OUDE PRENTEN - NIEUW GEDRUKT
HANS ACHTERHUIS TEKENT
UITGESTELDE REVOLUTIE
GESCHIEDENIS EN WERKING VAN
DRUGS IN BOEIEND VERSLAG
MAGISCHE TIPS
FLASH OF DE
VAN NOUD
GROTE TRIP
DRUGS EN DE
Frank Arnau
van
SAMENLEVING
I
„Drugs-Regenboogdromen"
Apenstreken
Wl'l
l
I
ethiek der politiek
Theorie
en
4
lil J
fl
Geen stemadvies
Sprookjestuinen
Gortdroog
Eén vonk
„Het zoeken naar gewin is geen waardige bezigheid voor de mens.
Wanneer wij alleen vechten voor een verhoging van het levenspeil
dan interesseert de revolutie me niet”. Deze uitspraak van de Cu-
baans-Argentijnse guerilla-strijder Che Guevara sluit nauw aan bij
het volgende citaat: „De waarheid van Marx’ uitspraak „het proleta
riaat heeft meer behoefte aan zijn zelfbewustzijn, zijn moed en zijn
onafhankelijkheid dan aan zijn dagelijks brood”, wordt in onze tijd
herontdekt; de sinds zijn tijd uitgestelde revolutie zal een morele in
houd hebben of zij zal niet plaatsvinden”.
les over drugs meedeelt. Het
heet eenvoudig „Drugs” met als
ondertitel „Regenboogdromen”
en het is bijzonder mooi, zeer rijk
geïllustreerd, uitgegeven bij
Nijgh en Van Ditmar in Den
Haag in een goede vertaling van
T. Buytenhuys.
„Scheidenen nu?"
DRUGS: ze hebben de mens
heid altijd geboeid, vanaf hun
vroegste ontstaan. Misschien
heeft de mens zijn drang naar
roes-middelen wel evolutionair
uit het pre-menselijke stadium
overgeërfd. In veel godsdiensten
zijn drugs gebruikt om via een
roes tot „openbaringen” te ko
men, tot minder aardse bewust
zijnstoestanden. Als pijnstillers
zijn ze even oeroud. Er zijn oor
logen om gevoerd, zelfs méé ge
voerd om prestaties van militai
ren op te jutten. De drugs en
het zijn er vele hebben alzo
een opwindende geschiedenis
achter de rug, waarvan de spo
ren overal zichtbaar zijn. Het
was meestal een geschiedenis, die
zich in stilte afspeelde, de laatste
decennia echter zijn de proble
men met drugs van wereldom
vattende betekenis geworden.
Het is Frank Arnau, de bekende
schrijver van misdaadromans, die
in een boeiend verslag van al-
H I
flOS> i
Hf f
■1
•Ji;
dictoriaal
het
hun
HEIN STEEHOUWER
A. WILLINCK
?n.
Verslaafden aan LSD die zichzelf injec
teren.
sau
HEIN STEEHOUWER
H.S.
van door
bijdragen
een selectie
„het publiek”
(verhaaltjes,
„Een vonk kan een steppebrand
doen ontstaan” schreef Mao in 1930
in een brief, waarin hij de guerrilla-
taktiek uitwerkte:
Rukt de vijand op, dan trekken
wij ons terug
„Apenstreken” onder redactie van
dr. A. Scheyigronid, dr. J. van Hooff
en H. Arends, uitgeverij Bigot en Van
Rossum.
MAGIE IS NET ZO’N onbepaal
baar begrip als „het occulte” of „het
esoterische”. Het heeft met allebei
wat te maken, maar je kunt er naar
eigen verkiezing van alles bij halen
of in stoppen. Dat doet Noud van den
Eerenbeemt dan ook in zijn „Magie
het stichtelijk en vermakelijk to
verboek voor iedereen”, een van die
hippe uitgaven van Bert Bakker in
Den Haag.
An ja van der Wal vertaalde en
bewerkte het boekje in prettig lees
baar Nederlands, op het juridische
gedeelte na dat voor rekening kwam
van mr. W. de Kondng-Bey. Voorts
veel adressen van instanties, organi
saties en verenigingen die praktische
hulp kunnen bieden aan de vrouw
die voor een echtscheiding komt te
staan.
WAT ZIJN DRUGS? Dat behoor je
je eerst af te vragen bij lezing van
een boek als dit. Neem je het ruim,
dan vallen geneesmiddelen als libri
um en valium en tal van „zenuwstil-
lende” medicijnen evenzeer onder die
benaming als bijvoorbeeld cocaïne en
heroïne, ook al jkt hun werking
minder opzienbarend en desastreus.
Als je echter mag concluderen tot de
zogenaamde „steppingstone” theorie,
d.w.z. dat mild-werkende middelen
via verslaving tot gevaarlijke midde
len voeren, dan is praktisch alles
funest. Wellicht zijn dan de zenuw-
stillers nog gevaarlijker dan bijvoor
beeld LSD, omdat men er niet voor
wordt gewaarschuwd en op grond
van het medisch gezag worden aan
vaard.
Frank Arnau heeft een veilige weg
gekozen, door zich te beperken tot de
He tboek is ontstaan uit een serie
geluidsbanden, die ‘de Franse auteur
Charles Duchaussois zelf heeft „inge
sproken” na een. ontwenningskuur.
Het vernaai maakt dan ‘bok een zeer
authentieke indruk.
Tot die laatste soort bekentenis-
verhalen moet men „Flash, of de
grote trip” rekenen van Charles Du
chaussois, een lijvig boek van J. H.
Gottmer in Haarlem, vertaald door
Louis Ferron. Het is een goede
vertaling, met begrip voor het jargon
en de drugscène.
ZE ZIJN AL NIET zeldzaam meer,
boeken waarin mensen vertellen over
hun ervaringen met drugs. Behalve
Huxley als beroemd voorbeeld, is er
het psychiatrische verslag van Con
stance Newland. Ziet men hun be
schrijvingen als wetenschappelijk, la
ter kwamen er andere getuigenissen-
soms in de vorm van een bekente
nisroman van figuren als Jack Ke
rouac en Brigitte Axel. Soms werd
daarin het gebruik van drugs gepre
zen, soms ook verfoeid.
DAT GELDT trouwens ook voor de
bundel „Artikelen over klassenstrijd,
produktie en organisatie” van Mao
Tse Toeng, samengesteld door C. Bi-
schot en uitgegeven door Van Gennep
in Amsterdam (Kritiese Bbiliotheek).
De schrijfster Angela Reed zegt in
haar voorwoord dat „sommige man
nen tijdens het lezen het gevoel kun
nen krijgen dat alle vrouwen in dit
boek onschuldig gekwetst en hul
peloos zijn en de mannen allemaal
liefdeloos, ontrouw en hard. Geen
van beide voorstellingen komt over
een met de werkelijkheid.” Een nogal
merkwaardige constatering die zij be
ter tijdens haar werk had kunnen
verdisconteren in haar manuscript.
Mobiliseer de grootst mogelijke
massa’s in de kortst mogelijke tijd.
Taktieken die worden omschreven als
„het uitwerpen van een net”.
Noud behandelt de kracht en het
gebruik van de verbeelding, magie
der getallen, het toepassen van talis
mans, amuletten en runen en geeft
les in uittreding der ziel, beheersing
van het astrale lichaam en in nog
veel meer. Een aardig boekje voor
een avondje, waarop de televisie wei
nig te bieden heeft en een allerprilst
beginnende magiër zich in gemakke
lijk te realiseren dagdromen wil ver
liezen. Hij vindt er enige grondslagen
voor verdere studie in.
Beide aanhalingen zijn afkomstig
uit Hans Achterhuis knappe analyses
in „De uitgestelde revolutie”, een uit
gave van In den Toren (Baam) in de
reeks Anthos-boeken.
Achterhuis toont met een reeks
van voorbeelden aan dat onze wester
se wereld kan worden vergeleken
met de Zuidafrikaanse apartheid.
„Evenmin, zegt hij, als het voor een
blanke in Zuid-Afrika zinvol lijkt om
over de ontwikkeling van de Bantoes-
formaties, eigenlijk in volgorde gele
zen een soort boek-in-een-boek,
zodat het hier en daar de indruk van
een platenatlas over drugs maakt, die
bijzonder veel en veelzijdige informa
tie in kort bestek levert.
de schrijver
waarna hij
avonturen op de band zette.
HOEWEL HET een tweede druk is,
wil ik hier toch wijzen op „Drugs,
middelen-mensen-samenleving”, een
pocket door drie Belgische auteurs J.
Casselman, P. de Schepper en Y.
Nuyens. Het is een uitgave van Do
Nederlandse Boekhandel te Antwer
pen en Utrecht. De drie schrijvers
doceren in de genoemde volgorde
psychiatrie, biochemie en sociologie
aan de Leuvense universiteit, drie
hoogleraren dus, die het drug-pro-
bleem met alle ernst benaderen.
Tot deze stelling komt dr. W. Luij-
pen in zijn vijftig pagina’s tellende
geschrift „Ethiek in de politiek” (uit
gegeven door Wereldvenster in
Baam). Door consequente redenerin
gen komt hij via kernachtige uitspra
ken als „schrapers onder een dictato-
riaall regime kunnen worden tot lui
aards, wier honorering neerkomt op
een subsidiëring van onbenulligheid”
tot de these dat de democratie te
verkiezen is boven andere politieke
systemen. Maar, zo besluit dr. Luij-
pen „ik geef mijn lezer geen stemad
vies”.
„HET GEBRUIK van ondemocrati
sche middelen door een revolutionai
re minderheid mag niet alleen aanlei
ding zijn om de menselijkheid van de
democratie met geweld te verdedigen,
maar moet tevens begrepen worden
als de noodzaak voor de heersende
meerderheid om haar politieke gewe
ten te onderzoeken”.
Magie definiëren is eigenlijk onmo
gelijk. Elke definitie hangt af van de
gezichtshoek, waaronder men het
verzamelwoord kan benaderen. Men
zou kunnen zeggen: „Magie is het
zoeken naar wegen om bovenzinnelij
ke vermogens te beheersen, dan wel
te ervaren”. Maar dan ben je er nog
niet, want tal van ervaringen en
„wegen tot bewustwording”, die vroe
ger tot magie en toverij werden gere
kend, zijn nu bij de wetenschap inge-
lijfd. Daar komt geen punthoed en
toverstaf meer bij te pas. Maar.er
zijn nog geheimen te ontsluieren op
de aloude wijze van de magiërs. Wie
daar nieuwsgierig naar is, kan bij
Noud terecht. Niet dat hij veel zal
leren van wat magie werkelijk ver
mag daarvoor is het boekje te dun
en te oppervlakkig .edoch, hij
vindt er handreikingen in. Handrei
kingen tot verdere studie in boeken,
die door Noud worden genoemd.
THEORETISCH KAN men veel te
weten komen over het begrip „staats
omwenteling" uit het boekje „Vor
men van revolutie” van de Fransman
Jean Baechler. Uitgave van Het
Spectrum Utrecht in de „Aula”-
reeks). Maar de wetenschappelijke
benadering zoals die hier wordt ge
presenteerd, compleet met reeksen
definities en strikte indelingen, komt
toch wel gortdroog, zo niet bloedeloos
soms op de lezer af. Een duidelijk
gemis zijn citaten uit Guevara’s dag
boek of verslagen van de Parijse
revolte van 1968, om maar wat te
noemen; het hanteren van ego-docu-
menten zoals dit volmaakt werd
toegepast door prof. Presser.
Het is het trieste verslag van een reis
naar Katmandoe, een der „drugpara-
dijzen”. De schrijver lijdt krankzin-
nigmakende ontberingen en ontmoet
de meest merkwaardige figuren, allen
op dezelfde weg naar de ondergang
in India. Het is vaak benauwend
dicht „op de huid van het leven”
geschreven, een nachtmerrie, die toch
ontnuchterend werkt en niets over
laat van de behoeft om ook eens te
gaan trippen. Er wordt te veel ge
hoopt en gewanhoopt, geleden en ge
storven in dit boek om met enig
optimisme over het gebruik van
drugs en de oneindige stroom van
jeugdigen „op weg naar Katmandoe”
te kunnen denken.
-O
Behalve vrolijke illustraties en kos
telijke inzendingen vindt men in
„Apenstreken” ook interessante bijdra
gen van natuurliefhebbers en deskun
digen ails o.a. dr. A. van Bemmel,
Bert Garthoff, prof. dr. Gijzien, dr. J.
van Hooff, René Margiono, Rein
Poortvliet en dr. Scheygrond. Zeer
leerzaam is het hoofdstuk van dr.
van Hooff: „lachen apen om
eigen streken?’ ’Ongetwijfeld een aar
dig boekje om iemand (ook en vooral
kinderen) cadeau te doen.
„erkende” drugs. Zijn boek Is in
hoofdstukken verdeeld, die ieder de
geschiedenis van een bepaald middel
behandelen. Dat zijn dan opium, has
jiesj, marihuana, morfine, cocaïne,
heroïne, mescaline en LSD. In een
naschrift wijst hij er echter op, dat
het een opzettelijke beperking is om
dat er veel meer drugs zijn en hij
waarschuwt voor overmatig gebruik
van elk tot verslaving leidend middel,
ook als het een medicijn is. Hij koos
echter zijn reeks, om niet tot het
schrijven van een encyclopedie te
moeten geraken.
In alle gevallen geeft hij de ge
schiedenis van een bepaald middel
weer. Hij behandelt van alles, want
hij is ongelofelijk goed geïnformeerd,
ook in medisch opzicht. Hij geeft
samenstellingen op van veel genees
middelen en verwijst naar een uitge
breide literatuur op dit gebied.
Om die reden zal men echter het
boek niet alleen lezen, want dan is er
wel betere vakliteratuur. Het is eer
der een goed gedocumenteerd verhaal
over het gezamenlijk avontuur van
mens en drugs. De rol van alle ge
noemde drugs in magie en godsdienst
wordt verteld, de invloed van drugs
op de literatuur, op de politieke ge
schiedenis, kortom op de cultuur.
Op die tendens heeft De Europese
Bibliotheek in Zaltbommel ingehaakt,
door een serie „prent-posters” uit te
geven, zoals ze die noemt. Het zijn
fotografische vergrote en daarna ge
drukte reprodukties van bekende
stadsgezichten uit vorige eeuwen uit
heel Nederland. Ze zijn verschenen in
ongeveer het formaat 50 x 70 cm en
op dun karton gedrukt. Er is ook een
catalogusje van verschenen met op
klein formaat alle uitgegeven prent-
posters, beelden uit bijna alle Neder
landse steden. Het zijn er 125 in
totaal. Er zijn natuurlijk ook een
paar Haarlemse prenten bij, waarvan
we er hierbij één afdrukken, een
gezicht op Haarlem vanaf het Spaar-
ne op de Sint Bavo, omstreeks 1860.
Dit type prenten is ook op paneel
geplakt te koop.
Die benadering is vooral gericht op
het gebruik van verslavende medicij
nen, pijnstillers en ook gevaarlijke
drugs in de totaliteit van de moderne
samenleving, met name de wereld
van de jeugd. Niet alleen het gebruik,
maar ook de sociologische achter
gronden worden beschreven, de neer
gang van gebruik tot verslaving, de
criminalisering, enzovoort. Voorzich
tig worden ook wegen aangegeven tot
begrip van de z.g. drugscene, betere
voorlichting en pogingen tot genezing.
Het boekje bevat uitstekende over
zichten en een uitgebreide literatuur
opgave. Het is bedoeld voor opvoe
ders, Releasewerkers en andere maat
schappelijk geïnteresseerden in het
probleem drugs en samenleving.
POSTERS IN ALLE vormen, maar
liefst heel modem, maken de laatste
jaren een enorme opgang. Nu is dat
niet zo nieuw, want onze voorvaderen
hadden ook graag prenten aan de
wand, zij het dan meestal in kleiner
formaat en achter glas. Bijna alle
grote Nederlandse beeldende kunste
naars uit vorige eeuwen hebben wel
gravures, etsen of later ook steen
drukken gemaakt. Meestal waren het
landschappen of stadsgezichten. En
tegenwoordig zijn er nogal wat lief
hebbers, die fotografisch vergroot dit
type topografische kunst aan de
wand willen hebben.
Baechlers boek, vertaald door J. K.
van den Brink, werd drie jaar gele
den geschreven, vandaar waarschijn
lijk een merkwaardige miskleun als
deze: „De felle aanklachten die sinds
kort tegen de consumptiemaatschap
pij worden gericht, lijken ons, voor
zover zij oprecht zijn, een nare fas
cistische smaak te hebben”. Maar de
auteur corrigeert zich voor zulke uit
spraken al bij voorbaat door te ver
klaren dat hij „in hert voetspoor” van
de bekende Duitse socioloog Max We
ber zoekt naar een typologie, en niet
naar dé verklarinig van revolutionaire
verschijnselen.
VEEL INFORMATIE, soms tame
lijk huilerig van toon, bevat „Schei
den. en nu?” een boekje uit de
serie Ouders van Nu boek, uitgegeven
door L. J. Veen in Wageningen.
Het is begrijpelijk dat Achterhuis
in „De uitgestelde revolutie” meerma
len een beroep doet op werkelijk
christelijk denken hij sloot zijn
theologische studie af met een pro
motie op het onderwerp Albert Ca
mus, waarna hij enige tijd bij het
werelddiaconaat van de Nederlands
Hervormde kerk werkte. Na een con
flict met de kerkleiding is hij nu
werkzaam als voorlichter over en aan
buitenlanders in Nederland.
Veel aandacht is besteed aan de
handel in drugs, de enorme invloed
van de maffia en de misdaad. Vooral
die politieke geschiedenis (denk maar
aan de opiumoorlog tussen China en
Engeland) is boeiend beschreven.
Het boek heeft bij de foto’s en
andere illustraties zeer uitvoerige in-
tans, de zogenaamde thuislanden, te
spreken die ontwikkeling is in fei
te door de structuur van de maat
schappij al van tevoren ónmogelijk
gemaakt is het voor een Eu
ropeaan mogelijk om oprecht over de
ontwikkeling van de derde wereld te
spreken”.
IN SAMENWERKING met het We
reld Natuiurfonds (afd. Nederland)
heeft de uitgeverij Bigot en Van
Rossum BV te Blaricum een speciaal
boekje over apen samengesteld. In dit
boek, opgezet door de inmiddels over
leden René Mangiono, natuurvoor-
vechter bij uitstek, is
opgenomen
ingezonden
impressies, gedichten, tekeningen over
en van apen). Een groot deel van de
opbrengst zal ten goede komen aan
de apencrèche van het WNF in het
Goenoeng Leuser reservaat op Noord-
Sumatra. Zoals in het boek ook
wordt uiteengezet worden jonge, van
het oerwoud vervreemde orang oe-
tans (er zijn er nog maar 3000 op de
wereld) in de crèche weer aan hun
natuurlijke milieu gewend.
„Wij moeten anders gaan leven”.
Dat is tenslotte de boodschap die in
dit boeiende boek „over ontwikkeling
en apartheid” wordt doorgegeven.
Verder citeren uit Achterhuis’ boek
over het hoe van die mentaliteitsver
andering is weinig zinvol. Men moet
het allemaal zelf lezen.
Praktische soms originele lessen,
deze artikelen van Mao die zich zo
uitlaat tegen „boekenwijsheid”: „Wie
een zaak niet bestudeert, heeft geen
recht van medezeggenschap”, om te
bevorderen dart men zijn ervaringen
vooral ook uit de praktijk zal halen.
Het naschrift van het boek bevat
een kort verslag van de enorme
strijd, die de ontwenningskuur voor
met zich meebracht,
zijn verschrikkelijke
IEDEREEN KENT wel enkele
voorbeelden van die verkeerd gerich
te ontwikkelingshulp: de dollars troont
naar het dictoriaal geregeerde
Zuid-Vietnam, waardoor het voor de
militaire machthebbers onder meer
mogelijk werd gemaakt honderddui
zenden democratisch denkende tegen
standers te elimineren of de miljoe-
nenvertslindende projecten van presi
dentsvrouwen om „Aziatische”
sprookjestuinen voor toeristen op te
bouwen. Het meest recente voorbeeld
is wel dat de dub van rijke landen
binnenkort gaat bekokstoven in hoe
verre de Chileense regering-Allende
aan haar financiële verplichtingen
moet voldoen. Met het mes op tafel
zou het gaan om een zo groot bedrag
dat het enige socialistische experi
ment in Zuid-Amerika hierdoor in
ernstig gevaar zou kunnen komen.
Verdeel onze troepen om de
massa’s te mobiliseren;
O
r
f
