HARDE ACTIES TEGEN
TUPAMAROS OP TIL
Verdediger wil
vrijspraak voor
Horst Mahler
krijgt ton
V
g
Kritiek op uitvoering
wegenbouwprogram
Veel olie in
Ruhr door
sabotage
A
Tegenstanders vertellen elkaar anekdotes
gewenst
Vakbeweging
in Suriname
amra bank
spaart u
gunstig:
„Intimidatie bij
1000-gulden-wet
Onderzoek naar
kabeltelevisie
In gevangenis
geen bepaalde
hulpprojecten
9?
OVERLEG GRONDRADEN:
Vaste Tweede-Kamercommissie
HET WEER
Loodvergiftiging
bij miljoenen
kinderen
Nieuw regime in Uruguay wil „algemene campagne”
DINSDAG
20
FEBRUARI
1973
Dl
2
(Van onze redacteur in Santiago)
Stakingsrecht
I
Climax
(Van onze medewerker
mr. H. L. Leffelaar)
Laat u bij de Amro Bank vrij
blijvend adviseren over de voor
u meest geschikte spaarvorm.
Bij de Amro Bank hebt u de
keus uit tien verschillende
spaarvormen. Van een
spaarboekje met 4% rente tot
een spaarrekening met een
vaste looptijd van 5 jaar.die nu
zelfs een gegarandeerde rente
biedt van maar liefst
SANTIAGO. Woordvoerders van de Uruguayaanse bevrijdingsbe
weging Tupamaros hebben laten weten de nieuwe regering met meer
macht voor de strijdkrachten krachtig te zullen bestrijden. Vlugschrif
ten en muurkranten roepen op tot verzet tegen „deze fascistische coalitie”.
Legerwoordvoerders bevestigen dat een algemene campagne tegen de
Tupamaros op gang wordt gebracht. Verwacht wordt dat president Juan
Maria Bordaberry de „staat van binnenlandse oorlog” prolongeert, zodat
gezegd kan worden dat het land nog steeds en nu meer dan ooit
geregeerd wordt door het leger en de militaire rechtbanken.
PARAMARIBO. Op het hoog
tepunt van de stakingen deed zich
in de bar van het moderne hotel
Torarica een voor Suriname type
rende ontmoeting voor. Frits Pen
gel, de niet-stakende directeur van
de Surinaamse Televisie Stichting,
omhelsde zijn werknemer Henk
Herrenberg, één van de stakings
leiders. Lachend zetten zij zich ach
ter een glas bier en vertelden elkaar
stakingsanekdotes.
Vredeling (PvdA):
„Idealisten”
ADVERTENTIE
(Van. onze parlementsredactie)
heeft, in
de
Tegenstrijdigheden in Suriname
WEERRAPPORTEN
■f!
de bonden
w
I
14
0
1
2
Hoog water
Laag water
n
zw
nw
zo
zzw
no
nno
w
w
w
w
0
12
6
uur
uur
0
0
Deze anekdote illustreert hoe de ver
houdingen in Suriname liggen en hoe
ongrijpbaar ook de achtergrond van de
stakingen is. De regering ziet in de
Volgens de politie heeft iemand die in
de buurt woont zondagnacht verdachte
geluiden gehoord, waarna hij door het
raam van zijn huis zag hoe een stroom
olie uit de tanks over de straat liep. Hij
waarschuwde de politie, die alarm afkon
digde. Omdat een deel van de olie al in
de Ruhr was gelopen, moest de brand
weer een oliedam aanleggen in het ri
viertje.
stakingen het werk van communistische
opruiers die de onrust voor politieke
doeleinden aanwenden. Veel Surinaamse
burgers zien de stakingen als het kwa-
jongenswerk van voor niets deugende
slampampers die, oök als zij werk vin
den, liever zouden luieren.
In december verleden jaar had minis
ter-president Jules Sedney door persoon
lijke bemiddeling vlak voor kerstmis een
dreigende stakin gvan de douane-ambte-
naren afgewend. De douaniers werd in
het vooruitzicht gesteld dat een op Ne
derlands aandringen al reeds lang inge
stelde „commissie fonmatie-zaken”, die
een sanering beoogt van het Surinaamse
overheids-apparaat, prioriteit zou geven
aan zijn bevindingen waar het de positie
van de douane-ambtenaren betrof.
overige Surinaamse vakbonden zich met
sympathie-stakingen in het conflict te
mengen een beslissing die onver
wachte gevolgen zou blijken te hebben.
UTRECHT. De beleidsorganen van de
drie vakcentrales hebben gisteren be
sloten de Surinaamse vakbeweging te
steunen door 100.000 ter beschikking
van de Surinaamse vakorganisaties te
stellen.
Op maandag 12 februari zou de cli
max van de stakingen plaatsvinden: alle
bonden zouden nationaal staken. Maar
stakers en bevolking, verward over de
intrige aan de stakingstop, waren onze
ker. Nog geen 10 percent van de CLO,
en nog geen 15 percent van de particu
liere werknemers, gaven gehoor aan de
stakingsoproep. Het meest effectief was
de staking van de onderwijzers en het
verplegend personeel (die hun loonsver
hogingen al hadden gehad).
7
7
7
5
7
6
14
14
12
5
11
5
2
3
3
15
8
10
9
16
0
7
6
l
2
Weer ta binnen- on
buitenland
3
-4
6
2
5
1
2
-4
4
7
15
4
let
mi
ge:
I
fra
me
gei
pu
Ka
ter
mz
da
de
va
-12
2
8
“3
8
7
2
Eén van deze anekdote* betrof Pengel
zelf, die door het uitvallen van zijn
personeel genoodzaakt was de nieuws
uitzendingen te verzorgen. Tijdens een
van de eerste, technisch onvolmaakte
presentaties, werd Pengels aandacht af
geleid door een cameraman en, uit zijn
rol vallend als nieuwslezer, vroeg hij
tijdens de iutzending: „Wat is er?** Her
renberg, die het nieuws thuis bekeek,
dacht meteen aan een grap van Pengel,
maar de duizenden Surinamers die ook
het nieuws bekeken dachten dat Pengel
de iutzending onderbrak omdat de sta
kers op het punt stonden de studio te
„bezetten.”
te
ra
Pi
ri
T’
h<
d<
k<
v<
m
R
fl
E
d
gi
w
R
si
u
e
z
t<
e
v
f
s
V
e
s
T
6
5
4
1
5
6
6
4
5
4
7
9
3
2
6
—2
o
1
o
0.3
2
0.1
2
0.1
0
1
0.1
1
o
0.5
0.1
0
0.1
0
0
1
0
o
2
0.1
0
0
1
o
0.2
3
0
DÜSSELDORF (DPA) Als gevolg
van een sabotagedaad is gisteren een
grote hoeveelheid olie terecht gekomen
in de Ruhr, een zijrivier van de Rijn.
Een onbekende heeft in d e nacht van
zondag op maandag de ventielen openge
draaid van twee grote tanks met stook
olie in de Westduitse plaats Menden
(Noordrijnland-Wcstfalen). Daardoor is
40.000 liter olie weggevloeid.
Het aandeel van deze twee bewegin
gen en de beslissing van de vakbonden
om, na teleurstellende ervaringen met
de bestaande dagbladen, „De Rode Suri
namer” tot de officiële stakingskrant
uit te roepen, gaf de staking een politiek -
ideologisch karakter dat er tot nog toe
aan had ontbroken.
Tegelijkertijd ontwikkelde zich tussen
de vakbonden een machtsstrijd die bepa
lend werd voor het verloop van de
stakingen. Omdat er in de stakings-top
geen overeenstemming bestond en ook
geen duidelijk beeld van het doel van de
stakingen (was het om stakingsrechten
te doen, om een nieuwe ideologie, om
ono
n
w
n
o
nno
motregen zzw
liuisuruuK. 2.w. mvw.
Kopenhagen motregen
Aanvankelijk werden ze beschouwd als
moedige idealisten, die het opnamen te
gen een militaire dictatuur. Nu de over
macht te groot is gebleken en de revolu
tie op zich laat wachten, is de twijfel
van veel Uruguayanen aan het bestaans
recht van de Tupamaros versterkt.
De sociale tegenstellingen, die regel
matig tot gewelddadige botsingen leiden,
hebben de Tupamaros weliswaar sympa
thie opgeleverd, onder andere van de
mensen, die het (Slachtoffer zijn van de
inflatie en haar gevolgen, maar de pu
blieke opinie heeft zich de laatste maan
den tegen de Tupamaros gekeerd. Het
grote enthousiasme, dat aanvankeljk be
stond voor deze voornamelijk in de ste
den opererende beweging is na een aan
tal moorden en ontvoeringen verzwakt.
Ook de werving uit de arbeidersbewe
ging laat te wensen over, zo klagen de
guerrillastrijders.
loon-eisen?), kregen deze steeds meer
het karakter van rellen.
De prestige-slag tussen
werd niet alleen gemeten in aantallen
stakers van de respectievelijke bonden,
maar ook in een conflict tussen de CLO
en de Moederbond, waarbij de eerste de
laatste desavoueerde omdat de Moeder
bond bereid zou zijn geweest een bemid
delingsvoorstel van de minister van Fi
nanciën, Rathakishun, te accepteren.
De Moederbond zegde op zijn beurt de
samenwerking op met de (katholieke)
Progressieve Werknemers Organisatie en
met de Vereniging van het Surinaamse
Bedrijfsleven (werkgevers), omdat zij in
het conflict de kant van de regering zou
hebben gekozen.
ver.
wzw
n
ozo
w
nw
nw
windst. 12
geh. bew. zzw
(mow nnw
half bew. wzw
n
windst. 10
9
2
5
Onder de huidige omstandigheden
hebben de Tupamaros weinig mogelijk
heden: het is aanvallen of ten onder
gaan. Het laatste wordt voorspeld.
Dit is het eerste concrete resultaat, dat
het bezoek van de Surinaamse vak
bondsleiders Kross van de „Moeder
bond” in Suriname en De Went van
de progressieve werknemersorganisa
ties (PWO) aan de Nederlandse vakbe
weging heeft opgeleverd.
De Nationale Partij Suriname heeft in
een motie aan gouverneur Ferrier de
ontbinding van het parlement ge
vraagd. De motie maakt gewag van
een onhoudbare nationale situatie
waardoor de objectiviteit van de hui
dige regering in het geding is geko
men.
Het bericht van de motie werd door
geen van de radiozenders omgeroepen,
vermoedelijk onder restricties van de
regering. Premier Sedney heeft hierop
gezegd dat zijn regering niet aan af
treden denkt. Gouverneur Ferrier kan
de motie voor kennisgeving aannemen
en er verder niet op reageren, maar
de NPS heeft al aangekondigd daar
geen genoegen mee te nemen en in
dat geval een massabijeenkomst te
beleggen, die door de stakende vak
bonden gecoördineerd zou kunnen
worden met verdere straatrellen.
De Surinaamse bond van ambtenaren
(CLO) heeft een lijst gepubliceerd met
22 namen van mensen, die gewond
zijn geraakt bij de ongeregeldheden
van de afgelopen weken in Paramari
bo. Zes van de slachtoffers zouden
nog in een ziekenhuis liggen. Volgens
CLO zijn er veel meer slachtoffers,
maar dezen zouden hun naam niet
bekend willen maken „uit vrees voor
communist uitgemaakt te worden.”
Mr. Scholten Kamerlid. De voorzitter
van het Centraal Stembureau heeft
gisteren mr. J. N. Scholten te Andel
benoemd verklaard tot lid van de
Tweede Kamer. Dit was noodzakelijk
door het overlijden van het anti
revolutionaire Tweede-Kamerlid Tj.
Walburg.
Mr. Scholten moet echter nog laten
weten of hij de benoeming accepteert,
teerd.
tuur mogen worden gebracht. Als minis
ter heeft de heer Drees in juni vorig
jaar het kabinet onder meer verlaten
omdat het merendeel van het kabinet
die categorische scheiding niet wilde.
Niet alleen de vertraagde aanleg van
rijksweg 15 was onderwerp van kritiek,
ook de trage voltooiing van andere we
gen die in het huidige bouwprogramma
zijn opgenomen lokte menig woord uit.
Wat toekomstige wegenbouwprogram
ma’s betreft, verwees de heer Van Thijn
naar het rapport van het Nederlands
Economisch Instituut. Hij noemde het
„een geklassificeerd schrikbeeld: het is
volstrekt ondenkbaar dat wij bedragen
van zes tot negen miljard voor de aan
leg van nog meer nieuwe wegen op tafel
zouden kunnen leggen, zeker niet na de
800 km-explosie van de afgelopen jaren.
Dit zou leiden tot een soort bewape
ningswedloop tussen wegverkeer en
openbaar vervoer,” betoogde hij.
De opzet van een algemeen verkeers-
fonds ondervindt vertraging, aldus mi
nister Udink. Hij voorzag dat het plan
niet eerder dan in het voorjaar van 1974
gereed zou zijn. Op een vraag van de
KVP’er ir. P. A. M. Cornelissen deed hij
de toezegging dat onderzocht zal worden
wat het autorijden de samenleving kost.
de sympathie-stakingen richtten zich
in deze eerste fase van het conflict
voornamelijk op de gerechtelijke uit
spraak en op het recht om te staken,
maar spoedig werd duidelijk dat het om
meer dan stakingsrechten ging, toen
twee voornamelijk ideologisch georiën
teerde bewegingen zich ook in de strijd
begaven: het Marxistisch-Leninistisch
Centrum en de Surinaamse Socialisti
sche Unie. Beide bewegingen bestaan
meer op papier dan in werkelijkheid: Ze
hebben niet meer dan enkele tientallen
leden.
Destemeer, omdat niet gebleken is
dat de activiteiten van deze beweging er
iets toe bijdragen de zware economische
problemen van het land op te lassen. De
regeringspropaganda legt er de nadruk
op dat in feite de Tupamaros met hun
activiteiten een rem vormen voor de
terugkeer naar welvaart.
Zoals altijd werd toen ook beweerd
dat het met de guerrillastrijders afgelo
pen was, maar latere acties hebben be
wezen dat het gevecht op leven en dood
tussen leger en Tupamaros gewoon
doorgaat. Nu staan weer tienduizenden
soldaten klaar om in Montevideo en
andere steden de guerrillastrijders uit
hun schuilplaatsen te halen; er worden
bloedige acties verwacht.
Half januari kwam het toegezegde
rapport gereed. Het werd vrijwel onmid
dellijk door de bond van douane-ambte
naren verworpen. Een staking werd uit
geroepen, die door een gerechtelijk von
nis onrechtmatig werd verklaard. Het
vonnis werd genegeerd, ambtelijke dienst
orders werden in het openbaar ver
scheurd.
De vakbond van douane-ambtenaren
droeg het conflict over op de grotere
bond waarbij het was aangesloten De
Centrale Landsdienaren Organisatie
(CLO) en verspeelde daarmee zonder
dat hij het wist de kans om tot een
gesprek met de regering te komen,- die
in dit eerste stadium nog bereid was,
maar dan alleen met de douaniers, te
praten. Ongeveer op dit punt besloten de
ROME (APF en DPA) Drie miljoen
grote-stadskinderen op de wereld lijden
in zekere mate aan loodvergiftiging, ver
oorzaakt door lood dampen in het ver
vuilde milieu waarin zij moeten leven
en 25 percent van hen heeft een hoe
veelheid lood in het bloed dat de vastge
stelde grens te boven gaat.
Tot deze conclusie is een groep Itali
aanse geleerden gekomen die in samen
werking met de wereldgezondheidsorga
nisatie in 18 landen een onderzoek heeft
ingesteld naar de gevolgen van de mi
lieuvervuiling op de gezondheid van de
mens.
Een groot aantal inrichtingen heeft
vakbedrijven, die op diverse niveaus
goede arbeidsmogelijkheden bieden: gra
fische arbeid in Veenhuizen en Den
Haag, metaalbedrijven in Veenhuizen,
Vught en Breda, houtbedrijven in Veen
huizen, Vught, Breda en Doetinchem,
en textielbedrijven in verscheidene in
richtingen. Op korte termijn zal in
Veenhuizen een geheel nieuw betonbe
drijf gereed komen.
In Enschede U
gisteren de
campingsport-
fabriek Rinco in
een uur tijds door
brand verwoest.
In dat pand hield
de ex-Nederlands-
elftal-ster
Henny Möring
een campingshow.
Het vuur greep zo
snel om zich heen,
dat de brandweer
weinig meer kon
doen dan ervoor
te zorgen dat een
vlakbij gelegen
munitiedepot
van een
wapenhandelaar
niet de lucht
in ging. Op de foto
omwonenden,
die hun auto’s
uit de tegen de
fabriek gebouwde
garages brengen.
Het probleem van de kabeltelevisie
speelt tot nu toe het sterkst in de kleine
landen van de gemeenschappelijke
markt, met name Nederland, en de mo
gelijkheden van integratie van telefoon
en televisie zijn in de grote steden in
Nederland reeds jaren lang in studie.
DEN HAAG Gedetineerden kunnen
niet meewerken aan projecten ten be
hoeve van de bevrijdingsbewegingen in
Vietnam, Laos en Cambodja, zoals bij
voorbeeld de vervaardiging van naaima
chines voor Vietnam.
Minister van Agt (Justitie) heeft, in
antwoord op vragen van het PSP-Ka-
merlid Van der Lek, dit idee van de
hand gewezen.
Voor het opzetten van arbeidsprojecten
in inrichtingen is een zekere continuïteit
van de opdrachten vereist, aldus de
minister. Ook komen alleen die werk
zaamheden in aanmerking, die binnen de
technische mogelijkheden van de inrich
tingen vallen en niet telkens nieuwe in
vesteringen vragen. Minister Van Agt
zegt, dat geen politieke keuze mag wor
den opgedwongen, die „ook nog de in
druk zou kunnen wekken van inmenging
in interne aangelegenheden van andere
landen”.
Inmiddels vielen in Paramaribo de eer
ste schoten en sneuvelden de eerste
winkelruiten. Winkeliers verschansten
zich achter dichtgespijkerde etalages, en
sommigen begonnen openlijk (illegale)
vuurwapens te dragen.
raad zal deelnemen onder de naam Am
sterdamse Universitaire Belangen (AUB).
In een verkiezingsoproep, gesteund door
tachtig hoogleraren, lectoren en weten
schappelijke medewerkers, stelt AUB
dat de raad slecht weergeeft wat er in
de universitaire gemeenschap omgaat en
zich teveel bezig houdt met niet-univer-
sitaire, politieke problemen.
BERLIJN (DPA) In het eerste pro
ces tegen een vooraanstaand lid van de
Baader-Meinhofgroep in West-Beriyn,
de 37-jarige advocaat Horst Mahler,
heeft diens verdediger vrijspraak ge
vraagd.
DEN HAAG. Niet slechts het Fran
se ingenieursbureau „Innovation, com
munication structures”, maar ook een
Nederlands-Belgische groep, zou van de
Europese commissie een opdracht moe
ten ontvangen om de toepassing van ka
beltelevisie te onderzoeken, aldus het
Tweede-Kamerlid ir. Vredeling (PvdA)
in vragen die hij als lid van het Euro
pese parlement aan de commissie heeft
gesteld.
AMSTERDAM Het landelijk over
leg grondraden (LOG) vindt dat de 1000-
gulden-wet „met steeds minder legale en
steeds grovere intimidatiepogingen”
wordt uitgevoerd. Cilia Galesloot, voor
zitter van de Algemene Studenten Vere
niging Amsterdam (ASVA) heeft dit me
de namens het LOG gezegd in een
verklaring over het weghalen door de
politie van de bezetters van het Gro
ningse academiegebouw.
„Opnieuw heeft op last van een minis
ter (Geertsema) de politie ingegrepen bij
een bezetting in het kader van de boy
cotactie. Een ingrijpen dat des te meer
bevreemding wekt, omdat de bezetting
in Groningen een „open” bezetting was,
dat wil zeggen iedereen kon in het
gebouw zijn gang gaan. Onderwijs e n
tentamens gingen normaal door, evenals
het administratieve werk.”
De enige verklaring voor het harde
optreden van de regering is, dat minister
Van Veen bang is de 1000-gulden strijd
te verliezen, aldus de verklaring. „Het
ondemocratisch karakter van de 1000-
gulden-wet komt nu steeds duidelijker
naar voren. De studentenacties zullen
doorgaan”.
Gisteravond is een eind gekomen aan
de bezetting van het instituut voor peda
gogische en andragogische wetenschap
pen in Utrecht. De bezetting, vanaf don
derdagavond, was bedoeld om kracht bij
te zetten aan de eis van de studenten,
dat de subfaculteit geen enkel onder
scheid maakt tussen studenten die wél
en studenten die niet de 1000 college
geld hebben betaald.
Over een en ander zal nog overleg
plaatsvinden. Tot deze week donderdag is
de bezetting derhalve opgeheven.
Het college van de Erasmus Universi-
teit in Rotterdam heeft gisteren de drie
eisen van de studenten, die de 1000-
wet boycotten, afgewezen. Namens de
ongeveer 2000 studenten die de 1000
nog niet hebben betaald en naar hun
zeggen ook niet van plan zijn die te
gaan betalen, zou de Algemene Rotter
damse Studentenbond (ARSB) zich van
daag beraden over een eventuele actie.
Binnen het wetenschappelijk corps
van de universiteit van Amsterdam is
een groepering ontstaan die aan de ver
kiezingen in april voor de universiteits-
Hij noemde het requisitoir van de
openbare aanklager, die twaalf jaar ge
vangenisstraf had geëist, een brei van
vermoedens zonder harde feiten”.
De aanklager had Mahler ervan be
schuldigd een belangrijk aandeel in de
oprichting van de groep te hebben gehad
en deel te hebben genomen aan gewa
pende bankovervallen in West-Berlijn.
Het proces tegen Mahler begon op 9
oktober 1972. De leiders van de groep,
Andreas Baader en Ulrike Meinhof, zijn
verscheidene malen uit voorarrest ge
haald om als getuige op te treden.
Amsterdam geh. bew. wzw
De Bilt
Deelen
Belde
Eindhoven
Rotterdam
Twente
Vllssingen
Z.-Limburg
Aberdeen
Athene
Barcelona
Berlijn
Bordeaux
Frankfort
Genève
Helsinki
ïnnsbrück
Lissabon”
Locarno
Londen
Madrid
Malaga
Mallorca
München
Nice
Oslo
Parijs
Rome
Split
Stockholm
Wenen
Zürich
Casablanca
Istanboel
Las Palmas
Tunis
DEN HAAG De leden van de vaste
Tweede-Kamercommissie voor verkeer
hebben niet bijster veel vertrouwen in
het wegenbouwbeleid van de demissio
naire regering. De heren Aantjes (ARP),
Krosse (KVP) en Van Thijn (PvdA)
hebben een motie ingediend die beoogt
rijksweg 15 door de Betuwe af te bou
wen tot Babberich, nu ondubbelzinnige
toezeggingen van Udinks voorganger
toch niet nagekomen blijken te worden.
De motie komt donderdag in stemming,
bij de behandeling van de begroting van
Verkeer en Waterstaat in de Tweede
Kamer.
VOORUITZICHTEN VOOR DONDERDAG:
Vrü zacht met af en toe regen of motregen
•n vooral later perioden met zon.
Aantal uren zon: 1 tot 6; minimum tempe
ratuur: 2 tot 6 graden boven normaal; maxi
mum temperatuur: 0 tot 5 graden boven
normaal; kans op een droge periode van ten
minste 12 uur: 80 percent; kans op een geheel
droog etmaal: 50 percent.
Normale temperaturen tot 24 februari: mini
mum 0, maximum 4 graden.
Dr. W. Drees van DS *70 diende een
motie in waarin van de Kamer de
uitspraak wordt gevraagd dat de exploi
tatietekorten van openbaar-vervoerbe-
drijven in enig begrotingsjaar geen rela
tie hebben met de uitgaven voor de
aanleg van nieuwe spoor- of autowegen,
en dat deze exploitatietekorten niet ten
laste van de uitgaven voor infrastruc-
20
13
WOENSDAG 21 FEBRUARI
6.11 uur en 18.26
1.58 uur en 14.19
WOENSDAG 21 FEBRUARI
op 7.44 uur onder 18.05 uur
op 23.34 uur onder 8.35 uur
geh. bew.
geh. bew.
motregen
mist wzw
Den Helder geh. bew.
motregen wzw
mist w
geh. bew zzw
regen zzw
zw. bew. wzw
licht bew.
onbewolkt
geh. bew.
geh. bew.
zw. bew.
zw. bew
zw. bew.
i
licht bew
zw. bew.
zw. bew
zw. bew.
licht bew
regen
gCU, MCW.
onbewolkt
l._U
geh. bew.
weerlicht
onbewolkt
geh. bew.
zw. bew.
sneeuw
half bew
mist
zw. bew.
licht bew.
