BEDRIJFSLEVEN OVER GATT-CONFEREN TIE
Russische loterij
maakt niet rijk
KNP heeft
vertrouwen
E BEURS 0® WEEK
Nederland prijst
zich uit de markt
Nieuw aanbod
aan OPEC-
V erzekering kan
stormschade
Super stille
autobus
Murdoch (Sun)
wil beleggen
inNDU
NS-Vakantie-
dagtochten
goed opvangen
landen
Weer gratis reizen
2 dagen in mei
op uw 65+kaart en op
de 60+dameskaart
in toekomst
„Kostenoverzicht
benzine
niet mogelijk”
Cijfers over
steun Co-op
1
K
VNO MEENT
Bod op Algemeen
Onroerend Bezit
A
11
ZATERDAG
5
MEI
1973
voordelig uit met NS
Engel sen
voordelig uit met NS
Voorzichtig
Hoe u gratis reist
Kies in mei de dinsdag,
woensdag, donderdag of
zaterdag die u past, behalve
dinsdag 1 mei en
donderdag 31 mei.
Laat uw kaart afstempelen
en stap in! Reis zover u
wilt. Voor de le klas betaalt
u maar 4,- bij, ongeacht
de afstand.
Wat die kaart kost
Jaarkaart 65+ of dames
60+ 50.- voor een 65+
echtpaar (waarvan de
vrouw jonger mag zijn)
75.-; driemaandskaart
65+ of dames 60+ 20.-,
voor een 65+echtpaar
f 30.-.
Hoe u die kaart krijgt
Een bewijs waaruit uw
leeftijd blijkt (paspoort,
voor echtparen
trouwboekje) en een
pasfoto of een eerder
gebruikt NS-identiteits-
bewijs meebrengen. Aan ’t
loket zorgt men voor de
rest
Wat u ermee doet
Reizen zoveel u wilt tegen
de halve enkele-reisprijs.
En soms gratis!
•-
I
Geen eenzijdige consessies EEG
Export. Bedrijfsleven wil geeen eenzijdige EEG-concessies.
ADVERTENTIE
(Van onze medewerker)
Na 1968, aldus citeert het VNO het
ADVERTENTIE
Maar veel verder dan wat feiten sig
naleren en op gevaren te wjjzen, is de
DEN HAAG Nederland prijst zich
uit de markt. Tot deze slotsom komt het
Verbond van Nederlandse Ondernemin
gen in zijn blad „Onderneming” van
deze week naar aanleiding van het cen
traal economisch plan 1973, dat onder
meer uitvoerige gegevens per bedrijfstak
bevat over de periode 19681973.
Het biedingsbericht en het jaarverslag
over 1972 zullen binnenkort worden ge
publiceerd. De netto winst van AOB
steeg in 1972 met ruim 6 pet.
Keuze uit 30
mogelijkheden.
De Sovjet-Unie heeft vijf loterijen
waarvan er een mogelijk de enige
ter wereld is die de prijzen niet in
geld maar in kunstwerken uitkeert.
Er is ook een boekenloterij, twee
soorten, sportloterijen en een loterij
die de keus biedt de prijzen in geld
of verbruiksartikelen op te nemen.
Maar zelfs met veel geluk rollen er
nog geen roebel-miljonairs uit. Di
recteur Polnyakof van de loterij
die verbruiksartikelen beschikbaar
stelt, vertelde in een recent inter
view dat de loterijen zo zorgvuldig
zijn georganiseerd, dat een derge
lijke mogelijkheid is uitgesloten.
„Als je een miljoen loten zou ko
pen, zei hij, moet je 300.000 roebel
betalen en de mathematische waar-
Vraag op ’t station
de brochure »NS-
Vakantiedagtochten”.
DEN HAAG. De bv Zuid-Holland-
sche Bouwgrond Maatschappij is van
plan een bod in contanten uit te bren
gen op de gewone aandelen van de nv
Algemeen Onroerend Bezit, maatschap
pij tot exploitatie van onroerende goede
ren in Den Haag. Hef bod bedraagt 281
pet. Algemeen Onroerend Bezit wordt op
de incourante markt verhandeld en de
laatst gedane koers was 275 pet.
Bij de onderhandelingen gaat het om
de certificaten van de Haagse publicist
en commissaris van het schoonmaakbe
drijf Cemsto, mr. A. C. A. Dake.
Door Japan zal het beginsel van feite
lijke gelijke behandeling over en weer
in acht moeten worden genomen. Voor
al van belang is de wellicht in ander
internationaal verband te bereiken Ja
panse toezegging op ruimere schaal ka-
pitaalimport en buitenlandse investerin
gen toe te staan. Japan zal in de huidige
omstandigheden op grond van zijn ver
worven positie in de wereld en daarme
de gepaard gaande verantwoordelijkheid
meer actief moeten bijdragen tof een
evenwichtiger handels- en betalingsver
keer, aldus enige der aanbevelingen.
Een uitzondering waren Braat Bouw
stoffen die door het fraaie jaarresultaat
en de dividendverhoging 30 gulden kon
aantrekken en Verenigde Bredero die 10
gulden kon verbeteren. Maar Norit
moest op nogal sombere uitlatingen over
de toekomst 12 gulden prijsgeven. ACF
en Bos Kalis moesten 10 gulden en
Gamma zelfs 20 gulden terug. Merk
waardig gedroegen zich de scheepvaart-
waarden. Zowel de KNSM als Van Om
meren brachten forse winstdalingen in
1972 voor het voetlicht. Maar de koers
leed er nauwelijks onder dankzij op
nieuw buitenlandse aankopen.
In het beleidsvacuüm dat nu al een
halfjaar duurt, heeft de beurs zich ui
termate goed gehouden, maar men is
dicht bij huis gebleven en ook ditmaal
werd het binnenkomende bedrijfsnieuws
als uitgangspunt genomen. En dit nieuws
luidde over het algemeen weer gunstig.
Het was echter kenmerkend voor de
deze week heersende stemming dat de
gunstige teneur nagenoeg geheel voor
kennisgeving werd aangenomen. Terwijl
het meer bedachtzame of wat minder
gunstig nieuws met forse koersverliezen
werd beantwoord.
De bus ging het vorig jaar in een
nieuwe fabriek in produktie en is thans
reeds in verschillende Britse steden in
gebruik. Het voertuig moet volgens de
fabriek een aanzienlijke geluidsvermin-
deriing opleveren voor de passagiers, an
dere weggebruikers en voetgangers.
vele andere nijpende problemen, die in
andere organisaties wellicht tot een op
lossing kunnen worden gebracht.
De lauwe stemming op Wall Street als
gevolg van de emoties rond het Water-
gate-schandaal werd door onze beurs
voor de internationals althans niet be
antwoord.
De obligatiemarkt bleef goed prijshou
dend. De Nederlandsche Bank hield ook
nu de geldmarkt aan de kranpe kant
maar dit had weinig invloed op de
kapitaalmarkt. Behoudens weer een zie
kenhuis voor een betrekkeliik klein be
drag. meldden zich ook nu geen grote
geld vragers op de beurs. Wel wordt ir
het verdere beloop van 1973 een forse
stijging van de bedrijfsinvesteringen
verwacht, maar de meeste ondernemin
gen hebben juist door de geringe inves
teringen in de afgelopen paar laren
zoveel liquide middelen verzameld, dat
voorlopig het belangrijkste deel van dr
uitbreidingen zelf kan worden betaald
En de geringe geldbehoefte die hierdoor
mede optreedt, blijft juist één van de
belangrijkste oorzaken dat de verwachte
rentestijging in ons land nog altijd niet
duidelijk zichtbaar wil worden.
Voor 1973 zijn investeringen voorzien
in de orde van grootte van circa ƒ40
miljoen.
Uitgegaan moet worden van het be
ginsel van wederkerigheid van concessies
van de voornaamste handelspartners. De
nadruk moet komen te liggen op de
afbraak van de non-tarifaire handelsbe-
lemmeringen. De handelsvraagstukken
moeten worden behandeld los van de
Ook de ingewikkelde structuren van
de ondernemingen in de oliesektor ma
ken een dergelijk overzicht onmogelijk,
antwoordt de bewindsman. De Kamerle
den hadden de vragen gesteld naar aan
leiding van de prijsverhoging per 1 april
van twee cent per liter.
Voor de prijsvorming van olieproduk-
ten zijn de internationale marktverhou
dingen doorslaggevend, aldus de mini
ster.
’n Dagje naar Antwerpen of
’t Lips Autotron, naar
’t Dolfinarium in Harderwijk
of naar de Flevohof, naar
Amsterdam/Rijksmuseum of
naar Avifauna.
president van de Nederlandsche Bank
ook ditmaal in zijn verslag niet kunnen
komen. Wel is nog eens duidelijk gewor
den dat ook de financiële armslag voor
de nieuwe regering van welke signatuur
ook, niet bijster groot is en dat de
nieuwe bewindsploeg uitermate voor
zichtig en behoedzaam zal moeten ope
reren.
APELDOORN. De in november
1972 gevallen stormschaden konden door
de maatschappijen naar hef zich laat
aanzien in het algemeen zonder ernstige
financiële moeilijkheden worden opge-
vangen. Dit bewijst het belang van een
zodanige ruime solvabiliteitsmarge bij de
bedrijven, dat ook aan de gevolgen van
een uitzonderlijk schadeverloop het
hoofd geboden kan worden.
Centraal Planbureau, doen zich in alle
bedrijfstakken grote loonstijgingen voor
en lopen de invoerprijzen op. De hier
mee verband houdende kostenstijgingen
konden niet of niet ten volle in de
prijzen doorberekend worden. Dit heeft
vrijwel overal tot aantasting van de win
sten en rendementen geleid. De bereid
heid tot investeringen komt in het r -
dragen. Bovendien worden de investe
ringen die nog plaatsvinden meer en
meer in de diepte gericht. Voorts blijft
de opwaartse druk op het prijspeil groot.
De beschouwing van het VNO mondt
uit in de volgende conclusies:
de winstmarges, met name op de
uitvoer, lopen terug.;
de uitvoer blijft achter bij de ont
wikkeling van de wereldhandel. An
ders gezegd: het Nederlandse markt
aandeel in de wereldhandel loopt te
rug;
de investeringsquote (de verhouding
tussen investeringen en produktie)
daalt. Dit zal in de komende jaren
duidelijk grenzen stellen aan de pro-
duktiegroei.
De rendementsdaling loopt als een ro
de draad door deze ontwikkelingen heen,
aldus het VNO. Uitvoer, investeringen
en werkgelegenheid komen op de tocht
te staan als gevolg van voortdurende
inflatoire kostenstijgingen. De belangrjk-
ste oorzaak is de snelle expansie, die ook
in de komende jaren voor de collectieve
sector wordt verwacht.
Het VNO besluit met de constatering
dat het de hoogste tijd wordt dat men
zich in Nederland minder laa obsederen
door verdelingsvraagstukken en de volle
aandacht gaat richten op de inflatiebe-
strijding.
WENEN. De elf leden tellende or
ganisatie van olie-exportlanden (OPEC)
heeft de bijzondere vergadering afgelast
die voor maandag in Tripoli op het
programma stond met als thema „Hoe
kunnen de westerse oliemaatschappijen
ertoe worden gebracht meer voor de
ruwe olie te betalen”.
Door het GATT moet een speciale
regeling worden getroffen voor de han-
delsbetrekkinge.n tussen landen met uit
eenlopende politiek-economische syste
men, teneinde de oost-west-handel te
bevorderen.
Voor de eerstkomende tijd blijft het
noodzakelijk dat aan de invoerzijde in
Nederland ten opzichte van Oost-Europa
een zogenoemde harde kern van kwanti
tatieve restricties voor zeer gevoelige
sektoren wordt gehandhaafd.
Op 4 april vroeg Co-Op Nederland om
een bedrag van 20 tot f 30 miljoen, een
bankgarantie van ƒ30 miljoen en bij
stand op het vlak van het management.
De hulp van de internationale coöpera
tieve beweging moest binnen 36 uur zijn
toegezegd. In het verzoek van Co-Op
Nederland deelden de heren Kraak en
Mazzola mee, dat gesprekken aan de
gang waren met enkele Nederlandse be
drijven.
Op 6 april zond de president van de
internationale coöperatieve beweging te
legrafisch een afwijzend antwoord. .,De
tijd van 36 uur is te kort om de
toestand van Co-Op Nederland te onder
zoeken en te beoordelen”, aldus presi
dent Bonow. „Zonder een uitputtend
overzicht van de toestand kunnen de
Europese coöperaties geen hulp toezeg
gen.
Bij de KNSM bleek overigens nog
eens duidelijk wat er vorig jaar op de
beurs gebeurd is. Bij flink stijgende
noteringen hebben enige Engelse groepe
ringen een niet-onaanz-'enlijk deel van
het aandelenkapitaal in handen gekre
gen. Aangenomen mag worden, dat dit
ook bij de andere scheepvaartwaarden
als Van Ommeren en Scheepvaart-Unie
het geval zal zijn geweest.
Voorlopige opgaven wijzen op bruto-
schaden inzake het directie bedrijf door
de novemberstorm ter grootte van onge
veer 167,7 mln. voor binnenlandse on
dernemingen en van ongeveer 41,5
mln. voor buitenlandse. Dit schrijft de
Verzekeringskamer, een overheidsinstel
ling, die toezicht op het verzekeringswe
zen houdt, in haar verslag 1971 over het
schadebedrijf.
AMSTERDAM. De beurs heeft een
moeilijke week afgedraaid. Na vijf
maanden modderen zag het er naar uit,
dat op korte termijn de oude regerings
ploeg zal worden afgelost en een geheel
nieuw beleid uit de verf zal komen. Elke
regeringswijziging houdt weliswaar een
onzekerheidsfactor in, maar nu er een
regeringscombinatie staat aangetreden
die drastische wijzigingen op velerlei
gebied hoog in het vaandél heeft ge
schreven, is de onzekerheid des te groter.
Deze oliemaatschappijen hebben don
derdag, aldus een bekendmaking van de
OPEC, een dag voor het verstrijken van
een door de olieproduceniten gesteld ulti
matum een neuw aanbod gedaan ten
einde de op een dood punt belande
besprekingen met de OPEC, die volledi
ge compensatie van verliezen als gevolg
van de dollardevaluatie van februari
eisen, weer op gang te brengen.
De olieproduktielanden eisen een ver
hoging van de olieprijzen van 11,1 per
cent als volledige compensatie voor de
dollardevaluatie van tien percent. De
oliemaatschappijen waren bereid 7,2 per
cent meer te betalen, doch de OPEC-
landen verwierpen dit voorstel waardoor
de onderhandelingen in Wenen eind vo
rige maand in een impasse geraakten.
DEN HAAG. Het Nederlandse bedrijfsleven zou het bepaald onge
wenst vinden indien de Verenigde Staten de onevenwichtigheid in het
handelsverkeer met de EEG geredresseerd zouden willen zien door een
zijdige concessies van de EEG in de komende EEG-onderhandelingen. Dit
is het standpunt, dat het overkoepelend orgaan van het Nederlandse be
drijfsleven, het centraal orgaan voor de economische betrekkingen met het
buitenland, heeft geformuleerd inzake de komende GATT-onderhande-
lingen en ter kennis heeft gebracht van de regering.
(Van onze redacteur in Londen)
LONDEN. De Australische kran
tenmagnaat Murdoch, die in Engeland
eigenaar is van het grote boulevardblad
Sun, onderhandelt over de aankoop van
een groot pakket aandelen van de Ne
derlandse Dagblad Unie, het concern dat
onder meer het Algemeen Dagblad en
NRC-Handelsbald uitgeeft. Als de on
derhandelingen slagen verwerft Mur
doch een belang van tegen de 20 per
cent.
Het is van groot belang daf de Neder
landse regering blijft streven naar een
non-discriminatoire handelspolitiek of
bevoordeling van alle ontwikkelingslan
den.
MAASTRICHT Koninklijke Ne
derlandsche Papierfabriek nv ziet de
gang van zaken in 1973 met vertrouwen
tegemoet. De verbeteringen in de Euro
pese papierindustrie, die zich reeds in
1972 aft'ekenden, zullen zich in 1973
voortzetten. Daarom verwacht de raad
van bestuur dat de totale produktie in
1973 zal kunnen worden a.fgezet. Ook op
de Europese markt voor orders van
papier afgeleverd op rollen is sprake
van een verbeterde marktsituatie, zegt
de raad van bestuur in hert jaarverslag.
Ook de andere hoofdfondsen lagen
deze wee kduidelijk beter dan de top-
fondsen van de lokale markt. Daar
moesten de aannemers Ballast-Nedam.
HBM en Stevin f 5,terug. Evenals de
uitgevers VNU, Kluwer en Wegener, ter
wijl Friesch-Groningse Hypotheekbank
6,verloor en Hoek machines zelfs
30,Maar hiertegenover stond enige
belangstelling voor Koninklijke Petro
leum op grond van gunstige uitlatingen
on.de onlangs gehouden jaarvergadering
Het aandeel kon er rond 2,door
verbeteren. Ook Philips lag goed ge
vraagd evenals Unilever. Heineken
daarentegen moest niet minder dan
f 15,prijsgeven.
Er moeten afspraken komen voor ver
ruiming van de handel in landbouwpro-
dukten. Het is noodzakelijk, dat een
kader wordt gecreëerd waarbinnen on
der auspiciën van de G.A.T.T. afdoende
maatregelen tegen optredende of drei
gende marktverstoring kunnen worden
genomen. GATT-panels moeten daar
bij de bevoegdheid tot arbitrage en tot
bindende uitspraken krijgen. Indien het
welslagen van de GATT-onderhandelin-
gen tot duidelijk nadeel leidt voor de
ontwikkelingslanden zou kunnen worden
nagegaan of onder bepaalde omstandig
heden uitbreiding van het systeem van
algemeen tariefpreferenties compensatie
kan bieden.
Tegenconcessies voor de tariefverla-
gingen waartoe de geïndustrialiseerde
landen zullen besluiten mogen in het
algemeen van de ontwikkelingslanden
niet worden verwacht. Wel zouden de
ontwikkelingslanden codes van goed ge
drag kunnen aanvaarden, bijvoorbeeld
ten aanzien van het opheffen van export
verboden van grondstoffen en het weg
nemen van belemmeringen die betrek
king hebben op bedrijfssektoren als de
luchtvaart of de scheepvaart.
GOUDA. British Leyland heeft op
dracht gekregen zes zogenoemde „super
stille” versies van de „Leyland national
bus” te leveren, die bestemd zijn voor
het openbaar vervoer in Londen. In 1974
zal het produktiestadium van de nieuwe
bus worden bereikt, aldus de Nederland
se importeur van British Leyland in
Gouda.
DEN HAAG Minister Langman van
Economische Zaken kan geen overzicht
geven van de kostenontwikkeling van
benzine in Nederland. In antwoord op
vragen van de Tweede-Kamerleden Van
Thijn en Pronk (beiden PvdA) ant
woordt; hij dat benzine slechts één uit
het pakket pr lukten is dat uit de ruwe
aardolie wordt vervaardigd.
schijnlijkheid is dat je slechts
180.000 roebel zou terugwinnen.
Het is dus niet juist te stellen dat
wij kapitalisten scheppen”.
Enkele loterijen bieden ook de moge
lijkheid het lange wachten op
schaarse en duurdere consumptie
artikelen te bekorten. Bijvoorbeeld
de hoofdprijs in een van de loterij
en is een Moskvitsj-personenauto,
waarvan er elk jaar 800 worden
weggeven. De Moskvitsj kost nor
maal 5000 roebel en heeft dan een
levertijd van meer dan een jaar.
„Onze loten kosten 30 kopeken
(1,20 gulden) tn elke negende spe
ler heeft prijs”, zegt Polnyakof.
„De laagste prijs is een roebel,
maar we bieden ook zaken als
bromfietsen, koelkasten en piano’s.
Polnyakof en zijn mede-directrice,
mevrouw Koezenkova schatten dat
50 percent van de Russische bevol
king van 248 miljoen geregeld in
hun loterij speelt. Er worden jaar
lijks 544 miljoen loten verkocht.
De loterij en de paardentoto zijn de
enige toegestane vormen van gok
ken in de Sovjet-Unie. Het com
munisme keurt de westerse vormen
van gokken af als bourgeois-on-
deugden, maar praktijk en theorie
schijnen niet altijd parallel te lo
pen. Tijdens de zogenoemde nieuwe
economische politek (1921-1928)
toen privé-ondernemingen werden
geduld, waren er in de gehele Sov
jet-Unie gokcasino’s. Tegenwoordig
blijft de paardentoto bestaan on
danks vaak heftige aanvallen erte
gen in de pers.
miljoen.
De verdere investeringen in 1973 kun
nen geheel uit eigen middelen worden
bekostigd. Dé bruto omzet steeg in 1972
van 283 mln tot 359 mln, de bedrijfs
winst bedroeg 53,2 mln (v.j. ƒ37,45
mln) en de nettowinst bedroeg 15,3
mln (f 8,3 mln). Het personeelsbestand
steeg van 2653 tot 3721 onder meer als
gevolg van de fusie met Gelderland-
Tielens. Voorgesteld wordt het dividend
te bepalen op f 11,25 (15 pet) waarvan
naar keuze f 7,50 (10 pet) in aandelen
ten laste van de agioreserve (v.g. 12 pet
in contanten). In een statutenwijziging is
de mogelijkheid opgenomen om tot uit
gifte van aandelen in coupures van f 25
over te gaan (nu 75). De resultaten van
Gelderland-Tielens vertoonden een ster-
(na belasting) stond in 1972 een netto
winst van rond 3 mln.
Geen wonder dus dat de terughou
dendheid die in april al duidelijke vor
men begon aan te nemen zich deze week
ontlaadde in een vrij forse koersdaling
voor vele in notering nogal opgeschroef
de lokale aandelen. Bovendien toonde
ook het buitenland niet veel animo op
lager niveau in te springen, zodat het op
het Damrak een vrij ongeanimeerde boel
bleef.
De president van de Nederlandsche
Bank verkondigde in het deze week
verschenen verslag van de bank overi
gens vrij veel dingen die nogal gunstig
voor de beurs luidden. Gunstiger in elk
geval dan hetgeen buitenlandse econo
mische kringen van de EEG en de OESO
kort geleden over onze economie meen
den te moeten opmerken. Voor ons be
drijfsleven is 1972 vrij gunstig geweest,
zo meende dr. Zijlstra. En velen, die de
recente bedrijfsuitkomsten van de grote
ondernemingen hebben bestudeerd, zul
len dat beamen.
De overbestedingen van zowel het be
drijfsleven, de overheid en zelfs het
grote publiek liepen sterk terug, hetgeen
duidelijk tot uiting kwam in het aan
zienlijke overschot op onze betalingsba
lans. Ook dat klonk nogal bemoedigend.
Dat desondanks de inflatie zich uitend
in steeds hogere prijzen nog altijd even
krachtig en hardnekkig is blijven voort
woekeren, is minder mooi. Het publiek
begint in goederen te vluchten, zo schet
ste dr. Zijlstra de situatie in ons land
Een ontwikkeling die kennelijk het bui
tenland ook niet is ontgaan, gezien de
duidelijk geworden enorme Britse be
langstelling voor alles wat in ons land
naar onroerend goed riekt.
MOSKOU (UPI). „Als iemand in
ons land in de loterij verliest, gaat
hij niet bankroet”, zei een Russi
sche funktionaris. „Als hij wint,
wordt hij geen kapitalist”.
De prijzen van de loten zijn beschei
den en naar westerse maatstaven
gemeten geldt dat ook voor de
prijzen die te winnen zijn. Maar in
een land waar de meeste andere
vormen van gokken verboden zijn,
is de loterij zeer populair. De Rus
sische burgers staan in de rij bij
banken, winkels, metro-stations en
krantenkiosken om in een jaar heel
wat meer dan één miljard loten te
kopen een gemiddelde van meer
dan vier per inwoner. In Europa
zijn alleen de Westduitsers grotere
loterij-fans. Zij kopen jaarlijks
tussen de 10 en 20 loten per inwo
ner.
DEN HAAG. Minister Langman
van Economische Zaken heeft in een
brief aan de Tweede Kamer bijzonder
heden gepubliceerd over de inhoud van
het verzoek van Co-Op Nederland aan
de internationale coöperatieve beweging
steun te verlenen ter oplossing van de
moeilijkheden.
-
