DE ERFENIS VAN PICASSO
PETER USTINOV EN ANNE BANCROFT
Brandende schepen op het scherm
Groei bij Victor Linford
en Babs van Elsdingen
ELEGANT"
i
Modehuis
i
I Is
Eksklusieve stoffen
Barcelona rouwt om dood stadgenoot
Görings collectie
wordt gesmokkeld
uit Oost-Europa
GALERIE EYLDERS: „DINGEN TUSSEN HEMEL EN AARDE”
Beeld gevonden van
Darius de Grote
Hond protesteert
tegen TV-reclame
DINSDAG 10 APRIL
11
1973
10
Surreële synthese
(Van onze correspondent)
De „Guemica”
Kosmisch besef
NOORDHOLLANDS PHILHARMONISCH ORKEST
BEETHOVENCYCLUS 1973
Allerminst
De stoel
S&
BARCELONA Op deze naar
geestige aprildag het regent in
heel Spanje rouwt het geboorte
land om Pablo Ruiz Picasso, het
grootste scheppende genie dat Span
je in deze eeuw aan de wereld heeft
geschonken. Vooral Barcelona, de
enige stad ter wereld die een mu
seum uitsluitend aan Picasso heeft
gewijd en van hem als dank reeds
de grootste schenkingen heeft ont
vangen („Las Meninas”, 58 doeken
in 1968; meer dan duizend wer
ken in 1970; een schilderij uit de
Blauwe periode, nog slechts enkele
weken geleden), is diep onder de
indruk.
dokó^de allerbeste voeding
voor uw hond
Miljoenenschat
Dirigent: EDUARD FLIPSE
Solisten: EDUARD DEL PUEYO - piano
JOHANNA MARTZY - viool
MARINUS FLIPSE - piano
V
ZIJLSTRAAT 95 t.o. STADHUIS
e
e
n
ZANDVOORT Twee „oude be
kenden” weer terug in Galerie Eyl-
ders: Victor Linford met schilde
rijen en Babs van Elsdingen met
keramische plastieken. Ze hebben
hier eerder samen geëxposeerd en
hun werk vult elkaar aan, omdat ze
zich in hun kunst allebei uitspreken
omtrent de dingen „tussen hemel en
aarde”, waarvan Shakespeare al ge
tuigde dat ze moeilijk in onze be
grippen zijn te formuleren. Niet, dat
de twee genoemde beeldende kun
stenaars beweren, dat ze wél de
juiste formule hebben gevonden,
maar ze mikken er elk voor zich wel
op. Ieder van die twee doet het op
zijn eigen manier en wie met ze
meevoelt, ondergaat de ervaring dat
ze inderdaad iets waardevols op de
kijkers overdragen.
CANNES De vraag wat televisie is houdt niemand op de internatio
nale markt van tv-programma’s, MIP-tv, in Cannes bezig, als u het mij
vraagt. Dit dan in tegenstelling tot de deelnemers aan het Gouden Roos
Festival in Montreux. Waarschijnlijk komt zo’n vraag eerder op bij het
kijken, een week lang, naar alleen maar amusementsprogramma’s (met uit
zondering bovendien van de leukste amusementsprogramma’s, namelijk de
amusementsseries in het genre „Daar komen de schutters”), dan hier in
Cannes, Waar men achtereenvolgens geconfronteerd wordt met Peter Usti
nov, vertellend over zijn leven; anderhalf uur oude joumaalopnamen van
omstreeks 1900, die een ongekende terugblik schenken op China, Rusland,
Japan, Engeland en Frankrijk; halfuursafleveringen van „M.A.S.H.” (naar
de gelijknamige film); en met een schitterende televisiebewerking van
O’Neills stuk „A long day’s journey into night”, met Laurence Olivier en
Constance Cummings. Bij een zo rijk gevarieerd aanbod, biedt een discus
sie over de vraag wat televisie is, al bij voorbaat een oeverloze aanblik
Rotterdams filmhuis
in september open
J
-
Kn
ADVERTENTIE
i
i
NICO SCHEEPMAKER
ADVERTENTIE
ADVERTENTIE
CONCERTGEBOUW
3
I
„Kerkuil” van Babs van Elsdingen.
„Eenheid der tegenstellingen” van Vic
tor Linford, zijn opvatting van aardge-
Hoeveel de nalatenschap van Picasso
wel waard zal zijn is iets waarover de
wereld zich geruime tijd het hoofd zal
breken. Zeker is dat zij een zeer aan
zienlijk fortuin vertegenwoordigt. Hoe
veel schilderijen zich bevinden in de
kluis van zijn woning in Mougins is niet
bekend. Het is mogelijk dat in die kluis
duizenden schilderijen worden bewaard.
Zeker is, dat Picasso er in de afgelopen
drie jaar 201 heeft gemaakt.
In de 75 jaar dat hij heeft geschilderd,
Uit te voeren werken:
Ouvertures Leonore no. 3. FMidelio en Coriolan:
Pianoconcerten no 3 en 5;
Vioolconcert;
Symfonieën no. 3, 7 en 8.
Abonnement 3 concerten 14,(a.i.) C.J.P. geldig
Losse kaarten 7,(a.i.) C.J.P. geldig
Abonnementsverkoop vanaf woensdag 11 april aan het Concertgebouw,
Lange Begijnestraat 13, Haarlem, van 10-3 uur. Telefonisch 320994 van
12.00-3.00 uur.
BLIJFT DE GEWETTIGDE vraag, wat
dit te maken heeft met het wezen van
de televisie? Ik heb hier twee program
ma’s gezien die me erg imponeerden en
fascinerend en die iets met elkaar ge
meen hadden: de stoel. In het ene pro-
Haute Couture
Kleding naar maat
Knippatronen naar maat pasklaar
FRANSE COUPE
3t
i-
HAARLEM
vrijdagen 11,18 en 25 mei 1973
20.15 uur
veel variatie in en als tv-programma
zou het zijn gebreken hebben gehad- Ik
bedoel: ik zou het roken hebben terug
gebracht van drie uur tot tien minuten,
het vuurvlammend branden van tweeë
neenhalf uur tot twintig minuten, de
explosies zou ik herhaald hebben en het
zinken in slow motton op het scherm
hebben gebracht, dus volmaakt was het
allerminst.
Maar ik en met mij duizenden mensen
van velerlei nationaliteiten, hebben er
uren lang gefascineerd naar staan kij
ken, omdat het „leefde”, omdat er iets
gebeurde. En ook omdat het echt was,
natuurlijk. Het valt moeilijk staande te
houden dat verhalenvertellers als Anne
Bancroft en Peter Ustinov echt zijn in
de zin van een brandend schip, maar
toch urenlang gefascineerd naar staan kij-
grote persoonlijkheid, hun overtuigings
kracht en hun inzet, zijn zij, zittend in
hun stoel, voor mij brandende schepen
op het scherm. Ik geef daar alle vuur
werk voor cadeau.
DESONDANKS KREGEN we zondag
in Cannes een van de vele antwoorden
op deze vraag aanschouwelijk in beeld
gebracht. Het Palais des Festivals be
vindt zich op Boulevard la Croisette, en
uit de perskamer op de tweede verdie
ping heeft men een riant uitzicht op het
Engelse plezierjacht „Hasmeda Hope”. 36
meter lang, 200 ton, met een bemanning
van zes man en acht passagiers aan
boord, bijna recht tegenover het Palais
des Festivals, op 200 meter van de kust,
voor anker.
Uit het schip steeg enige witte rook
omhoog, dat aanvankelijk het vermoe
den wekte dat we met een stoomschip te
maken hadden. Maar tegen de tijd dat
we, om vijf uur, naar het belendende
zaaltje gedreven werden voor een over
bodige persconferentie van filmacteur
Jean Pierre Cassel> was het al duidelijk
geworden, dat er minder van een stoom
schip, dan van een schip in nood sprake
was.
„Het brandt, m’n liefje”, zei een van
de filmkenners die samendromden voor
de ramen, een Tsjechische filmtitel cite
rend. Iedereen ging er gemakshalve
maar van uit dat verzekering de schade
van de schatrijke eigenaar zou dekken
(iemand sprak ook van „een STER-spot
voor een assurantiemaatschappij”), en
inderdaad bleek de volgende dag uit de
krant dat we niet met een arme Napoli-
taanse vissersfamilie te maken hadden
die haar enige botter was kwijtgeraakt,
maar met het eigendom van mr. David
Kaar, de Engelse president-directeur-ge-
neraal van een belangrijke keten hotels.
Iedereen kon dus weer volop genieten
van het schouwspel- Toegesnelde scheep
jes cirkelden er omheen, we vroegen ons
gramma, „Personal View”, was de stoel
een rotan tuinstoel. Peter Ustinov, bege
nadigd acteur, toneelschrijver en talen
kenner. zat er in en vertelde over zijn
leven.
Zijn begintijd als acteur, zijn dienst
tijd in de oorlog, de films waarin hij
speelde etcetera. Afgezien van wat foto’s
en filmfragmeneten werd hij door een
simpele camera in beeld gehouden, zodat
we niets meer te zien kregen dan een
man met baard die vertelde, zijn vertel
sels opsmukkend met de nabootsingen
van de stemmen en gezichten van zijn
sergeant, de filmregisseur, de collega-
acgriee en aanverwanten.
Ustinov is een van de weinige acteurs
op deze aardbol die er in slagen om al
vertellend een rolletje te spelen en toch
zichzelf te blijven, waardoor hij niet
stinkend vervelend wordt zoals de mees
te acteurs die zo nodig iemand of iets
moeten nadoen. Het was daardoor een
programma waar ik erg om heb moeten
lachen en dat (voor de zoveelste keer)
de mening bij mij deed postvatten dat
televisie in de eerste plaats inhoud is en
pas in de derde of vierde plaats vorm.
Hetzelfde bewees het programma ,The
Storyteller”, waarin Anne Bancroft het
verhaal „The Rockinghorse Winner” van
D. H. Lawrence vertelt. De stoel waarin
zij zat. was een soort gebeeldhouwde
grootvaders-stoel. Zij zat daarin, midden
in beeld, en begon te vertellen. Eerst
denk je: ze leidt het verhaal al vertel
lend in en dan op een daarvoor geëigen
de plaats, krijgen we het jongetje te
zien en zijn hobbelpaard en zijn moeder
en zijn oom.
Maar na vijf minuten, na tien minu
ten, na een kwartier.-, nog altijd Anne
Bancroft, zittend in haar stoel, nu eens
in close-up, dan weer in medium-shot,
Lawrence’s verhaal vertellend. En zo
blijft het tot het eind. Ik vind het
fascinerend, ik heb aan haar lippen
gehangen, want zij deed het zonder frat
sen op een superieure manier.
en een groot vriend van deze stad.
Picasso is heengegaan, maar zijn schep-
pingsgenie zal voor eeuwig voortleven in
het hart van de Barcelonezen en in het
museum dat de stad voor hem heeft
ingericht.”
Een verstomde aanklacht tegen het
geweld en de domheid van de oorlogvoe
rende mensheid is Picasso’s beroemdste
schepping: het doek „Guemica”. De dood
van Picasso heeft allen in Spanje op dit
doek gericht, dat „voorlopig” in New
York verblijft. Wat zal Picasso’s testa
ment bepalen?
Toch is het praktisch zeker dat ook
Picasso het Prado-museum als uiteinde
lijke plaats voor die „Guemica” be
schouwde. Hij was immers tijdens de
burgeroorlog, die hij in Madrid moest
doormaken, door de Rode republiek tot
directeur van het Prado benoemd en het
was in die tijd dat hij „Guemica” schil
derde, naar zijn eigen woorden „in op
dracht van de republiek”.
Om even in de herinnering terug te
brengen: Victor Linford was in 1968 al
te zien bij Felison in IJmuiden en later
dus bij Galerie Eylders. Aanvankelijk
was hij als Engelsman, maar van deels
Russisch-joodse afkomst, sterk geïmpo
neerd door Tolkiens wonderwereld met
Hobbits en andere wezens van mytholo
gisch Ketlische oorsprong. Krachtens
zijn opleiding aan de Camberwell School
of Arts and Crafts was hij ook beïn
vloed door het tekenen van beroemde
Engelse voorgangers als Blake en Beards
ley. Het viel destijds allemaal duidelijk
af te lezen aan zijn werk.
Victor Linford is er allerminst de man
J
In haar beste keramieken vertoont
Babs van Elsdingen een even eenvoudig
als sterk aansprekend kosmisch besef.
Voorheen was dat ook al zo, maar
geleidelijk aan komt dat er gemakkelij
ker uit. Ook humoristischer soms, als zij
bijvoorbeeld een mixture maakt van het
De hond, van de familie B. te H.
reageert op merkwaardige wijze
op TV-reclame. Steeds wanneer
er reclame voor hondevoedsel op
het scherm verschijnt, heft hU een
luid geblaf aan, rent naar de keu
ken, neemt een hap van zijn Doko
brokjes en gaat dan met een te
vreden snuit voor de beeldbuis
liggen. Een bekende dierenpsycho
loog, gevraagd naar een verklaring
voor dit vreemde gedrag, gaf als zijn
mening: ”Ook dieren is niets men-
eelijks vreemd. Op deze manier wil
de hond daadwerkelijk van zijn voor
keur voor Doko getuigen. Hij wil de
honden op de TV als het ware laten
zien, dat hij met Doko beter af is dan
zij.”
Smakelijk en gezond Doko is er nu
ook in verpakkingen van 1 en 27» kg.
Elke hond kan er van genieten. Doko
is een complete brokjesmaaltijd.
Alleen verkrijgbaar in speciaalzaken
voor dierbenodigdheden.
heeft hij naar schatting meer dan 15.000
olieschilderijen vervaardigd, ruim drie
maal zoveel als Rembrandt. Indertijd
heeft het museum in Bazel voor twee
Picasso’s 1.950.000 dollar betaald, het
hoogste bedrag ooit voor het werk van
een levende kunstenaar uitgegeven.
De nalatenschap van de schilder
vormt een moeilijk probleem. De rech
ten van zijn vrouw Jacqueline, met wie
hij in 1961 trouwde, en zijn oudste zoon
Aine Paulo, zijn niet te betwisten, en
evenmin die van zijn neef, de schilder
Villato, die hij altijd als een zoon heeft
behandeld.
Neteliger is het voor zijn buitenechte
lijke kinderen: Maria, dochter van Ma-
rie-Therese Walter, geboren in 1935,
Claude en Paloma, zoon en dochter van
Francoise Gillot, geboren in 1947 en
1948. Omdat hij volgens de wet Span
jaard was kon Picasso pas hertrouwen
nadat zijn eerste vrouw Olga in 1955
was overleden.
De National Gallery in Washington
heeft maandagavond bekendgemaakt
Picasso’s „Naakte vrouw” te hebben
verworven, een van de grootste schilder-
rijen uit zijn kubistische periode. Het
doek zal woensdag voor het eerst voor
het publiek tentoongesteld worden.
De aankoop is door bemiddeling van
een Zwitserse kunsthandelaar geschied
door de stichting Wilson Mellon Bruce.
Het bedrag dat ervoor betaald is, werd
niet onthuld maar het gerucht gaat dat
dit een miljoen dollar is, wat een re-
cordprijs voor een Picasso zou zijn.
begrip „kerkuil”. Dan wordt haar won
derwezen inderdaad iets, dat het midden
houdt tussen een kerktoren en een uil.
Nog verder doorgedacht dus een ver
menging van religie en wijsheid, maar
dan op een speelse wijze voorgedragen.
In haar beste keramieken vertoont
Babs van Elsdingen een even eenvoudig
als sterk aansprekend kosmisch besef
Voorheen was dat ook al zo, maai
geleidelijk aan komt dat er gemakkelij
ker uit. Ook humoristischer soms, als zij
bijvoorbeeld een mixture maakt van het
begrip „kerkuil”. Dan wordt haar won
derwezen inderdaad iets, dat het midden
houdt tussen een kerktoren en een ui!
Nog verder doorgedacht dus een ver
menging van religie en wijsheid, maar
dan op een speelse wijze voorgedragen.
Precies zoiets zou ik kunnen schrijven
van haar plastiek „Mens en ruimte”
waarin een nietig menselijk figuurtje
wordt geconfronteerd met cirkels en
bollen. Zo kan ik dan verder gaan
althans waar het de meest aansprekende
keramiek betreft. Er is, natuurlijk wel
eens een modieuze inzinking, waar ze
een stijlmiddel hanteert, dat te veel aan
een enkel voorbeeld van anderen is
gebonden. Maar dat komt niet vaak
voor, want Babs van Elsdingen behoort
tot de weinige keramisten, die niet on
dergaat in een school of richting en die
dus eigenlijk niet behoeft te stagneren. Je
herkent het toch wel.
Die herkenning berust niet alleen op
het beeld, de vorm dus, maar ook op de
kleur, nog steeds een warmbruine gla
zuur met ruw oppervlak met als toevoe
ging een enkele tint binnen hetzelfde
gamma. Eenvoudig dus, krachtig op het
stoere af. Elk beeldje staat er helemaal
herkenbaar Babs van Elsdingen te verte
genwoordigen en is daarom alleen al
helemaal de moeite van de confrontatie
met de kijker waard.
HEIN STEEHOUWER
ROTTERDAM. Na filmhuis ,,’t
Hoogt” in Utrecht zal in september in
Rotterdam het tweede Nederlandse
Filmhuis worden geopend. De gemeente
raad van Rotterdam heeft voor het bu
reau en exploitatie in 1973 een subsidie
van 49.000 gevoteerd. Door het ministe
rie van CRM en uit het gemeentelijke
fonds „Rotterdam Promotion” waren al
bijdragen van respectievelijk ƒ25.000 en
/20.000 toegezegd.
De opzet van het Filmhuis is het
vertonen van films, waar de bioscoopex
ploitanten geen commercieel belang bij
hebben. Voor de bouw van het Filmhuis
in Rotterdam is ƒ116.000 beschikbaar
gesteld. Het huis zal plaats bieden aan
ongeveer 90 toeschouwers.
Het circuit van Filmhuizen zal dit
jaar nog worden uitgebreid met gelegen
heden in Amsterdam, Den Haag en
Eindhoven. Plannen voor filmhuizen in
Groningen, Delft, Leiden, Nijmegen,
Amersfoort, Breda en Maastricht zijn in
een vergevorderd stadium.
Hoewel het regime Picasso’s houding
tijdens en sinds de burgeroorlog nooit
vergeven heeft, en de staatstelevisie en
radio zijn overlijden bekendmaakten
zonder commentaar, verzekerde de bur
gemeester van Barcelona onder andere:
„Het is met pijn dat Barcelona kennis
neemt van de dood van een groot genie
TEHERAN. (AFP).— Bij opgravingen
in de voormalige Perzische koningsstad
Susa, het tegenwoordige Al-Soes in
Zuidwest-Perzië, is een reusachtig beeM
gevonden van Darius de Grote die leefde
van 550 tot 486 voor Christus. Volgens
Franse oudheidkundigen is de vondst
van groot belang voor de kennis van de
kunst, de architectuur, de geschiedenis
en de religieuze gedachtenwereld van die
tijd.
LONDEN. (DPA)Kunstschatten die
Hitlers rijksmaarschalk Hermann Göring
destijds „verzameld” heeft, duiken nu
weer op de internationale kunstmarkt
op. Volgens het Britse blad Sunday Ti
mes bestaat er een internationale smok
kelorganisatie met wijdvertakte verbin
dingen in communistische landen. De
opbrengst van de uit Oost-Europa ge
smokkelde kunstwerken zou worden ge
bruikt tot financiering van spionage en
sabotage.
Een van de waardevolste stukken uit
Görings „verzameling” die de Russen in
1944 in handen kregen, was „Apollo en
Venus” van de Franse meester Francois
Boucher. Dit schilderij wordt in mei
in Londen geveild. Volgens de Sunday Ti
mes is dit werk met andere kunstvoor
werpen de laatste jaren langs allerlei
omwegen via Scandinavië uit Oost-Euro
pa in West-Europa terechtgekomen. Ho
ge communistische functionarissen zou
den er aan meewerken dat geleidelijk de
kunstschatten die Göring zich destijds
had toegeëigend, en verborgen kunst
werken van Poolse adellijke families
naar het Westen worden gebracht.
af waar de brandweer bleef. Op La
Croisette nam het aantal belangstellen-
den toe, evenals voor de ramen van het
Palais des Festivals. Maar omdat de
rookontwikkeling zich wel voortzette,
maar niet doorzette, besloten we naar de
vertoning van „L’Age de Lumière” te
gaan, met oude Pathé-opnamen en ande
re journaals van omstreeks de eeuwwis
seling.
Toen we daar na een uur, om zeven
uur, uitkwamen, bleek het schip inmid
dels een prooi der vlammen te zijn
geworden. Om kwart over zeven kwa
men brandweerauto’s aangereden, die
zich voor het palais installeerden, mach
teloos toeziend, maar klaar om in te
grijpen zodra het brandende schip het
zou wagen naar de kust af te drijven.
Het duister was inmiddels ingetreden»
dank zij de vlammen binnen in het
schip waren alle patrijspoorten feërlek
verlicht en een brede lichtstrook lag
vanaf het schip tot aan het strand over
het water, zoals je dat op kitscherige
schilderijen wel bij zonsondergangen
ziet-
Om een lang verhaal kort te maken:
om acht uur volgden enige explosies en
anderhalf uur later zonk de „Hasmeda
Hope”, vermoedelijk met veel gesis, naar
de zeebodem.
bonden erotiek, die tot mystieke extase
leidt.
MAAR IS DAT NOG wel televisie,
zult u vragen? Is dat niet zichtbaar
gemaakte radio? Het was televisie, want
het boeide van begin tot eind. Er be-
waog misschien niet zoveel op het
scherm, maar er gebeurde tenminste
iets, dat brandende schip lag daar ook-
maar voor anker, visueel gesproken zat
daar (eerst rook, daarna vuur) ook niet
naar om zijn afkomsten te verloochenen,
integendeel. Wel heeft hij in de loop der
jaren steeds meer zichzelf gevonden en
zijn ontplooiing gaat dus steeds sneller
in een zeer persoonlijke richting. En die
groei blijkt dan overduidelijk op deze
expositie, die als titel „Israël impressies”
heeft meegekregen omdat hij daar kort
geleden is geweest ter gelegenheid van
zijn tentoonstellingen in Haïfa en Tel
Aviv.
Evenmin als zijn Tolkienverbeeldingen
leterlijke illustraties waren is dat met
zijn Israel-impressies het geval. Hij is
nu eenmaal surrealist en „vertaalt” dus
toch elke impressie in de taal van zijn
dromen. Het blijft dus Israel door de
bril van Linford. Het is weliswaar dus
een „beloofd land”, maar niet helemaal
van deze aarde. Woestijnen zijn er, rots
formaties, kristallen, bloemen en dan
bovendien de mens. Die mens bij Lin
ford kom je als ingesloten fossiel in de
rotsen tegen, ook dwalende en droom-
tuinen, maar evenzeer aan de aarde
ontstijgend in een extase, die door ero
tiek is ontstaan, dan wel in de hand
gewerkt. Het is een wonderlijke ver
menging van de belde rijken van het
aardse en het geestelijke, die hij tot een
synthese brengt.
Nu de techniek. Victor Linford schil
dert in een heel eigen stijL Dat deed hij
al, maar nu is alles rijker geworden in
een geraffineerd keurenspel, sterk colo-
ristisch in vaak gloeiende kleuren en
dan soms bijeengehouden door veel wit
als bindende factor. Hij overbrugt in dat
kleurgebruik sterke tegenstellingen.
Hij overbrugt nog meer. In het alge
meen wordt van een typische schilder
niet verwacht, dat hij in olieverf tekent.
De brede kwast en het miniaturistisch
gebruikte penseel schijnen tegenstellin
gen te zijn. Niet bij Victor Linford, die
dun opgebrachte verf laat druipen of
vloeien, er in „smeert”, maar evenzeer
heel fijn detailleert met een grafisch
gebruikte penseel. De juiste dosering van
al die middelen brengt dan een zeer
boeiende harmonie teweeg.
Eigenlijk is het zo. dat vorm en in
houd bij Victor Linford een onscheid
baar geheel zijn geworden. Wat hij te
vertellen heeft is niet los te denken van
de manier, waarop het wordt overge
bracht. Je kunt dus eigenlijk niet zeg
gen, dat hij een stijl hanteert om iets
over te dragen. Linford is wat hij mee
deelt via zijn stijl met zo min mogelijk
scheidsmuren tussen hem en de be
schouwer, mits die laatste althans bereid
is om een wereld binnen te treden
waarin werkelijkheid, mythe en sprook
je tot één beeld zijn versmolten.
S 5 I
i 'K
