Gebaat bij conservatieve Arabische regimes
ISRAEL WAAKHOND
AMERIKAANSE
BELANGEN IN HET
MIDDEN-OOSTEN
GROTE VRAAG IN „ZILVEREN" ISRAEL:
Wordt de kloof tussen westerse
en oriëntaalse joden overbrugd?
Kibboets behoort
INTEGRATIE
VAN ARABIEREN
EEN TIJDBOM
nog
niet tot het verleden
1-
Cir
ita
I
I
k Westers image
k Obstakel
k Parallel
ZATERDAG
Erbij
5
MEI
19 7 3
18
z 'ft
I
I
i
'.'W-
-
i
BW
1
F
.Cr 1
-WK
I
J
1
1
werden
I
1
1
I
I
De Israëlische politiek van de afgelo
pen 25 jaar is heel simpel geweest: poot
wantrouwen is het waarschijnlijk dat de
status quo nog zeer lang zal voortdu
ren”.
De kibboetsiem zijn aangesloten bij
een politieke partij, de meesten bij de
drie socialistische bewegingen, die Israël
Ook de ontwikkeling van het Israë
lisch Arabische conflict werkt Israels rol
als politieagent in het Midden-Oosten in
de hand. De Arabische landen zullen de
status quo niet voor altijd willen en
kunnen aanvaarden. Zij zullen militaire
initiatieven moeten nemen om de situa
tie niet te laten bevriezen. Ook guerrilla
of terreurdaden kunnen deze functie
vervullen- „Meer overwinningen zullen
Israel brengen tot de grens van het
„diminishing proffit”, zegt Meir Paiel. Dat
betekent dat bij een steeds grotere in
vestering de rentabiltedt van de extra
investering afneemt.
i
s
:W!:-
Zestig procent van de bevolking is zelf
of via de ouders afkomstig uit oriëntaal
se landen Niettemin is de inbreng van
deze meerderheid in de Israëlische sa
menleving minimaal. Op de maatschap
pelijke ladder staan de mensen met een
westerse achtergrond bovenaan. Israel
heeft een westers image en probeert ook
westers te zijn, deels uit de noodzaak
om de Arabieren voor te blijven. Zal de
kloof tussen de westerse ashkenaziem en
de oriëntaalse sefardiem te overbruggen
zijn of steeds groter worden?
Tien procent van de Israëlische bevol
king bestaat uit Arabieren. Behalve de
300000 Israëlische Arabieren zijn er nog
een miljoen Arabieren in de bezette
gebieden. Hoe zal de bezetting doorwer
ken op de Israëlische samenleving? Prof.
Saul Friedlander, hoogleraar in de inter
nationale betrekkingen aan de universi-
In Israel maar ook in Egypte gaat een bekend verhaal over een
schorpioen die de Nijl wilde oversteken. Het dier vroeg een lift aan
een waterschildpad en bezwoer de schildpad niet onder water te
duiken. „Dan zou ik verdrinken”. De schildpad stelde de schorpioen
gerust: „Dan verdrinken we toch allebei” Halverwege de rivier duikt
de schildpad toch naar beneden. Angstig roept de schorpioen: „Wat
doe je nu, we zullen verdrinken!” Waarop de schildpad zegt: „Dat
kan wel zijn, maar we zijn hier in het Midden-Oosten”.
(Van onze medewerker in Jeruzalem)
De kibboets. Iedereen heeft er wel van
gehoord, maar weinigen weten precies
wat het is. Een collectieve landbouwne
derzetting met collectieve eigendom,
waarin ieder lid zich volledig in dienst
van de gemeenschap stelt. Een kleine
kibboets telt 100 leden, een grote 1000,
de meeste zitten daartussenin.
teit van Jeruzalem is over het algemeen
pessimistisch gesitemd. „De kansen op
stijf houden. Wie de gebeurtenissen van werkelijke vrede tussen Israel en de
De kibboetsiem zijn er nog. Dit is één
van de leden van zo’n nederzetting.
na de Zesdaagse oorlog toen Frankrijk
haar steun aan Israel staakte, steeds
afhankelijker geworden van de Verenig
de Staten- Amerikaanse militaire, poli
tieke en economische steun vormen de
hoeksteen van de Israëlische politiek.
Volgens Paiel is dit een bijzonder ge
vaarlijke ontwikkeling, die ertoe kan
leiden dat Israel de waakhond van de
Amerikaanse belangen in het Midden-
Oosten wordt.
In de Israëlische militaire realiteit be
tekent dit, aldus Paiel, dat het veroveren
en bezetten van meer Arabisch gebied
Israel geen grotere veiligheid zal opleve
ren, omdat het ondoenliijk is voor een
klein land ails Israel zulde grote gebie
den met een grote bevoking te controle
ren. Israel zat dus zijn toevlucht moeten
nemen tot strafexpedities op beperkte
schaal. Deze zullen in het algemeen
overeenkomen met de Amerikaanse be
langen. Dan ben je niet ver meer van een
situatie dat het initiatief niet meer van
Israel maar van Amerika zal uitgaan.
belangrijk deel van tactiek in schuil
gaat. Toch is het een bijzonder belang
rijke ontwikkeling geweest. De vraag is
in hoeverre dieze formele erkenning op
den duur reële inihoud krijgt”.
De moeilijkheid is dat de Israëlische
regering op deze Egyptische stap niet
adequaat heeft gereageerd, aldus prof.
Friedlander. Het werd afgedaan als een
manoeuvre om Israël in stadia te elimi
neren, punt uit. Daarbij werd over het
hoofd gezien dat zo een stap van Egypte
een eigen dynamiek heeft. Het is een
verandering in uitgangspunt- Wil de
Egyptische erkenning van Israel werke
lijk inhoud krijgen, dan is daar een
positieve instelling aan Israëlische kant
voor nodig. Wat ik op het oog heb is een
ontwikkeling in fasen, waardoor langza
merhand een toestand wordt geschapen
van vrede. Eerst non-belligerentie dan
handelsbetrekkingen en uiteindelijk vol
ledige betrekkingen. In ruil daarvoor zou
Israel eveneens in fasen de bezette ge
bieden moeten teruggeven. Helaas is er
geen proces op gang gekomen dat in die
richting gaat. Door het grote wederzijdse
Het grootste obstakel voor vrede vor
men de Palestijnen, gelooft prof.
Friedlknder. „De moeilijkheid is dat de
meningen van de woordvoerders van de
Palestijnen zo ver afliggen van wat
gemtigde Israeli’s zeggen, dat het niet
duidelijk is hoe de kloof tussen Israel en
de Palestijnen overbrugd kan worden.
De Palestijnen hebben met de terreur
een machtig wapen in de hand, dat een
vredesregeling kan verhinderen. Aan de
andere kant is zonder de Palestijnen
vrede niet mogelijk, want zij zijn de
bron van het conflict”.
„Het is de vraag of de tijdsfactor in
het voordeel van Israel of van de Ara
bieren werkt. Vanuit militair gezichts
punt werkt de tijd in Israels voordeel,
het Palestijnse verzet kan daar ook niet
veël aan veranderen. Maar voor de Is
raëlische samenleving heeft het voortdu
ren van de huidige toestand zeer ernsti
ge, mogelijk zelfs catastrofale gevolgen.
Handhaving van de status quo betekent
dat de bezette gebieden onder Israëlisch
bëheer blijven, en dart hert proces van
sluipende annexatie zich zal voortzetter!
Israel wordt dan een land van drie
miljoen joden en een minderheid van
bijna 1,5 miljden Arabieren. Driehonderd
duizend in Israel en ruim een miljoen
in de bezette gebieden. Aangezien de
Arabische bevolking aanzienlijk sneller
groeit dan de joodse betekent dat dat de
joodse meerderheid over 25 jaar verdwe
nen zal zijn”-
„In het ongunstigste geval leidt dart tot
de Zuidafrikaanse apartheidssituatie, op
zijn gunstigst tot de situatie waarin de
negers in Amerika verkeren”, zegt prof.
Friedlander. „De joden zullen de toplaag
vormen, de Arabieren de waterdragers
dïe het „zwarte werk” doen. Van vreed
zame coëxistentie tussen joden en Aa-
bieren in Israel en de bezette gebieden
valt op langere termijn weinig goeds te
verwachten.
De Israëlische politiek is gericht op
economische vooruitgang van de Arabie
ren in de bezette gebieden, in de ver
wachting dat zij daardoor hun nationale
aspiraties zullen vergeten. Wij weten
van gelijksoortige situaties dat die hoop
ijdel is. Weliswaar gaat een groot deel
van de werkende bevolking er econo
misch op vooruit, maar daardoor zal een
nieuwe intelligentsia ontstaan die poli
tiek bewuster zal zijn, zich heftiger anti-
Israelisch zal manifesteren, dan weer
heftiger onderdrukt moeten worden, enz.
De secretaris van de Histadroet, het
nationale vakverbond, Ben Aharon heeft
deze integratiepolitiek terecht een „tijd
bom” genoemd.
In de zionistische droom moert Israe’
het centrum zijn van hert joodse volk
Het moet de joden in de wereld voorgaar
in cultuur, geestelijke waarden. Het ir
duidelijk dat prof Friedlënder ook op
dit gebied pessimistisch is. „Noch op
geestelijk noch op religieus gebied heeft
zich in Israel een vernieuwing voorge
daan. Religie is in Israel geworden tot
partijpolitiek”.
Deze anekdote typeert de warwinkel van irrationaliteit en emoties
in een Midden-Oosten waarin de joodse staat Israel zijn 25-jarig
bestaan viert. Wat staat Israel, na drie oorlogen tegen de Arabieren
de komende 25 jaar te wachten? Reserve-kolonel Meir Paiel, lector
in de militaire geschiedenis aan de universiteit van Tel Aviv ver
wacht geen wezenlijke veranderingen.
Om toeristen te plezieren treedt Het Israëlisch Orkest regelmatig op aan boord van een landingsvaartuig, zoals hier bij
Sharm el Sheikh.
(Van onze medewerker in Jeruzalem)
Drie oorlogen heeft Israel in zijn 25-jarig bestaan gekend. Direct na de
Zesdaagse oorlog in 1967 was er een algemene verwachting dat dit de laat
ste oorlog was geweest. Nu zouden de Arabieren wel in zien dat vrede
sluiten met Israel de enige oplossing was. „Wij wachten op een telefoontje
van Nasser”, zei minister van defensie Dajan toen. Nu, zes jaar later is
de stemming veel minder optimistisch.
Weliswaar is het al bijna drie jaar betrekkelijk rustig langs de grenzen,
maar de vrede is nog ver af. Terreur en tegenterreur verharden de stand
punten van beide partijen. Golden de bezette gebieden in 1967 als een
onderhandelingspand voor vrede, nu staat al vast dat Israel grote delen
van deze Arabische gebieden zal annexeren. Hoe langer de status quo
voortduurt hoe meer gebied Israel zal annexeren.
s w
De Amerikaanse en Israëlische belan
gen lopen al voor een groot deel parallel.
Ook Israel is meer gebaart bij conserva
tieve Arabische regimes, omdat deze een
meer gematigde politiek tegenover Israeli
voeren. Partei: „Er is een duidelijke ont
wikkeling dat Israel de „vuile karwei
tjes” in het Midden-Oosten moet opknap
pen, die de Amerikanen vroeger zelf
uitvoerden. In 1958 intervinieerde de
Amerikaanse Zesde Vloot in de Libanon
toen daar bij een burgeroorlog de pro-
wesrterse christenen onder de voet dreig
den te worden gelopen door de pro-
Nasser en pro-Syrië gezinde moslems”.
„In 1970 was er een burgeroorlog in
Jordanië tussen koning Hoessein en de
Palestijnse fedayeen. Niet Amerika,
maar Israel stond klaar om Syrië binnen
te vallen in geval de troon van de pro-
westerse koning Hoessein in gevaar zou
komen als gevolg van Syrische steun
aan de Palesrijnen. Maar R abin heeft
onlangs onthuld dart hiertnj een nauwe
samenwerking tussen de Israëlische en
Amerikaanse regering bestond. Het ging
in feite om een Amerikaans-Israelische
actie, waarbij Israel verantwoordelijk
was voor het operatieve gedeelte”.
„Ook de laatste Israëlische comman-
do-actie in Beiroet wijst in deze rich
ting. Hoewel het niet zeker is dat de
Amerikanen van deze actie geweten
hebben*, is het wel duidelijk dart Israel
zich gesterkt voelde door hert besef dat
de Amerikaanse regering nooit bezwaar
kon hebben tegen een actie die gericht
was tegen degenen die Amerikaanee di
plomaten in Khartoem hadden ver
moord. „Als deze ontwikkeling zich
voortzet is het niet Ónmogelijk dat in
het jaar 2000 Israel ten gunste van
Amerika zou moeten interveniëren, bij
voorbeeld in Koewdlrt. Een ideologische
rechtvaardiging is altijd wel te vinden”,
aldus Partei.
deze kwart eeuw heeft gevolgd, kan heel
goed begrijpen hoe de Israëli’s tot deze
politiek zijn gekomen. In 1948 waren de
Arabieren niet bereid Israel te erken
nen. Na de wapenstilstand van 1949
waren de Arabieren bereid de toestand
van 1947 te erkennen. Na de oorlog in
1967 wilden de Arabieren de situatie van
1949 erkennen. Nu zijn Egypte en Jorda
nië zover dait zij Israel als een realiteit
zien. Los van alle franje is de Israëli
sche politiek duidelijk. „Hoe langer wij
voet bij stuk houden des te meer zullen
de Arabieren ons op deri duur accepte
ren”. Dart is de les van de halsstarrige
politiek sinds 1948.
Met dat al heeft Israël in de eerste 25
jaar van zijn bestaan niet de voor
naamste doelstelling bereikt die het zich
gesteld heeft: vrede met de Arabische
buren.
In eigen land ziet Israël zich voor
ernstige sociale problemen gesteld. Im
migranten kwamen uit de hele wereld,
uit Europa, Amerika, Noord-Afrika en
Arabische landen. Zou het mogelijk zijn
mensen met zo een verschillende achter
grond in ontwikkeling en cultuur tot
één volk om te smeden? Vooral door de
bedreiging van buitenaf bestaat er in
Israel een groot saamhorigheidsgevoel,
het besef van een gemeenschappelijke
lotsbeschikking. Maar dart neemt niet
weg dat de interne sociale tegenstellin
gen zeer groot zijn.
„Anders dan Europa heeft het
Midden-Oosten geen grote oorlogen
gekend, die de invloedssferen dui
delijk hebben verdeeld. Gezien het
machtsevenwicht tussen Rusland en
Amerika valt zo’n oorlog ook niet
te verwachten in de toekomst. Zo
lang de kaarten niet geschud zijn,
is de kans dat het Israelisch-Arabi-
sche conflict blijft voortduren
groot”, meent Paiel. De kloof tussen
Israel en de Arabieren is zo groot
dat zij niet zonder hulp of druk van
buitenaf tot elkaar kunnen komen.
Zowel Amerika als Rusland hebben
een vitaal belang om de strijd te
matigen maar niet om tot een defi
nitieve regeling te komen”.
„De Amerikaanse belangen zijn behal
ve strategisch vooral economisch de
Arabische olie van aard. De Ameri
kaanse invloed wordt het best gewaar
borgd door conservatieve regimes zoals
in Saoedie-Ara'bië, Jordanië en Koeweit.
Verscherping van het Israeliisch-Arabi-
sdhe conflict brengt voor de Amerikanen
het risico met zich mee dat de Arabische
wereld zich radicaliseert en zich tegen
Amerika keert”-
„Voor het moment hebben ook de
Russen geen belang bij een oplaaitag
van het conflict, De Russen hebben in
1967 een kapitale blunder gemaakt door
de betrekkingen met Israel te verbreken.
Daardoor hebben zij zichzelf uitgescha
keld als mogelijke bemiddelaars, een rol
dïe zij nu aan Amerika moeten overia-
ten. De situatie zou zich kunnen wijzi
gen als de Russen een flexibeler politiek
zouden gaan voeren en de diplomatieke
betrekkingen met Israel zouden hervat
ten, maar een dergelijke ontwikkeling is
voorlopig niet te verwachten”.
De instabiele regimes in hert Midden-
Oosten zjn een vruchtbare bodem voor
intriges van de grote mogendheden die
hun invloed willen vergroten. Zij zullen
ook in de toekomst proberen via staats
grepen hun invloed te doen gelden. Als
een rode draad lopen de oliebelanigen
door het Midden-Oosten. Hert Westen en
Japan zijn voor een groot deel afhanke
lijk van de Arabische olie. Europa im
porteert 70 procent van haar olie uit het
Midden-Oosten en Libië, té zamen 700
miljoen ton per jaar”.
„De Europese afhankelijkheid van
Arabische olie zal de komende jaren nog
'toenemen. Tegen het jaar 2000 wordt de
oliiebëhoefte in Europa op 1400 miljoen
ton geschat, dart is het dubbele van de
huidige behoefte. Amerika importeert 25
percent van zijn olie, voornamelijk uit
Venezuela en Canada. In de toekomst
zullen echter ook de V.S. meer Arabische
olie gaan importeren, aangezien de voor
raden in Venezuela en Canada opraken.
De Russische strategie is erop gericht te
trachten de Oliehandel via Rusland te
laten lopen. Daarom Is het voor Ameri
ka van het grootste belang haar invloed
in landen als Saoedie-Arabië, Koeweit
en Iran te behoudend.
Bij het waken voor de Amerikaanse
belangen speelt Israel een belangrijke
rol. Jitzchak Rabin, tot voor kort Israels
ambassadeur in Washington sprak on
langs over Israel en Amerika als een
„goed bondgenootschap”. Israel is, vooral
kent. Hun produkten worden op de
markt gebracht via een coöperatie. De
grootste en bekendste is de Tnoeva, de
coöperatieve zuivelonderneming. Niet al
le kibboetsiem zijn even welvarend.
Daarom hééft de kibboetsbeweging een
speciale kas, waar iedere kibboets naar
draagkracht in moet bijdragen, ter wille
van de zwakke broeders. Israël telt 240
kibboetsiem, met een totale bevolking
van ongeveer 90.000 bewoners.
In Opper-Galilea ligt de kibboets Sde
Nehemia, genoemd naar de Nederlandse
zionistische leider uit de eerste helft van
deze eeuw, Nehemia de Lleme. Als je in
Sde Nehemia komt is de kans groot, dat
je je met Nederlands kunt behelpen. Sde
Nehemia werd in 1942 opgericht door
een groep Nederlandse pioniers. Zij
kwamen naar de moerassen van Opper-
Galilea, waar toen nog een uiterst on
aangenaam en ongezond klimaat heerste.
Jitschak Pimentel, één van de oprich
ters van de kibboets, komt oorspronke
lijk uit Amsterdam. Hij is leraar in de
kibboets. In 1938 ging hij naar het
toenmalige Palestina, en was in 1942 een
van de mede-oprichters van Sde Nehe
mia. Dat was in een tijd dat de kibboets
voor alles wat zich in de wereld pro
gressief noemde het toonbeeld van het
socialisme was.
Waar de Russen met hun kolchozen
niet in waren geslaagd, dat presteerden
de Israëli’s wel. Geen uitbuiting van de
arbeider door loonarbeid, die volgens het
winstprincipe automatisch leidt tot uit
buiting van de arbeid. De pioniers in de
kibboets vormden de ruggegraat van de
Israëlische maatschappij. Zij leverden de
politieke leiders: Ben Goerion, Eshkol,
Israëls eerste twee premiers kwamen uit
kibboetsiem. Ook minister van defensie
Dajan, vice-premier Allon komen uit de
kibboets. De kibboetsiem vormden het
bolwerk, dat de grenzen verdedigde en
de kibboets gaf inhoud aan de zionis-
tisch-socialistische ideologie. De gebruin
de pionier met het vermaarde „kova
tembel”, hetgeen „gekke hoedje” bete
kent, werkend op het land was de ver
persoonlijking van de Israëli, de nieuwe
jood, die in tegenstelling tot de getto jood
tot lichamelijke arbeid in staat was.
In 1973 is dat voor een groot deel
geschiedenis. De invloed van de kibboets
op het maatschappelijk bestel is duide
lijk gedaald. In 1948 leefde 10 percent
van de Israëlische bevolking in de kib
boets, nu is dat nog maar 4 percent. In
1948 was de gemiddelde leeftijd 30 jaar,
nu is dat 50 jaar. Vijfentwintig jaar
geleden ging 10 tot 15 percent van de
kinderen, die in de kibboets geboren
weg om in de stad te gaan
wonen. Nu is dat 40 percent. De pio
niersgeest bestaat niet meer, de kibboets
is verburgelijkt. Jonge mensen hebben
andere idealen, op materiële zaken ge
richt.
Amerika steunt welbwur Israel,
maar wed niet alleen op het Israëlische
paard. De Verenigde Staten proberen
ook zelf aan invloed In de Arabische
wereld te winnen via economische en
militaire steun en infiltratie en ander
zijds ook via druk op Israel om aan de
Arabieren concessies te doen. Het voor
deel van Amerika om op twee paarden
te wedden is duidelijk. Slaagt de infil
tratie in de Arabische wereld dan heeft
Amerika Israel minder nodig. Hieruit
blijkt meteen hoe gevaarlijk grote af
hankelijkheid van Amerika voor Israel
is”.
„Amerika houdrt Israel achter de hand
voor een mogelijk mislukken van haar
politiek. Het zal dus wel druk uitoefe
nen op Israel om concessies te doen,
maar met de optie in hert achterhoofd
Israel als waakhond te gebruiken als de
Amerikaanse politiek niet slaagt. De
druk op Israel mag daarom niet te hevig
zijn. Maar voor de verder afgelegen,
toekomst schept het voor Israel geen
enkele garantie. Het betekent in feite:
hoe beter Israël zijn taak als waakhond
voor Amerika vervult, des te groter de
kans dat Israel zich in de verder afgele
gen toekomst ovebodig maakt voor
zijn steunpilaar Amerika”.
Arabiche landen acht ik in de komende
jaren bijzonder klein. Dit conflict kan
nog bijzonder lang voortduren. De reden
daarvoor is dart ik niet ziie hoe de
partijen tot elkaar komen. Er is ook
geen proces aan de gang dat in die
richting gaart”.
Egypte heeft zich bij monde van pre
sident Sadat twee jaar geleden bereid
verklaard om Israel binnen zijn oude
grenzen en onder bepaalde voorwaarden
te erkennen. Betekent dit dart de Arabi
sche wereld psychologisch rijp begint te
worden voor erkenning van Israel?
„We moeten twee niveaus van erken
ning onderscheiden. De Egyptische er
kenning heeft op een formeel niveau
plaatsgevonden. Dat betekent dart er een
- -s x<
:A//
Af..fa -r.
Afff w
x -f'f
