Alleen ARP sterk verdeeld - acht voor, zes tegen
gang
SS-opperrechter
Horst Bender
ontdekt
Nu ook monument voor
Brits-IJslandse
kunstenaarsverzet
Arrestaties in
Lissabon
G.S. Zeeland
Finse minister
werken
EINDEXAMEN VWO BLEEF ZWAAR
ErnÈrn
dit mi
Boshulp
komt op
Chirurg moet
voor niets
ontslagen
besprekingen
afgebroken
„Recht op informatie aan
tegen
afvallozing
patiënt wettelijk regelen
Aan Plantage Westermanlaan Amsterdam
Bonn: „Brandt liet
zich niet negatief uit
over Den Uyl”
ZATERDAG 5
MEI
1973
2
2
SIMON WIESENTHAL
Biesheuvel
KABELJAUW-OORLOG
ONDER STUDENTEN
Achterban
Rozenoord
99
Grebbeberg
□o
Friesland
Jammer
(Van onze parlementsredactie)
DEN HAAG - UTRECHT. Alle bij het kabinet-Den Uyl betrokken
fracties hebben gisteren hun kandidaat-ministers „het groene licht gege
ven” om toe te treden tot het kabinet. Alleen de fractie van de ARP was
sterk verdeeld: acht leden keurden het donderdag gesloten compromis
goed, zes weigerden hun medewerking. Bij PvdA en KVP vielen slechts
drie leden uit de boot. De formateurs Burger en Ruppert houden zich nu
nog bezig met de bezetting van de 17 staatssecretariaten, waarbij onder
linge verschuivingen nog mogelijk zijn. In de loop van volgende week kan
het kabinet-Den Uyl dan beëdigd worden.
5 s*.‘
■W
(Van onze Amsterdamse redactie)
(Van onze onderwijsredactie)
28
0
20.13
0.46
6.42
2.23
18.21
14.05
19.12
14.51
13
26
21
19
19
uur
uur
uur
uur
uur
uur
uur
uur
O
0
o
o
o
o
o
o
o
o
o
dat
is
zullen doen. Als voorbeeld noemde
hij met name de artsen.
Ook voor het vwo volgt nu nog het
mondelinge examen. Dat is eigenlijk
inconsequent, want het vernieuwde
onderwijs behoort een schoolonder
zoek te houden in de plaats van het
mondeling. Dat schoolonderzoek, dat
in bijna volkomen vrijheid afgeno
men mag worden zonder gecom
mitteerden zelfs durven veel scho
len nog niet goed aan. Rectoren en
leraren vrezen dat er te veel willekeur
mee binnengehaald wordt. De scholen
voelen zich niet zeker van elkaar en
van zichzelf.
Toch zal volgend jaar, als het „ex
perimentele” eraf is en alle scholen
op de nieuwe structuur van de Mam
moetwet zijn omgeschakeld, ook het
vwo (net als nu reeds havo en mavo)
aan het schoolonderzoek moeten ge
loven. Alleen de classici krijgen nog
even uitstel: Grieks en Latijn blijven
Nog tijdens de bezetting kort nadat
de nazi’s Gerrit van der Veen in 1944 bij
MINNEAPOLIS (AFP). Een van de
bekendste chirurgen in de Verenig
de Staten, Walton Lillehei, is gisteren
wegens belastingfraude veroordeeld
tot een half jaar voor niets werken,
ten behoeve van een liefdadig doel.
Leden van de archeologische werk
gemeenschap Nederland hebben op het
tracé van de in aanbouw zijnde provin
ciale weg Wadenoyen-Geldermalsen een
groot aantal Romeinse voorwerpen ge
vonden zoals dakpanfragmenten, kogel-
potten, aardewerk en ook enkele benen
schaatsen daterend, uit de ijzertijd.
Amsterdam werd nóg een gedenkteken
rijker op de fusilladeplaaits bij de
voormalige boerderij Rozenoord aan de
Amstel. Er is een eenvoudige steen ge
plaatst met als tekst niet meer dan:
„Voorjaar 1945”. Tot voor kort stond op
die plaats slechts een vlaggemast, een
aanduiding die alleen door enkelen werd
herkend als de plek waar in het voor
jaar van 1945 op 30 januari, 8 en 31
-naart en 14 april 69 Nederlanders
door de Duitsers werden doodgeschoten.
In die fusillades werden mensen ver
moord uit Amsterdam, Amstelveen, IJ-
muiden, Velsen, Beverwijk, Santpoort,
Zaandam, Jisp, Purmerend, Spanbroek,
Wervers hoof, Wognum, Laren, Blaricum,
Alkmaar, Coevorden, Leiden, zelfs uit
Roosendaal en Goes.
ono
ZO
zo
zzw
w
zzo
ozo
zw
zzw
z
w
w
w
mio
o
o
ozo
De Bilt
Deelen
Eelde
Eindhoven
w
zww
zzw
w
zw
zw
wnw
wzw
o
wzw
nno
(Van onze redacteur in Stockholm)
De Koninklijke Landmacht heeft de in
en na de Tweede Wereldoorlog gevallen
militairen herdacht op het militaire ere-
veld Grebbeberg. Zoals in voorgaande
jaren waren weer velen uit het gehele
land, waaronder veel nabestaanden van
gevallen militairen, gekomen naar deze
stille plaats op de rand van de Gelderse
Vallei, waar in de mei-dagen van 1940
het oorlogsgeweld zo zwaar heeft ge
woed.
16
18
19
18
2(1
14
16
19
15
20
7
25
19
20
22
20
23
26
13
17
17
19
20
24
26
26
21
16
20
0
0
0.1
4
0
0.2
0
2
1
1
8
0
0
6
0
0
0
0
0.1
8
0
2
REIJKJAVIK (Reuter en AP). De
besprekingen tussen een Britse delegatie
en IJslandse vertegenwoordigers over de
„kabeljauw”-oorlog zijn gisteren afge
broken zonder dat met tot overeenstem
ming is gekomen.
In Londen verluidt, dat alle pogingen
om een compromis te bereiken gestrand
zijn op de IJslandse weigering, de Brit
ten een jaarlijkse vangst van meer dan
117.000 ton toe te staan. De Britse dele
gatie had een vangstbeperking tot 145000
ton per jaar voorgesteld 25.000 ton
minder dan de in augustus door het
Internationale Gerechtshof in Den Haag
vastgestelde maximumvangst van 170.000
ton.
De IJslandse minister van Visserij,
Josephsson, heeft op een persconferentie
verklaard te hopen, dat IJslandse pa
trouilleboten nu zullen overgaan tot het
aanhouden van Britse trawlers die bin
nen de visserijgrens opereren.
STOCKHOLM. President Kekkonen
van Finland heeft zijn minister voor
Buitenlandse Handel Jussi Linnamo ont
slagen.
5.51 uur
1.35 uur
Zon op
Maan op
Een foto, genomen op een van de vele
plaatsen in ons land waar gisteren de
gevallenen uit de Tweede Wereldoorlog
werden herdacht: de Oosterbegraafplaats
in Amsterdam.
- op
Maan op
uur onder 20.14
9.02 uur onder
De Portugese kranten melden, dat na
betogingen de technische hogeschool is
gesloten. Studenten hebben in de nacht
van donderdag op vrijdag bij deze hoge
school betoogd en later ruiten ingegooid.
Zid schreven ook leuzen op de muren
voordat de politie hen verjoeg.
De studenten protesteerden tegen de
aanstelling van controleurs, die bij de
colleges aanwezig zijn om te letten op
eventuele activiteit van „agitators”.
Madrid
Malaga
Mallorca
München
Nice
Oslo
Parijs
Home
Stockholm
Wenen
Casablanca
Istanboel
r
New York
Tunis
WENEN (AFP). Simon Wiesenthal,
directeur van het joods documentatie
centrum in Wenen, heeft gisteren de
ontdekking bekendgemaakt van een be
langrijke figuur uit het Derde Rijk. Het
is de oud-SS-generaal Horst Bender, die
„opperrechter” was van Himmlers SS-
organisatie. De 68-jarige Bender is advo
caat in Stuttgart.
De ontdekking van de oud-„opper-
rechter” van de SS, is volgens Wiesen
thal vooral belangrijk omdat Bender de
eerste was die niet strafbaarheid voor
stekte voor het vermoorden van joden
door de SS om politieke redenen. Dit
voorstel van de voormalige nazi-jurist
gaat terug tot 22 oktober 1942 en is in
de documenten van de SS die Himmler
bewaarde, teruggevonden. Alleen dege
nen die joden vermoordden uit sadisti
sche of seksuele motieven werden ge
rechtelijk vervolgde
Volgens Wiesenthal heeft het Centraal
Bureau voor Oorlogsmisdaden in Lud
wigsburg (West-Duitsland) een klacht
tegen Bender „wegens medeplichtigheid
aan moord’’ ingediend en het dossier aan
het parket in Stuttgart overhandigd.
Linnamo was een van de drie perso
nen, die door een commissie onder lei
ding van de procureur-generaal van
Finland schuldig werd bevonden aan het
uitlekken van geheime gegevens over
een bespreking, die Kekkonen met de
Russische leiders heft gevoerd over een
Fins handelsverdrag met de Europese
gemeenschap.
Dit lek veroorzaakte in de herfst van
het vorig jaar een ernstige politieke
crisis in Finland. Het is nog niet bekend
of Linnamo zich voor zijn indiscretie
voor een speciale rechtbank zal moeten
verantwoorden.
BONN. Een Westduitse rege
ringswoordvoerder heeft gisteren ont
kend dat bondskanselier Willy Brandt
zich negatief heeft uitgelaten over de
toekomstige Nederlandse premier
Joop den Uyl. De uitlatingen, die een
ochtendblad Brandt in de mond heeft
gelegd, zijn door de bondskanselier
nooit gedaan, aldus deze woordvoer
der.
Het ochtendblad meldde gisteren
dat Brandt in een gesprek met NA-
VO-secretaris-generaal Joseph Luns
Den Uyl een „ondermaatse figuur”
genoemd had.
Koningin Juliana heeft gistermiddag
om vijf over vier in Amsterdam de
eerste krans bij het nationaal monument
op de Dam gelegd ter nagedachtenis aan
de oorlogsslachtoffers. Op de korte
plechtigheid volgde een tweede krans-
legging door enkele nabestaanden na
mens de burgerij van Amsterdam.
Van de 43 vwo-scholen die nu
examens hebben gehouden, hadden er
25 eerder dit jaar zelfs al een „proef-
examen” natuurkunde laten maken.
Dat alles is niet zonder resultaat
gebleven. Een eerste gevolg is zeker
geweest dat iedereen duidelijk reke-
Jammer vond een docent het wel,
dat natuurkunde voor zoveel univer
sitaire studies als toelatingseis wordt
gesteld Dat brengt mee dat te veel
jongelui gedwongen worden de
zware stof op te nemen, terwijl ze er
later toch nauwelijks meer iets mee
Verder moet hij een boete van
50.000 dollar betalen. De chirurg, een
specialist in open hartoperaties, heeft in
de jaren zestig voor een totaal bedrag
van 130.000 dollar belasting ontdoken.
Niet alleen in de achterban van de
ARP is grote verdeeldheid ontstaan over
steun aan het kabinet-Den Uyl. Ook
binnen de PvdA rommelt het. Verwacht
wordt echter dat Den Uyl de partijraad
die vandaag in Utrecht vergadert
achter zich zal krijgen, ondanks de
kritiek van de radicale vleugel die vindt
dat het progressieve regeerprogramma te
veel is aangetast.
Voor het eerst in zestien eeuwen is
een koptische paus patriarch Sjenoeda
3, leider van meer dan 27 miljoen kopti
sche christenen in Egypte en Ethiopië
in Rome aangekomen voor een officieel
bezoek. Hij blijft daar een week.
Veerbaas A. Wiegman, die vier
maanden geleden besloot zijn pont stil
te leggen omdat hij van de gemeente
geen financiële steun kon krijgen, gaat
maandag voorlopig als uurdienst
zijn dienst over de IJssel hervatten. Hij
wil de schoolkinderen niet langer de
dupe laten zijn van het geschil tussen
hem en de gemeente.
ning heeft gehouden met wéér zo’n
zwaar examen. Als het dan lichter zou
uitvallen, was er nog alleen maar
sprake van winst.
De hardste klap werd vorig jaar
door natuurkunde toegebracht. Dat
vak werd gisteren als laatste geëxami
neerd. „De opdrachten waren dit jaar
zeker niet minder”, aldus enkele do
centen. „Maar ze waren te verwach
ten en trouwens: ze zaten zeer goed
in elkaar, zodat niemand er echt door
in verwarring gebracht hoefde te
worden.”
nog even als vanouds doordraaien.
Een beetje begrijpelijk is dat wel,
want juist op die twee vakken is in
de nieuwe structuur danig beknib
beld, en het behoud van niveau is
daar dan ook een zaak van leven en
dood aan het worden.
(Van onze correspondent)
VLISSINGEN. Gedeputeerde Staten
▼an Zeeland hebben aan de minister van
Verkeer en Waterstaat een brief ge
schreven waarin zij bezwaar maken te
gen een uitbreiding van de lozingsver
gunning voor afvalwater uit West-Bra-
bant bij het dorpje Waarde op Zuid-
Beveland.
een „terchtstelling hadden” vermoord
ontstond in verzetskringen al het plan
om ter nagedachtenis van de leider van
het verzet in kunstenaarskringen een
gedenkteken op te richten. Daarin wilde
men allen die in die kringen hun leven
voor de vrijheid hadden geofferd, geden
ken.
Pas zes jaar geleden kregen die plan
nen werkelijk gestalte. De stichting Ger
rit van der Veen-monument slaagde er
ten slotte in de fondsen te vormen die
voor de totstandkoming van het monu
ment nodig waren. Carel Kneulman
heeft het 5,60 meter lange en 1,80 meter
hoge gedenkteken vervaardigd.
Zij noemen een uiterste termijn van
vijf jaar, binnen welke de zuivering van
het daar geloosde afvalwater een feit
moet zijn.
Thans is er een vergunning voor lo
zing van afvalwater bij Waarde voor
300.000 inwoner-equivalenten. Inmiddels
heeft de hoofdingenieur-directeur van de
rijkswaterstaat in de directie Zeeland
geadviseerd de vergunning met 200.000
Inwoner-equivalenten uit te breiden. Het
waterschap West-Brabant heeft hiertoe
een verzoek ingediend, in verband met
de lozing van Shell-chemie bij Moerdijk
en voor enkele gemeenten in West-
Brabant.
Gedeputeerde Staten van Zeeland ach
ten de lozing van grote hoeveelheden
ongezuiverd afvalwater op de Wester-
schelde onaanvaardbaar.
In het partijbestuur van de ARP
bleek gisteravond dat de achterban in
meerderheid het besluit van de fractie
verwerpt. Aantjes: „De fractie draagt de
verantwoordelijkheid en aan ons besluit
kan het partijbestuur niet tornen”.
DEN HAAG Het eindexamen
vwo (atheneum en gymnasium-nieu-
we-styi) is dit jaar beslist even moei
lijk geweest als vorig jaar. Toen gaf
dat onmiddellijk aanleiding tot veel
verbaasde protesten. Nu niet. Na de
moeilijkheden rond het vorige exa
men heeft de inspectie er dan ook
alles aan gedaan om overal in het
land een soort consensus te doen
groeien omtrent het niveau van het
vwo-examen. Tientallen bijeenkom
sten zijn er belegd, waar leraren, in
specteurs en examencommissies met
elkaar hebben overlegd.
Aantjes ontkende dat zijn positie als
fractieleider in het geding is. Hij ont
kende eerder op de dag de hardnekkige
geruchten als zou hij van plan zijn om
af te treden ten gunste van mr. Biesheu
vel. „Niemand stapt overigens op door
de beslissing van vandaag”, zei Aantjes
nog. De bezwaren van Biesheuvel tegen
het gedogen van het kabinet-Den Uyl
hebben volgens Aantjes in de discussie
geen rol gespeeld.
De andere confessionele party, die Den
Uyl moet steunen, de KVP, sprak in vrij
rustige sfeer over het akkoord van don
derdagavond. Na afloop bleek dat slechts
drie fractieleden (Notenboom, Bremen
en Fievez) zich tegen medewerking aan
het kabinet-Den Uyl blijven verzetten.
Fractieleider Andriessen onderstreepte
na afloop nog eens dat ook het confes
sionele programma grondslag voor het
kabinetsbeleid wordt.
LAGE VUURSCHE. Een maand na
dat de aprilstonm over ons land trok,
begint eindelijk langzaamaan de hulp-
pactie op gang te komen. Sinds begin
mei trekken vele honderden Neder
landse particulieren in het weekeinde
de bossen van Utrecht en Gelderland
in om Staatsbosbeheer, Natuurmonu
menten en de Heidemaatschappij een
handje te helpen met het opruimen
van het hout.
Doordeweeks zijn de aantallen vrijwilli
gers veel kleiner. Hulp van het Ne
derlandse leger is op komst. Bespre
kingen tussen Staatsbosbeheer en de
legerleiding zijn bijna afgerond.
De bomen moeten worden geruimd om
een aantal redenen. Belangrijkste is
dat de omgewaaide en wegkwijnende
bomen op de grond een hoeveelheid
dood hout vormen, dat zeer gemakke
lijk vlam vat. Voor de zomer defini
tief zijn intrede doet, wil men dan
ook zoveel mogelijk tak- en tophout
weg hebben. Ook al omdat bij een
eventuele brand de brandweer mach
teloos staat vanwege de overal kris
kras liggende bomen.
Tweede reden is dat de dennescheerder
nu zijn eitjes heeft gelegd in de lang
zaam doodgaande bomen en omstreeks
de 15e juni de larven verpoppen tot
minuscule kevertjes die naar de top
pen van de nog levende dennebomen
vliegen om zich daar te goed te doen
aan de eenjarige loten. Sommige bo
men worden geremd in hun groei,
andere zullen aan de vraatzucht van
het nietig beestje te gronde gaan.
LISSABON (AFP) —De Portugese
politie heeft een vijftiental mensen ge
arresteerd in verband met ongeregeldhe
den, die zich donderdag in de universi-
feitswijk van Lissabon hebben voorge
daan. Bij de rellen zijn vijf studenten
door kogels gewond.
zo
ozo
w
windstil
nw
w
o
ZONDAG 6 MEI
5.02 uur onder
7.42 uur onder
ZONDAG 6 MEI
Hoog water 551 uur en
Laag water 1.35 uur en
MAANDAG 7 MEI
Hoog water 6.42 uur en
Laag water 2.23 uur en
MAANDAG 7 MEI
Zon op 5.00
de sanering van de ge
zondheidszorg.”
Dit zei de medisch so
cioloog dr. C. W. Aakster
gisteren op hetzelfde con
gres.
Dr. Aakster wees erop
dat in 1953 3,3 percent
van het bruto nationaal
inkomen werd besteed
aan gezondheidszorg, in
1968 5,4 percent en in
1972 naar schatting tus
sen de 6 en 7 percent. Dit
terwijl naar zijn zeggen
het aantal ziekten en
stoornissen alleen maar
toeneemt. Er is volgens
hem sprake van medische
onmacht om deze situatie
te bestrijden.
De gezondheidszorg zal
naar zijn mening het be
perkte zuiver medisch-
technische terrein moeten
verlaten om plaats te
bieden aan allerlei ande
re vormen van hulpver
lening.
Eigenlijk is het vwo-examen van
dit jaar nog niet helemaal af. In
Friesland wordt maandag nog voort
gezwoegd. ’s Morgens moeten de kan
didaten met de taal van hun heitelan
in hun vakkenpakket een stuk tekst
begrip leveren en ’s middags een
opstel. Daar zullen wij ons hier echter
van afmaken met een welgemeend
„Frysk bloed tsjoch op”, om over een
week of twee met onze volgende
serie examenverslagjes terug te ko
men. Dan worden mavo, havo en
lager beroepsvoorbereidend onderwijs
„voorgeleid”.
AMSTERDAM. Het kunstenaars
verzet in de Tweede Wereldoorlog heeft
gisteren een eigen herinneringsmonu
ment gekregen. Aan de Plantage Wes
termanlaan, tegenover de dierentuin Ar
tis, werd het onthuld door mevrouw L.
A. van der Veen-Van der Chijs, de
weduwe van de feitelijke leider van het
kunstenaarsverzet, de beeldhouwer Ger
rit van der Veen.
Sprekend over de voor
lichting aan de patiënt
stelde prof. Rang dat in
de opleiding van artsen
en apothekers een kriti
sche houding zal moeten
worden aangeleerd tegen
over de functie van het
geneesmiddel en dat er
meer aandacht dient te
worden -geschonken aan
de onderlinge relaties
tussen arts en patiënt,
apotheker en patiënt en
arts en apotheker.
„Gelukkig zijn de kos
ten van de gezondheids
zorg zodanig sterk geste
gen, dat men wel móet
komen tot een ingrijpen-
VOORUITZICHTEN VOOR MAANDAG.
Zonnige perioden, plaatselijk enkele buien
•n ongeveer normale temperaturen.
Aantal uren zon: 2 tot 11. Minimum tempe
ratuur: omstreeks normaal. Maximum tempe
ratuur: omstreeks normaal.
Kans op een droge periode van minstens
12 uur: 90 percent. Kans op een geheel droog
etmaal: 60 percent.
Normale temperaturen tot 10 mei: minimum
6, maximum 17 graden.
Amsterdam onbewolkt
onbewolkt
onbewolkt
onbewolkt
onbewolkt
Den Helder onbewolkt
onbewolkt
licht bew.
onbew.
onbew.
regen
half bew. windstil
zw. bew.
onweer
onbew.
onbew.
licht bew.
licht bew.
i regen
half bew.
onbewolkt
onbew.
regenbui
Rotterdam
Twente
Vlissingen
Z.-Limburg
Aberdeen
Athene
Barcelona
Berlijn
Bordeaux
Brussel
Frankfort 1
Innsbrück
Kopenhagen
Lissabon
Londen
Luxemburg
zwaar bew.
geheel bew.
onbewolkt
geh. bew.
geh. bew.
half bew
zwaar bew. windstil
half bew.
onbewolkt
i zw. bew.
onbew.
Las Palmas geh. bew.
zw. bew.
half bew.
Prof. Rang deed zijn
uitspraken gisteren op
het jaarlijkse congres
van de algemene Neder
landse pharmaceutische
studentenvereniging, dat
in Soesterberg wordt ge
houden.
FRACTIES GEVEN „GROEN LICHT”
Ook de PvdA gaf .zijn fractieleider
Den Uyl (die overigens de vergadering
door waarnemer Van Thijn liet leiden)
het groene licht. Slechts drie leden vonr
den dat er te veel concessies waren
gedaan om nog een progressief beleid
volgens het regeerprogramma Keerpunt
72 te waarborgen. De drie tegenstem
mers zijn mevrouw Nora Salomons en
de heren Kombrink en> Hartmeijer. De
fractie van D’66 gaf unaniem drs. Gruij-
ters toestemming om zitting te nemen in
het kabinet-Den Uyl.
SOESTERBERG. De
Leidse hoogleraar in het
gezondheidsrecht prof. dr.
J. F. Rang vindt dat het
overweging verdient het
recht op informatie van
de patiënt over zijn be
handeling en de hem
voorgeschreven medicij
nen vast te leggen, bij
voorbeeld in de wet uit
oefening geneeskunst en
de wet op de geneesmid
delenvoorziening.
Prof. Rang is het niet
een» met een uitspraak
van het centraal medisch
tuchtcollege, waarin
wordt gesteld dat het
vanzelfsprekend is dat
slechts de behandelende
artsen hebben te beoor
delen in hoeverre zij hun
patiënten inlichten. Hij
meent dat het omgekeer
de stelregel moet zijn,
tenzij de informatie ken
nelijk in strijd is met het
belang van de patiënt.
AR-fractieleider Aantjes kreeg giste
ren in Utrecht na uitvoerige discussie
een krappe meerderheid van zijn fractie
„zonder veel enthousiasme” mee voor
steun aan het progressief-confessionele
kabinet. De tegenstanders waren me
vrouw Van Leeuwen en de heren Van
Dam, Schakel, Roolvink, Schouten en
De Kwaadsteniet. Aantjes legde er de
nadruk op dat de fractie zal proberen
tot een gezamenlijke gedragslijn te ko
men. Hij zal bij het debat over de
regeringsverklaring de aarzeling van de
fractie tot uitdrukking brengen.
