Van Agt en Albeda krijgen spoedopdracht Hoog bezoek uit Roemenië Geen kranten in West-Duitsland verschenen Bombrief voor Italiaans parlementslid Katchalski president van Israel Meer dan helft nco Betoging tegen Thieu in Bonn gezinsauto’s tweedehands Praag zwakker bij onderhandelingen ill achtergrond Mi 3 ARRESTATIES IN ATHENE „leder voor zich en Lardinois voor 1. Heath „blijft Saigon steunen” ons allen” APRIL WOENSDAG 1 1 1973 Concessies I niet uergetetuJPHco eten Drs. Boersma in Brussel: Internationaal recht Sudeten Kaas met ster-allures PRAAG (Reuter) De Tsjechoslowaakse onderhandelaars, die deze week naar Bonn reizen om de besprekingen met West-Duitsland over het normaliseren van de betrekkingen te hervatten, zullen in een zwakkere positie verkeren dan een jaar geleden. De onderhande- lingen over het aanknopen van diplomatieke betrekkingen tussen bei de landen liepen vorig jaar juni vast. Sindsdien heeft bondskanselier Willy Brandt een klinkende verkiezingsoverwinning behaald, en staat hij niet langer onder druk om haast te maken met zijn politiek ten aanzien van het Oostblok. cri- ider gen dat cri- rer- ten >ec- COMMENTAAR OP ACTUELE ZAKEN 1 Twee informateurs benoemd ADVERTENTIE voor Thieu T- een ap- aak ilde de de een leze imp rer- ROME (AFP). Het Italiaanse chris- ten-democratlsche parlementslid Antonio Gava heeft gisteren een bombrief ont vangen. De envelop bevatte enkele grammen springstof, dat evenwel niet tot ontplof fing kwam. Dat was kennelijk ook niet de bedoeling, want er zat een briefje bij waarop stond: „Vroeg of laat komen we weer aan de macht.leve Mussolini”. Diplomaten in Praag veronderstel len dat Bonn zal afzien van zijn eisen als Praag van zijn kant afziet van zijn voorstel dat de bondsrepubliek betaalt voor de diensten en installa ties die tijdens de oorlog door de nazi-bezetters werden gebruikt. BONN. (DPA). Betogers die zich gisteren al enige uren voor de aankomst van de Zuidvietnamese president, Thieu, in de Westduitse hoofdstad verzameld hadden voor een protestbetoging, zijn ’s middags het stadhuis binnengedrongen. Er is meubilair uit de ramen geworpen en er zijn rode vlaggen uitgehangen. nisters-kandidaten afzonderlijk te pra ten, maar voor een grote vergadering voel ik niets”. Het enige waar de zes fractieleiders het allemaal over eens wa ren is de kwaliteit van de beide infor mateurs. WD-fractieleider Wiegel was minder tevreden met de benoeming van twee informateurs. ”De opdracht lijkt te wij zen op een laatste poging om het kabi net Den Uyl in het zadel te helpen, maar dat heeft Burger al twee maanden geprobeerd. Tenzij de socialisten of d* confessionelen door de pomp gaan is ook deze poging tot mislukken gedoemd”. (ren van ini- igen bij et 5 het de de hij had eeft .000 ten ;eit. niet ■tel- zer- van de De ij en ler- het DA- de irt- Irij- ?ge- i de ge- aan 'oor eek nde irk- de :he- tot ioor ge- Ifde I de dl- 10 igen W DAG W DAG ihy- :end Mi- Het ring emd k A Den Uyl voelt niets voor deze sugges tie van de PPR-Ieider. „Ik ben als kandidaat-premier wel bereid met mi- kende mensen niet voor de voeten lopen met speculaties. Laat ze hun gang maar eens gaan”, zei hij. KVP-fractieleider Andriessen had liever een formateur gehad, maar hij was toch niet ontevre den. DEN HAAG. Van de gezinsauto's is 47°/« nieuw en 53% tweedehands ge kocht, zo blijkt uit het jongste conjunc- tuuronderzoek bij consumenten, dat het CBS in EEG-verband heeft verricht. De ze tweede coniunctuurenquête is in ok tober vorig jaar gehouden. Volgens De Gaay Fortman zullen ook de christen-democratische bewindslieden een wezenlijke inbreng kunnen krijgen. „Als er concessies gedaan moeten wor den dan willen we liever dat dat gebeurt voordat Den Uyl in het Catshuis trekt. Ik verwacht, dat de beide infor mateurs een procedure-voorstel zullen doen om een programma uit te werken. Daarover moet niet met de fractieleiders gesproken worden, maar met de kandi- daat-ministers zelf in een grote constitu erende vergadering.” De taakomschrijving, die de beide in formateurs gistermiddag van de konin gin kregen in het paleis op de Dam in Amsterdam luidt: onderzoeken op welke wijze op zo kort mogelijke termijn een kabinet zal kunnen worden gevormd, dat geacht kan worden in voldoende mate steun in de volksvertegenwoordi ging te zullen ondervinden De kwestie van de geldigheid van het verdrag van München heeft im plicaties voor de drie miljoen Duitse inwoners van Sudetenland die na de tweede wereldoorlog uit Tsjechoslowa- kije werden gezet. Als het verdrag ongeldig zou zijn vanaf het begin zouden ze technisch gezien in Tsje- choslowakije vervolgd kunnen wor den wegens verraad tijdens de oorlog. Ze zouden ook elke juridische aan spraak op schadevergoeding voor hun uitwijzing verliezen. In de jongste officiële verklaringen spreekt Praag alleen over het erken nen van de ongeldigheid van het verdrag, zondier de toevoeging „van meet af aan”. De Westduitsers hebben zich al lang bereid verklaard, het verdrag als niet langer geldig te ver klaren. Als de Tsjechoslowaken op dit punt toegeven moet het bereiken Den Uyl verklaarde gisteravond: Ik ben blij, dat de koningin informateurs en geen formateurs benoemd heeft. Ik hoop, dat ze het werk van Burger zullen afmaken. Als progressieve drie zullen we ze zakelijk tegemoet treden. Uitgangs punt van het progressieve kabinet, dat. Peponis werd vorig jaar ook al gear resteerd als bestuurslid van de inmiddels ontbonden vereniging voor de bestude ring van Griekse vraagstukken- Hij werd toen enige maanden naar een eenzaam bergdorpje verbannen. Maronitis heeft in 1971 enige tijd gevangen gezeten. Maar de meeste waarnemers zijn het er over eens dat niet deze prakti sche moeilijkheden rondom de status en de rechten van de Sudeten-Duit- sers een akkoord in de weg staan. Tsjechoslowaakse functionarissen zeggen dat men het gemakkelijk eens zou kunnen worden over een bepa ling die mogelijke vervolging wegens verraad uitsluit. Weinigen geloven dat Praag werkelijk schadevergoeding zal betalen aan de Sudeten-Duitsers die immers voor Hitler streden in een oorlog, die het Tsjechoslowaakse volk veel ellende bracht. Van de ondervraagden bleek 57% in het bezit te zijn van een gezinsauto, een auto die ter beschikking staat van het hoofd en/of de andere leden van het gezin. Het bezit van twee of meer auto’s komt hoofdzakelijk in de hoogste inko mensgroepen voor, constateert het CBS. Bij de inkomens boven 35.000 gulden per jaar heeft 29% twee of meer auto’s en bij de inkomens tussen 25.000 en 35-000 gulden hebben 13 op de 100 gezinnen meer dan één auto. Bij de inkomens onder 11.000 gulden per jaar heeft één op de honderd gezinnen meer dan één gezinsauto. In totaal bleek ongeveer één op de tien autobezitters meer dan één auto te hebben in zijn gezin. Voor meer dan de helft van de gezins auto’s is minder dan 6.500 gulden be taald. Verder blijkt 86% van de gezins auto’s na 1968 te zijn gekocht, terwijl 55% is gekocht in 1971/73. Volgens de politie proberen ongeveer 300 tot 500 demonstranten de politie te beletten, het stadhuis te ontruimen. Onze redactie in Bonn tekent hierbij er moet komen, zal keerpunt ’72 moeten zijn, maar daar gingen de moeilijkheden met de KVP niet om. Dat ging vooral om de eigen inbreng van de KVP- ministers”. Willemstad. De conferentie van de Eco nomische Commissie van de Verenigde Staten voor Latijns-Amerika (ECLA), die eind vorige maand in Quito de hoofdstad van Equador is gehouden, heeft besloten in het voorjaar van 1974 een studieconferentie in Willem stad te beleggen. Diplomatieke waarnemers in Praag menen, dat eventuele vooruitgang die geboekt zal worden bij de besprekin gen die morgen beginnen, waar schijnlijk eerder te danken zal zijn aan Tsjechoslowaakse dan aan Duitse toegevingen. In de afgelopen vier maanden heeft Tsjechoslowakije la ten doorschemeren dat het bereid is tot een soepeler houding op een be langrijk knelpunt: Het verdrag van München van 1938. Bonn heeft geweigerd aan deze eis te voldoen, omdat het vindt dat het onmogelijk is vol te houden dat het verdrag nooit heeft bestaan, en dat een document, waarin zoiets wordt beweerd, vanuit het standpunt van internationaal recht nogal dubieus zou zajn. De Westduitsers stellen dat veel internationale overeenkomsten onder dwang zijn gesloten, en dat ontkenning van het bestaan van het verdrag van München tal van juri dische verwikkelingen met zich mee zou brengen. Aantjes: op tafel Het komende gesprek in Bonn wordt nog steeds aangeduid als „ver kennend overleg” maar Tsjechoslo waakse functionarissen menen dat de voorspelling van premier Lubomir Strougal, dat een volledig akkoord in de eerste helft van dit jaar haalbaar is, nog steeds verwezenlijkt kan wor den. van een overeenkomst tussen beide landen wel mogelijk zijn. ATHENE (DPA). De Griekse mili taire politie heeft gisteren in Athene wegens kritiek op het kolonelsbewind de vroegere directeur-generaal van de staatsradio. Anastasios Peponis, en de ontslagen hoogleraar Dimitros Maronitis gearresteerd. JERUZALEM (AFP). Het Israëli sche parlement heeft gisteren professor Ephraim Katchalski tot president geko zen. Hij kreeg 66 stemmen. Op zijn tegenstander, professor Ephraim Urbach, werden 41 stemmen uitgebracht. Direct na zijn verkiezing maakte Katchalski bekend dat hij een hebreeuwse naam aanneemt, Ephraim Katzir. Politieagenten met helmen en gewapend met traangas zijn gisteren slaags geraakt met betogers in Bonn, die protesteerden tegen het gesprek dat president Heine mann voerde met president Thieu van Zuid-Vietnam. In het stadhuis van de Westduitse hoofdstad (op de achtergrond zichtbaar) richtten de demonstranten grote vernielingen aan. Geen tewaterlating. De tewaterlating en doop van het fregat „Tromp” zaterdag op de werf De Schelde in Vlissingen gaat niet door. De doop die zou worden verricht door prinses Beatrix is in verband met onzekerheden tengevolge van de problemen bij het werkgevers-werknemersoverleg nog onbepaalde tijd uitgesteld. Dit verdrag is de Tsjechoslowaken een doorn in het oog omdat Enge land, Frankrijk, Italië en Duitsland daarin overeenkwamen het Tsjecljo- slowaakse Sudetenland bij Duitsland te voegen, zonder rekening te houden met de mening van de toenmalige Tsjechoslowaakse regering. Maar sinds november hebben de Tsjecho slowaken tekenen gegeven dat ze wil len aifzien van hun oorspronkelijke eis dat dit verdrag als „van meet af aan ongeldig” moet worden be schouwd. BRUSSEL (ANP en AP). De minis ters van Landbouw van de EEG-landen zijn gisteren na twee dagen vergaderen, opnieuw uiteen gegaan zonder overeen stemming te hebben bereikt over het landbouwprijsbeleid. Volgende week komen de ministers weer bijeen. Men hoopt voor Pasen een akkoord te bereiken- De moeilijkheden bij het vaststellen van de nieuwe prijzen vloeien onder meer voort uit de monetaire crises die de EEG-tendbouwmarkt hebben ver- atoord. Tot nu toe was het -,ieder voor zich en Lardinois voor ons allen”, zo omschreef dus. J. Boersma, de Nederlandse minister van Landbouw, het overleg in de Euro pese ministerraad. v Maar de Duitsers zijn niet genegen toe te geven aan de druk van Praag om snel tot een regeling te komen, omdat de normalisering van de be trekkingen hun weinig praktische voordelen zal opleveren. Kanselier Brandt heeft geen ruggesteun meer nodig voor verkiezingen, en de handel tussen beide landen bevindt zich reeds in een bloeiperiode. De 57-jarige biochemicus Katchalski wordt de vierde president van Israel. Hij volgt de 83-jarige Zalman Zjasar op. die na twee ambtsperioden niet herkiesbaar was. Katchalski was de kandidaat van de arbeiderspartij (Mapam) en Urbach, hoogleraar in de joodse geschiedenis was kandidaat gesteld door rechtsgeoriën teerde en de religieuze partijen. De nieuwe president werd gekozen in een geheime stemming tijdens een buitenge wone zitting van Knesseth. „Ik kan met Van Agt bijzonder goed praten. Met Burger had ik het idee, dat we elkaar niet goed begrepen. Ik reali seer me, dat de KVP een belangrijke rol speelt, maar dat mag dan ook wel voor de tweede grootste partij in dit land. Wat wjj willen is dat onze eigen be scheiden verlangens gehonoreerd wor den. Dat heb ik steeds tegen Burger gezegd en dat wil ik ook aan de infor mateurs wel weer eens uitleggen als ze dat vragen”, aldus de KVP-leider. Het ginig gisteren om een proteststa king, waarmee drukkers en zetters hun looneisen (dertien percent verhoging) kracht bij zetten. Het zag er gisteravond naar uit dat de gebeurtenis zich vandaag zou herhalen. Het loonoverleg was ’s middags veel te laat hervat, hetgeen in München (de plaats van de onderhande lingen) het gevolg had dat aflle drukkers evenmin aan het werk gingen; een voor beeld dat in het tweede krantencentrum, Hamburg- onmiddellijk werd gevolgd. Dit alles ondanks bereidheid van de werkgevers om boven het dusver ge handhaafde aanbod (9 percent meer loon) uit te gaan. De schuld lag nu bij een onverwacht hevige sneeuwval, die het de bemiddelaar tussen drukkers, vakbond en werkgevers onmogelijk had gemaakt op het Münchense vliegveld te landen. Als schrale troost geldt voor Hanno ver dat het eerste hoogtepunt van het congres, met de redevoeringen van voor zitter Brandt en vice-voorzitter Wehner, voor vandaag is gepland. waren over het besluit van de koningin. Alle drie waren van mening, dat de beide informateurs moeten onderzoeken of de laatste stap gedaan kan worden, die Burger net niet kon doen omdat hij nog twijfelde over de houding van de KVP. Aantjes verklaarde blij te zijn, dat de opdracht ruimte laat voor meerdere mogelijkheden. „Ik wil deze beide uitste- Het „staatsbezoek” van de Roemeense president Ceausescu en zijn echtgenote aan Nederland speelt zich af tegen een bijzonder genuanceerde politieke achter grond, die gekenmerkt wordt door Roe- menië’s worsteling om zich uit de Sov- jetrussische tang te bevrijden. Ceausescu en zijn aanhangers, die de Roemeense bevrijdingspolitiek al sinds Jaren inspireren, leveren een moeizaam gevecht dat eigenlijk volkomen tegen strijdig i« aan de anti-nationalistische tendens die de westelijke landen en Eu ropa bezielt. Terwijl de landen van de EEG elkander bepraten tot steeds nau were samenwerking en opoffering van nationale aspiraties, strijden landen als Roemenië. Joego-Slavië en Bulgarije om de verwerving van nationale onafhanke lijkheid en volledige zelfbeschikking. Het nationalisme van Ceausescu is ech ter geen geijkt patriottisme, het is de politieke verdedigingstactiek tegen het gevaar dat alle Oosteuropese landen be dreigt en dat in Tsjecho-Slowakije in 1968 een grotesk feit is geworden: het lijfeigenschap in Oosteuropees verband onder dictatuur van de Sovjet-Unie, die door haar stilzwijgende en uitgesproken akkoorden met Washington meent vrij spel te hebben binnen de grenzen van de communistisch geregeerde wereld. Dat vrije spel is echter zeer betrekke lijk, want niet alleen Washington heeft te bepalen in hoeverre zo’n invloeds- sfeer-dictaat wordt gedoogd. Ook China heeft een belangrijke stem in het kapit tel gekregen en het is wat Roemenië betreft waarschijnlijk juist die Chinese vriendschap die het land behoedt voor het lot dat Tsjecho-Slowakije heeft ge troffen. Intussen voert Ceausescu echter zijn onafhankelijkheidstactiek tot in alle consequenties door. Evenals Tito inder tijd werkt hij een programma van inter nationale staatsbezoeken af. om zich van zoveel mogelijk steun en hulp te verzeke ren. Steun in moreel opzicht, hulp in materiële zin. Ceausescu demonstreert met deze bezoeken in zekere zin de Roemeense nationale identiteit, streeft lundelsakkoorden na en bouwt aan een Roemeens cosmopolitisme, dat de gebon denheid van het land aan „de rode wereld” moet doen vervagen. De voorbereidende besprekingen tot •en Europese veiligheidsconferentie zul- ■n ook wel niet vreemd zijn aan de ftrfslust van Ceausescu. Want die confe rentie. waarvan Moskou een warm voor stander ie, wordt door sommige vazallen van de Sovjet-Unie met andere ogen bekeken dan door de Russen. Terwijl de Sovjet-Unie uit een eventueel veiligheids- HANNOVER. West-Duitslands soci aaldemocraten hadden zich het begin van deze week heel anders voorgesteld. Partijvoorzitter Willy Brandt kreeg wel iswaar in Hannover een ovatie van de partijleden. („Niemand heeft ook maar half zo’n groot aandeel aan de verkie zingsoverwinning gehad als Willy Brandt”, aldus vice-voorzitter Helmut Schmidt bij de opening van het partij congres). Maar intussen zit een duizend tal Westduitse journalisten werkeloos in Hannover: voor het eerst in 21 jaar verschenen er gisteren in de Bondsrepu bliek geen kranten. welwillende vriendschap landen want West ming naar het toneel der grote mogendheden verplaatst. Wat de grote mogendheden afspreken, zal door de kleine mogendhe den onvermijdelijk moeten worden aanvaard, tenzij die afspraken door de invloed van kleinere meepraters uit het Westen niet geheel en al neerkomen op afbakening van invloedssferen en „vrij spel” wederzijds. In oktober is Ceausescu al in België en Luxemburg geweest, deze zomer gaat hij naar West-Duitsland en Italië, klaar blijkelijk met het politieke doel tot de- momstratie van Roemenië’» eigen wil, maar ook zeker met de bijbedoeling om te proberen banden met de EEG te sluiten buiten het economische dictaat van de COMECON, Oost-Europa’s eigen ..EEG”. De Roemeense president heeft waarschijnlijk begrepen dat een land door economisch belang eerder bescher ming vindt dan door politieke of cultu rele handdrukken. Ofschoon hij vrij hoog spel speelt door het gevaar dat hij een Sovjetrussische reactie uitlokt, is hij tactisch genoeg om in bepaalde gevallen ook de Russen onder de kin te strijken. Hij speelt het spel heel anders dan de Tsjechische hervormers in 1968 en wordt daarbij voor een deel ook geleid door de vrees, de macht in zijn land kwijt te raken en in ongenade te vallen bij de Roemeense communistische partijbonzen, die wel nationalistisch genoeg zijn om Ceausescu te handhaven maar nog com- munistischer zijn dan Stalin zelf. Ceausescu is een welkome gast in Nederland, uiteraard, omdat hij hier be schouwd wordt als een politieke factor die Moskou afbreuk doet. Die overwe ging vormt de mantel der liefde, waar mee deze communistische dictator was bedekt terwijl hij naast onze koningin naar het paleis op de Dam reed. Het zou ook verkeerd zijn, bezoekers te weren om hun ideologie. Bovendien, misschien denkt het Roemeense volk wel heel anders dan Ceausescu. Dat weet nie mand, want het Roemeense regime heeft er nooit naar gevraagd. Bovendien staat men in Bonn arg wanend tegenover de jongste Tsje choslowaakse uitspraken en twijfelt men eraan of Praag inderdaad bereid is tot een wijziging van zijn stand punt. Naar het schijnt staat nu vooral Praag onder druk om snel tot akkoord te komen. Het Kremlin zou het geschil tussen Tsjechoslowakije en de bondsrepubliek snel de wereld uit willen hebben, omdat het zijn streven naar ontspanning in Europa belemmert. akkoord in Europa een bevestiging van haar macht en invloed hoopt te halen, door zich garant te stellen voor de veiligheid van alles wat westelijk van Oost-Duitsland ligt, hopen kleine Oost europese landen en Roemenië in de eerste plaats op steviger banden met het Westen ten bate van hun veiligheid. Het is niet zo vreemd dat Roemenië zich nu probeert te verzekeren van de van kleinere i buiten het Oosteuropese blok, de toenadering tussen Oost en heeft zich door de overeenstem- tussen Washington en Moskou De formulering van de opdracht is nagegoeg gelijk aan die van formateur Burger. Het enige verschil zit in de toevoeging „op zo kort mogelijke ter mijn. CHU-fractieleider Tilanus, meen de dat dit één tot twee weken zal gaan betekenen. ARP-fractieleider „Er liggen genoeg stukken waarmee ze snel uit de voeten kunnen”. De Heren Den Uyl (PvdA), De Gaay Fortman (PPR) en Van Mierlo (D’66) gisteravond bijzonder tevreden (Van onze parlementsredactie) DEN HAAG De beide informateurs mr. A. M. van Agt en professor dr. W. Albeda, die gisteren door koningin Juliana zijn aangewezen, zullen in de eerste plaats onderzoeken door welke oorzaken de formatie-Burger is vastgelopen en of het mogelijk is deze oorzaken alsnog weg te nemen. De fractieleiders van PvdA, PPR en D’66 vinden dit ook de belangrijkste taak van de beide informateurs. aan: De verbolgen jongeren, die vinden dat de regering-Brandt Thieu buiten de deur had moeten houden, hebben het verloop van de ontmoeting tussen de twee presidenten niet afgewacht. Het „Initiatief voor Internationale So lidariteit met Vietnam’ had een grote demonstratie voorbereid. Enkele duizen den gaven gehoor aan de oproep. Voor honderden jongelui was vreedzaam beto gen echter te tam. Na een gesprek van 50 minuten met president Heinemann is Thieu naar Zuid-Korea vertrokken. Heinemann zou aan Thieu gevraagd hebben neutrale waarnemers tot zijn land toe te laten om de toestand te onderzoeken. Hij zou „met grote ernst” gewezen hebben op de veelvuldige pro testen tegen de behandeling van Zuid vietnamese krijgsgevangenen. Thieu zou hebben bestreden dat er politieke gevan genen in Zuid-Vietnam zijn. Tevoren heeft de Britse premier, Ed ward Heath president Thieu toegezegd hem diplomatiek en bij de wederopbouw van zijn land te zullen blijven steunen. Thieu kwam gisteren uit Rome in Londen aan voor een bezoek van enkele uren, waarna hij door reisde naar Bonn.

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

IJmuider Courant | 1973 | | pagina 3