IJSLAND BREIDT „KABELJAUWOORLOG” UIT TOT NAVO-RAAD
Vredesboodschapper
Bemanning van
te sterven
NAVO verwacht
troepenreductie
r
Kapers geven
zich over
CIA als dekmantel
Witte Huis
van
Prinselijk paar
bij kerkdienst
in Kiev
Griekse oppositie
steekt vlag uit
op Cuba
1
.1
„Fri” bereid
Si
p
"a
achtergrond
maandag
POLITIE SCHIET
OP AUTODIEVEN
MET TIEN TOT TWINTIG PERCENT
1
HET BLIJFT
BOEIEND
„NAAMDAG” VAN KARAMANLIS
I
Ss
«SÈl 1
2
2 1
MEI
1973
Franse kernbomproeven
Veiligheidsraad
Belastend
Zonnekoning
Helms
(Van onze redacteur In Washington)
WASHINGTON Hoe spectaculair de eerste zittingen ook zijn
geweest van de Senaatscommissie die het onderzoek instelt naar de
Watergate-affaire, er zijn steeds meer aanwijzingen dat de grootste
bedreiging van president Nixons onkreukbaarheid uit een andere
hoek zal komen. In dit geval gaat het om de rol die de Amerikaanse
buitenlandse inlichtingendienst (CIA) in het sabotage- en spionage-
schandaal heeft gespeeld en om de pogingen van het Witte Huis de
CIA in te schakelen om het Watergate-drama in de doofpot te
stoppen.
Besprekingen
t 1
9^.
r
r i
1
-J
w z
-
3^'^
X-i-
VERBOD BRITSE VLIEGTUIGEN
de
(Va» onze redacteur in Athene)
Onderwijl gedraagt de Atheense pri
maat zich de laatste dagen als een soort
zonnekoning van de Griekse kerk. Hij
organiseerde een receptie waarop alle
priesters werden uitgenodigd hem te fe
liciteren t er gelegenheid van d e zesde
verjaardag van zijn troonsbestijging.
Verder liet hij zich in de Metropool-
kerk het „Polychronion” toezingen, iets
wat tot nu toe alleen patriarchen ten
deel viel. Er is een toenemende oppositie
tegen dit gedrag binnen de kerk, maar
het belangrijkste is dat deze oppositie
zich ook op andere manier uit. Voor het
eerst sinds de staatsgreep, die ook een
kerkgreep was, heeft de synode zich op
haar jongste bijeenkomst bemoeid met
de politieke gevangenen en wel als ant
woord op een desperate oproep van de
studenten.
In het door de leden van de beman
ning ondertekende document staat dat
de „Fri” de grens van de gevarenzone
zal overschrijden die door de Fransen is
afgebakend.
De bemanning heeft haar bereidheid
schriftelijk vastgelegd. De „Fri” die der
tien man aan boord heeft, is op 13 maart
uit Nieuw-Zeeland vertrokken.
BRUSSEL Woordvoerders van de
politieke en de militaire commissie van
het NAVO-„parlement” hebben op een
persconferentie in Brussel gezegd dat de
sterkte van de Amerikaanse troepen in
West-Europa vermoedelijk met tien tot
twintig percent zal worden verminderd.
nte
er-
co-
BUNNIK De rayoncommandant
van de rijkspolitie in Bunnik heeft in de
nacht van zaterdag op zondag twee auto
dieven, die probeerden een auto bij het
politiebureau te kapen, tijdens een ach
tervolging in de benen geschoten.
Diit gebeurde, nadat de politieman, drie
mannen op heterdaad had betrapt. De
derde kon later worden aangehouden.
Eenmaal ontdekt, maakten de mannen
zich uit de voeten. De rayoncomman-
dant, een opperwachtmeester, loste eerst
een waarschuwingsschot. Toen de man
nen daar niet op reageerden en doorren
den vuurde hij twee gerichte schoten af
op de benen van de mannen. Het twee
tal, een 18-jarige tegelzetter en een 22-
jarige stukadoor, is in een ziekenhuis
opgenomen.
is
lui
:en
^an
het
er-
:en
uw
se
als
:en
10-
)en
in
:en
ran
va-
19-
am
de
ige
de
:n-
11-
an
en
iet
an
ad
uit
in
lat
n-
i«
J.
>en
ept
de
sld
ten
‘S-
ien
uit
;ie-
de
Jat
op
ijn
ide
;e-
iet
ras
as
in
rd
en
lat
ii-
an
mi
m,
)lg
tse
nt.
ijk
ih,
in-
Premier Olafur Johannessen van Ijs
land heeft gisteren bekendgemaakt dat-
zijn kabinet zich vandaag zal buigen
over de vraag of Engeland in de kabel-
jauwoorlog agressie heeft gepleegd die
ter kennis van de veiligheidsraad van de
Verenigde Naties of de NAVO-raad in
Brussel zou moeten worden gebracht.
Het IJslandse besluit is de eerste tegen
maatregel naar aanleiding van de Britse
beslissing van zaterdag dat de Britse
marine vissersschepen uit Engeland bin
nen de omstreden 50-mijlszone bij Ijs
land zal beschermen.
Hij zei dat het kabinet de stappen zal
overwegen die Ijsland moet nemen naar
aanleiding van de bescherming die En
gelse vissersboten in de omstreden vijf-
tig-mijlszone van Ijsland van fregatten
van de Britse koninklijke marine gekre
gen hebben.
LONDEN (Reuter en AP) Ijs
land heeft gisteren alle Britse vlieg
tuigen verboden nog langer gebruik
te maken van het NAVO-vliegveld
in Keflavik. Het IJslandse besluit
werd meegedeeld aan de Britse am
bassadeur in Reykjavik, John Mc
Kenzie. Een woordvoerder van het
Britse ministerie van Defensie deel
de mee dat een transportvliegtuig
van de Britse luchtmacht al geen
toestemming heeft gekregen om in
Keflavik te landen.
en in de tweede plaats om de inbraak
en de nasleep ervan af te doen als
een operatie van de CIA.
Senator Stewart Symington, waar
nemend voorzitter van de sub-com-
missie uit de Senaat, heeft nu al twee
keer gezinspeeld op de mogelijke rol
die president Nixon zelf in deze af
faire heeft gespeeld. Verleden week
donderdag zei Symington, nadat de
commissie CIA-chef Richard Helms
had gehoord, dat hij het moeilijk
vond te geloven dat president Nixon
niets geweten zou hebben van de
pogingen de affaire in de doofpot te
stoppen.
DE SUB-COMMISSIE uit het Huis
van Afgevaardigden beschikt nu over
getuigenissen van CIA-functionaris-
sen dat de CIA, ook nadat deze de
Witte-Huisspion Howard Hunt be
hulpzaam was geweest met het ver-
Johannessen had al teerder verklaard
dat alle onderhandelingen met Londen
over het conflict uitgesloten zouden zijn
als zich schepen van de Britse marine
binnen de 50-mijlszone zouden ophou
den. De IJslandse kustwacht heeft een
„invasie’ van fregatten en vissersboten
uit Engeland in de zone geconstateerd.
In Reykjavik was men van mening
dat zaterdag de trawlerkapiteins niet
meer gehoorzaamden aan opdrachten
van de reders om de door Ijsland verbo
den verklaarde visgronden zonder be
scherming binnen te varen. Overigens is
gemeld dat de vangsten in de IJslandse
wateren op het ogenblik bijzonder pover
zijn.
Volledig overschaduwd door de Se
naatscommissie van senator Sam Er
vin hebben de afgelopen week nog
twee andere commissies zich bezigge
houden met het schandaal en beide
concentreerden zich op de CIA.
WAAR DE bedreiging voor presi
dent Nixon tot nog toe volgehouden
onwetendheid van al deze manipula
ties optreedt, is in een aantal memo
randa die door generaal Vernon Wal
ters, onderdirecteur van de CIA, bij
de Senaatscommissie zijn ingediend.
I8TANBOEL. Vandaag is het in de
Griekse wereld de naamdag van Kon-
standinos en de oude politieke leiders
hebben de bevolking opgeroepen de
vlaggen uit te steken, omdat zowel de
koning als oud-premler Karamanlis, die
onlangs zo’n spectaculaire verklaring te
gen het regime aflegde deze voornaam
dragen.
HAVANNA (AFP, Reuter en UPI)
Het vorige week vrijdag op een bin
nenlandse vlucht gekaapte Venezolaanse
passagiersvliegtuig is gisteren op de
luchthaven José Marti bij Havanna op
Cuba aangekomen. De 37 passagiers en 5
bemanningsleden hebben het kapings-
avontuur overleefd.
strekken van vervalste identiteitspa
pieren en inbrekerswerktuigen in het
kantoor van de psychiater van Daniel
Ellsberg, Hunt geheime documenten
heeft toegespeeld. Dit zou gebeurd
zijn ondanks het verbod van de toen
malige CIA-topfunctionarissen Ri
chard Helms (de huidige ambassadeur
in Iran) en generaal Richard Cush
man.
WELLINGTON. (Reuter) De be
manning van de „Fri”, het schip dat ais
moederschip dienst zal doen voor alle
andere schepen die naar het gebied va
ren waar Frankrijk van plan is kern
proeven te nemen, is bereid zich aan
radio-actieve straling bloot te stellen die
de dood kan veroorzaken.
Deze foto werd
even ten noorden
van Saigon
genomen. Een
Vietnameesje, al
zo lang als het
kan lopen
kreupel, blijkt
hevig
geïnteresseerd in
een stapel
militaire
uitrusting
stukken, door
soldaten
neergelegd
tijdens een korte
rust.
Het is bekend dat Richard Helms,
voor zijn vertrek naar Iran als am
bassadeur, een gesprek had met pre
sident Nixon. Voor de Senaatscom
missie beriep hij zich op het „bevoor
rechte communicatieprincipe” en wei
gerde iets over dat gesprek los te
laten. Maar Symingtons somber afge
legde verklaring doet vermoeden dat
de Senaatssubcommissie over bewij
zen beschikt die inderdaad belastend
kunnen zijn voor de president.
Het onderzoek naar de Watergate
affaire van de Senaat wórden morgen
hervat. Kort nadat spion James
McCord vrijdag vertelde dat het
voormalige Witte Huis-staflid Jack
Calfield hem namens de president
amnestie had aangeboden als hij er
het zwijgen toe deed, gaf Calfield
zelf een verklaring uit. Daarin stelde
hij dat de ontmoetingen met McCord
inderdaad hadden plaatsgevonden,
maar dat hij Nixon nooit bij name
had genoemd. Verwacht wordt dat
ook Calfield morgen zal worden ge
hoord.
Inmiddels heeft de ex-minister van
Justitie, John Mitchell, tijdens een
telefoongesprek dat zijn vrouw Mar
tha met een journaliste voerde beves
tigd, dat hij niet van plan is zich te
laten gebruiken als slachtoffer.
In deze documenten worden be
sprekingen beschreven tussen topfi
guren van het Witte Huis en CIA-
directeuren Helms en Walters. De
bijeenkomsten vonden al enkele we
ken na de Watergate-inbraak in juni
1972 plaats.
Uit het Huis van Afgevaardigden
was dat een sub-commissie voor de
strijdkrachten, met als bijzondere
specialiteit de inlichtingendiensten,
onder leiding van voorzitter Lucien
Nedzi, een Democraat uit Michigan.
De ander was een sub-commissie van
de Senaat die adviseert over toe te
kennen fondsen voor inlichtingen
diensten, onder leiding van senator
John McCleggan, een Democraat uit
Arkansas.
Ze konden niet zeggen of dit een
eenzijdige troepenvermindering zal zijn
of dat het hier zal gaan om een troepen
vermindering in het kader van de be
sprekingen in Wenen over evenwichtige
troepenreducties bij Oost en West. De
persconferentie werd geleid door de Brit
sir John Peel, de voorzitter van de
NAVO-,, Assemblee”.
Senator Edward Kennedy zei op die
persconferentie dat de Amerikanen „al
te vaak de nadruk leggen op de voorde
len die de Atlantische alliantie voor
Europa heeft opgeleverd. Ze vergeten
daarbij de winsten te noemen die de
Amerikanen er uitgehaald hebben”.
Kennedy pleitte voor snelle, beweeglijke
en strijdvaardige conventionele gealli
eerde strijdkrachten als afweermiddel te
gen eventuele Russische agressie.
Over Vietnam zei Kennedy dat er in
tien jaar tijds 55.000 jonge Amerikanen
zijn gestorven en meer dan 150 miljard
dollar zijn uitgegeven voor een conflict
dat van heel wat minder betekenis voor
de Verenigde Staten was dan andere
binnen- en buitenlandse'’problemen die
werdén verwaarloosd. Irr' die tien jaar
hebben we heel wat kansen onbenut
gelaten die heel wat belangrijker voor
onze veiligheid zijn dan de strijd in
Indo-China, aldus Kennedy.
Meegedeeld werd ook dat een meer
derheid van de commissie voor „Opvoe
ding en Cultuur” van de Assemblee zich
voorstander getoond heeft van financiële
steun van de NAVO-landen aan de radio
zenders „Free Europe” en „Liberty”.
Maar dat geld zou dan uitsluitend aan
„onderzoekswerk” besteed moeten wor
den.
Senator Tunney zei ervan overtuigd te
zijn dat het Amerikaanse Congres een
vermindering van de Amerikaanse troe
pen in het buitenland zal eisen. Er valt
volgens hem nog niet te zeggen of die
eis betrekking zal hebben op Spanje en
het Verre Oosten, aldus Tunney.
EEN DAG LATER, na nieuwe ver
horen en na de ontvangst van de
memoranda, zei Symington: „Het is
nu zelfs nog moeilijker om voor te
stellen dat de president er niets van
af geweten heeft.’
De drie kapers hebben zich zonder
verzet aan de Cubaanse politie overgege
ven zonder dat zij hun doel de vrij
lating van 79 politieke gevangenen in
hun land hadden bereikt.
Het vliegtuig, een Convair van de Vene
zolaanse luchtvaartmaatschappij Aven-
sa, werd gekaapt tijdens een vlucht van
Valera naar de hoofdstad Caracas. De
kapers behoren tot de linkse guerrilla
groep „Punta Cero -Bandera Negra”
(nulpunt-zwarte vlag). Ze noemden zich
de „brigade van de helden van Victoria”
naar een plaatsje ten zuiden van Cara
cas, waar een jaar geleden vier leden
van hun organisatie in een gevecht met
een legereenheid om het leven kwamen.
De kapers dwongen de piloot van de
Convair naar Curacao te vliegen, waar
werd bij getankt voor een vlucht naar
Panamastad. Vandaar ging de tocht naar
Merida in het zuiden van Mexico en
vervolgens naar Mexico-stad. De kapers
dreigden het toestel met bemanning en
passagiers in de lucht te laten vliegen
als de politieke gevangenen niet onmid
dellijk in vrijheid werden gesteld. De rege
ting in Caracas weigerde echter met de
drie guerrillastrijders te onderhandelen.
De Mexicaanse regering stelde de kapers
voor de keus: politiek asiel in ruil voor
de vrijlating van de passagiers en be
manning of brandstof en levensmiddelen
voor een vlucht naar Cuba. De kapers
kozen het laatste.
Een hoge functionaris van de Mexi
caanse politie maakte de vlucht naar
Havanna mee omdat de kapers bang
waren dat de Convair onderweg zou
worden onderschept door vliegtuigen
Het land zal dus ongetwijfeld in een
vlaggenzee zijn herschapen mede omdat
hst regime zich van deze feestdag die
nog altijd officieel nationale feestdag is,
niet kan distantiëren. Vice-koning Papa
dopoulos woont zelfs persoonlijk het Te
Deum bij dat in de Atheense Metropool-
kerk ter ere van het staatshoofd wordt
gehouden en dat is vermoedelijk mede
bedoeld om de oppositie wind uit de
zeilen of liever de vlaggen te nemen
want oprecht respect voor koning Kon-
stantijn, wiens beeltenis dezer dagen uit
de munststukken van twintig drachmen
verdween, valt bij het regime ver te
zoeken.
Aartsbisschop Hieronymos, die de ko
ning (wiens hofprediker hij is geweest)
in 1967 zo schromelijk heeft verraden,
zal de mis opdragen zoals hij het gister
avond al deed in de kerk van de
Heilige Konstantinos in Athene. Deze
kerkvorst staat overigens de laatste da
gen meer in de aandacht dan de staats-
vorst. Hij voert een gevecht op leven en
dood voor zijn troon waarvan hij enige
maanden geleden „om gezondheidsrede
nen” afstand deed.
Hij wil die troon nu weer in alle
luister bestijgen omdat zijn gezondheid
intussen zou zijn verbeterd. Hieronymos
was door een synode van tien bisschop
pen gekozen van wie nog maar drie de
door het regime aangestelde kerkvorst
gunstig zijn gezind. Deze synode heeft
zich op haar laatste zitting uitdrukkelijk
het recht voorbehouden terug te komen
op de kwestie van Hieronymos’ eerdere
ontslagaanvrage.
die in Israel veel succes oogsten. De Is
raëlische pers en radio hebben telefoon
tjes gekregen van mensen, die willen
weten hoe men zijn uitzendingen kan
ontvangen. Op de foto: De kapitein van
de „vredespiraat" (een omgebouwde
Nederlandse kustvaarder).
De Israëliër Abie Nathan, die zich drie
jaren heeft ingespannen voor de ver
werkelijking van zijn droom, de aan
koop van een schip waarvandaan hij
vredesboodschappen naar Israel en de
Arabische landen kan uitzenden, is eind
vorige week met uitzendingen begonnen,
KIEV Prinses Beatrix en prins
Claus hebben gisterochtend in Kiev een
uur lang de dienst meegemaakt in de
Russisch-orthodoxe kerk bij de metropo
liet Filaret van de Oekraïne. Ze onder
vonden veel belangstelling van de hon
derden kerkgangers, meest oude vrou
wen met hoofddoekjes op, die, zoals
gebruikelijk, de gehele dienst bleven
staan.
De prinses kreeg een grote met wit
katoen beklede zetel op het koor. De
liturgie was kleurrijk en indrukwek
kend. De priesters in de goudgele gewa
den zongen alle tekst in het oud-Rus-
sisch. Ook een koor verleende medewer
king aan de dienst.
In Kiev, in grootte de derde stad van
de Sovjet-Unie en de hoofdstad van de
Oekraïne, hebben prinses Beatrix en
prins Claus nog een driekamerflat be
zocht, het oude klooster met zijn gouden
koepels, het museum „De Goudkelder”
met kostbare schatten als sieraden en
munten, en de catacomben onder het
klooster met de mummies van monniken
en van rijke inwoners van het oude
Kiev.
Britse vliegtuigen hebben regelmatig
van Keflavik gebruikgemaakt, zowel als
basis voor NAVO-patrouillevluchten als
voor tussenlandingen van militaire
vliegtuigen die naar Noord-Amerika
vliegen.
De Verenigde Staten hebben in Kefla
vik de beschikking over een permanent
NAVO-squadron.
Mevrouw Mitchell verklaarde eer
der dat haar man alleen maar verwe
ten kon worden dat hij probeerde
president Nixon in bescherming te
nemen, maar dat de president in
wezen van alles op de hoogte is
geweest.
Beide sub-commissies hebben naar
aanleiding van deze onthullingen het
verschijnen als getuige gevraagd van
Nixons ex-assistenten John Ehrlich-
man, Bob Haldeman; Witte Huis
advocaat John Dean en diens as
sistent David Young. In de ver
horen over de rol van de CIA
hebben verscheidene getuigen tot nog
toe verklaard hoe groot de druk was
die door het Witte Huis werd uitge
oefend om in de eerste plaats te voor
komen dat de binnenlandse veilig
heidsdienst (FBI) het onderzoek naar
de Watergate-inbraak zou voortzetten
.^L
<W»
ff
Si
X'X'
s>"-
