Olielanden
CHU-fractie schrijft boze brief aan Ruppert en Burger over zetelverdeling
stellen
ultimatum
Dominee het
Geen aanbod aan getuige in Watergate-zaak
dak
d
op
Politie ontruimt
gekraakte flat
Hint voor
Kennedy
Bonn tevreden met bezoek Breznjev
achtergrond
I i"
z
Meer kerncentrales
in Rijnland
MINDER BOUW IN
VOORBEREIDING
Veel machtsvertoon bij actie
SIM
2
3
WOENSDAG 25 APRIL 1973
Ministerskandidaten
Vertrekken
Uiteenvallen
7
(Van onze redacteur in Bonn)
Tegenstrijdig
5
>kt
to
aak
va-
ter
nge
In het krijt
(Van onze parlementsredactie)
DEN HAAG De CHU-fractie in de Tweede Kamer stelt deelneming
aan het vooroverleg van ministerskandidaten over een regeerprogramma
afhankelijk van de zetelverdeling waarvoor eerst een voor de CHU be
vredigende regeling moet zijn getroffen. De CHU wil in totaal zeven zetels
voor de confessionelen en tien voor de progressieve drie. CHU-leider Ti
lanus begrijpt niets van het optimisme van ex-informateurs Van Agt en
Albeda dat de vorming van een kabinet-Den Uyl „wel snor zou zitten”.
Bijzondere positie
BONN Willy Brandt, terug van een paar rustdagen in Joego
slavië ei) Walter Scheel, die de Lederhose (zijn eeuwige vakantie-
broek) in het Oostenrijkse Hinterthal achterlaat, vinden vandaag in
Bonn de boodschap waarop zij weken hebben gewacht: De Russische
partijleider Leonid Breznjev komt van 18 tot 22 mei op bezoek.
Weinig vuurwerk
Andere mening
Moeilijkheden
1
WEER VERTRAGING BIJ FORMATIE
Nixon ontkent omkoping
de
Js-
De fracties van K.V.P en A.R.P verga
derden helemaal niet, maar de C.H.U. be
steedde gisteren vrijwel de gehele daig
aan de voorbereiding van de brief („een
schot voor de boeg”) aan de formateurs
Burger en Ruppert.
doezeld dat hoge regeringsambtenaren in
het schandaal waren betrokken.
The Washington Star-News heeft in
middels gemeld da<t twee van de belang
rijkste adviseurs van president Nixon
in afzonderlijke vraaggesprekken zeer
tegenstrijdige verklaringen hebben afge
legd over een beweerde poging vorig
jaar zomer, een onderzoek in te stellen
naar de vraag of de staf van president
Nixon tijdens de verkiezingscampagne
Het verslag in Star-News wordt gezien
als bewijs van het steeds verder uiteen
vallen van de betrekkingen tussen me
dewerkers van het Witte Huis na het uit
lekken van getuigenverklaringen.
ind
lie
en
lad
zan
ie-
nur
r is
erd
aan
de
an
te
zes
het
*cht
wee
vac
is
reel
in
tiet
«ld
nse
ara
>ia-
go-
lun
het
en
Ion
ikoi
and
abi
len
le
ien
V*
a.
er
rs.
a<
uil
mr
bij
een verkeerde dagvaarding opgeroepen
waren.
ko
len
in
to
ne-
•lit-
rtij
her
ter-
>m-
972
Se
van
an-
j in
'ille
ara
oe-
sen
to
ten
oss
cht
net
int
jks
sn-
iw
se-
lar
ele
:en
ijn.
erd
bij
ef-
K.V.P. en A.R.P. zouden zaterdag voor
Pasen al min of meer akkoord zijn
gegaan met tien-zes, maar Tilanus vindt
dat onjuist van z(jn christen-democrati-
sche partners. De CH-fractie heeft gis
teravond na urenlang fractieberaad een
„brief op poten” gestuurd aan de forma
teurs Burger en Ruppert.
Met deze handelwijze omzeilde hij de
moeilijkheden, gevormd door het feit dat
de president de ontruiming slechts aan
enkele krakers oplegde en niet aan hen,
die onder een verkeerde naarn of met
Van Breznjev wordt verwacht dat
hij bilateraal de economische en in
dustriële samenwerking wil organise
ren. De afgelopen jaren is de indus
triële activiteit van de Westduitsers
in de Sovjet-Unie en andere Oosteu-
ropese landen nogal toegenomen,
maar de oostelijke „staatshandelaars”
hebben daar zo weinig tegenover we
ten te stellen, dat zij lelijk bij Bonn
in het krijt staan.
De actie in de Ster-fliat ging gepaard
met groot politieel machtsvertoon, zoals
de ook aanwezige commissaris van poli
tie A. Ondcrdeliniden toegaf. „Wij heb
ben de deurwaarder een grote groep
mensen aangeboden om eventuele moei
lijkheden de baas te kunnen", aldus de
politiefunctionaris.
Tijdens een persconferentie beriep Ti
lanus zich op het feit dat afstaan van
een zetel voor de unie door K.V.P of
A'R.P een niet te aanvaarden offer van
die partijen zou betekenen. Zes zetels
vond hij dan ook „niet redelijk”.
Tilanus toonde zich bovendien niet zo
erg gelukkig met uitlatingen van kand,i-
daat-premier Den Uyl als zou het pro
gressieve programma „Keerpunt ’72” on
danks het werkdocument van de infor
mateurs onaantastbaar zijn. „De twijfel
over de gelijkwaardigheid is ne donder
dag weer boven gekomen en de uitlatin
gen van Den Uyl hebben me bepaald niet
enthousiaster gemaakt over zijn pre
mierschap. Maar ik maak er niet zo’n
zaak van als Aantjes van de A.R. Het is
eigenlijk om het even wie er premier
wondt uit de P.v.d.A.”, zei Trianus.
Het is de afronding van een fase in
de oostpolitiek. Als voorwaarde voor
zijn reis naar de Rijn had Breznjev
de ratificering van het basisverdrag
tussen Bondsrepubliek en DDR ge
steld. Bonn zal zich nu haasten om
daar op 11 mei aan te voldoen. De
tweede voorwaarde, beëindiging van
de woordenstrijd met Tsjecho-Slowa-
kije over het Verdrag van Miinchen,
is al vervuld.
Breznjev is overigens nog altijd
van plan in de komende zomer ook
president Nixon te bezoeken. Dat
Brandt en Scheel eerst nog snel even
naar Washington gaan, moet vooral
in verband worden gebracht met de
gesprekken over multi-laterale on
derwerpen: de Europese veiligheids-
conferentie, de ideeën over weder
zijdse vermindering van de troepen
etc. Breznjev zal die punten uitvoerig
met Brandt willen bespreken, aldus
berichten uit Moskou, en dat treft,
want Bonn wenst nu in de Oost
politiek het moeilijkste karwei is
geklaard zijn bijzondere positie
niet te verliezen. Brandt heeft boven
dien de grote internationale conferen
ties nodig om op den duur zelf tot
ontspannen betrekkingen met de an
dere Duitse staat te komen.
en Co het investeren in het Oosten zo
aantrekkelijk maken.
Met Bonn zou een ontwikkeling op
gang kunnen worden gebracht, die
model zou kunnen staan voor samen
werking, ook met de Verenigde Sta
ten. Voor West-Europa is daarbij in
teressant welke rol de Europese Ge
meenschap zal spelen, die Bonn nu al
aanzienlijke beperkingen oplegt bij
het afsluiten van zulke overeenkom
sten.
In A.R-kriimg werd rekening gehouden
met een mogelijke oplossing: de K.V.P
zou drie in plaats van vier ministerszetels
krijgen en de C.H.U. zou op die manier
aan een zetel geholpen worden. Als
compensatie zou de K.V.P vijf in plaats
van vier staatssecretarissen krijgen. De
C.H.U zou in dit compromis geen enkele
staatssecretaris krijgen. De mening van
de K.V.P-fractie over dit compromis zou
vooralsnog sterk verdeeld zijn, i
De strubbelingen binnen het christen
democratische blok lijken een flinke
vertraging voor de formatiewerkzaamhe-
den op te gaan leveren, ook al wordt
verwacht dat de CH.U binnen enkele
dagen uit de boot zal stappen.
De C.H.U eist zeven zetels (vier voor
de K.V.P, twee voor de A.R.P en één
voor de C.H.U), maar zou een verdeling
van zeven zetels voor progressieven en
zes voor de confessionelen eigenlijk een
betere verhouding vinden. De progressie
ve drie willen persé niet verder gaan dan
tien-zes. De C.H.U. vindt bovendien dat
één zetel voor de unie eigenlijk ook al te
weinig is.
Een voormalig presidentieel secretaris
heeft tijdens het onderzoek naar de
Watergate-affaire verklaard dat hij re
gelmatig schriftelijke rapporten ontving
over de Democratische presidentiële
kandidaten, zo schreef de Washington
Post gisteren. Jack Anderson publiceerde
de verklaring van Dwight Chapin on
danks een gerechtelijk bevel een onder
zoek in te stellen naar de herkomst van
geheime getuigenverklaringen. Overigens
waren de inlichtingen over George
McGovern, Hubert Humphrey en andere
kandidaten waardeloos, aldus Chapin.
Anderson heeft verklaard dat geen
federale wet of juridische procedure de
grondwet kan vervangen die vrijheid
van pers verleent.
President Nixon keerde na een paas-
verlof van vijf dagen waarop hij van
zijn adviseurs slechts woordvoerder Ro
nald Ziegler had meegenomen, gisteren
naar Washington terug. Men houdt er
rekening mee dat mogelijk al in de
komende dagen een aantal belangrijke
medewerkers van Nixon die in verband
met de Watergate-affaire werden be
schuldigd, zullen moeten vertrekken.
Voorspeld wordt nu dat Breznjev
zal willen komen tot een tienjaren
plan voor intensieve samenwerking,
waarbij het Russische aandeel vooral
zou bestaan uit grondstoffen (olie,
ertsen en ook aardgas) en uit de
goedkope arbeidskrachten die Krupp
Bonn aangenaam hebben verrast met
de uitlating dat een Europese atoom-
macht ook voor hem niet geheel
uitgesloten is.
Niet minder belangrijk is dat
Brandt en Scheel de zaken ook te
genover de Westelijke bondgenoten
keurig hebben geregeld. Op 1 en 2
mei voeren zij in Washington bespre
kingen met president Nixon. Brandt
heeft, triomferend over partijgenoten
die overkookten van kritiek op de
Amerikanen, op het SPD-congres in
Hannover zijn trouw aan Washington
en aan het Atlantische bondgenoot
schap verkondigd. En het afgelopen
weekeinde moet hij menigeen in
WASHINGTON (Reuter, UPI en
DPA). President Nixon heeft nooit
een verkorting van gevangenisstraf aan
geboden in ruil voor stilzwijgen van de
veroordeelde in de afluisteraffaire in het
Watergate-hotel James McCord. Dit
heeft een woordvoerder van het Witte
Huis gisteren bekendgemaakt.
Volgens een getuigenis voor de grand
jury die een onderzoek instelde naar het
inbreken in en afluisteren op het hoofd
kwartier van de Democratische Partij
vorig jaar deelde de vrouw van E.
Howard Hunt, ook een veroordeelde in
deze zaak, aan McCord mee dat deze na
een jaar gevangenis clementie zou kun
nen krijgen als hij schuld bekende en
verder het stilzwijgen zou bewaren. Dit
staat in een kopie van de getuigenis die
de kolomschrijver van de Washington
Post, Jack Anderson, in zijn bezit kreeg.
Volgens informateur Albeda is het nog
steeds de bedoeling dat de progressieven
tien zetels Sezetten en de christen-demo-
craten zes.
betrokken was bij het Watergate-schan-
daal.
John Ehrlichman, Nixons medewerker
voor Binnenlandse Zaken, zei dat hij
vorig jaar een onderzoek had voorge
steld. „Ik zei niet slechts tot de leider
van de campagne, maar tot de hele
groep die de campagne organiseerde, dat
het de juiste tijd was alles over Water
gate te onthullen”, zo citeerde Star-
News hem.
Maar Clark MacGregor, een belang
rijk medewerker op het Witte Hui»
voordat hij in juni vorig jaar leider van
de verkiezingscampagne werd, nadat de
voormalige minister van Justitie, John
Mitchell na het afluisteren in Watergate
plotseling vertrok, ontkende iets daar
over te hebben vernomen. „Het kan zijn
dat John in eigen kring met enige on
rust over Watergate sprak, maar over
die onrust werd mij nooit iets meege
deeld.”
Enkele honderden toeschouwers waren
getuige van de acties, waarbij twee kra
kers gearresteerd werden en de politie
een groep met rotan schild en gummi
knuppel bewapende agenten inschakelde,
evenals de „rellenhond”. Gerechtsdeur
waarder A. van Dijk, die met de ontrui
ming het vonnis van de president van de
Utrechtse rechtbank ten uitvoer legde,
sprak na afloop over een actie, die
zonder al te veel moeilijkheden was
verlopen.
De opdrachten voor woningbouw af
zonderlijk (6,9 miljard gulden) daalden,
na correctie voor kostenstijgingen, met
circa vier percent. Voor de overige ge
bouwen (4,7 miljard) met ongeveer een
percent.
Vergelijking met 1970 en 1971 toont
nog een stijging in de opdrachten voor
de woningbouw van ongeveer acht per
cent Dit ondanks de daling vorig jaar.
De daling van het aantal opdrachten
voor overige gebouwen is in 1972 be
langrijk verminderd, want vergeleken
met 1970 is die daling 32 percent. Overi
gens daalden In het vierde kwartaal van
1972 de opdrachten voor de woningbouw
van 1,9 tot 1.3 miljard gulden.
ste man uit het Kremlin te ontvan
gen. Vooral ook de persoon van de
nogal uitbundige Breznjev, me wie
Willy Brandt het op de Krim zo goed
kon vinden, brengt Bonn al vroeg in
opwinding. Een probleempje vormen
alleen nog drie overeenkomsten, die
bij de gelegenheid plechtig zouden
moeten worden ondertekend (over
culturele en wetenschappelijk-techni-
sche samenwerking en over een vlieg
route). Bonn staat erop dat de over
eenkomsten ook voor West-Berlijn
gelden, Moskou weigert tot dusver.
Senator Edward Kennedy houdt hier een
shirt vast met het cijfer „76” erop. Het
werd hem geschonken door een groep
Democratische studenten, die hiermee
geen twijfel lieten bestaan over hun
kandidaat voor de presidentsverkiezingen
van 1976. Kennedy maakt op het ogen
blik een tournee door het oostelijk deel
van Massachusetts.
Op hun beurt hebben de Amerika
nen trouw beloofd. Uitgerekend
toen vorige week oppositieleider Rai
ner Barzel weer eens op verkenning
was in Washington, verscheen daar
de verklaring van minister Rogers
dat de politiek van de regering Brandt
onbeperkt wordt gesteund. De opposi
tie in Bonn, die graag zou willen
aantonen dat de oostpolitiek tot ver
vreemding van de Verenigde Staten
en verzwakking van de NAVO heeft
geleid, rest nu weinig vuurwerk voor
het laatste parlementsdebat over de
oostpolitiek op 10 en 11 mei.
Kortom: ook Bonn is eraan toe om
als bewijs voor de genormaliseerde
betrekkingen voor het eerst de hoog-
DÜSSELDORF (DPA). De dichtbe
volkte Westduitse deelstaat Rijnland-
Westfalen krijgt zes kerncentrales, in
plaats van de vier die tot dusver reeds
gebouwd of in voorbereiding waren.
Voor de twee extra centrales wordt
gedacht aan de plaatsen Marl en het
gebied Keulen-Leverkusen-Dormagen.
De minister van Economische Zaken van
Rijnland-Westfalen, Horst Ludwig Rie
mer (FDP) zei dat tot de bouw van nog
twee kerncentrales is besloten omdat de
energiebehoefte is toegenomen. In 15
jaar tijd is het verbruik van kolen, gas
en aardolie verdubbeld.
Inmiddels hebben de formateurs een
lijst met ministerskaindidaten opgesteM
Gistermiddag is er ai een gesprek ge
weest met de kandidaat-mlnister van
Onderwijs, de P.v.d.A.’er prof. dr. J. A.
van Kememade, hogleraar in de onder
wijssociologie te Nijmegen. Waarschijn
lijk nog deze gehele week zullen de
formateurs kandidaten ontvangen. Gelijk
met het afhandelen van de „kwestie-
C.H.U” wordt doorgewerkt aan de vor
ming van het. kabinet-Den Uyl. De for
mateurs hebben gisteren ook hun ge
bruikelijke beleefd h ei dsgesprek gehad
met de huidige premier Biesheuvel. Ook
ontvingen zij de ex-informateurs Van
Agt en Albeda-
Vandaag ontvangen de formateurs nog
twee kandidaten ui't het progressieve
kamp. De heer F. H. P. Trip (P.P.R)
voorzitter van het college van bestuur
van de rijksuniversiteit te Utrecht die
Wetenschapsbeleid moet gaan beheren
en prof. dr. W. F. Duysenfoerg van de
universiteit te Amsterdam, de P.v.d.A.-
kandidaat voor Financiën.
(Van onze correspondent)
AMERSFOORT. Dertig man politie
en een grote groep sjouwers hebben
gistermiddag geassisteerd bij het ontrui
men van de sinds 10 februari gekraakte
Ster-flat in Amersfoort- Zij haalden alle
illegaal bewoonde appartementen
(koopprijs 100.000) leeg. Ruim anderhalf
uur na het begin van de actie, die even
na twee uur startte, stond het flatge
bouw, dat op zeker moment huisvesting
bood aan meer dan dertig illegale bewo
ners, weer leeg.
Gerald L. Warren, plaatsvervangend
perssecretaris van het Witte Huis, zei
dat er over deze kwestie absoluut niet
met de president was gesproken en dat
er geen enkel aanbod van Nixon be
stond.
Volgens de kopie van het getuigenis
had Hunt vóór de presidentsverkiezing
tot McCord gezegd: „Wij hebben geld
voor de kosten voor je advocaat.” Daar
op vroeg McCord: „En wat is er verder
nog?” Daarop antwoordde Hunt: „Na
tuurlijk wil iedereen weten of je zult
zwijgen.”
McCord is één van de zeven mannen
die in januari in verband met het inbre
ken in en het plaatsen van afluisterap
paratuur in Watergate werden veroor
deeld. Vorige maand barstte de zaak
goed los toen hij in een brief aan
rechter John J. Sirica in Washington
verklaarde dat er in het proces tegen de
zeven beklaagden meineden waren afge
legd, waardoor zou moeten worden ver-
Dominee Karl Hartman heeft zijn
woord gestand gedaan: voor de Paasda
gen beloofde hij zijn gemeente, dat hij
op het dak van de kerk zou gaan
dineren, als hij zondagochtend 150 gelo
vigen in de kerk kreeg. De gemeentele
den namen de uitdaging aan en versche
nen met 153 man in de kerk. Onder het
oog van een deel van zijn volgelingen
klauterde de dominee het dak op en
begon smakelijk te eten.
Mr. A. van Walsem, één van de raads
lieden die de krakers onlangs verdedigde
tijdens het door bouwer-ei genaar Van
Eijkelenburg uit Rosmalen en de drie
wettige bewoners van de flat aangespan-
nen kort geding, had een andere mening
over ontruiming. Hij was het bepaald
oneens met de wijze, waarop de deur
waarder het vonnis van de president
interpreteerde. „Dat vonnis luidde dat
een aantal illegale bewoners het gebouw
moesten verlaten. Deurwaarder Van
Dijk kijkt echter niet naar namen, maar
naar de nummers van de appartemen
ten. Dit lijkt nergens op, deze ontrui
ming. De deurwaarder doet maar. Er is
echter heel weinig tegen te doen. Je
ku-nrt een kort geding aanspannen, maar
dat heeft voor de krakers natuurlijk
heel weinig zin”.
Deurwaarder Van Dijk: „Ik volg het
vonnis van de president op. Ik laat alle
appartementen ontruimen die in het
vonnis genoemd zijn”-
WENEN. De internationale olie
maatschappijen hebben van de olielan
den tien dagen de tijd gekregen om
„nieuwe positieve voorstellen te doen die
een goede basis vormen voor serieuze
onderhandelingen over de prijzen van
ruwe olie”. Dit is gisteravond in Wenen
meegedeeld. De onderhandelingen die de
afgelopen dagen in de Oostenrijkse
hoofdstad zijn gevoerd door een com
missie van drie ministers van de olielan
den en vertegenwoordigers van de olie
maatschappijen hebben niet tot overeen
stemming geleid.
De organisatie van olie-exportlanden
(OPEC) zal op 7 mei een buitengewone
conferentie beleggen in de Libische
hoofdstad Tripoli als de oliemaatschap
pijen niet voor 4 mei met een compro
misvoorstel zijn gekomen, aldus een me
dedeling van het OPEC-hoofdkantoor in
Wenen.
De produktielanden hebben om verho
ging van de olieprijzen gevraagd, omdat
ze schadeloos gesteld willen worden
voor de devaluatie van de dollar met
tien percent in februari van dit jaar.
Naar verluidt zou een prijsverhoging
van 11,1 percent zijn geëist. Volgens een
woordvoerder van de OPEC hebben de
oliemaatschappijen tijdens de besprekin
gen van de afgelopen dagen een „nega
tieve houding” aangenomen. Zegslieden
in Wenen wisten te vertellen dat de
maatschappijen een prijsverhoging van
7,2 percent hebben aangeboden. Als de
buitengewone OPEC-conferentie door
gaat zal eraan worden deelgenomen door
regeringsvertegenwoordigers van de vol
gende landen: Aboe Dhabi, Algerije, In
donesië, Iran, Irak, Koeweit, Libië, Nige
ria, Gatar, Saoedi-Arabië en Venezuela.
DEN HAAG. In 1972 hebben archi
tectenbureau’», waaronder die van over
heidsdiensten, voor een bedrag van 11,5
miljard gulden aan opdrachten ontvan
gen voor woningen en andere gebouwen.
In 1971 was dat 10,9 miljard gulden. De
geraamde stijging van de bouwkosten
uitgeschakeld, betekent dit een daling
van ongeveer drie percent, aldus blijkt
uit gegevens van het Centraal Bureau
voor de Statistiek.
