Vader, moeder en dochter in greep van rovers
Prof. Sijes drijft
Rajakovic in hoek
Jordanië richt zich
Ook koninklijk
huis moet
zuinig zijn
Swastika van
1700 jaar in
Israel ontdekt
Russische
concessie
Actie van
heel Vietnam
gaat voort
Radicaal-rechts spekte CDU-pot
Iljoesjin met
37 inzittenden
Zandauto rijdt
jongen dood
Oegandees leger
in paraatheid
gebracht
I
verongelukt
I
achtergrond
op Arabische wereld
re
Jt
I
PROCES TEGEN SIMON WIESENTHAL
Nederlander rondt
Pressiemiddel tegen Israel
Kaap Hoorn
met booreiland
Nog geen spoor van
„hasj-moordenaars”
i
r 2'--
3
DINSDAG 30 JANUARI
1973
Aangeslagen
Schots parlementariër
OM ZAMBIA TE HELPEN
Autoroof
Vredeskans
HELSINKI-CONFERENTIE
Onbetrouwbaar
(Van onze redacteur in Bonn)
Karl Schiller
N azi-propagandist
BONN De CDU en haar hulptroepen hebben in de campagne
voor de Westduitse parlementsverkiezingen van november 55,6 mil
joen gulden uitgegeven aan propaganda. Daarvan kwam ongeveer
34,5 miljoen van anonieme en vaak hoogst obscure geldschieters, die
hoopten te «voorkomen dat Willy Brandt zou worden herkozen.
Brand’s SPD gaf, samen met haar kiezersinitiatieven, voor propa-
ganda-acties „slechts” dertien miljoen gulden uit.
Vliegtuig
1-
-
(Van onze redactrice in Wenen)
(Van onze redactrice in Wenen)
bestuurslid
nse
kei
itig
Har
Een broer van een van de verdachten
in Deil arriveert bij het stadhuis.
Met het voornaamste doel van de
publikatie wil Brandt’s partij zich
naar de toekomst richten: voorkomen
Dat geldt dan speciaal voor kringen
die de mening van minister van Defensie
Dayan verkondigen. Dayan is de mening
toegedaan dat een vredesregeling met
Jordanië nooit een reële mogelijkheid is
geweest, terwijl zijn rivaal, vice-premier
Allon, deze mogelijkheid wel aanwezig
achtte.
DEN HAAG. De acht hulporganisa
ties. die samenwerken in de nationale
actie „Heel Vietnam” hebben gisteren
besloten de fondsenwerving voor hulp
verlening tin de slachtoffers van de
Vietnamese oorlog met kracht voort te
zetten. Gironummer 777 in Den Haag zal
daarvoor openblijven. Daarnaast zullen
plaatselijke activiteiten, bijvoorbeeld vis
scholen en bedrijven, worden bevorderd
en voortgezet.
000
len
de
ngs
icio
de
Jal-
ren
het
ina,
and
de
no-
aeft
der
oek
ken
er-
ard
lei-
erd
>lo-
tei-
Hij
hij
de
en-
ler-
ijn.
aid
banken die ook advertentiecampagnes
voerden en op andere manier finan
cieel meewerkten. Eén ding hebben
beide echter gemeen: het doel was
de CDU weer aan de macht te bren
gen.
de
io-
)to
>er
ie,
en,
en
n-
tb-
zij
ti
en
achtergelaten en daar een automobilist,
de veehandelaar W. Versteeg uit Beesd.
tot stoppen gedwongen door te doen
alsof zij wilden liften.
Toen de heer Versteeg was gestopt om
ze mee te nemen, trok er één een
pistool. Hij sommeerde de automobilist
om achterin te gaan zitten. Dat weigerde
de heer Versteeg pertinent. „Ik ga niet
achterin mijn eigen auto zitten”, beet hij
hen toe. Daarop moest hij uit de wagen
komen en reden de beide jongemannen
er vandoor.
Boven de boerderij cirkelde voortdu
rend een vliegtuig van de rijkspolitie. In
het gemeentehuis van Deil hadden zich
de politie-autoriteiten verzameld. Daar
waren ook de procureur-generaal van
het Arnhemse gerechtshof, mr. A. W.
Holsteijn, de commissaris van de koning
in in de provincie Gelderland, mr. H.
Lange nacht van onderhandelen
W. Bloemers en de officier van Justitie
aanwezig. Van hieruit werd voortdurend
telefonisch overleg met de gijzelaars en
het ministerie van Justitie gevoerd.
De omgeving van de boerderij van de
familie Smits was de hele avond afgezet.
De met karabijnen bewapende rijkspoli
tie hield het huis van alle kanten nauw
lettend in het oog. Filmen en fotografe
ren werd de aanwezige verslaggevers
niet toegestaan.
Vandaag gaan brieven uit naar alle
scholen waarin gevraagd wordt mee te
werken aan de verkoop van één miljoen
plakplaatjes a 50 cent per stuk. Binnen
kort vindt een gesprek met de vakbon
den plaats, om te zien wat er in de
bedrijven kan gebeuren. Gedacht wordt
aan bijvoorbeeld een uurloonactie.
Over de opbrengst in dit weekeinde
van „Heel Vietnam" tot nu toe was
gisteren nog niets te zeggen, omdat nog
geen giro-afrekeningen binnen waren.
(Vervolg van pagina 1)
DEIL. De twee overvallers, die zich gisteren na beroving van een post
agentschap in Den Bosch in de boerderij van de familie P. Smits aan de
Hoevenseweg in Enspijk verschansten en de bewoners de 58-jarige heer
en de 55-jarige mevrouw Smits en hun 23-jarige dochter Jannie sinds
dien gijzelden, maakten tegen middernacht de politie duidelijk dat zij al
leen van een hun ter beschikking gestelde auto gebruik zouden maken als
zij de gegijzelden konden meenemen. De autoriteiten gingen op dit ver
zoek vannacht niet in: de bezetters konden volgens de autoriteiten een
vrije aftocht krijgen als zij de beide vrouwen in de boerderij achterlieten.
Tot nu toe hadden de Russen zich
tegen het verlenen van zulke mandaten
hardnekkig verzet. Een omschrijving van
het agendapunt zelf vonden ze al meer
dan genoeg. Het Westen daarentegen
wilde duidelijke opdrachten voor de
commissies. De Russen zijn daar nu dus
voor gezwicht, hetgeen in conferentie-
kringen als een interessante ontwikke
ling wordt beschouwd.
Volgens de Russische opvatting zou de
desbetreffende commissie zich moeten
laten leiden door de drie principes die
voor inter-statenlijke betrekkingen gel
den: niet-inmenging, geen toepassing van
geweld, onafhankelijkheid en gelijkge-
rechtigheid. Bovendien zou men het eens
moeten worden over maatregelen om de
veiligheid te vergroten, onder andere
door vreedzame regeling van geschillen.
Dit is volgens de Russische delegatielei
der Malzev als mandaat voldoende, tot
meer concessies is hij onder geen enkele
voorwaarde bereid.
Zwitserland heeft inmiddels alle, in de
afgelopen weken binnengekomen voor
stellen over de agenda gegroepeerd in
vier probleemgebieden. Deze behelzen: 1.
veiligheid, 2. economische samenwerking,
3. uitwisseling van cultuur en mensen, 4.
een eventueel vervolg van de conferen
tie.
dat deze stijl in de Bondsrepubliek
wordt herhaald. Wie het document
doorwerkt, ontdekt inmiddels dat ook
de speurders van de SPD nog heel
wat verborgen is gebleven. Wat zij
konden reconstrueren is echter ont
hullend genoeg.
stituut voor Oorlogsdocumentatie.
Aanvankelijk was er enig gekibbel
over de vraag of de heer Sijes als
getuige of als getuige-deskundige kon
worden gehoord, maar toen men het
daarover eens was geworden, stond niets
meer een bijna drie uur durende verkla
ring in de weg. De heer Sijes maakte
gebruik van een document, ,op grond
waarvan nog dwingender dan voorheen
geconcludeerd kon worden, dat Rajako
vic niet alleen begin 1941 wist, dat de
„endlösung” een aanvang had genomen,
maar ook dat onder „endlösung" uitslui
tend moord op grote schaal kon worden
verstaan.
De Haagse advocaat mr. N. A. M.
Schipper arriveert bij de boerderij.
Swastika’s zijn als versieringen in sy-
nagoges eerder gevonden, maar ze waren
nooit zo sprekend als die welke men nu
heeft blootgelegd.
De vondst werd gedaan door dr. Dan
Barag van de Hebreeuwse universiteit
van Jeruzalem en Yosef Porath van de
dienst voor oudheidkunde en musea van
de Israëlische regering.
De passagiers waren 15 Britten, zeven
Amerikanen, twee Zweden, twee Egyp-
tenaren, een Fransman, een Canadees,
een Ier en een Jordaniër.
De wrakstukken en de stoffelijke res
ten van de inzittenden zijn op de bebos
te glooiing van een berg gevonden. Het
toestel, dat van Cairo naar Nicosia
vloog, is kort voor de landing veronge
lukt
Zo was de pijnlijke situatie kort nadat
de moeder van een van de jeugdige over
vallers telefonische contact vanuit het ge
meentehuis in Deil met haar zoon pro
beerde te krijgen. De overste Plattel, dis
trictscommandant van de rijkspolitie van
het district Nijmegen, was tegen die tijd
van mening dat de zaak goed zou aflo
pen en dat er geen bloed zou vloeien.
Maar ondanks het onderhoud dat de
moeder van de overvaller met haar
zoon had, was de toestand tegen het
aanbreken van de dag nog ongewijzigd.
Ook de Haagse advocaat mr. N. A. M.
Schipper ging naar de boerderij om
beide jongemannen aan het verstand te
brengen dat het weinig zin had zich niet
over te geven, „want Nederland is te
klein om dan nog rustig verder te le
ven”, zoals procureur-generaal mr. A. W.
Holsteijn uit Arnhem het voorbije nacht
om half één op een persconferentie uit
drukte. In Deil kwam ook een broer van
een der overvallers aan.
Vanuit het gemeentehuis in Deil werd
gisteravond aan één stuk door met de
twee met handgranaten en automatische
vuurwapens bewapende mannen onder
handeld. In de Simca waarmee zij wa
ren gevlucht, vond de politie behalve
postzegels ook automatische geweren. De
mannen zijn beiden bekenden van de
politie.
Alle toegangswegen rond Enspijk (ge
meente Deil) werden na de gijzeling
afgesloten. Scherpschutters en twee
pantserwagens waren rond de boerderij
samengetroken. Men was op alles voor
bereid.
De twee mannen, tussen de 20 en 25
jaar oud, werden maandagmiddag na de
overval, waarbij zij enige duizenden gul
dens buit maakten, op de rijksweg naar
Utrecht klem gereden door de rijkspoli
tie. Zij vluchtten Enspijk in, waar zij
wilden binnendringen bij boer Van
Zantwijk. Toen deze hen van de deur
schold, vluchtten zij bij de boerderij van
de familie Smits, een paar honder meter
verderop in het ruilverkavelingsgebied
in de Tielerwaard, naar binnen.
„Rhodesië moet door alle leden van de
Organisatie van Afrikaanse Eenheid mi
litair worden bevrijd”, zei hij. Hij voeg
de hieraan toe dat wanneer de organisa
tie zulk een besluit zou nemen „alle
zwarten in Rhodesië in opstand komen.”
In het huis waren alleen mevrouw
Smits en haar zwangere dochter Jannie
aanwezig. Boer Smits, die op het mo
ment van het binnendringen van de
overvallers in de stallen was, moest naar
binnen. Schoonzoon Cor van de Wete
ring en dochter Ida, die zich in de
nabijheid van de boerderij bevonden,
boden in de loop van de avond aan de
plaats van hun schoonouders respectie
velijk ouders in te nemen. De bezetters
weigerden dit.
Tevoren hadden de overvallers de ge-
atolen auto waarin zij munitie en wa
pens vervoerden op de Haaftenseweg
Zij verzochten president, dr. Raunig,
bij de voortzetting van deze zaak dr.
Harster, ex-bevelhebber van de Duitse
politie en de SD in Nederland, als getui
ge te willen laten oproepen. Daar zullen
nog wel enkele maanden overheen gaan,
maar intussen kan worden geconstateerd
dat Rajakovic met grote angst het ver
loop van dit, door hemzelf aangespan
nen, proces zal gaan volgen, omdat niet-
inwilliging van diens eis de mogelijkheid
opent opnieuw een groot proces tegen
hem te beginnen.
NICOSIA. (AP) Een Iljoesjin-18
straalverkeersvliegtuig van de Egypti
sche maatschappij Misrari is gisteren in
het Kyrenia-gebergte van Cyprus neer
gestort, waarbij alle 37 inzittenden 30
passagiers en zeven bemanningsleden
om het leven zijn gekomen.
Deze cijfers komen voor In een
pocket over „De CDU en haar hulp
organisaties”, waarmee de SPD bin
nenkort de Westduitse boekenmarkt
zal verrijken. Dat gebeurt, zo werd
gisteren bij overhandiging van de do
cumentatie aan de pers verklaard,
omdat de stijl van de tegenpartij in
de verkiezingsstrijd „principiële vra
gen over het wezen van onze demo
cratie en over het begrip voor demo
cratie bij de conservatieven in ons
land heeft opgeworpen.”
WENEN. De Sovjet-Unie heeft tij
dens het ambassadeursoverleg In Helsin
ki, waar de Europese veillgheidsconfe-
rentie wordt voorbereid, gisteren een
opmerkelijke concessie gedaan. Moskou
is bereid de commissie voor de veilig
heid, die in de tweede fase van de echte
veiligheidsconferentie haar werk zal be
ginnen, een mandaat toe te staan.
NAIROBI. (AFP) Het Oegandese
leger is in staat van paraatheid gebracht
om Zambia te kunnen helpen wanneer
het door Rhodesië zou worden aangeval
len. Dit zei gisteren in Kampala gene
raal Idi Amin, de president van Oegan
da, in een vraaggesprek voor de radio.
In officiële Israëlische kring ziet men
de stap van koning Hoessein als een
wezenlijke verandering en is men ge
neigd hiermee de onbetrouwbaarheid
van koning Hoessein aan te tonen.
Achter „burgerinitiatieven” en „stu-
diegemeenschappen” duiken steeds
weer rechts-radicale elementen op,
contactpersonen voor parlementsle
den, industrie en natuurlijk het grote
krantenconcern van Axel Springer,
die een kapitaal in de CDU-cam-
pagnes moet hebben gestopt.
Het is wellicht niet geheel correct
dat de SPD de obscure groepen, die
Brandt als een drinkebroer, een onge
neeslijke zieke, een landverrader en
de onherroepelijke ondergang van het
vrije Duitsland voorstelden, over één
kam scheert met de industrie en de
Hamilton, die al eerder kritiek
heeft geleverd op de monarchie, zei
dat volgens de laatste schatting het
moderniseren van het 4900 ton me
tende vaartuig ruim 16 miljoen gul
den zou gaan bedragen, vijf maal het
bedrag dat men in oktober verleden
jaar had geraamd.
„Als de regering de prijzen wil
bevriezen om de inflatie tot stand te
brengen, waarom kan zoiets dan ook
niet slaan op de „Brittannia”? Tegen
de tijd dat de verbouwing gereed is,
zullen de kosten nog veel meer zijn
opgelopen. Het is een absoluut schan
daal”, aldus Hamilton.
Beuk. De Gelderse gemeente Lichten
voorde raakt zijn grootste en oudste
boom kwijt. Het is een 150 tot 200
jaar oude rode beuk, die volgens
boomchirurgen uit Bunnik aan onwe
tend vandalisme ten gronde is gegaan.
Vrachtauto’s hebben de grond dusda
nig vastgereden, dat het hoofdwortel
net rond de beuk is verstikt.
ROTTERDAM. Het zeevarend
volkje van de lage landen, dat in de
Nederlandse geschiedenis herhaalde
lijk roem oogstte op de wereldzeeën,
blijft heer en meester van de woelige
baren. Dit blijkt opnieuw uit het
staaltje van stuurmanskunst, dat de
55-jarige kapitein A. Poot uit Vlaar-
dingen met zijn sleepboot rond Kaap
Hoorn uithaalde.
Voor het eerst in de scheepvaart-
historie werd de Kaap met een sleep
gerond. Met de „Poolzee” van Smit
International trotseerde hij daarbij
harde stormen en wist het booreiland
„Blue water 2” met zijn afmetingen
van 70 bij 70 meter ondanks de
dreigende ijsbergen in veilig water te
brengen.
ke stap op de weg naar normalisering
van de positie van Jordanië in de Arabi
sche wereld.
Konging Hoessein was als gevolg van
zijn harde optreden tegen de Palestijnse
commando’s tot zondebok van de Arabi
sche wereld gemaakt^ De laatste weken
echter is dit isolement aan het afbrok
kelen. Voor het toetreden tot het geza
menlijk commando zijn een aantal rede
nen aan te geven. Allereerst is het een
pressiemiddel van Jordanië tegen Israel.
Koning Hoessein heeft de laatste twee
jaar via allerlei kanalen duidelijk laten
weten bereid te zijn tot een regeling met
Israel, maar aan Israëlische zijde is daar
geen belangstelling voor, omdat Hoessein
niet alle Israëlische territoriale eisen
kan en wil inwilligen. Daarom richt de
koning zich nu weer tot de Arabische
wereld, in de hoop dat de Israëliërs toch
nog met hem in zee zullen gaan.
Dan zal namelijk als bewezen kunnen
worden geacht, dat Rajakovic al begin
1941 van het verloop der zaken op de
hoogte was. Dat was juist bij de zaak
die tot zijn veroordeling leidde als niet-
aangenomen beschouwd.
JERUZALEM. (Reuter) Israëlische
oudheidkundigen hebben in een oude
synagoge in het dorp Ein Gedi aan de
Dode Zee een 1700 jaar oud mozaïek
met afbeelding van het hakenkruis ge
vonden, aldus werd gisteren In Jeruza
lem bekendgemaakt.
(Van onze redacteur in Israel)
CAIRO. Koning Hoessein van Jor
danië heeft er op de Arabische defensie-
liga in Cairo zoals gemeld mee inge
stemd, dat de Egyptische minister van
Defensie, generaal Muhmad Ismaiel, hei
opperbevel krijgt over het oostelijk
front tegen Israël in Jordanië. Dit bete
kent op papier althans dat het
commando van Syrië, Irak, Jordanië en
Egypte langs Israëls oostelijke grens
weer verenigd wordt.
In Israëlische militaire kringen gelooft
men niet dat deze stap ook zal beteke
nen dat Jordanië daadwerkelijk vreemde
troepen op Jordaans grondgebied zal
toelaten, maar het is wel een belangrij-
Het ongeluk gebeurde op een terrein
bij het Noorderstation in Groningen,
waar men bezig is de spoorlijn op te
hogen. Het vele daar liggende zand trekt
nogal wat kinderen aan. Er is geen
afrastering.
Toen een 25-jarige chauffeur gister
middag achteruit wilde rijden, zag hij
kinderen achter zijn wagen. Hij claxon
neerde, waarop de kinderen wegrenden.
Alleen de 11-jarige jongen moet achter
da wagen zijn blijven staan.
LONDEN. (AP) Een Schots lid
van het Britse parlement, Willie Ha
milton, is fel van leer getrokken
tegen de hoge kosten verbonden aan
het opknappen van de „Brittannia”,
het jacht van de koningin.
WENEN. Maandag is in Wenen een
proces begonnen, dat tegen ir. S. Wie
senthal werd aangespannen door dr. Ra
jakovic, de Oostenrijkse nazi die gedu
rende de oorlog in Nederland korte tijd
een functie bekleedde in het politieappa
raat onder Seyss-Inquart.
Simon Wiesenthal had in 1967 in een
weekblad geschreven: „Raja behoort tot
een kleine groep van ongeveer tien men
sen die al begin 1941 hebben geweten
wat de Duitsers met het woord „endlö
sung” bedoelden. De oud-SS’er, die twee
ëneenhalf jaar in de gevangenis heeft
gezeten wegens zijn wandaden tijdens de
tweede wereldoorlog, voelt zich in zijn
eer en goede naam aangetast door deze
beschuldiging en daagde zijn opponent
voor de rechter.
Op verzoek van Wiesenthal en diens
advocaat, dr. Skrein, verscheen als getui
ge prof. dr. B. A. Sijes, docent moderne
geschiedenis in Leiden en wetenschappe
lijk hoofdmedewerker van het Rijksin-
DE SPD ZEGT te hopen dat de
CDU de les van het boekje, dat
vooral over haar hulptroepen wordt
opengedaan, leert, ook al „omdat meh
bij voorzichtige beschouwing kan
zeggen dat het bij die meerderheid
van onze burgers kennelijk niet loont
om politieke discussies met laster,
verdachtmakingen en schoten uit een
hinderlaag te voeren.”
Dezer dagen werd overigens bekend
dat Karl Schiller, één van de verlie
zers bij de verkiezingen nu definitief
in dienst zal treden bij de Zuidafri-
kaanse sigarettenfabrikant Anton Ru
pert. De gewezen „super-minister” uit
de regeripg-Brandt zou voor Rupert
een bank in Luxemburg gaan leiden.
Het is dan ook niet ondenkbaar dat
Israel de kans voor vrede met Jordanië
nu voorbij heeft laten gaan en dat het
binnenkort te laat zal zijn.
De tweede reden voor het toetreden
tot het gezamenlijk commando is de
hoop op financiële steun van Koeweit.
Jordanië is een bijzonder arm land, dat
voor een groot deel leefde op bijdragen
van het rijke olie-sjeikdom Koeweit.
Koeweit staakte echter deze betalingen,
als zijn bijdrage in de steun voor de
Palestijnse verzetsorganisaties.
Tenslotte is deze stap ook bedoeld
voor president Nixon. Op 6 februari zal
koning Hoessein in Washington de Ame
rikaanse president ontmoeten. Hij zal
dan ongetwijfeld Nixon verzoeken druk
op Israel uit te oefenen een soepeler
standpunt in te nemen en het oostelijk
commando is dan een stok achter de
deur.
angst voor eenvolgende regering-
Brandt probeerden te kweken, wordt
niet duidelijk. Maar dat Erhard in
dertijd zelfs niet wilde weten wie
erachter zat, kan men zich nu best
voorstellen.
Diefstal, vechtpartijen en beroving
kwamen al wel steeds meer voor bij
transacties in verdovende middelen.
Doodgeschoten was er echter in Neder
land nog niemand.
GRONINGEN. In Groningen is gis
termiddag de elfjarige jongen Engeltje
Ensing ondef de wielen van een achter
uitrijdende zware zandauto geraakt.
Het kind was op slag dood.
Rajakovic en ’.lens verdediger, dr.
Boeck, raakten duidelijk aangeslagen
door het magistrale getuigenis van prof.
Sijes.
HET GAAT vaak vooral om de
verbindingen. Wie precies de zes mil
joen gulden hebben betaald voor de
advertentiecampagne waarin de ge
wezen SPD-ster Karl Schiller samen
met oud-kanselier Ludwig Erhard
Centrale figuur was de vroegere
nazi-propagandist Hugo Wellems, die
nauwe betrekkingen onderhoudt met
Franz Josef Strauss en bijvoorbeeld
met een bestuurslid van Daimler-
Benz.
AMSTERDAM. Tevergeefs heeft de
moordbrigade van de Amsterdamse poli
tie tot dusver gezocht naar de „hasj-
moordenaars van de Bijlmer”. In krin
gen van drughandelaars en -gebruikers
in Amsterdam hebben de rechercheurs
(nog) geen spoor kunnen vinden dat
naar hun Identiteit kan leiden. Men
spreekt ondertussen van een ernstige
ontwikkeling in de drughandel, nu daar
bij maandag de eerste dode, een 27-
jarige Surinamer, is gevallen.
De heer Versteeg waarschuwde twee
patrouillerende politiemannen die in
middels de gestolen auto met wapens
hadden ontdekt. Inmiddels waren de
overvallers de doodlopende Hoevense-
straat ingereden, waar zij zich klem
reden bij de boerderjj van de
familie Smits. Daar dwongen zij me
vrouw Smits een taxi te bellen met
bestemming Utrecht. Toen de chauffeuse
met haar taxi arriveerde bij de Hoeven-
sestraat, was daar inmiddels de politie
gearriveerd, zodat die al spoedig wist
waar zich de overvallers bevonden.
2.:
