen van synthetische vezels ge
regend. Het produkt nylon wordt ge
volgd door andere volledig synthetische
vezels met hamen als dacron, orion,
lycra. In de herenmodesector begint het
met sokken, er komt een periode van
nylon-overhemden en -blouses, avond
jurken en bruidsjurken. Maar het en
thousiasme voor en de verheerlijking
van „honderd procent nylon” als toepas
sing voor kledingstukken bekoelt in de
loop der jaren bij de consument behoor
lijk en verschuift naar de mengweefsels,
waarin de synthetische vezel samen met
natuurvezels een plezieriger, mooier en
even gemakkelijk te onderhouden pro
dukt blijken op te leveren.
Daarnaast blijft de „goede oude ny
lonkous” een verhaal op zichzelf. Een
verhaal met ups en downs, met revolu
ties zoals de ommezwaai van kous naar
pantynylon, en met geniepige strepen
door de rekening van de fabrikanten,
toegebracht door de altijd weer onvoor
spelbare „grote mode”. Er is heel wat
gebeurd sinds het bekende modetijd
schrift Vogue bij een foto van een paar
fraai versierde kousen schreef, dat hier
mee „het summum van kousen nerf ectie”
was bereikt Dat was dan wei in het
jaar 1902. toen een materiaal als nylon
alleen nog maar in de dromen van
uitvinders bestond.
V - V>. i
11
.et'»
Professor J. Bastiaans, hoogleraar
in de psychiatrie en tevens lid van
de medische commissie van het Ne
derlands astmafonds, vindt de plan
nen van mevrouw Dijkhuis-Ver
mande erg idealistisch. „Het is een
goed idee, maar zij moet op een
meer wetenschappelijk verant
woorde wijze te werk gaan. In de
kern van de zaak zie ik wel iets,
maar ik heb nog niemand gezien die
door haar geneeswijze beter is ge
worden. Het kan wel waar zijn,
maar ze zou in een bestaand cen
trum eens een groep mensen moe
ten gaan behandelen. Dan kan haar
methode uitgetest worden. Je kunt
als industrie ook niet ineens met
een nieuw medicijn op de markt
komen. Ik sta voor iedere nieuwe
methode open, maar moet de zaak
eerst kunnen documenteren”, aldus
prof. Bastiaans. Mevrouw Ddjkhuis-
Vermande wil best gedurende een
maand haar therapie bewijzen,
meer wetenschappelijk verant-
„Maar dan moet het een gezellig
huis zijn. Het moet bij mijn thera
pie passen. Je kunt het niet in een
koude, oude kliniek doen. Daar komt
bij, dat ik me realiseer dat ik niet
alles alleen kan. Het Astmafonds
zegt alleen: bewijst u het maar”.
C-,
K
