BALIE TER DISCUSSIE
Wetswinkel, supermarkt van gratis
Dick Bartels
juridische adviezen
10% KORTING
Turnlust
Trimtest bij
Piketdienst helpt in die eerste
nare uren
op het politiebureau
van duivenboden
WAGENWEG 146
HAARLEM
TELEFOON 316529
om
LEER
LEER
ijl
V R IJ D A G
VF
1
FEBRUARI
1973
BONTMODEHUIS
Speciaalzaak in Pelterijen
Tijdens de uitverkoop
op alle courante artikelen
vanaf
Jonge Balie
Roostei
Stencil
I
Poliü
25,—
75,-
135,—
1250,—
995,—
4950,—
B
Twintig
SPECIALE AANBIEDINGEN
LAMSHOEDEN
NERTSSTAARTENHOEDEN
NERTSHOEDEN
L. NERTS BISAMMANTEL
L. NERTS PIECESMANTEL
L. NERTSMANTEL UITGELATEN
of lopeodc dagyaardigiWB.”
„Iedere Nederlandse burger wordt
geacht de wet te kennen”. Ként u
hem? Weet u wat uw rechten zijn,
als u plotseling mee moet naar de
Smedestraat? Het kan ons allemaal
gebeuren, het hoeft helemaal geen
moord of een ernstige inbraak te
zijn. Ineens zit je daar op het poli
tiebureau, volkomen verloren, want
wat móét je? In diverse steden heb
ben de advocaten een „piketdienst”
in het leven geroepen, die, simpel
gezegd, u op het politiebureau door
de eerste nare uren heen helpt. Ook
de reclassering heeft een dergelijke
piketdienst. We spraken met twee
Haarlemse advocates, mr. D. J.
Markx en mr. E. Lans, over de
Haarlemse piketdienst die een groot
deel van de balie sinds half novem
ber hier onderhoudt.
Ploegen
Image
HAARLEM Onlangs kwam er
een man op de redactie die in grote
problemen zat met zijn huisvesting.
Hij woonde in een flat van kennis
sen die destijds naar Utrecht waren
vertrokken, maar nu weer terug
waren en elders in Haarlem in een
dienstwoning zaten. De woning
bouwvereniging had schriftelijk
toestemming gegeven voor de
„ruil”, echter alleen zolang de echte
bewoners in Utrecht zaten. Nu ze
echter terug waren, moesten de
tijdelijke bewoners er op zeer korte
termijn uit. De man was radeloos
en vroeg ons wat hij moest doen.
„Ga naar de wetswinkel”, adviseer
den we. Na een paar uur kwam hij
helemaal opgelucht terug: men had
hem gerustgesteld, de „schriftelijke
toestemming” had niet de waarde
van een contract, hij moest rustig
blijven zitten tot hij een deurwaar
der zou zien verschijnen en dan nog
maar eens terugkomen.
..Vroeger”
ADVERTENTIE
er
vooral
met
even-
(Aangesloten bij Nederlandse Vereniging van Bontwerkerijen))
ADVERTENTIE
tacten,
Mr. D. Markx (links) en mr. L. Lau
in gesprek met een bezoeker van de
wetswinkel.
De Wetswinkel is vanaf 1 februari
gevestigd in het MAI-bureau op het
Stationsplein. De openingstijden zjjn:
Iedere donderdag van vijf tot acht.
(aanrijdingen)
querulanten?
b
h
dt
SC
kl
K
m
n<
A
o]
v;
fê
a;
o1
ni
„«.„me Ju v„..«.xuig ge
tan gaat hu aaar net Huis van
d:
vi
Ir
h
D
f<
V
d
k
d
MEUBELSHOW - SLEEPINGHOUSE: GED. OUDE GRACHT 88-90-92 4000 M5
AH). WONINGTEXTIEL (TAPIJTEN - GORDIJNEN - BEDDEN) - GED. OUDE GRACHT 108-110
HAARLEM TELEFOON 023-31 3840 (4 LIJNEN)
de sporthal laat men deze trimtest sa
men vallen met de sportinstuif, die elke
zaterdag in de sporthal Wordt gehouden.
Aanbevolen wordt, voordat men de
test gaat afleggen, even de huisarts te
raadplegen, voor zover men geen sport
keuring heeft ondergaan.
De winkel heeft de stand opgemaakt
vanaf het begin in juni tot half oktober.
In 19 zittingen waren er toen 222 men
sen geweest. Gemiddeld 11, 12 maar
omdat er ongunstige periodes in vielen
(bouwvak!) kan men rustig een gemid
delde van 20 aannemen. Als de deuren
dichtgaan om acht uur kan het echt wel
zijn dat er om 11 uur nog mensen zitten.
Mr. Karskesns: „Er komen betrekkelijk
veel ouderen, zestig waren er boven de
vijftig. Ook wel wat buitenlanders”.
De meeste mensen komen met proble-
ment de jonge balie is een groep advo
caten die nog geen vijf jaar lid zijn van
de orde. Ze organiseren lezingen, bijeen
komsten, cursussen, opleidingen, borrels
etcetera. Het begrip „jonge balie" is dus
niet inherent aan „kritische juristen”,
hoewel h et een kritische zin en e nige
progressiviteit natuurlijk niet uitsluilt. Er
bestaat wel zoiets als „kritische juristen’’
in het land, een clubje advocaten die
hun energie kwijt willen op het gebied
van vernieuwingen in de rechtsbedeling.
Als een verdachte verzoekt om bij
stand van de piketdienst belt de hulpof
ficier de volgens het rooster die week
dienst hebbende advocaat. Na die eerste
zes uur van het verhoor kan een advo
caat nog weinig doen aan de zaak zelf
het proces-verbaal bijvoorbeeld is nog
niet klaar en wordt ook nog niet ui
handen gegeven.
zeggen
steun,
nadien vertellen
tieke stellingneming eisten in plaat* van het vasthouden
aan een neutrale positie. Overigen* heeft de algemene raad
van de orde van advocaten zich nog geen oordeel hierover
gevormd, hoewel zij plaatselRke initiatieven niet in de weg
staat.
Er zjjn in ons land ongeveer veertig wetswinkeis. Een po-
ving tot inventarisatie blijkt vrij moeilijk te zjjn. Grofweg
Ün er drie categorieën. In de eerste plaats de studenten, ge
leund door de universiteit. Hiervan zjjn er ongeveer elf, ver
enigd in het LOR, Landelijk Overlegorgaan Rechtswinkels.
Ze hebben de know-how en financiën van de faculteit achter
dch en hebben meer mogelijkheden doordat ze meer tjjd
lebben. Dan zjjn er in de tweede plaats de winkels van be-
Irjjfsjuristen (dat impliceert ook de overheid), wijk- en
luurtinitlatieven, etcetera. In deze beide gevallen zijn vaak
dvocaten als adviseurs aan de winkels verbonden.
De derde categorie zijn de winkels van de (jonge) balie,
vaartoe ook de Haarlemse wetswinkel behoort. Problemen en
ontroverses als hiervoor geschetst zijn er uiteraard niet. De
laarlemse advocatuur doet hiermee een stap in de richting
van de verandering van de rechtshulp. Onze verslaggeefster
Inge Crul had een gesprek met drie Haarlemse advocaten
over de wetswinkel en over een ander initiatief van de Haar
lemse balie, in navolging van diverse andere steden de piket
dienst op het politiebureau.
Ongeveer 38 advocaten bemannen bij
toerbeurt in ploegen van twee de win
kel. Mr. Karskens, voorzitter van de
jonge balie: „We luisteren en adviseren
Het kan zijn dat er een verwijzing naar
een advocaat al dan niet via het bureau
voor consultatie nodig is, of naar bij
voorbeeld een deurwaarder. Soms is een
geruststelling al voldoende. We geven
dezelfde adviezen als op onze kantoren.
Je zit daar als advocaat en het verschil
merk je nauwelijks”.
„De mensen kampen
Mr. Markx: „Het komt neer op voor
lichting geven, over de drempel heer
helpen, zodat men snel weet waar men
aan toe is. Je maakt de mensen in de
ellendigste ogenblikken mee, nog fel en
emotioneel, en vol zorgen.” Mr. Lans
„Het politiebureau is het ergste, hei
temis aan contact, de isolatie.” Mr
Markx: „Je kunt de familie bellen, de
werkgever, alleen al je aanwezigheir
helpt, ze kunnen weer even met iemarv
mders praten.”
De bedoeling van de piketdienst is,
vertellen ze, een verdachte van een mis
drijf in een eerder stadium te helpen
met rechtsbijstand. De normale gang
van zaken is als volgt. Een verdachte
kan 6 uur worden opgehouden voor
verhoor, niet meegerekend de tijd tussen
nul en negen uur ’s morgens. Daarna
volgt voorgeleiding voor een hulpoffi
cier, een hogere politieman, die beslist of
men in verzekering wordt gesteld. Dat
kan 48 uur duren, eventueel met een
zelfde periode verlengd. Als de officier
van justitie het dan nodig acht wordt
aan het eind van die periode een bevel
tot bewaring gevorderd. Men wordt dar
bij hem voorveleid. kort daarop bij dr
O'- -*•
De piketdienst komt in actie op het
moment van de inverzekeringstelling. De
verdachte krijgt dan een stencil met alle
mogelijke informatie over zijn rechtspo
sitie vanaf dat moment tot dat waarop
voorlopige hechtenis wordt gevorderd
Men kan dan een strookje invullen en
om een advocaat vragen. Van eiger
keuze, tegen betaling, of een directe
kosteloze bijstand van de piketdienst, die
loopt tot men weer op vrije voeten komt
of verhuist naar het Huis van Bewaring
Eventueel kan die advocaat dan ook nog
zij nvoorkeur voor toevoeging kenbaar
maken.
Het terrein van de balie dat altijd zo mooi was afgebakend
begint de laatste, jaren scheuren te vertonen. De balie staat
ter discussie in diverse publikaties en rapporten en op con
gressen. „De balie moet zichzelf op de snijtafel leggen”, con
cludeert een rapport dat prof. dr. A van Braam en drs. H
G. Surie in opdracht van de orde der advocaten lieten ver
schenen onder de titel „Toestand en toekomst van de Neder,
landse Balie”. De maatschappij zit in een stroomversnelling
de advocatuur is (nog) niet meegegaan. Zij zit in een systeeir
van „ereregels”, een keurslijf dat haar meer armslag ont
houdt. De advocaat mag geen reclame maken, moet opdraeh
ten afwachten, mag niet elders zitdagen houden, enzovoort;
enzovoorts. Andere hulpverleners kwamen op zijn terreir
Sociale raadslieden, belastingconsulenten, wijkwinkels, wet'
winkels.
De wetswinkeis hebben in vele steden in Nederland nu eei
plaatsje gekregen. Ondanks een wat gespannen verhouding
tussen winkels en balie in het begin, zjjn er nu vele advo
eaten adviseur bfj een wetswinkel of drijven zelf zoiets. D(
argwaan in het begin kwam voort uit een angst aan de kan
van de balie enerzijds voor verlies van terrein, twijfel over
deskundigheid, en over aansprakelijkheid, anderzijds door de
houding van de toenmalige winkels, gedreven door idealis
tische studenten die een fundamentele verandering van de
rechtshulp voor ogen hadden en van de advocatuur een poli-
(Van een onzer verslaggeefsters)
BEVERWIJK. De Beverwijkse
gymnastiekvereniging „Turnlust” organi
seert zaterdag 3 februari weer een zoge
noemde trimtest in de Beverwijkse sport
hal, van 9 tot 1 uur.
In overleg met de bedrijfsleider van
De Haarlemse wetswankel is ontstaan
uit een initiatief van die Jonge Balie,
inaar dat is overgenomen door de héle
Salie. Óm alle misverstanden te voorieo-
wat nie
■Je, geeft morel,
"ommissaris
i eclasseringscon-
Alleen soepel kwaliteltsieer is geschikt voor een stoffering zoals afgebeeld op
dit fraaie mustering model Carlo waarvan de kussens om de romp gestoffeerd
zijn, leer om leer zogezegd voor een soepele prijs
3-zits 1990.-, 2-zits 1425.-, fauteuil 995.-.
De Wetswinkel, tot nog toe aan het
Groot Heiligland gevestigd in het oude
ÉG krijgt vele van dit soort problemen
te behandelen. Als een soort supermarkt
van gratis juridische adviezen probeert
ze de leemte in de rechtshulp op te
vangen. Je kunt hier terecht als je nog
niet eens weet of de juridische kanten
van een zaak de moeite lonen, het is
kosteloos, dus er is geen financieel risico
en bovendien zijn die openingsuren 's
avonds. Als de drempel van een advoca
tenkantoor te hoog is, en de drempel
van de ambtelijke instanties ook, dan
kunt u altijd naar de wetswinkel stap
pen. Iedere donderdag van 5 tot 8 zitten
nier twee advocaten die krachtens een
rooster dienst hebben en u kunnen advi
seren. Na 1 februari zit de winkel niet
fenger op het Groot Heiligland, maar in
het MAI-bureau aan het Stationsplein,
zelfde dag, zelfde tijd.
Bewaring en vanaf dat moment wordt
een raadsman „toegevoegd". Hierbij
heeft de rechter-commissaris de vrijheid.
Wordt men echter niet in verzekering
gesteld dan kan men naar huis, met in
de toekomst eventueel uitzicht op een
rechtzaak. Je hebt dan verschillende
kansen om vrij te komen: bij de hulpof
ficier (inverzekeringstelling), bij de
rechter-commissaris (bewaring) of bij de
raadskamer van de rechtbank die gevan
genhouding voor maximaal 30 dagen be
veelt, en dit steeds kan verlengen.
Als je advies geeft, mag je dan
tueeel naar jezelf verwijzen? Mr. Kars
kens: „Met gepaste bescheidenheid ge
beurt het. Het is niet de opzet natuur
lijk, maar er kunnen redenen zijn, zoals
een bepaalde interesse, het feit dat door
sturen vaak betekent wachten bij het
bureau voor consultatie, en dan wéér
het hele verhaal afsteken. De wetswin-
kel zou de image van de advocatuur uit
moeten bannen, gwoon een spreekuur
moeten houden op kantoor, met een
bordje op de deur”.
Het is allemaal pro deo weak. Koste
loos advies - en onbetaalde advocaten.
Bij het doorlezen van publikaties over
andere wetswinkeis kon ik er slechts één
vinden die om betaling vroeg voor haar
adviezen. De Haarlemse wetswinkel
kreeg een subsidie van de provincie en
er loopt een aanvraag bij de gemeente.
Voorlopig werkt iedereen nog zonder
vergoeding. Mr. Karskens: „Het zou niet
zo vreemd zijn de zaak te honoreren.
Het ministerie zou een subsidie kunnen
geven vergelijkbaar met die aan het
bureau voor consultatie”.
en burenrecht.
„Nauwelijks. We
Als men niet in verzekering wordt
’esteld ligt er een ander stencil klaar
waarop informatie over het krijgen van
een betaald raadsman of kosteloos via
de Raad
laatste
onver-
dan n-
rechtsbij.
piketdienst geeft de mensen tevens het
De belangrijkste vraag die steeds g,
teld wordt is natuurlijk: hoe kom ii
eruit, zo snel mogelijk. Wat moet il
verklaren, wat mag ik wel,
Mr. Markv
e kir'-
drempelvrees en onbegrip. Je moet
rekening mee houden dat een procedure
voor een cliënt meer betekent dan voor
jou. Ze weten niet wat wel en wat niet
van belang is, kunnen vallen over de
tails die juridisch helemaal niet interes
sant rijn. Je krijgt bijvoorbeeld mensen
met klachten over lopende procedures,
neem een echtscheiding. „Ik ben nou al
drie keer gescheiden en nog is er geen
vonnis” zeggen ze. niets begrijpend van
de echtscheidingsprocedure”.
men op het gebied van vermogensrecht,
alles wat met geld, huurkoop, aanne
ming van werk, incasso en dergelijke te
maken heeft. De huurzaken springen er
hierbij uit. Dan komen de huwelijksza
ken, gevolgd door sociale wetten (uitke
ringen, wao, ww etc), arbeidsrecht (pro
blemen met de werkgever, vakantie-
inhouding bijvoorbeeld), erf rechtszaken
(„tot onze verbazing eigenlijk”), schade-
zaken
Echte
waren er in het begin wel bang voor
maar het blijkt dat men met goede
concrete problemen komt. Het begrip
wetswinkel werkt al selectief. Je gaat er
naar toe als het iets juridisch betreft. De
bezoekers werden verwezen door Relea
se, de griffie van de rechtbank, in een
enkel geval door een kerkgenootschap
of politie. Ze hadden het in de krant
gelezen, of op de tv gezien of ze hadden
het van mondreclame”.
advies al voor de ontvangst van eei
dagvaarding contact te zoeken met eer.
raadsman in verband met tijdgebrek
Een ander advies is om alle stukken V
bewaren.
voor Rechtsbijstand. In hei
1 moet men een bewijs van
'■-alen op het stadhuis, en
zitting van de raad voor
id in het gerechtsgebouw. De
Vroeger stonden de advocaten er volko
men onwetend voor als ze toegevoegd
werden pas na de vier dagen in verzeke-
ringstelling, nu is er veel meer bekend.
De politie staat bijzonder behuplzaam
tegenover het initiatief. Een probleem Is
uiteraard dat de advocaten niet bij het
opnemen van het proces-verbaal aanwe
zig zijn, en een nadere informatie op dit
punt wordt dan ook onderzocht. Soms
zeggen de verdachten bij het opnemen
van het proces-verbaal veel meer dan
later, soms staat ook niet alles erin,
>ams is de techniek van het verhoren zo
dat er in zekere zin sprake is van
wellicht onbewuste suggestieve vraag-
telling.
Op de begroting van het Ministerie
an Justitie is een miljoen uitgetrokken
•oor de piketdiensten. Draait ergens een
oiketdienst in een arrondissement een
tijdje goed dan komt die voor honore
ring in aanmerking. Dit dus in tegenstel-
ing tot de wetswinkel, waar alle advoea-
°n belangeloos aan meewerken
De Haarlemse piketdienst draait nog
liet zo lang, en het is moeilijk om tot
vergelijkingen te komen, vooral ook om
dat er geen gegevens zijn over de tijd
vóór de piketdienst. Je weet ook niet
hoeveel er gebruik van wordt gemaakt.
Om wat voorbeelden te geven: mr.
Markx had in een week zes verdachten,
van wie er vijf vrijkwamen. In de eer
ste zes weken was er één advocaat die
van de vier gevallen die hij te behande-
én kreeg er één toevoeging aan over
üeld. Incidentele cijfers uiteraard nog.
vaaruit nog geen gemiddelde of conclu-
ies kunnen worden afgeleid
De piketdienst beperkt zich tot de
imedestraat Schiphol en de omliggende
’emeenten "ormen natuurlik in de toe-
-omst oo'. een «hik’" ?rki,‘" rein
de verd. liten hier kon en ook allen
vfiiü' rechtbank.
v
h
d
t
b
d
t
t
t
t
i
