Over paalwoningen, windmolens en tijgermest
Dollars voor de
Eilanders in de prijzen
Lido moet de pan uit swingen
De twijfels van Amsterdam
DUIZEND PARKEERPLAATSEN
ONDER HET VONDELPARK
Jl
„Amsterdam”
Kliniek kankerbestrijding
BRITTEN BIEDEN VEELZIJDIG AMUSEMENT
Chauvinisme komt in provincie niet goed over
te
13
DONDERDAG 17 MEI
1973
EL
ONDER REDACTIE VAN ROLF STALLINGa/
HOE KOMT het toch dat het gros van de Neder
landers gelukkiger zou zijn als straks Feyenoord in
plaats van Ajax de Europacup zou winnen? Heeft het
soms iets te maken met het griezelige simpele feit,
dat Wimpie Jansen minder hautain oogt dan Pietje
Keizer, of zit het ’h alleen al in de namen? Wie zal het
zeggen. Een waarheid als een koe is, dat verschijnse
len, die als „typisch Amsterdams” worden uitgelegd,
in „de provincie” minder goed overkomen. En daarom
heeft Amsterdam zijn twijfels. Niet de Amsterdam
mers zelf, wel hun bestuurders.
S
i
itzich-
De entree van het Lido alias Intercon.
nd
ond
nd
HET EINDE van Oranje Vrijstaat komt in zicht, aangezien het zeer on
waarschijnlijk is dat de Amsterdamse Kabouters volgend jaar nog aan de
gemeenteraadsverkiezingen zullen deelnemen. Roel van Duyn zei ons ten
minste: „Ik geloof niet dat het verstandig is daaraan opnieuw mee te doen.
We zijn destijds begonnen om de buurten en actiegroepen beter te kunnen
steunen, maar bij dat proces hoef je niet aan een eigen politieke partij vast
te houden. Dat werk kan worden overgenomen door andere partijen zoals
de PSP en PPR, waarmee we al samenwerken”.
Hij geeft toe dat het volstrekte gebrek
aan eengezinsheid in de kabouterfractie
in de gemeenteraad wel iets met die
gang van zaken te maken heeft. „Het
blijkt,” zegt Van Duyn, „dat de funda
mentele verschillen niet eens zo groot
Een doorkijkje in de ondergrondse par
keergarage in het Vondelpark.
identieke projecten op andere plaatsen
in Amsterdam bijvoorbeeld het Mu
seumplein 'en Amstelveld technisch tot
de mogelijkheden behoren.
I
swingen. De plaats van dit nieuwe uit
gaanscentrum, dat zaterdag zijn deuren
voor het publiek zal openen: het voor
malige Lido, dat voortaan „Intercon” zal
heten.
zijn als de emotionele tegenstellingen
maar tot bedaren kunnen worden ge
bracht. Dat is een veel groter probleem.”
De anti-Roel-houding van enkele poli
tieke broeders heeft mede veroorzaakt,
dat acht ingediende nota’s van hem „het
spoor in het stadhuis bijster zijn ge
raakt.” Ze zijn tenminste nooit behan
deld. Wat waren dat voor nota’s? Eentje
ging over „Wonen tussen hemel en aar
de,” waarin hij zich achter de paalwo
ningen van architect Piet Blom stelt en
de bouw van dergelijke „kasbahs” op de
zandwoestijn in het westelijk havenge
bied bepleit. „We moeten de open gaten
in de stad niet weer opvullen met hui
zen, maar ze voor openbaar groen be
stemmen omdat de ruimte toch al zoveel
Een gewaarschuwde Van Duyn („Ik
wil nalaten de aandacht op mijn persoon
te vestigen”) vindt dat men dan pas vrij
is als de basisbehoeften in handen van
de buurt komen en daarom breidt het
aantal „boerderijtjes” en moestuinen in
de Jordaan zich flink uit. Alleen, er
heerst een kattenplaag. Daar is al iets
voor bedacht, maar als dat niet lukt, gaat
het raadslid persoonlijk naar Artis om
daar tijgermest te halen. „Daar schrik
ken ze wel van terug,” zegt hij.
De enige schaduwzijde zit ’m in het
feit, dat het nieuwe gebouw nog wel
enkele jaren gescheiden zal blijven
van het research-laboratorium, dat
voorlopig in de Sarphatistraat moet
achterblijven. Daar is het Antonie van
Leeuwenhoekhuis sinds 1927 gevestigd
in het destijds vrijgekomen oude mi
litaire hospitaal.
vooruitzicht om de Amsterdam te
bergen. Zij kan ongetwijfeld succes
vol geconserveerd worden. Wat be
treft door water aangetast hout, is de
Amsterdam een modem schip in ver
gelijking met de Vikingschepen, die uit
de elfde eeuw zijn. Sommige stukken
hout, die wij ophaalden waren zo
zacht als in koffie gedoopte beschuit,
maar we hebben het geheel kunnen
restaureren”.
EEN KLEIN FEESTJE op het Bickerseiland, waar „ome Joop” Beaux en zijn
vrienden, die zich verbeten hebben ingezet voor een verbetering van de buurt
in de omgeving van de Galgenstraat, alsnog in de prijzen zijn gevallen. In dit
geval een Sikkensprijs van vijfduizend gulden, die het buurtcomité heeft bestemd
voor het vervaardigen van een straatwandschilderij. De jury over de eilanders:
„Een initiatief met een kwaliteit van echtheid, die aanspoort tot steun bij de
realisatie”.
WINDMOLENS dus anno 1973 contra
atoomenergie. Feit is dat de eerste over
een paar weken op een woonboot aan
de Oude Schans zijn kwaliteiten moet
bewijzen en de actiegroep hoopt dat er
daarna meer molentjes dan tv-antennes
op de Amsterdamse daken verschijnen.
Men wil ook nagaan in hoeverre het
gemeentebestuur de ontwikkeling van
zonne-energie kan bevorderen. Een licht
punt is dat het bestuur zich eerder
sceptisch over Kalkar heeft uitgespro
ken.
gebracht. Als de raad ja knikt tegen het
plan, kunnen omstreeks Kerstmis 1974 de
eerste auto’s een rustplaats onder de
grassprieten opzoeken. De plannenma
kers voegen er voor de volledigheid nog
aan toe, dat dit systeem onder meer in
Manchester terdege is beproefd en dat
Roel van Duyn pakt zijn boeltje bij el
kaar, maar volgend jaar zal dat voor
alle kabouters het geval zijn omdat ze
vrijwel zeker niet meer aan de verkie
zingen zullen meedoen.
De mannen van Intercon Internatio
nal, die in Engeland een keten van
discotheken beheert, en Finch’s, die zich
meer op de markt van „the pub people”
Holland Herald heeft 40.000 gulden
toegezegd voor de berging zodra de
stichting „Redt de Amsterdam” is op
gericht. Ook in het buitenland wordt
daar actie voor gevoerd. Zo haalden
scholieren uit het Amerikaanse
plaatsje Weymouth 260 dollar op en
kwam een andere cheque van een
Engelse pub „The old ship” genaamd,
uit de omgeving van Manchester.
De kabouter-ideoloog komt tot deze
ontboezeming na een paar lastige minu
ten in zijn (huur)woning in de Nieuwe
Leliestraat, waarin hij eerst het naar de
bovenburen gevluchte poesje Rietje
moest achterhalen, vervolgens de krui
denier o mde hoek met suiker-voor-de-
koffie moest lastig vallen en tenslotte
zijn bezoekers moet uitleggen hoe zijn
„gebroken hartjes” naast de brandnetels
in zijn mini-tuintje het doen.
gffl
HIJ LEGT uit dat de wachtlijst voor ateliers inmiddels tot
200 is gegroeid en dat 60 procent van de beeldende kunste
naars in Amsterdam zit om over toneelspelers nog maar te
zwijgen. „Dat weglopen van kunstenaars zie ik daarom niet
zo zitten”. Waarmee Lammers meer gelijk heeft dan met zijn
overtuiging, dat hij de goudvissen in de kom van de onroe-
rend-goedhandelaren kan bespelen.
De volgende ochtend komen de heren bij een kop koffie in
het Okura hotel (nee, geen reklame voor de stokjes waarmee
je daar kunt eten) dichter bij de kern. Is het niet zo dat Am
sterdam nog het meest door de Amsterdammers zelf voor de
voeten wordt gelopen bij de pogingen in Den Haag nu eens
niet knollen voor citroenen te krijgen?
Voorzitter Stijkel van de Handelskamer: „Ik gloof niet dat
de situatie daarmee wordt opgelost. Een hoop dingen die ty
pisch Amsterdams worden genoemd, zijn eerder inherent aan
de moderne tijd. Alle veranderingen in de wereld waaien als
eerste Amsterdam binnen. Hippies zijn niet op de Dam uitge
vonden maar in Berkeley. Er zitten hier rare vogels in de
raad, maar in andere steden komen ze nu ook. Denk niet, dat
alle zaken hier verzonnen worden”.
Maar hoe komt het toch dat Amsterdam het altijd van Rot
terdam verliest op het punt van de haven, de tunnel, de metro
en straks ook het wereldhandelscentrum?
„Ik geloof dat het iets te maken heeft met hoe die twee
steden uit de oorlog zijn gekomen. De vernieling van Rotter
dams centrum had ook positieve kanten, kijk maar naar de
ontwikkeling in de gebombardeerde Duitse steden. Zelfs al
heeft Rotterdam eerder een wereldhandelscentrum, dan nog
ben ik ervan overtuigd dat het een noodlijdende zaak wordt
Neem nou het Hilton. Aan de Maas moesten ze er ook zo no
dig eentje hebben en wat zie je nu? Dat een paar etages als
kantoor zijn verhuurd”.
BINNENKORT zal de gemeenteraad
beslissen over het al dan niet bouwen
van twee ronde, aansluitende onder
grondse parkeergarages in het Vondel
park. In totaal kunnen er duizend auto’s
terecht in deze twintig meter diepe
„parkeerkuil”, die aan de kant van het
Leidsebosje (toekomstig Marriott-hotel)
is gesitueerd en vanaf de Vossiusstraat
bereikbaar zal zijn. De capaciteit is ge
lijk aan die van de kolos aan de Marnix-
straat, waar de zaken nog steeds niet erg
best gaan.
Bouwes Exploitatie Maatschappij nam
destijds het initiatief voor het Vondel-
parkplan, dat thans door de Nederhorst
Groep en het ingenieursbureau Ram En
gineering Nederland is uitgewerkt. Re
sultaat: een dubbele cilindervormige
parkeergarage, die afgezien van enkele
lift- en luchtkokers (wel een vreemd
gezicht) alsmede in- en uitritten vrijwel
geen ruimte opslokt en bovendien weinig
lawaai produceert. Door het ontbreken
van kolommen en het instellen van
eenrichtingsverkeer is het gebouw voor
de gebruikers nogal makkelijk.
Volgens de ontwerpers heeft de bouw
er komt geen heipaal aan te pas
voor de omgeving weinig nadelige ge
volgen. Tijdens de uitvoering moeten
ongeveer zes grote bomen woren ver
plaatst, maar daarna zal het park groten
deels in zijn huidige staat worden terug-
AMSTERDAM pretendeert zoveel en dat chauvinisme (de
populariteit van de twee voetbalgrootmachten wordt aange
haald) komt niet goed over. Hoe zit dót dan? „Amsterdam
heeft Nederland gemaakt en we hebben dat nog een beetje
in het systeem zitten. Men ergert zich aan de stad, maar men
kan haar toch ook niet missen. Het is een soort haat-liefde
verhouding”, aldus Stijkel, die voor de nieuwe profilering van
de Kamer een beroep heeft gedaan op de Thompson Compa
ny, waarmee hij in de tijd, dat hij nog de baas was bij Het
Handelsblad, al heeft samengewerkt.
Mastenbroek zit het allemaal toch niet zo lekker. „Het er
gert me, dat wij bezig zijn een defensieve houding aan te ne
men, omdat een hoop zaken buiten de stad niet meer wordt
gepikt. Is dat jaloezie of wat anders? Er zit gewoon een heel
merkwaardige kloof tussen Amsterdam en de rest van Neder
land”, zegt hij.
DAAR IS inderdaad geen speld tussen te krijgen. Misschien
is het toch nodig behalve „De Staalmeesters” van Rembrandt
ook Vonhoff van het rijk terug te vragen, want daarmee zou
Amsterdam zich in de ogen van „de provincie” ongetwijfeld
met een stuk degelijke gewichtigheid tooien. In ruil zou men
op het Prinsenhof best een stel hippies met kraaltjes en spie
geltjes naar de onderontwikkelde gebieden van ons land wil
len sturen. Tenslotte is er op die manier in betere tijden ook
goed zaken gedaan.
Conclusie: het op zichzelf verliefde Amsterdam heeft gewoon
een te vreemd klimaat voor de rest van het land, weet daar
mee weliswaar (nog steeds) de hele wereld te bekoren, maar
blijft bij dat alles toch maar „mooi” op zwart zaad zitten.
Waaruit zou kunnen worden afgeleid dat de stad niet alleen
te hip is, maar vooral te duur. Zo gezegd een erg kostbaar
bezit. Tenminste in de ogen van „de provincie”. Maar ja, Am
sterdam zou ook nooit een Kurhaus af breken...
GROTE EXPERTS op het gebied
van conservatie van door water aan
getast hout geloven dat de restauratie
van het Hollandse scheepswrak „De
Amsterdam geen probleem is. „Voor
zover we de situatie kunnen overzien
hebben wij alle kennis, die er nodig
is om de Amsterdam te conserveren”,
zegt directeur dr. Lars-Ake Kwar-
ning, directeur van het Wasa-mu-
seum in Stockholm, dat dit 'jaar
370.000 bezoekers verwacht.
Hij vertelde dit aan hoofdredacteur
Vernon Leonard van het maandblad
„Holland Herald”, die vorig jaar het
initiatief nam voor een reddingsope
ratie van het voor de Engelse kust
bij Hastings gezonken vlaggeschip van
de V.O.C. In het Deense Roskilde
meende directeur Ole Crumlin Peter
sen van de Vikingschepen-musea
„Wij zijn erg opgewonden over het
Zij merken dat het beeld van de stad door de rest van het
uiteraard ingeslapen land wordt geïdentificeerd met troe
bele zaken als de hippies van het Vondelpark, drugsmaniak-
ken, Italiaanse revolverhelden, onkuise massagehuizen, speel
holen en een gemeentebestuur, dat een slap beleid als toleran
tie probeert te verkopen en er maar een rotzooitje van maakt.
„Amsterdam blijft Amsterdam en eenmaal een oordeel, altijd
een oordeel...”
Dat is gewoon erg vervelend voor de hoofdstad en maakt
zijn papieren er in Den Haag niet beter op. Den Haag. Je hoort
de Amsterdammers nog wel eens binnensmonds vloeken als
men hen er op wijst, dat het Binnenhof nooit dat excellente
zou hebben gekregen als de eigenzinnige kooplieden aan de
Amsteel tijdens de Tachtigjarige Oorlog niet met de vijand
hadden geheuld.
TERUG naar het uitgangspunt: het slechte image. De Ka
mer van Koophandel, net bezig zich van een dikke stoflaag te
ontdoen, is een druk-Amsterdam-aan-je-hart campagne be
gonnen en de hoofdstedelijke publiciteitschef Jan Mastenbroek
was daar al veel eerder niet vies van. De partijen vonden el
kaar en kwamen op het schitterende idee de hoofdredacteuren
van regionale kranten op visite te vragen.
Ik moet zeggen, het programma zat goed in elkaar. Een bus-
rit door de stad tijdens de avondspits, een ontvangst in de
ambtswoning van burgemeester Samkalden, waarvoor ook alle
wethouders hun kaartavondje hadden moeten afzeggen, het
sfeertje van de grote hotels en de Bijlmer, waarover ook al
tijd al zo vervelend wordt geschreven.
Een paar notities van wat er zoal over en weer gezegd is.
Waarom is Amsterdam zo links? „Er zitten hier 31.000 studen
ten en een legertje linkse wetenschappelijke medewerkers, die
het jonge intellect opdragen in saneringsbuurten met project
groepen onrust te gaan zaaien”.
Het lijkt er een beetje op dat Amsterdam zijn problemen
ophangt aan zijn unieke positie. „Die neiging is er wel maar
de werkelijkheid is natuurlijk anders. Er gebeurt hier veel
wat niet naar buiten komt. Belangrijke zaken als de opvang
van het drugsprobleem en de gezondheidszorg halen de voor
pagina’s niet”.
De naam van Progil valt. „Progil”, zegt Samkalden, „heb ik
destijds als een nederlaag gevoeld. Ik heb het jammer gevon
den dat het niet is doorgegaan. Het was ook meer het pro
bleem van de hele industrie en de transport Van gevaarlijke
stoffen. Dat was riskant en heeft de doorslag gegeven. Ach
teraf heb ik de beslissing toch als positief ervaren”. Wethou
der Bootsma: „Ja, maar de gemeenteraad heeft zich niet ge
realiseerd hoe groot de terugslag in de wereld zou zijn”.
Een courantier uit het noorden constateert niet zonder vol
doening, dat veel Amsterdamse kunstenaars naar het platte
land zijn gevlucht en het daar zo naar him zin hebben dat ze
niet meer terug willen. Wethouder Lammers: „Als dat zou
kunnen...”
Einde kabouters in zicht
WAAR OOIT een heer van stand
woonde, later een bedaard publiek op de
koffie kwam en tenslotte de hoofdsteda-
lijke studenten hun ontgroeningsritueel
afwikkelden, daar tussen het water
van de Stadhouderskade en het Leidse-
plein is nu door Britse amusements-
makers voldoede materiaal aangedragen
om Amsterdam de pan uit te laten
DE VERKEERSPOLITIE en de BB
zullen dinsdag 29 mei de helpende
hand toesteken bij de verhuizing van
80 patiënten van het Antonie van
Leeuwenhoek-ziekenhuis naar het
nieuwe gebouw aan de Plesmanlaan
in Amsterdam-Slotervaart. Dr. Krui-
singa, oud-staatssecretaris van Volks
gezondheid, zei in 1969 bij het slaan
van de eerste paal: „Deze nieuwe
kliniek zal internationaal gezien tot
de meest geavanceerde klinieken op
het gebied van de kankerbestrijding
behoren”.
Door de nieuwbouw, die plaats
biedt aan 180 patiënten, is de accom
modatie voor de behandeling en ver
zorging van de zieken aanzienlijk
minder is geworden sinds de auto de
stad heeft bezet,” meent hij.
IN EEN andere wordt gezegd dat ook
landbouw in Amsterdam weer een kans
moet krijgen en daarom in de kantine
van het stadhuis biologisch voedsel zou
moeten worden verstrekt. Zo zijn er
meer Van Duyn-geschriften en het staat
vast, dat er binnenkort nog één zal
bijkomen met als titel „Boycot Kalkar”.
Kalkar heet het plaatsje in West-Duits-
land, waar ook voor de Nederlandse
energie-consument een kerncentrale zal
verrijzen, waarvoor hij sinds deze
maand al vier percent extra betaalt.
Een groepje critici voelt helemaal niets
voor dat maar vervuilende en bovendien
uiterst griezelige atoomgedoe en probeert
de Amsterdammers ervan te doordringen
dat het hoog tijd wordt om een wind
molen op het dak te plaatsen en zodoen
de met behulp van een accu zelf stroom
op te wekken. „Een windmolen geefl
voldoende energie om tenminste twee
lampen te laten branden,” zegt Van
Duyn-geestverwant Evert Wasch, stu
dent fiscaal recht, die samen met „stads
boerin” Fietje Huber ze is bovendien
correspondent van de ombudsman het
gesprek bijwoont.
verbeterd. De kliniek onderscheidt
zich van andere ziekenhuizen vooral
door de grote bestralingsafdeling,
waarin de meest moderne apparatuur
is opgesteld, met name een lineaire
versneller, een telecobalt-apparaat en
binnenkort ook een neutronengenera
tor.
beweegt, hebben zesenhalf miljoen gul
den in dit veelzijdige horeca-etablisse-
ment gestoken. Om enig inzicht in de
omvang van het complex te geven: er
kunnen tegelijkertijd tweeduizend bezoe
kers terecht.
Amsterdam is de eerste stad op het
continent, die deze Britse organisatie
heeft „aangedaan”, maar spoedig zullen
München, Rome en Kopenhagen volgen.
Waarom zijn ze in Amsterdam begon
nen? Antwoord: „Engelsen en Hollan
ders zijn niet zo arrogant, ze kunnen het
goed met elkaar vinden”. Later blijkt
dat het toch ook in grote mate om de
toeristen gaat, die in de grote hotels in
de buurt zijn ondergebracht.
Het nieuwe Lido heeft de bezoeker
nogal wat te bieden. Aan de waterkant is
er een terras met tweehonderd stoelen
en voorts een Polynesisch restaurant
(nieuw voor ons land), dat het behalve
van de uitheemse spijzen moet hebben
van intieme zitjes, het geluid van een
waterval op de achtergrond en in Ha-
waiï-kledij gestoken serveersters die stel
lig in Staphorst geweerd zouden worden.
OP DE begane grond is er voorts nog
een in pub-stijl aangekleed grill-restau
rant, dat „The Chelsea” heet en waar
men speenvarken en lamsbout van het
spit mag plukken.
Het swingende element moet men in
hogere sferen zoeken; om precies te zijn
op de eerste en tweede etage, waar zich
de discotheken bevinden. Zaaltjes met
bars, een wit pij penplafond en de nodige
op- en afstapjes, bij het zien waarvan
menig nachtclubexploitant zich de vin
gers zou aflikken. Het enige verschil is
dat de prijzen hier alleszins in het rede
lijke zijn gehouden. Het enige Hollandse,
wat men er vindt zijn de Ajax-pizza s
en het oranje van de alweer pikanterige
pakjes van de bediensters.
Voordat miss-Holland vrijdagavond de
opening verricht zal een drumband met
majorettes door de stad trekken om de
aandacht op het „totaal-complex” te
richten. Bovendien zullen Dean Martin
en Sammy Davis er binnenkort optreden
en wordt er twee maal per jaar een
grand-gala georganiseerd. Een vorm van
promotion? „Welnee” menen de Britten,
„het is een goodwill-stunt voor het Hol
landse publiek”.
Een publiek overigens, dat door een
blanke en een donkere portier („we
willen geen discriminatie”) wel eerst aan
een selectie-test wordt onderworpen. Ter
geruststelling: zonder das komt men er
nog wel in.
■T-.-.V
'i
o «fcj
