Einde invoerstop
elektronica
WERKGEVERS WILLEN NIET TE VEEL
uit Japan
AAN ONDERNEMINGSRAAD SLEUTELEN
Stakingsparool voor
vijfduizend mensen
Nader beraad
Caravan-plaatsen
sigaren-cao
al 26 pet duurder
Meer winst
procent
CONTACTGROEP METAALINDUSTRIE:
Bijenkorf
I
bedrijven te
VkP f h-0
J.
Terughoudendheid in vakbondsaangelegenheden
I
I
kcr/
I
Pr
i:
13
DINSDAG 13 MAART
1973
it
l
an
rp.
t
re
k.
Hoogovens
Geen achterban
Veel te ver
DAF-conflict
Duidelijk
Tekort
blad
5
orkeur
gele
id van
eg
blad
I in de
f pro-
De rente, die wij vergoeden op spaargelden, loopt van
4% voor dagelijks opvraagbare tegoeden tot 7]4%
voor onze NMS-Spaarbrieven.
Vraagt u eens bij een van onze kantoren naar
deze spaarmogelijkheden.
RIB W BhdP NEDERLANDSCHE MIDDENSTANDSBANK
Sterke greep
I
(Van onze Amsterdamse redactie)
(Van onze redactie economie)
I
JOHN BINDELS.
ADVERTENTIE
Nederland op weg naar de chaos
Van de andere twee vakcentrales voe
ren niet de industriebonden maar de
bonden van werknemers in de agrari
sche sector en de voedings- en genot
middelenindustrie het overleg over de
sigaren-cao.
het afsluiten van het centraal akkoord
vorig jaar hun overwinst of extra winst
jk noem dit gewoon diefstal al geno
men. Onze verlangens zijn redelijk. Als
de Nederlandse bisschoppen en het Ne
derlandse parlement dat met grote meer
derheid beamen, wie zijn wij dan om te
zeggen dat onze eisen onredelijk zijn”.
Volgens de voorzitter van de Indu
striebond NW in een groot aantal bij de
FME aangesloten werkgevers het optre
den van deze organisatie zat. „Zij bekij
ken het weigeren van overleg door de
FME met afgrijzen”, aldus Groenevelt.
-
Een kwalitatieve economische groei,
die het met zoveel offers opgebouwde
systeem van volledige werkgelegenheid
en sociale voorzieningen in stand houdt
en een aanvaardbare leefbaarheidssitua-
tie mogelijk maakt, kan alleen verwezen
lijkt worden, indien de loonsverhogingen
meer in overeenstemming met de ont-
Het voorgestelde slotdividend van Ro-
beco bedraagt 2,5 procent in aandelen
met als alternatief een bedrag van
5,50 in contanten (vorig jaar ƒ4,80 in
contanten).
Het is volgens de contactgroep duide
lijk, waarom de werkloosheid niet slinkt.
Het verschijnsel, dat de prijs op de
arbeidsmarkt blijft stijgen, zelfs sterker
dan alle overige prijzen (alleen die van
overheidsdiensten en die van de gezond
heidszorg uitgezonderd) terwijl er een
overschot aan arbeid op de arbeidsmarkt
bestaat, kan als de voornaamste oorzaak
worden gezien van het feit, dat even
wichtsherstel niet moge lijk is, aldus de
contactgroep.
De werkgevers denken daar anders
over. Bestuurslid Lubbers van het Ne
derlands Christelijk Werkgeversverbond
en van de Federatie Metaal en Elektro
nische Industrie (FME): „Naar mijn me
ning vertegenwoordigt de ondernemings
raad wel degelijk het werknemersbe-
lang. Het gaat mij veel te ver als de
constructie van de tegenwoordige onder-
DEN HAAG. Het Nederlandse volk
is in 1972 voortgegaan op een weg, die
uiteindelijk naar een economische en
wellicht ook een sociale chaos moet
leiden, zegt de „contactgroep van werk
gevers in de metaalindustrie” in haar
jaarverslag. De groep, een kleinere en
los van de FME staande werkgeversor
ganisatie, meent dat het steeds moeilij-
ker zal worden het goede pad te vinden.
„Willen wij dit toch proberen, dan zul
len wij moeten bedenken, dat hef ver
band tussen arbeidsproduktiviteit en lo
nen en salarissen niet straffeloos gedu
rende lange tijd kan worden genegeerd.
Zoals gemeld stemt de industriebond
NVV niet in met de overeengekomen
prijscompensatie (een kwart in een ge
lijk bedrag voor iedereen en driekwart
in percenten met een minimum van 2,60
per percent bijsturing). De industrie-
bond-NW zal zijn beleidsorganen advi
seren, het onderhandelingsresultaat te
verwerpen, omdat hij cao’s zonder maxi
mum in de prijscompensatie principieel
onaanvaardbaar acht.
De prijzen zijn in 1972, in verhouding
tot de kostenstijging, weinig omhoog ge
gaan, aldus de contactgroep. De hard-
nekkingheid, die de werkloosheid gedu
rende 1972 vertoonde, duidt er volgens
de contactgroep op, dat de effectieve
vraag, dat wil zeggen de vraag tegen
prijzen die voor het bedrijfsleven vol-
„Wij hebben veel kleinere bedrijven,
die bijzonder geschaad werden door deze
invoerstop omdat ze de goederen al
betaald hadden aan de Japanse expor
teurs en deze goederen nu op hun kos
ten in een veem moesten worden opge
slagen.”
De heer Peiger gelooft niet dat de
opheffing van de invoerstop helemaal te
danken is aan het telegram van de
vereniging aan de minister hierover. Hij
gelooft wel dat het ertoe zal hebben
bijgedragen de invoerstop eerder op te
heffen. „We hopen dat we bij de bespre
kingen over de contingentering (beper
king van de import) die er waarschijn
lijk wel in zit, betrokken zullen wor
den.”
wikkeling van de arbeidsproduktiviteit
worden gebracht, meent de contactgroep.
Zij ziet de voortdurende inflatie als een
bedreiging voor het behoorlijk functio
neren van het systeem van sociale voor
zieningen, dat wij in de na-oorlogse
decennia hebben opgebouwd. De geva
ren, die onze economie bedreigen, be
staan voornamelijk uit de toenemende
inflatie en de nagenoeg even snel toene
mende druk aan sociale lasten en fiscale
premies.
AMSTERDAM. Koninklijke Bijen
korf Beheer stelt voor het dividend over
het boekjaar 1972-1973 vast te stellen op
4,20 per aandeel van f 20 (vj 3,80)
met dien verstande dat houders van
sewone aandelen de keus hebben 1,40
(vj f 1,20) op te nemen in contanten en
de overige 2,80 te ontvangen ais een
uitkering ad 2,5 pcf uit het belasting
vrije gedeelte van de agioreserve. Deze
laatste uitkering zal geschieden in de
vorm van gewone aandelen en wel tot
een bedrag van maximaal nominaal
f 784.255 in totaal.
De nieuwe aandelen zullen voor het
eerst en dan ten volle gerechtigd zijn tot
het dividend over het op 1 februari be
gonnen boekjaar 1973-1974, zo deelt het
concern mee. De concemwinst voor af
trek van vennootschapsbelasting is f 3,3
mln hoger dan over 1971-1972. Daar
voor vennootschapsbelasting f 1,5 mln
meer wordt gereserveerd is de winst na
belasting met 1,8 mln of 14 pet toege
nomen tot f 14,4 mln, een stijging van
1,14 per aandeel van f 20 (plus 15 pet).
Daarbij is in de vergelijking van beide
jaren rekening gehouden met het door
uitkering van stockdividend met f 1 mln
verhoogde aandelenkapitaal. De jaarom
zet is met f 125 mln of bijna 14 pet
gestegen tot 1030 mln. Het jaarverslag
zal een maand eerder dan tot nu toe
gebruikelijk was verschijnen op 12 april.
De jaarvergadering is vastgesteld op 27
•pril
Robeco - Het jaar 1972 is voor het Rot-
terdamsch Beleggingsconsortium NV
een gunstig jaar geweest. Trouwens,
zo schrijft Robeco in het dinsdag ver
schenen jaarverslag, dat jaar is de
beleggers alom goedgezind geweest.
De waarde van het aandeel-Robeco
nam in 1972 toe van 226,begin
1972 tot f 266,ultimo van dat jaar,
rekening houdend met de uitkering in
aandelen van 2,5 procent in april vo
rig jaar is dat een stijging van ruim
20 procent.
bevoegdheden aandringt en anderzijds
ondernemingsraadsleden bij wijze van
spreken uitscheldt omdat zij een ander
standpunt innemen dan de vakbeweging
op dat moment welgevallig is. Koersver
anderingen zijn niet zo eenvoudig. Naar
mate de ondernemingsraad beter werkt,
wil hij zich ook bemoeien met de ar
beidsvoorwaarden binnen de onderne
ming”.
„Bij Philips bijvoorbeeld wil de raad
eerst de voorstellen kennen, voordat ze
naar de vakbeweging gaan. Zulke zaken
geven problemen. Als de ondernemings
raad op de helling zal moeten, dienen
we wel te bedenken dat er onmiddel
lijk gevolgenzijn. Als Bode zijn zin
krijgt, geloven wij bijvoorbeeld niet dat
er nog zo veel werkgevers bereid zullen
zijn om de opleiding van ondernemings
raadsleden in een op stapel staand ge
meenschappelijk instituut te financieren.
In de Sociaal-Economische Raad wordt
op dit moment over verfijningen in het
ondememingsraadswerk gesproken. Daar
komt dit nu even tussendoor zeilen”.
Vakbonden en ondernemingsraden zijn
hier en daar al met elkaar in conflict
gekomen. Oorzaak: De huidige onder
nemingsraad heeft onvoldoende achter-
ban-steun.
Bij Hoogovens waren het de onderne
mingsraadsleden Bunte (NVV) en Geluk
(CNV), die het er merkbaar moeilijk
mee kregen. In hun geval is de situatie
extra ingewikkeld, omdat zij behalve
ondernemingsraadslid en vakbewegings-
vertegenwoordiger ook nog werknemers-
commissaris zijn. In de gegeven omstan
digheden, tijdens de stakingsacties bij
Hoogovens, moesten zij n og wel eens
van „pet” wisselen, wanneer standpunten
moesten worden bepaald. Voor de bui
tenstaander werd het er allemaal niet
duidelijker op. Zeker niet toen er ver
schillende officiële verklaringen werden
afgelegd, waarin vakbewegingsleden
weer iets anders zeiden dan diezelfde
leden met de „pet” van de onderne
mingsraad op.
Bij Hoogovens ging het zoals bekend
om de vraag: moet de prijscompensatie
nu meteen met een grens van 250 gul
den per percent worden doorgevoerd, of
moet die grens afhankelijk gesteld wor
den van de uitkomst van de gezamenlij
ke studie? De kwestie liep zo hoog, dat
ondernemingsraadslid Geluk (CNV) al
leen tegenover de hele Industriebond
CNV kwam te staan en nu zelfs over
weegt zijn plaats beschikbaar te stellen
wanneer zijn beleid niet wordt geaccep
teerd. Als werknemerscommissaris wen
ste Geluk vast te houden aan een onbe
grensd In te voeren prijscompensatie,
waardoor hij principieel front m aakte
tegenover de drie industriebonden.
AMSTERDAM. Er worden weer
vergunningen verstrekt voor het impor
teren van Japanse elektronische artike
len. De heer Peiger, voorzitter van de
vereniging FIAR (Fabrikanten, Impor
teurs en Agenten op het gebied der
Elektronika): „Gelukkig heeft het mini
sterie ingezien dat er nogal ernstige knel
punten bij de FIAR waren door deze
invoerstop.”
nemingsraad helemaal omver moet wor
den gehaald. Ik ben het overigens met
bestuurder Bode van de Industriebond
NKV eens dat we gewetensconflicten
zoveel mogelijk moeten vermijden”.
Hoe dat zou kunnen? De woordvoer
der van het NCW (Nederlands Christe
lijk Werkgeversverbond) zei daarover:
„Wij zijn ook niet gelukkig met de last
die in geval van een conflict op de o.r.-
leden komt te drukken. Maar in een
personeelsraad zien wij de oplossing ook
niet. Zo’n raad blijft zijn informaties
toch uit de onderneming krijgen en zo
blijft die raad toch meedenken met de
onderneming. Er kan dan evengoed weer
een conflict ontstaan waarbij een keuze
zal moeten worden gemaakt. Het beste
lijkt ons dat de voorzitter van de onder
nemingsraad (dat is een directielid) in
moeilijke kwesties geen druk op de
raadsleden uitoefent. De raad moet zich
dan maar nieet over zulke zaken uit
spreken”.
Bij het Verbond van Nederlandse On
dernemingen, de grootste werkgeversor
ganisatie in ons land, was het commen
taar: „De ondernemingsraden worden
steeds belangrijker. Daarom vinden wij
het inconsequent van de vakbeweging
dat zij enerzijds op uitbreiding van de
ste schijn van beïnvloeding van bovenaf.
In Eindhoven dacht de actieleiding,
met als woordvoerder Arie Lakerveld,
daar anders over. „De tekst van de
verklaring was al klaar toen de verga
dering van de ondernemingsraad nog
moest beginnen”. Een van de onderne
mingsraadsleden, de heer W. van Dijk
van de Industriebond NKV, heeft intus
sen zijn functie neergelegd en heeft
zitting genomen in het actiecomité van
de drie bonden. Voor hem werd de
gewetensnood zo groot dat hij zich niet
meer kon verenigen met de gang van
zaken rond de verklaringen van de ge
kozen leden van de ondernemingsraad
hoewel hij aanvankelijk wel tot de
voorstemmers behoorde.
Volgens actieleider Lakerveld is ten
onrechte de indruk gewekt dat het initia
tief van de gekozen ondernemingsraads
leden is uitgegaan. In feite zou de secre
taris van de ondernemingsraad, een lid
van de Unie BLHP, de ondernemings
raadsleden hebben opgetrommeld nadat
deze secretaris overleg met de directie
had gepleegd.
DEN HAAG. Ondernemingsraden
jouden voorlopig wat terughoudender
moeten zijn als het gaat om vakbewe-
gingsaangelegenheden. Dat is de mening
van een belangrijke groep georganiseer
de werkgevers in Nederland. Zij zijn
niet erg gelukkig met de „conflicten van
plichten”, die in de afgelopen dagen in
enkele ondernemingsraden naar buiten
lijn gekomen.
Groepen gekozen ondernemingsraads
leden raken daar, tegen de achtergrond
van stakingsacties, in gewetensnood, om
dat ze als werkgeversvertegenwoordigers
In de onderneming standpunten onder
schreven, die weer niet naar de zin van
de vakbeweging waren. In enkele geval
le leidde dit tot complicaties, die een
verwijdering van ondernemingsraadsle
den en vakbonden tot gevolg had of die
ertoe leidden dat de ondernemingsraads
leden op eerder ingenomen standpunten
terugkwamen.
DRIEBERGEN. Met het voortzetten
van stakingen in vijf Gelderse bedrijven
en het uitroepen van vier nieuwe sta
kingen in Middelburg, Koudekerke, Tiel,
Delft en Delfzijl, zijn de industriebonden
dinsdag hun 12e vanuit het actiecentrum
in Driebergen geleide actiedag in de
metaal en textielindustrie begonnen.
Voortgezet zijn maandag de voor onbe
paalde tijd geproclameerde stakingen bij
Gazelle in Dieren (4e dag), Thomassen in
De Steeg (7e dag), Ericsson in Rijen (3e
dag), Gispen in Culemborg (4e dag), De
Hoop in Lobith (3e dag). Nieuw waren
de stakingsparolen voor het personeel
van het textielbedrijf Clitex in het
Zeeuwsvlaamse De Clinge (350 werkne
mers), het metaalbedrijf Daalderop in
Tiel (800 werknemers) en de Nederland
se kabelfabrieken in Delft (2000) en
Delfzijl (200). Voor het metaalbedrijf
Boddaert in Middelburg en Koudekerke
(tezamen 150 man) werd maandag een 2e
stakingsdag uitgeroepen. Bij alle negen
bedrijven werken in totaal ruim 5000
werknemers.
De industriebonden achten het niet
uitgesloten dat vanuit de 14 regionale
actiecentra meer acties worden onderno
men. Sinds het topberaad maandag in
Driebergen is meer overgelaten aan de
actiecentra zelf. De stakingen zullen niet
langer tevoren worden aangekondigd.
Bij meer bedrijven zullen langduriger
stakingen worden gehouden.
Over de werkgevers zei Arie Groene
velt na het beraad van actieleiders in
Driebergen: „Wij hebben dit conflict niet
gewild, maar de ondernemers hebben bij
Premielening. Bij de jaarlijkse trekking
van 500 obligaties van de 2,5 percent
premielening Rotterdam 1952-2 is
obligatie nr. 142720 uitgeloot met
ƒ100 000. De ƒ25.000 viel op nr. 185403
en de f 10.000 op nr. 162672. Met
5.000 lootten uit de nrs. 125391 en
197744. Met f 1.000 worden de volgen
de tien nummers betaalbaar gesteld:
101948, 128064, 149655, 151215, 153930,
163144, 183157, 184851, 189826 en
199041. Voorts worden 485 obligaties
met ƒ150 aflosbaar gesteld.
Deze gevallen, waarin partijen elkaar
blijven beschuldigen, illustreren in feite
hoe het wantrouwen tussen onderne
mingsraad en vakbeweging in dezelfde
onderneming kan groeien. De onderne
mingsraad heeft in feite geen achterban.
Dat zouden de werknemers moeten zijn,
maar de georganiseerden onder hen kie
zen meestal partij voor hun eigen bon
den en zien de ondernemingsraad onder
die omstandigheden als „een stelletje
meepraters met de directie, die zich met
schouderklopjes laten manipuleren”.
Inmiddels hebben de Industriebonden
NW en NKV er geen misverstand over
laten bestaan, dat zij zo spoedig moge
lijk regels willen opstellen om tot het
ombouwen van de ondernemingsraden te
komen. Zij zien de beste oplossing in
een „personeelsraad”, die uitdrukkelijk
staat voor het werknemersbelang. Die
personeelsraad kan dan weer terugvallen
op een achterban van georganiseerde
werknemers. En het bedrijven werk (ac
tiviteiten van de vakbonden binnen de
onderneming) kan dan ook beter wor
den ingepast. In de ondernemingsraad
zoals die nu functioneert, valt de nadruk
onvoldoende op het werknemersbelang,
aldus de industriebonden NVV en NKV.
I
Spaarrente tot
De seizoenplaatsen op ca 150 van de
500 onderzochte terreinen zijn dit jaar
gemiddeld 26 6/o duurder dan vorig jaar,
aldus het Konsumenten Kontakt. De
prijsstijgingen deden zich hoofdzakelijk
voor bij staanplaatsen tussen de ƒ200
en 500 per jaar. In de prijsklasse
boven de 500 waren ze over het alge
meen geringer. In een beperkt aantal
gevallen staat volgens het Konsumenten
Kontakt tegenover de prijsstijging een
verbetering van de accommodatie.
De overheid kan op het ogenblik wei
nig doen, zo stelt het Kontakt omdat de
verhuur van staanplaatsen (onroerend
goed) niet onder de prijzenwet valt.
Bij het onderzoek waren ruim 500
kampeerplaatsen betrokken. Prijsstijgin
gen constateerde het Konsumenten Kon-
takt bij 147. Deze stijgingen waren als
volgt: bij 69 terreinen tussen de 10 en 20
pet, bij 39 tussen 20 en 30 pet, bij 17
tussen de 30 en 40 pet, bij 13 tussen de
doende aantrekkelijk zijn om er een
effectief aanbod tegenover te stellen, te
kort schoot. De prijzen waren derhalve
in het algemeen in verhouding tot de
kosten nog te laag om de gehele be
roepsbevolking bij de produktie jn te
schakelen. Voor de metaalindustrie
wordt de situatie nog verergerd door het
feit, dat het prijsniveau voor de produk-
ten en diensten van deze bedrijfstak in
belangrijke mate is achtergebleven bij
het algemene prijsniveau. Gedurende
een zeer groot gedeelte van 1972 moes
ten de bedrijven aanbieden tegen prij
zen, die ronduit slecht genoemd kunnen
worden. In de loop van het jaar is
hierin enige verbetering ingetreden,
maar voor vele bedrijven in de metaal
industrie is aan deze situatie ook thans
nog geen einde gekomen”.
De contactgroep citeert cijfers van
het CBS om te illustreren dat de produ
centenprijzen van de metaalindustrie
zijn achtergebleven bij de stijging van
40 en 50 pet en in negen gevallen boven
de 50 pet.
De ongunstige ontwikkeling speci
aal voor mensen met lagere inko
mens wordt nog extra versterkt
doordat de plaatselijke overheid steeds
meer overgaat tot het heffen van toeris
tenbelasting, deze is inmiddels in vieren
zestig gemeenten ingevoerd.
het algemene prijspeil. De prijsindex
van de gezinsconsumptie was in 1972
82,1 pet. hoger dan in 1959 (in 1971, 69
pet. hoger), terwijl daar tegenover staat,
dat de producentenprijzen van de plaat-
verwerkende industrie 22,5 pet. boven
het peil van 1959 lagen (in 1971, 18
pctdioger) en die van de machine- en
staalbouw 55,5 pet. (in 1971, 47 pet.
UTRECHT. De onderhandelaars
van de vakbonden die betrokken zijn bij
de cao voor de sigarenindustrie gaan
zich op 20 maart onderling beraden over
de voorlopige resultaten van het cao-
overleg en de mening van hun achter
ban daarover.
investeringen. Amerikaanse ondernemin
gen hebben in 1970, 1971 en 1972
(eerste tien maanden) voor ƒ2,1 mil
jard in Nederland geïnvesteerd. Dit is
bijna 40 pct. van het totaal der bui
tenlandse investeringen in die periode
5,4 miljard). De totale Nederlandse
investeringen in ons land vertegen
woordigden in 1970 t.m. 1972 een
waarde van ƒ55 miljard.
Deze cijfers heeft minister Langman (E-
conomische Zaken) meegedeeld in
antwoord op vragen van het Tweede
Kamerlid van Gorkum (PPR) over de
afhankelijkheidssituatie van Neder
land t.o.v. de Verenigde Staten.
Conclusie: de vakbeweging wil voor
komen dat de ondernemingsraadsleden
zich door directies laten gebruiken en
wat erger is: manipuleren. De werkgevers
willen voorkomen dat het vrije vak
bondswerk binnen de onderneming het
werk van de ondernemingsraden door
kruist. Als dat gebeurt vinden die werk
gevers dat de vakbeweging een te sterke
greep krijgt op de gang van zaken in de
bedrijven en voelen zij zich in hun
ondernemingsvrijheid aangetast.
Duidelijk nieuwe conflictstof, opge
waaid uit de stakingsactiviteiten van de
laatste weken. Oplossingen binnen een
wettelijk kader zullen nog aardig wat
tijd gaan kosten.
DEN HAAG. Het Konsumenten
Kontakt heeft bij een steekproef
„schrikbarende prijsstijgingen” vastge
steld van seizoenplaatsen voor caravans.
Het vreest dat deze vorm van kamperen
een onbetaalbare zaak gaat worden voor
mensen uit de lagere inkomensgroepen.
Bij DAF Eindhoven deed zich even
eens een conflict voor. De onderne
mingsraadsleden daar deden een beroep
op de vakbonden om acties bij dit be
drijf minstens twee weken op te schor
ten. De drie industriebonden reageerden
daarop met een pamflet: „Veertien leden
van de raad hebben zich door de DAF-
directie laten inpakken. Labbekakkerig
en een trap in de rug van de vakbon
den”.
De gekozen ondernemingsraadsleden
namen dit op hun beurt weer niet. Zij
publiceerden een verklaring die moest
motiveren waarom zij het beroep op de
bonden hadden gedaan. Zij vreesden dat
de werkgelegenheid door stakingsacties
in gevaar zou komen. De Eindhovense
o.r.-leden zeiden geconstateerd te hebben
dat de DAF-directie wil meewerken aan
een progressief personeels- en inkomens
beleid. Zij wezen erop dat een onderzoek
naar een meer bevredigend systeem van
loonsverhogingen en prijscompensatie
was toegezegd.
Die medewerking aan het progressieve
beleid moest naar de mening van de
Eindhovense o.r.-leden op een democra
tische wijze en met inspraak van alle
betrokkenen tot stand komen. Onder die
omstandigheden vonden de gekozen o.r.-
leden dat de raad van bestuur van DAF
alle gelegenheid zou moeten krijgen om
in een rustige sfeer zjn zienswijze elders
kenbaar te maken en bij te dragen tot
herstel van de normale verhoudingen.
De gekozen o.r.-leden verklaarden bo
vendien dat zij een oproep hadden ge
daan in volle vrijheid en zonder de min-
k|
4$
■4
