Joe Cahill zat op smokkelschip met vijf ton wapens en munitie
Onaanvaardbare terminologie
Militair verkeer
aan het lijntje
Arts-assistenten
staakten één uur
overschat
Israëlische
spionnen
rrico
V erkeerschaos
bij grenzen
van Italië
Roofoverval in
Bijlmermeer
Woonwagenkamp ontruimd
achtergrond
■L
'J
IN AMSTERDAMSE ZIEKENHUIZEN
Staking aangekondigd
gasvoorzjening België
RECTIFICATIE
Sfe
3
V R IJ D A G
30
MAART
1973
(Van onze redacteur in Londen)
Herkomst
Grivas
pr-
r
niet vergeten.~Frico eten
Paranoïde
Douane-staking
COMMENTAAR OP ACTUELE ZAKEN
Kaas
met ster-allures
V
Tegenvaller
(Van onze redacteur in Jeruzalem)
JERUZALEM „Bij het vaststellen van het vonnis hebben wij in
geen enkel opzicht de politieke meningen van de verdachten in over
weging genomen”. Dit zei de president van de rechtbank bij het voor
lezen van het vonnis in het spionageproces in Haifa. „De verdachten
staan niet terecht voor hun meningen, maar voor hun daden”, had de
openbare aanklager eerder in zijn requisitoir gezegd.
Negentig uur
Buit: tienduizend gulden
Embryonaal
-
js
IRA-LEIDER OPGEPAKT
rf
ADVERTENTIE
BRUSSEL (AP). De 20.000 werkne
mers in de gas en electriciteits voorzie
ning in België hebben gisteren een sta
king aangekondigd voor 13 april.
Zij eisen betere arbeidsvoorwaarden
en een loonsverhoging van zes percent.
Libische haven is dan ook niet uitgeslo
ten geacht.
doodgebloed door gebrek aan belang
stelling van joodse zijde.
Dan Vered en Udi Adiv zijn idea
listen met een extreme theoretische
ideologie: zij zijn geen spionnen of
terroristen. In hun idealisme hebben
zij grote domme, en zelfs onvergeef
lijk domme fouten gemaakt. Behalve
dat het voor een Israëliër verboden is
naar Syrië te gaan, hadden zij beter
op hun hoede moeten zijn voor mo
gelijke uithoring.
vaak nog laakbaarder is dan de uit
voering”, zoals de openbare aanklager
zei. En hier komen wij op het ge
bied van de massapsychologie.
AMSTERDAM. Van de 352 arts
assistenten in vier grote ziekenhuizen in
Amsterdam hebben er 252 gisteren één
uur lang het werk neergelegd om aan-
Bij het bericht „Scherpschutters al
lang in opleiding” is gisteren op pagina 3
abusievelijk een foto geplaatst van ge
vechten tussen betogers en politie. Deze
foto had betrekking op een bericht over
straatgevechten tussen politie en krakers
in Frankfurt. Onze excuses voor deze
vergissing.
W DAG W DAG
LONDEN Een Cyprische kust
vaarder met vijf ton wapens en mu
nitie aan boord voor het IRA is gis
teren door de marine van de Ierse
republiek in de val gelokt en aan
gehouden. Behalve de wapens von
den de Ieren aan boord van de kust
vaarder de vroegere leider van het
IRA in Belfast, de 43-jarige Joe Ca
hill. Hij was de man, die het ge
wapende verzet van het IRA op
gang bracht, toen het Britse leger in
1969 in Noord-Ierland begon in te
grijpen. Op het ogenblik maakt hij
deel uit van de politieke raad van
het „voorlopige” IRA in Dublin.
Het Is geenszins uitgesloten dat het
zo dramatisch aangekondigde „joods-
Arabische spionagecomplot, het ge
vaarlijkste en best georganiseerde
dat ooit was ontdekt”, zoals de poli
tie in december bekendgemaakt had
na de eerste arrestaties, vanzelf was
ROME (AFP). De woensdag begon
nen staking van de Italiaanse douane
ambtenaren heeft in de grensgebieden
tot een enorme verkeerschaos geleid.
Zeker vierduizend vrachtwagens staan te
wachten om Italië binnen te rijden of
het land te verlaten. De douane-ambte-
naren zijn van plan 12 dagen te staken.
Een politiek proces of een spiona-
geproces? Ten laste is gelegd en be
wezen verklaard dat de verdachten
naar Syrië zijn gegaan, daar met een
agent van de Syrische inlichtingen
dienst hebben gesproken, geheime in
formaties hebben overgeleverd, mili
taire training hebben ondergaan voor
guerrilla-oorlogvoering, codes hebben
geleerd voor het sturen van geheime
boodschappen en het gebruik van on
zichtbare inkt en geld hébben gekre
gen voor het opzetten van een sabo
tagegroep in Israel. Deze beschuldi
gingen vallen onder de categorie van
Drs. F. M. Rasker van de Amsterdam
se afdeling van de Landelijke Vereniging
van Arts-Geneeskundigen (LVAG) vond
dat de actie prima is verlopen. „Wij zijn
in feite vorig jaar november al gestart,
toen we aankondigden dat we actie zou
den gaan voeren als onze eisen niet
zouden worden ingewilligd. Sindsdien
hebben we al een paar succesjes ge
boekt, maar nog steeds heeft de minister
zijn belofte van november ’71 niet inge
lost om „een adequaat samengestelde
commissie” in te stellen ter bestudering
van de problematiek rond de assistent-
geneeskundigen.
Integendeel, die belofte is zelfs inge
trokken. Dinsdag zijn we nog bij de
minister geweest, maar ook toen kon of
wilde hij geen enkele toezegging doen”.
het recht heeft, een schutter de opdracht
tot doden te geven. Tegen uitschakelen
zal geen enkele rechtsregel zich verzet
ten. Maar de doodstraf is in Nederland
afgeschaft.
De Ierse minister van Defensie heeft
beloofd dat zijn regering de verlaten
Ierse Zuidkust nauwkeurig in de gaten
blijft houden, maar zoals minister Done-
i Over de herkomst van de wapens tast
men nog in het duister. De Claudia
vertrok uit Nicosia op Cyprus op een
nog niet bekende datum. Wat voorlopig
alleen vaststaat is, dat hij op 13 maart de
haven van Tunis verliet. Als doel van de
reis werd toen opgegeven als het Spaan
se Cadiz. Een schip van het type van de
Claudia zou er normaal twee tot drie
dagen over doen. Lloyd’s signaleerde de
Claudia op 21 maart en toen voer hij nog
maar door de Straat van Gibraltar.
Waar is het schip die acht dagen na het
vertrek uit Tunis gebleven, zo vraagt
men zich nu af.
landverraad en samenzwering tegen
de staat.
Was dat werkelijk de bedoeling
van Adiv en Vered? Waren zij daar
voor naar Damascus gegaan? Adiv en
Vered geloven dat de arbeidersklasse
in de Arabische landen en Israel
gelijke belangen hebben en dat het
daarom mogelijk is een revolutionair
front te vormen tegen de bestaande
regimes in het Midden-Oosten. Wat
zij zochten, en dachten gevonden te
hebben, was een partner in de Arabi
sche wereld, namelijk het Democrati
sche Volksfront voor de Bevrijding
van Palestina, een kleine marxisti
sche splintergroep onder leiding van
Hauwatme. Dat bleek tegen te vallen.
Na een bezoek aan Damascus besloot
Dan Vered zich helemaal terug te
trekken van militaire zaken be
greep hij absoluut niets en Udi
Adiv bleek ook niet enthousiast.
Nadat de Ieren de tip hadden ontvan
gen dat de kustvaarder in aantocht was
hetzij van de Britten of op eigen
gezag namen ze zelf het heft in
handen. De gehele Ierse marine nam aan
de operatie deel. Ze bestaat overigens uit
niet meer dan drie afgedankte mijnen
vegers van Engelse afkomst en een poli-
tieboot ter bescherming van de visserij.
De Cyprische kustvaarder is eigendom
van een tweetal Duitsers in Frankfurt
en draagt de naam Claudia. Hij was acht
dagen eerder Gibraltar gepasseerd en bij
het naderen van de verlaten Zuidierse
kust begon hij in cirkels rond te draaien.
Toen er ten slotte een ontmoeting tot
stand was gekomen met een motorboot,
die van de kust uit in zee was gestoken,
ging de Ierse politie tot de aanval over.
De overval speelde zich af ter hoogte
van het vissersdorpje Dungarten, dat een
bekend watersportcentrum is voor diep-
zeevissers.
De Claudia zal, nadat' hij is gelost, zo
snel mogelijk de Ierse territoriale wate
ren moeten verlaten. De arrestanten zul
len morgen worden voorgeleid.
„De arbeidswetgeving van 1919 is van
toepassing op vroedvrouwen en artsen in
dienstverband. Daardoor kan de arbeids
inspectie geen toezicht houden op deze
groepen. Zo’n situatie is schadelijk voor
de kwaliteit van de medische zorg en
leidt tot financiële verspilling”.
DEN HAAG De ministers van Ver
keer en Waterstaat en Defensie hebben
besloten het ongecontroleerde militaire
vliegverkeer stap voor stap te plaatsen
onder verkeersleiding. Het risico van een
botsing als gevolg van de vermenging
van gecontroleerd-burgerluchtverkeer en
ongecontroleerd militair verkeer, zal
hierdoor kunnen worden verminderd.
De verdachten zelf dachten daar
anders over. „Ik heb er lang over
nagedacht of ik hier een politiek
proces van moest maken”, zei de
joodse verdachte Dan Vered in zijn
slotwoord. „Op verzoek van mijn
vrouw heb ik dat niet gedaan. Nu ik
veroordeeld ben, hoef ik niet langer
te zwijgen. Ik wist van tevoren dat
mijn lot bezegeld was: ik moet als
zondebok iets d oen voor fouten die
aan de Israëlische maatschappij be
horen toegeschreven te worden.”
nis contacten met gevangen genomen
Eoka-mannen had. Deze lotsverbonden
heid schijnt tot verdere banden aanlei
ding gegeven te hebben en tot eventuele
wapenleveranties ook in het recente ver
leden.
Met helmen, rieten schilden en gnote
wapenstokken bewapende groepen poli
tieagenten moesten er gistermiddag aan
te pas komen bij de ontruiming van een
woonwagenkamp in de Noordbrabantse
plaats Bergeijk. Het woonwagenkamp
hier was in april 1971 aangelegd maar
de oppervlakte van het terrein en de
sanitaire voorzieningen waren slechts
berekend op vier'woonwrtgens. De omge
ving met fraaie bossen en het moderne
sanitair oefenden echter blijkbaar een zo
grote aantrekkingskracht uit op andere
woonwagenfamilies in het land dat wel-
De actie was primair gericht op de
arbeidsomstandigheden van de 2200 as
sistenten in Nederland, vooral op de
werktijden. Zesendertig percent van deze
medische specialisten maakt werkweken
van meer dan 65 uur, 20 percent van 80
uur en acht percent van meer dan
negentig uur. „De meeste assistenten
hebben niet meer dan een basis-salaris,
overuren en nachtwerk worden vaak
niet betaald”, aldus Rasker.
Het snelle en verrassende optreden
van de drie weken oude regering van de
Ierse republiek, heeft Londen tot een
gevoel van grote tevredenheid aanleiding
gegeven. De nieuwe regering-Cosgrave
beweerde bij haar ambtsaanvaarding
„recht en orde” in haar banier te zullen
schrijven en dit is het eerste bewijs, dat
het haar ernst is. De Ierse minister van
Defensie Paddy Donegan gaf in Dublin
een persconferentie, waar hij het nieuws
van de wapenvangst bekendmaakte. Hij
wilde niet vertellen of hij bij het opzet
ten van de val hulp van de Britten, met
name van de Britse geheime dienst, had
gehad. Uit zijn antwoord valt echter af
te leiden, dat dit met grote waarschijn
lijkheid wel het geval is geweest.
gan zelf toegaf, is er met de marine van
vier schepen niet al te veel te beginnen.
De politiebezetting langs de nauwelijks
bewoonde Zuidkust is ook al niet al te
doeltreffend voor zulke opdrachten.
De gevoelige slag voor de „voorlopi-
gen” komt twee jaar na het mislukken
van een wapensmokkel via Amsterdam.
Op Schiphol ontdekte de politie toen een
groot aantal Tsjechische wapens dat
voor het Ira bestemd was.
AMSTERDAM. Bij een gewapende
overval op een filiaal van Simon de Wit
in de Bijlmermeer hebben drie mannen
gisteravond omstreeks tien uur ongeveer
tienduizend gulden buitgemaakt.
De filiaalchef werd bedreigd met een
pistool. Volgens de politie is hij door een
van de daders neergeslagen. De man is
voor onderzoek overgebracht naar het
ziekenhuis, maar hij zou slechts licht
gewond zijn.
Een eerste theorie is dan ook dat de
Claudia een wapenzending uit handen
van kolonel Kadaffi, de president van
Liibë, aan boord had genomen. Het is
bekend dat kolonel Kadaffi zeer anti-
Brits gezind is. Een omweg naar een
dacht te krijgen voor hun zeer zware
arbeidsomstandigheden en de slechte
rechtspositie waarin zij verkeren. De
honderd arts-assistenten die niet meede
den aan de demonstratie, waren wel
solidair, maar waren onmisbaar voor de
medische verzorging van de patiënten.
geeft aan het scherpschuttersoog, zal
evenzeer zijn uitgeschakeld met een ko
gel in buik of benen als door een schot
in het hart.
In het laatste geval echter kost de
uitschakeling onherroepelijk een leven
en hét blijft een ernstige vraag of de
ethiek van onze beschaafde samenleving
die onherroepelijkheid zonder meer mag
aanvaarden.
Natuurlijk zal niet iedereen hartzeer
ondervinden als een terrorist, een bom-
mensmijter, een aanslagpleger of een
kidnapper wordt doodgeschoten, en ze
ker niet als dat gebeurt in een situatie
waarin onschuldigen levensgevaar lopen.
Maar de gedachte, dat op dat moment
ieder mogelijkheid tot tijdelijker uit
schakeling van de dader wordt gene
geerd en dat er dus bij wijze van
standrecht wordt gedood, zoals in de
jungle een woeste tijger om het leven
wordt gebracht, is toch te drastisch om
zonder meer als maatschappelijk gebruik
te worden geïntroduceerd. Men zou het
als een verharding, of misschien een
verruwing van de zedelijke normen
kunnen zien dat een minister in onze
tijd zonder aarzeling dit op mensen
„schieten om te doden” geoorloofd
noemt, en men kan zelfs vrezen dat het
ordeloze geweld en de terreur er des te
wreder en gemener door zullen worden.
Want het gaat dan immers gevaarlijk
lijken op een regelrechte oorlog tussen
politie en misdadigers, een oorlog waarin
een mensenleven al even weinig meer telt
als een dierenleven.
Natuurlijk is de ministeriële uitspraak,
alsmede de praktijk van de scherpschut-
tersinstructie, met tal van voorbehouden
omgeven en worden alle mogelijke con
dities gesteld aan de vooronderstelde si
tuaties waarin geschoten mag worden
om te doden. Maar het is toch duidelijk
dat „uitschakeling” het enige doel van
de politie mag zijn, in welke situatie
ook. Opzettelijk doden is niet geoorloofd.
Daarom zou de minister zich toch nog
eens moeten beraden op een andere
terminologie, waarin het doden niet als
doel wordt genoemd .„Schieten met het
viof' de redcling van die onschuldige risico van te doden”, zou al heel wat
slachtoffers, maar schieten om te doden” aanvaardbaarder zijn. Het is trouwens
hééft de klank van de jungle en de de vraag of wettelijk gezien de overheid
smaak van de uitroeiing, en krijgt voor
al door zijn nadruk op de opzettelijkheid
van het doden een onmenselijke genade
loosheid. Ee nbankrover die gijzelaars
vasthoudt en zich in die situatie bloot
Volgens de eerste sensationele be
richten sinds de groep in december
werd gearresteerd, zouden zij grootse
sabotageplannen hebben gehad: mi
nister van Defensie Mosje Dayan
stond op het lijstje om vermoord te
worden en er zouden aanvallen in de
stijl van de drie Japanners op Lod
beraamd zijn. Dit leek nergens op te
berusten: de politie maakte bekend
dat het om een sabotagegroep ging
die in een embryonaal stadium was
opgerold.
In de toekomst moesten zij militai
re en economisch belangrijke instal
laties saboteren, staat in de dagvaar
ding. Daarvoor waren geen concrete
plannen, en het is de vraag of het
ooit zo ver zou zijn gekomen. Wegens
gebrek aan daden leek ook op dit
gebied voor het openbaar ministerie
weinig eer te behalen. Waarom dan
toch een schuldigverklaring en zware
straffen van 10 tot 17 jaar? „Omdat
het voorbereiden van een complot
Het sterk toenemend geweld in onze
samenleving noopt de overheid tot kras
se maatregelen, die in de eerste plaats
moeten dienen om onschuldigen te be
schermen of te redden. Daarvoor is alles
te zeggen, al roept de gedachte aan
militaire en politie-scherpschutters die
„schieten om te doden” pijnlijke vragen
op.
De term „schieten om te doden” is
min of meer als een mode-uitdrukking
ontstaan en door de minister van Justi
tie overgenomen in zijn mededelingen
aan de Tweede Kamer over de vorming
en opleiding van scherpschutters-eenhe-
den. Het is de vraag of het niet beter
ware geweest, als de minister er een
eigen formulering voor had bedacht die
iets meer eerbied voor het menselijk
leven had kunnen bevatten. Wat de
scherpschutters in de nauwkeurig om
schreven situaties van uiterste nood
moeten (of mogen) doen is in feite ook
niet „schieten om te doden”, maar
„schieten om uit te schakelen”. Niet de
dood van de terrorist maar zijn uitscha
keling moet het doel van het politiële
ingrijpen zijn, waarbij uiteraard het risi
co 'van de dodelijke verwonding is inge
calculeerd.
Met een beetje verbeeldingskracht zou
men zelfs kunnen veronderstellen dat er
technische middelen kunnen worden ge
vonden om scherpschutters in staat te
stellen hun doelwit zodanig te raken, dat
het doel bereikt wordt zonder dat de
opzet tot doden aanwezig is. Bijvoor
beeld door het gebruik van projectielen
met een snel verdovende werking, zoals
die bij het tijdelijk uitschakelen van
grote roofdieren in de vrije natuur wor
den toegepast. De vergelijking klinkt
ietwat pijnlijk maar is eigenlijk tref
fend: menselijke wezens kunnen in hun
gewelddadigheid, wreedheid en verdwa
zing soms sterk op roofdieren lijken.
Terreur tegen onschuldige levens, zoals
die steeds meer in gevallen van roof
blijkt vóór te komen, kan slechts met de
krachtigste middelen worden bestreden
en elk middel kan toelaatbaar worden
geacht, indien het wordt aangewend
Maar een andere theorie is dat de
wapenen van kolonel Grivas en zijn
Eoka op Cyprus afkomstig zouden zijn
Het is bekend, dat de op het ogenblik in
een Ierse gevangenis de heilige Theresia
in het Keltisch vertalende oud-IRA-aan-
voerder Sean MacStiofain gedurende een
eerdere opsluiting in een Britse gevange-
Aan de Italiaans-Zwitserse grens bij
Chiasso staan aan de Zwitserse kant
2000 vrachtwagens en op Italiaans
grondgebied nog eens 800. Bij de Bren-
nerpas met Oostenrijk, en bij de tunnel
onder de Mont Blanc staan ongeveer
1200 vrachtwagens met hun chauffeurs
en bijrijders werkloos. Men heeft specia
le parkeerplaatsen moeten improviseren
om alle vrachtwagens een plekje te
geven.
dra in het woonwagenkamp 12 d 13
grote wagens geparkeerd stonden. De
overheid nam het niet en sommeerde de
geparkeerde woonwagenbewoners zeer
spoedig het terrein te verlaten. Daar
voelden de meesten bitter weinig voor.
De gemeente probeerde het nog eens, nu
wat dreigender, en inderdaad vertrokken
na herhaald verzoek twee gezinnen.
Toen moest gisteren de sterke arm eraan
te pas komen om ook de andere te
verwijderen, iets wat met veel hilariteit
onder de kampbewoners gebeurde.
iWii lh -
KiaÉs
Sinds de Arabische terreur Lod en
München uitkoos voor haar gevechts
terrein tegen Israëlische burgers is
in Israel een paranoïde atmosfeer
ontstaan. Het neerschieten van het
Libische vliegtuig is daar onder meer
een resultaat van geweest. Er is een
bijzonder grote gevoeligheid voor ter
reur en samenzwering. Dat heeft tot
gevolg dat alles wat naar links en
nieuw-links r iekt, dat revolutionaire
bewegingen in de derde wereld
steunt, als een verlengstuk wordt ge
zien van de Palestijnse terreur.
Zo is het ook te begrijpen dat de
openbare aanklager kon verklaren
dat de verdachten hand- en span
diensten hadden verleend aan dege
nen die de moord op de Israëlische
sportlieden in München en de
moordpartij op Lod op hun geweten
hadden.
Anders dan bij de joodse verdachten
hebben de Arabieren die terechtston
den in de eerste plaats uit nationalis
tische motieven gehandeld.
De verdediging van de Arabische
verdachten wilde aantonen dat Israë
lische Arabieren, omdat zij tweede
rangsburgers zijn, in de nationalisti
sche hoek worden gedreven. Dat zij
zich met het zionisme niet kunnen
identificeren, is een even tragische als
begrijpelijke zaak.
i'
Kilt
lp
