Industrie liever radikaal in aanpak dan sociaal
MENSEN BIJ FUSIES VAAK VERGETEN
Nieuw akkoord
tussen Israel
en EEG
Lire oorzaak
zwakke dollar
West-Duitsland
Drs. Bakkenist
treedt af als
VNO-voorzitter
Uitstel van
Hoger personeel wil
met naar
compromis
Clandestiene
Spaar bij
de Nederlandse
Credietbank
betaling
voor SOL
bedrijven ter
jenever uit
hulp-suiker
t^_Ji Nederlandse Credietbank
dl HWjl W
15
WOENSDAG
1973
JANUARI
3 1
14
Radikaal advies
Geen oogkleppen
Niet ideaal
CAO groot-metaal
4 J4% Bankboekje
Giften
Kosten
Redelijk
i
het
ADVERTENTIE
•t
Tarieven per 1 februari 1973
4 Spaarrekening
faillissement redden
4-7% klimspaarregeling
Het ideale en unieke spaar plan.
Open een inkomstenrekening dan kunt u automatisch sparen I
MCXIHHlffl
Zes maanden opzegging
Twaalf maanden opzegging
Twee jaren vast
Drie jaren vast
Vier jaren vast
Vijf jaren vast
Jeugdspaarregeling (Zilvervloot) 6 54% rente plus 10%
rijkspremie over inleg en rente,
6 54% winstdelingsspaarregeling.
6 54% bedrijfspremiespaarregeling.
Vijf jaren, doorlopend op
neembaar. Opzegging één
maand.
DEN HAAG De Consumentenbond
heeft gewaarschuwd niet in te gaan op
het verzoek van „Kipo” om een bijdrage
te storten voor het in stand houden van
dit bedrijf. Het geld komt op het privé-
gironummer van de directeur van „Ki
po” en niet op het gironummer van b.v.
„Kipo”. Dit s oort zaken dient uit de
privé-sfeer te worden gehouden, aldus
de Consumentenbond.
DEN HAAG. Drs S. C. Bakkenist
zal in mei aftreden als voorzitter van
het Verbond van Nederlandse Onderne
mingen. Zijn officiële zittingsperiode van
twee jaar is dan voltooid. Hij is statutair
niet herkiesbaar.
Mensen worden bij fusies vaak ver
geten
Personeel staat, zo wordt verklaard, wel
achter de noodzaak tot matiging van
inkomensstijging. Daarnaast wordt opge
merkt dat in andere landen de inko
mensverschillen groter zijn dan in Ne
derland, terwijl de sociale voorzieningen
in Nederland de toets der kritiek ten
opzichte van het buitenland ruimschoots
kunnen doorstaan.
Ofschoon de vakbonden blijven vast
houden aan hun eisen en de werkgevers-
voorstellen hebben affgewezen, vinden
de werkgevers dat zij een heel eind in
de goede richting zijn gekomen. Men is
erin geslaagd openingen te vinden die de
kans op het bereiken van een akkoord
aanzienlijk hebben doen toenemen. De
werkgevers wisten op dat moment nog
niet dat het vakbewegingsberaad tot al
gemene afwijking van de voorstellen zou
leiden.
Mercurius is van mening dat de tand
heelkundige verzorging vooral duur is,
omdat de tandarts van oudsher nog
allerlei werkzaamheden aan de stoel zelf
doet. Karweitjes als het schoonmaken
van het gebit en het wegkrabben van
tandsteen, het leggen van eenvoudige
vullingen en het aanmeten en plaatsen
van uitneembare kunstgebitten worden
in diverse landen overgelaten aan hulp
krachten met een middelbare beroeps
opleiding. In Nederland is men nog niet
verder dan het sporadisch inschakelen
van mondhygiënistes, die alleen maar
mogen schoonmaken, tandsteen verwij
deren en röntgenopnamen maken. Wie
méér doet riskeert een fikse geldboete
en zelfs vrijheidsstraffen.
UTRECHT. De bij het NVV aange
sloten Algemene Bond „Mercurius” vindt
dat de laagstbetaalden in een tandheel
kundig vacuum leven. „Het is ontstel
lend dat men zestig jaar nadat de wet
op de tandheelkunde van kracht werd
nog moet kennis nemen van mededelin
gen van tandheelkundige autoriteiten,
die vinden dat de tandheelkundige ver
zorging er nog steeds hopeloos voor
staat”, aldus Mercurius naar aanleiding
van de door de consumentenbond gesig
naleerde hoge tandartstarieven.
Direkt beschikbaar f 2500,—
voor hogere bedragen één
maand opzegging.
Direkt beschikbaarf 2500,—
voor hogere bedragen één
maand opzegging.
4 54% Termijnspaarrekening Drie maanden opzegging
5 54% idem
5 54% idem
6 54% idem
6 54% idem
7 idem
7 54% idem
Er zal nog een tweede bewindvoerder,
een zakenman, worden benoemd. Op 7
juni zal de rechtbank een definitief
besluit over een surséance nemen.
Het verzoek de betaling van de be
drijfsschulden op te mogen schorten, is
nodig geworden door de uitzonderlijke
grote prijsstijgingen van de grondstoffen
op de wereldmarkt. Voor SOL was daar
bij vooral de in de afgelopen paar maan
den fors gestegen prijs voor sojabonen
van belang, omdat zij deze verwerkt in
haar oliefabrieken. Bonden en bedrijfs-
raad zijn ingelicht. Voortzetting van de
mengvoederproduktie is hoofddoel van
serieuze onderhandelingen.
De verlies- en winstrekening van de
SOL sloot op 30 juni 1970 met een batig
saldo van ruim een half miljoen gulden
op een totale omzet (1970-’71) van tegen
de 78 miljoen gulden. Hiervan verzorgde
de oliefabriek in dat boekjaar iets meer
dan 34 miljoen gulden, het mengvoeder-
bedrijf een kleine 44 miljoen.
De in- en verkoopcombinatie „Kipo”
in Rotterdam verkeert in ernstige finan
ciële moeilijkheden. In een brief aan de
80.000 hoofdzakelijk particuliere leden
heeft directeur W. B. Knoops laten we
ten dat het bedrijf in „catastrofale geld
nood” verkeert en dat Kipo, als er voor
het eind van volgende week geen won
der gebeurt, failliet zal gaan. In de brief
schrijft de heer Knoops dat Kipo (40
werknemers) alleen door giften van de
leden gered zal kunnen worden. Hij doet
een beroep op de „Nederlandse hulpzin”
van de leden „zeker nu het niet om
vrienden in het buitenland gaat”.
Procuratiehouder W. J. Knoops heeft
bevestigd dat het bedrijf in ernstige
moeilijkheden verkeert. Volgens hem is
een bedrag van 600.000 tot 700.000 gul
den nodig om Kipo te redden. „Wanneer
dit bedrag binnenkomt kunnen we door
gaan. We hopen op een miljoen”, aldus
de heer Knoops, die niet wilde zeggen
hoe groot de schuldenlast is die op het
bedrijf drukt.
Deze organisatie zegt van mening te
zijn dat de werkgeversdelegatie zich
heeft laten verleiden mee te werken aan
misbruik van het tussen werkgevers,
werknemers en de rijksoverheid bereikte
centraal akkoord 1973 over lonen en
prijzen voor een onbedoelde inkomensni
vellering.
De Nederlandse Centrale van Hoger
De heer Bakkenist is in feite bijna
drie jaar voorzitter van dit verbond
geweest: midden 1970 volgde hij tussen
tijds de heer W. Bruynzeel op.
Los van de statutaire bepaling, zo
heeft de heer Bakkenist in een brief aan
het bestuur van het verbond meege
deeld, is hij, gezien de belasting van zijn
VNO-functie naast zijn taak voor Akzo,
tot de conclusie gekomen dat hij het
voorzitterschap niet kan continueren.
Over de opvolging van de heer Bakke-
nis beraadt men zich.
Knoops te weinig gebruik heeft gemaakt
van de mogelijkheid om tegen aanzien
lijke kortingen goederen bij het bedrijf
te kopen.
Knoops Inkoop Prijzen Onderneming
(KIPO) is de laatste jaren dikwijls in
het nieuws geweest. In de periode dat
het bedrijf goede zaken deed kon direc
teur W. B. Knoops zich enkele opvallen
de liefdadigheidsakties veroorloven. Zo
steunde hij enkele buiten hun schuld in
Rotterdam gestrande opvarenden van
een aan de ketting gelegd Philippijns
schip. Ook schonk hij geld voor de
restauratie van de Noorse zeemanskerk.
Twee jaar geleden ontstond door toe
doen van Kipo beroering in de Neder
landse benzinewereld toen het bedrijf
zijn leden aanbood vijf cent voor iedere
een aan de ketting gelegd Filippijns
liter benzine terug te betalen. Directeur
Knoops ontwikkelde toen ook het plan
om zelf benzinestations te gaan exploite
ren, maar dit is nooit goed van de grond
gekomen.
Buitenlandse bureaus worden expliciet
niet gezien als bureaus die rekening
houden met de sociale consequenties van
het uitgebrachte advies. Op dit punt
scoren de Nederlandse bureaus juist
hoog bij ruim 75 percent van de onder
vraagden.
De industriegroep van Bosboom en
Hegener heeft bij haar concrete advies
werkzaamheden eveneens verscheidene
ervaringen opgedaan, die er op wijzen,
dat de Nederlandse industrie radicaliteit
laat prevaleren boven de sociale aspec
ten van een reorganisatie. Dit bureau
kan zich echter niet aan de indruk
onttrekken, dat hier sprake is van een
stuk „wishfull thinking” van managers,
dat in de meeste gevallen bepaald niet
in praktijk wordt gebracht. Het manage
ment immers, aldus Bosboom en Hege
ner, kan zich niet permitteren om oog
kleppen te dragen. En in de praktijk
wordt de soep dan ook bepaald minder
heet gegeten dan ze blijkens het onder
zoek op het eerste gezicht wordt opge
diend. De afstand tussen „radicaal” en
„sociaal” blijft minder groot dan men
op basis van vluchtige kennisneming van
het onderzoek wellicht zou kunnen con
cluderen. Weliswaar dwingen factoren
als conjuncturele teruggang en de nood
zaak tot het waarborgen van economi
sche continuïteit tot helderheid in het
beleid, maar in de ogen van een toch
wel verheugend aantal managers, aldus
Bosboom en Hegener, dwingt ook sociaal
begrip vaak in dezelfde richting: men
wel mede een strak en verantwoord
BONN. De zwakke positie van de
dollar op de wisselmarkt in Frankfort is
het gevolg van de splitsing van de
van Financiën, Otto Pöhl, verklaard. De
besluit de dollar niet meer te steunen,
zo heeft de Westduitse staatssecretaris
van Financiën, Otto Poehl, verklaard. De
twee maatregelen hebben geleid tot een
toenemend aanbod vdn dollars in de
Bondsrepubliek, aldus een formele ver
klaring van het ministerie.
Volgens monetaire functionarissen in
Bonn ziet het ministerie geen reden voor
grote bezorgdheid over de zwakke posi
tie van de dollar. Het overweegt geen
bijzondere maatregelen, ook niet voor
het geval de dollar verder zou dalen tot
zijn laagste interventiekoers ten opzichte
van de mark. Dat is 3,15 mark per
dollar. Er bestaan volgens de zegslieden
geen plannen de Bundesbank te ontslaan
van haar verplichting de dollar op zijn
laagste interventiekoers te steunen. Over
sluiting van de wisselmarkt in West-
Duitsland wordt niet gedacht, evenmin
over andere maatregelen van dien aard,
aldus de zegslieden.
De Nederlandse industrie laat een ra
dicale aanpak zwaarder wegen dan de
sociale aspecten, die een reorganisatie
met zich meebrengt. Dit is de uitslag
van een indicatief onderzoek, dat in de
Nederlandse industrie ten behoeve van
Bosboom en Hegener in Amsterdam
een voor de buitenwacht verrassende
kennis en ervaring op het gebied van de
eisen, die vanuit management aan een
bedrijfsorganisatie moeten worden ge
steld. Het is dan ook niet in een sfeer van
van polarisatie, maar in een sfeer van
deskundig overleg met wederzjds begrip
dat het overgrote deel van de reorgane-
saties (inclusief soms noodzakelijke ont
slagen) in goede harmonie tussen de
twee partijen geschieden. Dat nog be
paald geen ideale situatie is bereikt,
blijkt volgens Bosboom en Hegener uit
het feit, dat ondernemingsraden en vak
bonden vrijwel niet in de beginfase in
het overleg worden betrokken.
Er is volgens Bosboom en Hegener in
zekere zin in de praktijk veel minder
sprake van polarisatie tussen bedrijfsle
ven enerzijds en vakbonden anderzijds,
dan men wellicht zou vermoeden op
grond van meningsverschillen, die de
publiciteit halen. Dat ligt niet alleen aan
eventueel idealisme, aan onverwachte
welwillendheid en begrip van de zijde
van het bedrijfsleven. De ervaring van
Bosboom en Hegener wijst ook voor wat
betreft de vakbonden in dezelfde rich
ting. Hoewel ze vanuit hun positie te
recht de sociale aspecten het zwaarst
laten wegen, beschikken ook zij over
„De bescherming door de wet op de
tandheelkunde heeft in feite geen be
scherming van de patiënt opgeleverd” al
dus Mercurius. „Daarom is het beter dat
die wet verdwijnt en dat naar nieuwe
wegen wordt gezocht om de tandheel
kundige voorziening op een redelijk peil
te brengen”.
Mercurius meent dat het aan huis
gevestigde eenmansbedrijf van de tand
arts niet meer in deze tijd past Van de
werkzaamheden kan zeker tweederde
door daarvoor opgeleide hulpkrachten
worden gedaan mits de tandartsen bereid
zijn mee te werken aan efficiënt werken
de tandheelkundige groepen waarin tand
artsen, tandheelkundige assistenten (met
boor), tandtechnici en tandarts-assis-
tenten samenwerken in het milieu van
het aan de eisen van deze tijd aangepas
te tandheelkundige centrum, waarbinnen
voor de tandartsen nog mogelijkheden
voor specialisatie zijn.
UTRECHT. Gehele of gedeeltelijke
salarisverhoging In centen in plaats van
percenten betekent wel degelijk een
reële achteruitgang in inkomen voor
grote groepen mensen die tot de mid
dengroepen en hoger gesalarieerden ho
ren. Zolang er nog sprake is van toene
ming van de welvaart, is achteruitgang
van uitsluitend die groepen werknemers
onaanvaardbaar. Om die reden wordt
het betreurd dat de werkgevers in de
groot-metaal tijdens de onderhandelin
gen over een nieuwe cao voor deze
bedrijfstak, met een compromisvoorstel
zijn gekomen, waarin de reële verbete
ring van de lonen voor 1973 gedeeltelijk
in centen zou moeten worden uitge
keerd. Aldus de Nederlandse Centrale
van Hoger Personeel.
georganiseerd bedrijf, omdat slechts
daardoor ook op langere termijn een
optimale werkgelegenheid wordt gega
randeerd. Met andere woorden: het rea
liseren van een beleid vereist duidelijk
heid, waarbij naast de noodzaak voor
het in economische zin goed laten func
tioneren van het bedrijf de noodzaak
voor een goed sociaal beleid aanwezig is.
(Van onze redactie economie)
UTRECHT. De Utrechtse rechtbank
heeft gisteren een voorlopige surséance
(uitstel van betaling) verleend aan de
Coöperatieve Stichting Olie- en Ljjnkoe-
kenfabriek (SOL) in Utrecht. Mr. F. M.
Keulen uit Utrecht is benoemd als be
windvoerder van het bedrijf, waarbij 170
mensen werken.
„Wonder” moet Kipo van
werd uitgevoerd door het bureau voor
industrieel Marketing Onderzoek Knap
per en Mc Alley B.V. in Amsterdam. In
dit onderzoek werd de vraag vanuit de
industriële markt naar organisatie-advi-
seurs nader geanalyseerd. Gespreken
werden gevoerd met directies en „senior
management” van 42 grote en middel
grote bedrijven in Nederland met een
totaal personeelsbestand van ruim 75.000.
Alle bedrijven hadden recent van de
diensten van onganisatie-adviseurs ge
bruik gemaakt. Maar liefst meer dan 85
percent van het Nederlandse industriële
bedrijfsleven verlangt expliciet radicale
adviezen, wanneer ze organisatie-advi-
seurs te hulp roept, zo blijkt uit het
onderzoek. Men meent, dat de inhoud
van het advies concreet, objectief en
pragmatisch moet zijn. Een radicaal ad
vies verwacht men overwegend van bui
tenlandse adviesbureaus. Ruim twee op
de drie ondervraagde bedrijven associë
ren buitenlandse bureaus rechtstreeks
met een radicale aanpak en karakterise
ren het optreden van deze bureaus als
zeer concreet en recht op het doel af.
Het merendeel verbindt hieraan echter
ook beperkingen. Door hun opstelling en
door hun werkwijze worden buitenland
se bureaus met name geschikt geacht
voor grote en ingewikkelde opdrachten
van grote bedrijven, wanneer er sprake
is van structuur- en beleidsproblemen,
die ook werkelijk toe zijn aan een
ingrijpende oplossing. Voor andersoortige
vraagstuken wendt men zich liever tot
Nederlandse bureaus.
Haten fuseert. Machinefabriek Werner
und Pfleiderer (4500 man) in Stuttgart
en machinefabriek Haton B.V. in Hel
den hebben hun al enige jaren be
staande samenwerking die bestond uit
wederzijdse verkoop van hun produk-
ten, verder uitgebouwd. De Werner-
groep gaat voor de helft deelnemen in
het bedrijfskapitaal van Haton B.V.
De samenwerking komt ook tot uit
drukking in een naamsverandering
van de onderneming in Werner und
Pfleiderer-Haton B.V., zo deelt de di
rectie van Haton mee. Voor de 140
Nederlanders heeft de fusie geen na
delige gevolgen. Het personeel zal
worden uitgebreid Het produktiepro-
gramma van Werner und Pfleiderer-
Haton B.V omvat in principe machi
nes en installaties voor de ambachte
lijke bakkerijen en zal worden uitge-
breid met de produktie van speciale
machines voor de industriële brood
bakkerijen, in het bijzonder voor de
verwerking van wittebrooddeeg. Voor
het boekjaar 1973 verwacht WP-Haton
B.V. een omzet van eigen fabrikaat
van 8 mln buiten de omzet van de
handelsafdeling en de verkoop aan
industriële bedrijven.
DEN HAAG. Bij fusies is vaak de
aandacht van de fusiepartners sterk ge
concentreerd op het bereiken van een
concrete overeenkomst op korte termijn.
De industriegroep van het organisatiebu
reau Bosboom en Hegener ziet daarom
ook een kern van waarheid in de con
clusie, die dr. J. C. M. Hovers zeer
recent in zijn proefschrift „Expansie en
overname” trok en waarin hij stelde, dat
mensen vaak bij fusies een vergeten
aspect vormen.
Volgens Bosboom en Hegener zijn ter
men als „misbruik van economische
macht” hierbij echter duidelijk minder
op hun plaats dan termen als „denken
op korte termijn”. Vaak realiseren ma
nagers zich te weinig, dat het na de
fusie samenvoegen van twee organi
saties heel wat meer voeten in de aarde
en meer consequenties heeft dan uitslui
tend het bereiden van een concreet fi
nancieel vergelijk met de fusiepartner.
Naar de mening van Bosboom en Hege
ner behoort het tot de voorwaarden voor
het goed functioneren van organisatie
adviesbureaus, dat ze sociale „know
how” sterk inbouwen in hun totale be
nadering.
DEN HAAG. De ontdekking van
een clandestiene jeneverstokerij bij
Roggel, Limburg, enige weken geleden,
is voor het Tweede-Kamerlid ir. H. Vre-
deling (PvdA) aanleiding geweest om, als
lid van het Europese parlement, de Eu
ropese Commissie vragen te stellen over
mogelijke fraude met EEG-gelden.
In de stokerij zijn namelijk lege sui-
kerzakken gevonden met de opdruk dat
de suiker was bestemd voor een gift van
de Europese gemeenschap als voedsel
hulp aan de ontwikkelingslanden.
Ir. Vredeling heeft de commissie thans
gevraagd te onderzoeken of sprake is
van malversaties bij het verstrekken van
voedselhulp.
Breda-Oranjeboom. Ondanks de slecht»
zomer en de invoering van accijns op
frisdranken heeft Breda-Oranjeboom
het boekjaar 1971-1972 kunnen afslui
ten met een aanzienlijke verbetering
van de winst. Breda-Oranjeboom is de
belangrijkste overzeese dochteronder
neming van het Britse brouwerij con
cern Allied Breweries.
In het op 1 oktober 1972 begonnen
nieuwe boekjaar heeft Allied Brewe
ries een uitstekende start gemaakt,
waarbij de groei zich zeer bemoedi
gend voortzet, aldus het bestuur in
het jaarverslag. Sinds het eind van
het vorige boekjaar heeft Allied een
meerderheidsbelang verkregen in Skol
International Ltd. en daarmee ook een
belangrijk aandeel in de verkoop van
Skol pilsener in de wereld.
Posttarieven EEG. Het simpele feit van
het gereduceerde posttarief behoort
tot de weinige middelen die de gemid
delde burger doen beseffen dat hij
deel uitmaakt van een gemeenschap.
Juist daarom, aldus het Tweede-Ka
merlid ir. H. Vredeling (PvdA), in
vragen die hij als lid van het Europese
parlement aan de Europese commissie
heeft gesteld, zou de commissie ervoor
moeten zorgen dat ook de nieuwe
leden, Engeland, Ierland en Denemar
ken, deze tarieven toepassen. Hoewel
deze drie landen sinds 1 januari vol
waardig lid van de Gemeenschap zijn,
hebben zij het verminderde tarief, dat
de oorspronkelijke zes landen in hun
onderling verkeer toepassen, niet
overgenomen.
De onderhandelingen zijn in een sfeer
van rust en redelijkheid gevoerd, aldus
de werkgevers. De omstandigheid dat de
arbeidsvoorwaardenverbetering van 3,5
percent volgens het centrale akkoord al
bij voorbaat een gegeven was, heeft 'het
overleg ontegenzeggelijk vergemakke
lijkt, volgens de FME.
De vraag of de loonsverhoging zou
worden toegekend in centen dan wel in
percenten leek een wel bijzonder heet
hangijzer te gaan worden. De werkge
vers hebben grote moeite met de nivel-
leringsverlangens van de vakbonden. De
inkomensverdeling is, naar de mening
van de werkgevers, een zaak van alge
meen maatschappelijke aard. Zij zal in
het parlement behoren te worden be
handeld. Er moet niet per bedrijfstak
aan worden gesleuteld.
Daarbij komt dat, als gevolg van de
belastingmaatregelen en van de stijging
van de premies voor sociale lasten en
pensioenen, de lastenverzwaring voor de
hogere inkomenscategorieën in 1973 tóch
al groter is dan voor de lagere.
„Desondanks hebben de werkgevers
gemeend de bonden een belangrijke stap
tegemoet te moeten komen, ook al op
grond van het feit dat zij het met de
onderhandelingspartners er over eens
waren dat hier sprake zou zijn van een
eenmalige uitsluitend voor 1973 gel
dende gedragslijn”.
Vandaar het werkgeversvoorstes] een
loonsverhoging van 1,25 percent plus
f 20 per maand voor iedereen.
Wat de werkgeversbijdrage aan de
vakbonden betreft hebben de werkge
vers, zo blijkt uit het FME-orgaan, een
geheel nieuwe gedachte gelanceerd: zij
willen een vergoeding rechtstreeks aan
de georganiseerden betalen als tegemoet
koming in de kosten die het lidmaat
schap van een vakbond meebrengt.
Volgens de heer Knoops is de „cata
strofale geldnood” ontstaan door de
sterk gestegen kosten van de afgelopen
jaren. Deze kostenstijging kon niet wor
den gecompenseerd door een verhoogde
omzet, omdat het merendeel van de
leden naar het oordeel van de heer
k
ifcMg
L
