OP „ZWARTE LIJST” WERELDRAAD VAN KERKEN
BEURS DEZE WEEK
Vakverbond
14 landen
in EUROPA
Soepeler telefoneren
Remmen DC-3
GELD WERKNEMERS GERED
Herenkappers
aanzienlijk
verminderd
In een jaar
139 miljoen
aan bijstand
bedrijven
deugden niet
3r
CJ
Bo
Ongeluk met supporters
Door snelle actie vakbeweging bij IMVA:
ZATERDAG
10
FEBRUARI
1973
8
Lï
Onrust
Geen voordelen
Deuk
Zelfde beeld
Managers
o
Genuanceerder
Amsterdam:
7
re
1
va:
He
sp;
vri
zoi
ou
ne
ee'
ra'
en
ka
stt
ho
zie
do
ni;
he
la:
ge
Sc
te
ee
hc
Bi
ge
1F >4
Begeleiden
Terugvallen
Amsterdam
t 8 tm 18 februari
fe geopend 10-17 en 19-22 uur,
zaterdag en zondag 10-17 uur,
toegang f 4.—
«1 TT biljetten aan N.S. stations.
g|
Kritiek op Unilever-groep gaat
(Van onze medewerker)
voorbij aan sociale pluspunten
(Van onze redactie economie)
en
se
ADVERTENTIE
In de Utrechtse wijk Overvecht is een
(Van onze correspondent)
telefooncentrale in gebruik genomen voor
toestellen met druktoetsen in plaats van
met de vertrouwde kiesschijf. Het gaat
om een proef van de PTT. Als die goed
uitvalt, komen er geleidelijkaan andere
telefoontoestellen. Bij drukken schijn je
minder fouten te maken dan bij draaien.
En het gaat ook wat sneller
se
■w
■W
O
een
haa
blij:
de
zier
tha;
kro
hij
H
„De
Cen
moe
ondi
.als i
lem.
well
nu i
of d
juis'
wei:
den]
een:
het
opö<
mee
de s
vou
prol
slaa
de
mee
aa
Be
m
ze
ge
aa
M
se
m
Vc
in
h(
bi
h<
S<
sj
la
et
dat het ontslag onredelijk is. Maar al die
verschillende mogelijkheden voor het
voeren van acties waren in dit geval
theoretisch omdat ze geen geld in het
laatje zouden brengen. Je kunt niet
opboksen tegen een lege kas en zeker
niet tegen een bedrijf met een schulden
last van 6,5 miljoen gulden”.
LONDEN. Het Unilever-concern is
vanouds een multinationale onderneming
bij uitstek: een bedrijf dat de activitei
ten hoofdzakelijk buiten de moederlan
den Engeland en Nederland uitoe
fent. Slechts een derde van de omzet
wordt in de moederlanden zelf behaald.
Unilever is dus een goed voorbeeld om
aan af te meten in hoeverre zo’n mul
tinationale onderneming bijdraagt aan
de ontwikkeling van de landen waarin
ee werkt. Dan gaat het uiteraard om de
landen die minder ontwikkeld worden
genoemd, of onderontwikkeld, maar die
In ieder geval nog in ontwikkeling zijn,
wms zelf nog maar heel kort.
teruggeeist. En het is duidelijk dat hoe
meer er in de boedel komt des te
gunstiger dat voor de ontslagen werkne
mers is”.
UTRECHT.„Toen het ons duidelijk
werd dat de groothandel IMVA geen
levensvatbaarheid n\er had - er heerst
daar een sfeer van het sterfhuis- stond
ons nog maar één ding te doen: redden
wat er te redden viel. In dat licht moet
de faillissementsaanvraag door drie van
de ontslagen werknemers worden ge
zien”. Aan het woord is de heer Wesse
ling, adviseur van het regionaal bureau
voor arbeidsrecht van het NVV, in wiens
kantoor de bureaukalender nog steeds de
fatale ontslagdatum van maandag 5 fe
bruari aangeeft.
Belastingschijf. Op de informatiebeurs
van de uitgeverij „Vers voor de pers”
die gisteren voor het eerst was geor
ganiseerd in Krasnapolsky te Amster
dam toonde Kluwer zijn nieuwe be
lastingschijf.
Maar met al is het beeld van een
multinationale onderneming in ontwik
kelingslanden toch genuanceerder dan
de critici door hun politiek-gekleurde
brillen vaak zien. Het is onmiskenbaar
dat de multinationale ondernemingen
door hun investeringen, hun overdracht
van kennis, hun „werkverschaffing”, hun
opleiding van mensen en hun produce
ring voor de lokale markten bijdragen
tot de ontwikkeling van de landen
waarin zij werken, ook de landen met
een blanke minderheidsregering. Dat
neemt aan de andere kant niet weg dat
deze situatie omdat d ie landen nog
lang afhankelijk zin van vreemd kapi
taal en elders vergaarde know-how
haar bezwaren heeft.
AMSTERDAM. —De gemeentelijke
gociale dienst in Amsterdam heeft in
1971 aan 47,500 gezinnen en alleenstaan
den 139 miljoen gulden uitgekeerd op
basis van de Algemene Bijstandswet, zo
blijkt uit een thans verschenen jaarver
slag over 1971 van de gemeentelijke
sociale dienst. Van de totale uitgaven ad
261 miljoen gulen van deze dienst in
genoemd jaar ging voorts 5 miljoen
gulden naar 480 kunstenaars. Ingevolge
de regeling complementaire arbeidsvoor
ziening beeldende kunstenaars en op
grond van de wet sociale werkvoorzie
ning werd aan 3100 personen 39 miljoen
gulden besteed. Uit rijkssubsidies en -
bijdragen en dergelijke werd 132 miljoen
gulden terugontvangen.
Welnu, het Unilever-concern werkt
als Unilever behalve in een groot
aantal ontwikkelde landen in 26 over
zeese ontwikkelingslanden: negen in
Midden- en Zuid-Amerika, zeven in Af
rika (Zuid-Afrika daaronder begrepen)
en tien in Azië. Het loopt van Chili via
Turkije en Nigeria tot Bangladesj. Uiter
aard zijn de landen in onderling verschil
lende stadia van ontwikkeling.
AMSTERDAM. De beurs kreeg de
ze week vele emoties te verwerken. De
dollarvloed is weer losgebroken en voor
al de Duitse centrale bank moest deze
week dagelijks rond één miljard aan
dollars uit de markt nemen om het
aanbod te stuiten. En dat ondanks de
het vorige weekeinde afgekondigde af-
weermaatregelen, die ook aankoop van
effecten voor buitenlandse rekening be
oogden. Vrees voor navolging in andere
Europese landen als bijvoorbeeld Neder
land deed het Damrak deze week zeer
bedachtzaam en enigzins onzeker ope
nen. Maar de daling viel mee. Vooral
voor de internationals. Alleen de wat
incouranter lokale topfondsen moesten
het bij ontstentenis van buitenlandse
kopers, tijdelijk ontgelden.
Toen echter bleek, dat onze grenzen
voor de dollarstroom bespaard bleven,
en ook het Duitse verbod om effecten
aan het buitenland te verkopen, geen
navolging zou krijgen, kwam de belang
stelling gaandeweg weer opzetten. Per
saldo bleken de aanvankelijke verliezen
dan ook volledig te zijn weggewist. Wall
Street daarentegen bleef in zak en as.
De hernieuwde onrust rond de Ameri
kaanse dollar is voor dat land een grote
tegenvaller. Nog tijdens het monetaire
akkoord van december 1971 verkondig
den zelfverzekerde Amerikaanse finan
ciële kringen dat hun munt in 1972 en
in elk geval in 1973 wel weer eens een
De receptiekantoren van de sociale
dienst kregen ruim 85.000 bezoekes te
verwerken.De sociaal-raadslieden gaven
aan 33.750 personen adviezen met betrek
king tot 38.750 zaken.
overigens de UAC opgevallen dat de
drang naar nationalisatie in de ontwik
kelingslanden minder voortkomt uit een
vertrouwen in het socialisme, dan uit
een inderdaad bestaande wens naar on
afhankelijkheid van het buitenland.
UAC-directeur G. H. Wilson zei het
ons wat laconiek: „De meeste Afrikanen
beschouwen zichzelf als socialisten, of
schoon ze op het persoonlijke vlak meer
kapitalisten zijn. Het vergaren van pri-
vé-welvaart is een universeel verschijn
sel, met als enige uitzondering Tanzania,
waar president Nyere een zuivere figuur
is in socialistische zin.”
Deze schijf is geënt op net nieuwe
belastingtarief dat met ingang van dit
jaar is ingevoerd onder de naam
„schijventarief”. Op de schijf, een
vondst na lang rekenwerk van drs. J.
Hartog en ir. W. J. Keiler, kan men er
snel achterkomen welk bedrag de gis-
cus zal gaan opeisen. De schijf rekent
elk belastbaar jaarinkomen tot
80.000 „in een handomdraai” voor.
Er bestond al een Europees vakver
bond, waarin de bonden uit de „oude”
EEG-lidstaten samenwerkten. Dat vak
verbond is nu uitgebreid met bonden uit
de tot de EEG toegetreden landen en uit
landen, die de Europese vrijhandelsasso
ciatie vormen.
Dit nieuwe Europese verbond met
vrije vakverenigingen lijkt mooier dan
het is. Men is er namelijk tot nu toe nog
steeds niet in geslaagd de samenwerk-
king tussen socialisten, christendemocra
ten en communisten tot stand te bren
gen. Vorig jaar in mei stelden de christe
lijke bonden in een bijeenkomst in
Luxemburg voor om één bond te vor
men, op voorwaarde dat elke nationale
bond in eigen land „baas in eigen huis
zou blijven”. Tot nu toe hebben de
socialistische bonden dat voorstel op de
lange baan geschoven.
Het nieuw vakverbond is min of meer
tot stand gekomen in een „schrikreactie”
op de Akzo-affaire van vorig jaar. Het
is dan ook in de eerste plaats bedoeld
om een dam op te werpen tegen de zich
Uitbreidende macht van de multi-natio-
nale ondernemingen.
BRUSSEL. Zeventien vakbonden
uit veertien Europese landen hebben in
Brussel besloten een Europees vakver
bond te vormen, dat open staat voor
toetreding van andere democratische
vakbonden. In totaal organiseert dit
nieuwe vakverbond 29 miljoen werkne
mers. Christelijke organisaties uit Ne
derland en België, die samen ongeveer 3
miljoen leden hebben, en communisti
sche organisaties uit Frankrijk en Italië,
met tezamen ongeveer 5 miljoen leden
hebben zich niet aangesloten.
DEN HAAG. Het aantal herenkap
salons loopt drastisch terug en het ziet
er niet naar uit, dat er een abrupt ein
de komt aan deze ontwikkeling, aldus
het Economisch Instituut voor het Mid
den- en Kleinbedrijf in een rapport over
het herenkappersbedrijf. Eind ’71 stonden
de Nederlandse man 1.291 kapsalons min
der ter beschikking dan vier jaar tevo
ren. In dezelfde periode is het aantal da-
meskapsalons toegenomen. Er waren wel
vele sluitingen van dameskappersbedrij-
ven, maar hun aantal werd door nieuwe
vestigingen overtroffen. In percenten uit
gedrukt: het aantal herenkapsalons daal
de in de periode 1 jan. ’68 tot 1 jan. ’72
met 16 percent en het aantal dameskap-
salons steeg met 5 percent. Het aantal
gemengde bedrijven (die zowel dames
als heren kappen) is met 22 percent
verminderd.
Het totale aantal kappersbedrijven in
ons land is in deze vier jaar verminderd
van 10.937 tot 9.829 of met 1.108. Er
waren op 1 januari 1972 183 meer da-
meskappersbedrijven, 573 minder ge-
gemengde bedrijven en 718 minder salons
voor heren.
Over het gehele land bezien zijn er 9,3
kapsalons per 10.000 vrouwen en 8,7
salons per 10.000 mannen, althans wat
de stand per 1 januari 1972 betreft. Per
provincie kan de verhouding anders en
zelfs andersom liggen.
Een van de punten van kritiek op
multinationale ondernemingen is, dat zij
de plaatselijke bevolking wel als werk
kracht gebruikt, maar niet bij de leiding
betrekt en dus niet schoolt. Welnu, van
de genoemde 50.000 mensen zijn 2000
„manager”. Van die 2000 zijn slechts 210
niet uit het desbetreffende land afkom
stig. Het concern voert dus wel degelijk
een politiek van zoveel mogelijk bestuur
ter plaatse, van zoveel mogelijk zelf
standigheid.
Niettemin produceren de overzeese be
drijven van Unilever hoofdzakelijk voor
de lokale markt, die zij dus van produk-
ten voorzien. Bovendien verschaffen zij
werk aan de autochtone bevolking. In 29
overzeese landen (de 26 plus Australië,
Nieuw-Zeeland en Japan) werken 50.000
mensen bij Unilever.
Hoe de zaak zich nu verder zal ont
wikkelen durft Wesseling niet te voor
spellen. „De bewindvoerder in de sursé
ance kan een voorstel tot faillissement
aan de rechtbank doen, maar het blijft
altijd nog mogelijk dat zich iemand
meldt die in de zaak toch nog brood ziet,
zij het met waarschijnlijk minder perso
neel. Zo’ n overname zal na overleg met
de bonden tot stand kunnen komen. Het
is ook mogelijk dat de bewindvoerder -
in dit geval de Utrechtse advocaat en
procureur mr. Wesselink - mogelijkhe
den ziet een deel van het bedrijf af te
stoten of bepaalt dat een deel moet
worden voortgezet. In afwachting van
wat er gaat gebeuren blijf ik de zaak
begeleiden, kijken of met het GAK alles
soepeltjes verloopt en eventueel ingrij
pen”, aldus de heer Wesseling.
Hij vervolgt: „Er waren natuurlijk
ook andere procedures mogelijk geweest.
De 44 ontslagen werknemers hadden
nietigheid van het ontslag kunnen inroe
pen omdat er geen toestemming voor
was verleend door de directeur van het
Gewestelijk Arbeids Bureau. Degenen die
langdurig bij de IMVA in dienst zijn
geweest - en er is er één die er 34 jaar
heeft gewerkt- hadden kunnen stellen
Dit alles neemt ook volgens de heer
Wilson niet weg dat de Afrikaanse lan
den een greep hebben op brede terreinen
van economische activiteiten, vanuit de
drang naar zelfstandigheid. De heer Smit
vindt dat deelneming van regeringen in
Unilever-bedrijven volgens hem
eveneens een politieke zaak het leven
van die bedrijven niet of nauwelijks
gemakkelijker maakt. Het geeft geen
extra-faciliteiten die andere bedrijven
niet zouden krijgen. Zelfs uitbreidingen
zijn niet eenvoudiger.
Maar om terug te komen op de greep
van de Westerse kapitalisten op het
bedrijfsleven in de ontwikkelingslanden:
de UAC heeft in Afrika 67 fabrieken.
Daarvan heeft zij slechts 15 volledig in
bezit; er zijn nos zes meerderheidsbelan
gen, waarbij 'c- Hike leiding
bij de UAC ligt. Dit dus met behulp van
autochtone functionarissen.
De 46 overblijvende fabrieken zijn óf
50 percent-deelnemingen, óf minder-
heidsdeelnemingen van de UAC. Van de
46 worden twee geheel door de UAC
gerund en 16 zakelijk door de UAC
geleid. In 27 oefent de UAC alleen
controle uit en in één heeft de groep
helemaal niets in te brengen.
De 67 fabrieken zijn ondergebracht in
63 ondernemingen. In slechts 12 daarvan
hebben Afrikaanse regeringen aandelen.
De privé-onderneming is dus ook in de
ontwikkelingslanden een heel gewoon
verschijnsel. De deelnemingen vanuit de
ontwikkelingslanden is van de zijde van
de UAC ook weer geen filantropie. Dat
is door overheidsbepalingen vaak afge
dwongen en soms in een tempo dat de
UAC wat benauwt.
Het toestel, een DC-3, van Moorman
Air, dat voetbalsupporters vervoerde,
schoot over de landingsbaan heen en
trof een aarden wal waardoor twee van
de 32 inzittenden verwondingen opliepen.
Volgens het Britse rapport kwam het
toestel pas halverwege de landingsbaan
aan de grond. Voorts waren zowel voor
als tijdens de landing de remkleppen
niet goed gebruikt, terwijl de wielrem-
men zodanig waren versleten dat zij niet
goed werkten. Tenslotte was geconsta
teerd dat zowel het aantal inzittenden
als het gewicht van de lading hoger
waren dan toegestaan.
„Waarom dan wel een faillissements
aanvraag kan men zich afvragen”, gaat
Wesseling verder. „Sinds de klap bij de
radiatorenfabriek Van Heyst in Den
Haag in 1968 (een geruchtmakende zaak)
zijn er minder bepalingen opgenomen in
de werkloosheidswet. De voornaamste
daarvan luidt: „Indien geen of geen
tijdige betaling geschiedt van loon va
kantiegeld of vakantietoeslag ten laste
van de werkgever die in staat van
faillissement is verklaard of aan wie
surséance van betaling is verleend, kan
de werknemer jegens de bedrijfsvereni
ging (in dit geval het GAK) aanspraak
derheidsregering” en steunen zo het es
tablishment, waardoor ze dus de eman
cipatie van de gekleurde bevolking te
genwerken. Het voorbeeld is uiteraard
Zuid-Afrika, waar, zoals reeds gezegd,
Unilever inderdaad werkt.
Natuurlijk zit er een kern van waar
heid in de politieke redenering van de
Wereldraad van Kerken. Maar tè ge
makkelijk wordt over het hoofd gezien
dat de aangeklaagde multinationale be
drijven, die bewust a-politiek zijn, ook
bijdragen aan de ontwikkeling van de
onderdrukte meerderheid. Ze verschaf
fen werk en scholen hun mensen dat
niet alleen op technisch gebied.
Wat Unilever in het bijzonder betreft,
wordt ook een opwaartse druk op de
sociale omstandigheden uitgeoefend. In
Zuid-Afrika betaalt het Unilever-con-
cem zijn medewerkers 12,5 percent
meer dan daar in de industrie in het
algemeen gebruik is. Dat geeft dus een
druk naar boven. Bovendien is door
Unilever in Zuid-Afrika nu voor „zwart”
en „wit” één pensioenregeling doorge
voerd, zonder discriminatie voor „zwart”
wat de pensioenbedragen betreft. Ook
hier weer een zuigkracht naar boven op
sociaal gebied.
Behalve als Unilever werkt het con
cern ook met het dochterbedrijf United
Africa Company in 32 landen in Afrika
en het Midden-Oosten. Hier een zelfde
beeld. De directeur personeelsleden van
de UAC, de heer A. K. Markland, ver
telde ons in zijn Londense burcht, het
United Africa House, dat de groep in die
landen in totaal 37.000 werknemers
LONDEN (Reuter). Bij een officieel
Brits onderzoek naar het ongeluk met
een Nederlands chartervliegtuig in juni
1971 op het Engelse vliegveld Southend
Is gebleken dat het toestel versleten
remmen had, te laat aan de grond werd
gezet en te zwaar was beladen.
maken op het hem nog toekomende”. En
daar gaat het nu om: vordering op de
IMVA zag ik op geen enkele manier
zitten. Nu kunnen alle werknemers van
het bedrijf ook degenen die er nog
werken terugvallen op het GAK”.
Het is volgens juridisch adviseur Wes
seling sedert 1968 wel eens vaker voor
gekomen dat werknemers het faillisse
ment van hun werkgever aanvroegen.
„Maar dat betrof dan minder spectacu
laire gevallen en doorgaans van een
enkeling. Cijfers zijn daarvan niet be
kend”.
In het geval van de IMVA ziet Wesse
ling nog een extra reden voor de faillis
sementsaanvraag. „De gehele sfeer in de
zaak bracht ons tot de veronderstelling
dat niet uitgesloten moet worden geacht
dat de bewindvoerder handelingen aan
het licht brengt die zouden kunnen wor
den aangetast. Ik noem een fictief voor
beeld: als zou blijken dat het de directie
duidelijk was dat de zaak op springen
stond en er zou toch nog betaling van
een ton aan een bevriende relatie zijn
geweest dan kan dat bedrag worden
de zwarte
lijst van de Wereldraad van Kerken. Ze
Voorop gesteld zij dat Unilever in al
deze landen niet werkt als een filantro
pische instelling. Tot de maatstaven bij
het beoordelen van de diverse onderne
mingen behoort wel degelijk de ontwik
keling van de winst, overigens vóór
belastingen, die soms fors kan zijn,
terwijl er ook belemmeringen zijn voor
het overmaken van winst. De voorzitter
van de Overseas Committee van Unilever,
tevens lid van de raad van bestuur, dr.
E. Smit, liet over deze commerciële aan
pak geen twijfel bestaan tijdens ons
bezoek ,aan Unilever House in Londen.
Fpersonen
auto
zrai
Het internationale effectenverkeer
liep door de Duitse ingreep deze
week weer een lelijke deuk op.
Maar Amsterdam bleef buiten schot
en berokkende het langzamerhand al
bekende Engelse meespeelbelang geen
teleurstellingen. Er werden ook nu weer
zaken gedaan voor buitenlandse reke
ning, mede ingegeven door gunstig blij
vende berichten van de diverse onderne
mingen. Het politieke gehannes om een
nieuwe regering begint bovendien zo ir
ritant te worden, dat vele buitenlandse
financiële centra al niet meer de moeite
nemen naar het beloop ervan te infor
meren.
Wel hangt nog altijd als een donkere
wolk de ontwikkeling rond enige belang
rijke arbeidsakkoorden boven beurs- en
bedrijfsleven. Maar zolang die zich niet
ontlaadt, houdt ieder zich rustig. En zo
bleef het deze week op het Damrak ook
rustig en kalm. De internationals bleven
vrijwel op het slotniveau van de vorige
week. Alleen Heineken beantwoordde
het verschenen jaarverslag met een ver
lies van 15 gulden. Men vond de groei
wat tegenvallen en de Agio-reserve is
uitgeput. De scheepvaartwaarden lagen
verdeeld want tegenover winstnemingen
tot 20 punten voor Van Ommeren stel
den zich weer nieuwe buitenlandse aan
kopen voor Scheepvaart-Unie met een
winst tot 10 gulden.
Vooral de lokale markt zorgde voor
stimulerend nieuws door het onroerend-
goedconcern Wereldhaven. Behalve een
hoger contant dividend zal het bedrijf,
dat vorig jaar aan zowel een Ameri
kaanse als twee Engelse ondernemingen
flinke minderheidspakketten ter hand
stelde, ook nog 50 procent aan bonus
aandelen uitgeven. De koers van het
fonds dat al op rond 1000 procent stond,
kon er nog eens fors door aantrekken.
Maar ook voor de andere onroerend-
goedmaatschappijen ter beurze werd de
stemming vast waarbij vooral Pakhoed
opviel met een winst van 20 gulden,
dollars inde sleutelvalutajaren 1950 tot
keiharde valuta zou kunnen worden zo
als 20 jaar geleden.
Het is anders gelopen. Zou het interna
tionale betalingsverkeer vrij zijn dan
zou de dollar zeker al tenminste 10
procent in waarde zijn teruggelopen.
Ook in 1972 is de Amerikaanse beta
lingsbalans zwaar negatief gebleven,
maar wat veel erger is, ook de handels-
balans bleek in dat jaar een enorm
tekort te vertonen. En dat, terwijl de
dollar toch tenminste 10 procent in
waarde was gedaald. Daarentegen bleek
een enorm overschot op de Duitse han-
delsbalans te staan, evenals in Japan
zodat toen de rekeningen vorige maand
werden opgemaakt en bekend werden,
een nieuwe crisis tussen de dollar, yen
en Duitse mark te verwachten was.
Door de grootscheepse uitverkoop van
dollars in de sleutelvalutajaren 1950 tot
1970 zijn alle centrale- en handelsban
ken in de wereld met zulke grote dol
larrekeningen opgescheept geworden, dat
het uitlokken van nieuwe crisis weinig
moeite en inspanning behoeft. Ook deze
nieuwe crisis zal naar alle waarschijn
lijkheid pas bezworen kunnen worden,
als er een nieuwe verhouding tussen
de drie betrokken valuta wordt door
gevoerd. Aangezien hieraan echter mid
dels de EEG enorme consequenties
verbonden zijn, is die oplossing niet zo
gemakkelijk. Daarom proberen de be-
trbkken landen het eerst nog met lap
middelen.
heeft, van wie slechts 720 niet uit de
desbetreffende landen.
De ontwikkeling is snel gegaan. In de
Common Wealth West-Afrika, dat wil
zeggen de landen Nigeria, Ghana en
Sierra Leone, bestaat de leidinggevende
staf nu uit 706 mensen uit deze landen
en 368 uit andere landen, onder wie
uiteraard Europeanen. Dit op een perso
neelsbestand van 26.000 mensen. In 1960
waren bij de leiding betrokken 347 au
tochtonen en 1047 lieden uit andere
landen.
Hieruit blijkt de uitdrukkelijke wens
om meer en meer autochtonen bij de
leiding te betrekken en hun ook werke
lijk de leiding te geven. In de Common
Wealth West-Afrika besteedt Unilever
per jaar ongeveer 250.000 pond sterling
aan de opleiding van autochtone krach
ten. Dat is rond 19 miljoen gulden. Aan
opleiding van medewerkers uit deze lan
den van de Common Wealth in Enge
land wordt dan nog 50.000 pond sterling
per jaar besteed. Het kan niet anders
dan dat deze opleidingen het gehele land
direct of indirect ten goede komen.
Het zou ideaal zijn, wanneer al deze
ontwikkelingslanden de multinationale
ondernemingen niet nodig hadden. Maar
het dilemma is dat deze landen hun
grondstoffen en arbeidskrachten alleen
produktief kunnen maken met behulp
van de kennis en het kapitaal van de
Westerse wereld. Kennis en kapitaal dat
bij de multinationals voorhanden is.
De kritiek ligt nu weer voor de hand.
Door deze situatie komen de landen in
de greep van de kapitalisten uit het
Westen. Ze willen hun economie wel
volgens een socialistisch patroon inrich
ten, maar ze kunnen het niet. Het is
Unilever behoort tot de 15 Nederiland-
_j bedrijven (onder 650 in de gehele
wereld) die voorkomen op C- ---ric
werken in landen met een „blanke min-
