Conclusie uit slotverklaring van Nixon en Breznjev:
Libië en Egypte bang
voor vormen van unie
Peking helpen Hanoi
Moskou
en
Volgens Dean hielp president bij „zwijgacties”
Thuiskomst
van
astronauten
9)
achtergrond
ZEVEN POLITIEKE
SUBSIDIE
PARTIJEN WILLEN
Schoolbus verongelukt
in West-Duitsland
Agent wordt vervolgd
wegens vernieling
Pindakaas soms
gevaarlijk
voor gezondheid”
DRIE MANNEN IN
ULSTER GEDOOD
DOOR EIGEN BOM
DINSDAG
3
26
19 73
JUNI
Lastige journalisten
Indo-China
Niet begrepen
Buiten schot
Rivalen
Sihanoek
Overheersing
Ziekelijke angst
de staf van het Witte
die gemotiveerd werd
„Gunstige uitwerking”
SAN CLEMENTE (Reuter en DPA). President Nixon en partijleider
Breznjev hebben gisteren in een gezamenlijk slotcommuniqué verklaard
dat hun besprekingen de vooruitzichten op het verminderen van de span
ning in Europa en elders hebben verbeterd. Inzake de kwestie van het
Midden-Oosten hebben zij blijkbaar geen overeenstemming kunnen be
reiken. De twee leiders maken in het communiqué bekend dat de lang
verwachte conferentie tussen de NAVO en het Warschau-pakt over weder
zijdse troepenvermindering in Midden-Europa op 30 oktober zullen be
ginnen.
(Van onze redacteur in Hongkong)
DEN HAAG. Een hoge partij- en regeringsdelegatie uit Noord-
Vietnam onder leiding van minister-president Pham Van Dong en
partijleider Le Duan heeft onlangs een bezoek van een week aan
China gebracht. De Noord Vietnamese delegatie kwam op uitnodiging
van het centrale comité van de Chinese communistische partij en
van de Chinese regering. Nog nooit heeft een afvaardiging uit Noord-
Vietnam zo’n grote ontvangst in China gekregen.
Vooruitgang
(Van onze redacteur in Washington)
WASHINGTON. „President Nixon was niet alleen bekend met, maar
was ook actief betrokken bij de campagne van het Witte Huis om het
gerechtelijk onderzoek naar het Watergate-schandaal te belemmeren en
zo mogelijk te blokkeren. Nixon beloofde amnestie voor Howard Hunt
het staflid van het Witte Huis dat bij de inbraak betrokken was en ver
oordeeld werd als Hunt zou blijven zwijgen. Hoewel Nixon op 21 maart
gewaarschuwd werd dat hij door „de kanker van Watergat” aangetast
zou kunnen worden wanneer de feiten niet meteen openbaar werden ge
maakt, besloot de president de doofpotcampagne voort te zetten.”
Manipulaties
„Mijlpaal”
Alle topfiguren
Geen akkoord over het Midden-Oosten
(Van onze redacteur in Jeruzalem)
expansieterrein
I
I
Beide leiders
andere landen,
een verbod op
wapens.
zullen zich, samen met
blijven inspannen voor
gebruik van chemische
Veertien andere schoolkinderen wer
den gewond, onder wie enkele ernstig.
De kinderen werden per helicopter naar
het ziekenhuis in Ulm overgebracht.
De bus die vol was met kinderen van
negen tot zestien jaar, bracht hen voor
hun middagmaal naar huis.
Dit vertelde John Dean gisteren voor
de Watergate-commissie van de senaat.
„Het is mijn oprechte mening dat hoe
wel de president erbij betrokken was,
hij zich niet de gevolgen ervan reali
seerde”, zei Dean, „en ik denk dat wan
neer de feiten bekend zijn, het de presi
dent hopelijk vergeven zal worden.”
De directeur van een liberale landelij
ke organisatie die op de bres staat voor
de burgerrechten (de American Civil
Liberties Union), Charles Morgan, zei
Witte Huis tot het laatst toe had gepro
beerd het in elkaar stortende kaarten
huis van leugens en onwaarheden over
eind te houden. Uitvoerige vergaderingen
van de topfiguren werden belegd om
voor iedere nieuwe onthulling in de pers
een passende strategie te ontwikkelen.
AMSTERDAM Tegen een 32-jarige
Amsterdamse politie-agent zal wegens
verdenking van het opzettelijk veroorza
ken van schade aan de auto van een 30-
jarige Surinamer een strafvervolging
worden ingesteld terzake van zaakbe-
schadiging.
Dit heeft de Amsterdamse officier van
justitie, mr. G. H. van Everdingen, gis
termiddag meegedeeld. De agent, die be
hoort tot het uniformpersoneel van het
bureau Pieter Aertzstraat, is intussen
door de korpsleiding geschorst. De agent
zou water in tank en oliecarter hebben
gespoten.
Het lijkt de voorzitters redelijk, dat
alle in de Tweede Kamer vertegenwoor
digde partijen van de eventuele subsidie
regeling profiteren.
In hun brief, waarvan een afschrift
verzonden is naar premier Den Uyl en
minister Van Doorn van CRM, hebben
de voorzitters er op gewezen, dat de
politieke partijen de laatste tientallen
jaren een heel duidelijke ontwikkeling
hebben doorgemaakt. In de eerste na
oorlogse jaren fungeerden zij nog over
wegend of uitsluitend als kiesvereniging,
waarvan de taak hoofdzakelijk bestond
uit het verzorgen van de kandidaatstel
ling voor de vertegenwoordigende licha
men.
Dean zei dat hij gehoopt had dat de
president een volledig onderzoek zou
laten instellen, maar dat in de daarop
volgende dagen bleek dat Nixon ver
moedelijk onder invloed van Haldeman
en Ehrlichman besloot de doofpotcam-
pagne tot het laatst toe voort te zetten.
John Dean gaf een dramatisch verslag
van een van de talloze gesprekken met
de president een gesprek waarvan
Dean vermoedde dat het door de presi
dent op de band werd vastgelegd om
zijn „onschuld” te kunnen bewijzen
war-bij Nixon aan het einde van het
overleg naar een hoek van de kamer
was gelopen en daarop bijna onhoorbare
toon had gezegd: „Het was misschien
niet zo slim om met Colson (een staflid)
over amnestie voor Hunt te praten.”
Dean had daarop niet geantwoord.
Maar het onthullendste was Deans
getuigenis dat president Nixon, nadat hij
op 21 maart volledig door Dean werd
ingelicht en werd aangeraden het schan
daal, ongeacht de gevolgen, volledig in
de openbaarheid te brengen, niet scheen
te begrijpen, wat ook de gevolgen voor
hem zelf (Nixon) zouden kunnen zijn.
Nixon heeft een uitnodiging voor een
tegenbezoek volgend jaar aanvaard.
Nixon en Breznjev nodigen andere lan
den uit, deel te nemen aan beperking
van de bewapeningslast en het bereiken
van overeenkomsten in die zin. Waar
schijnlijk dachten zij hierbij aan China,
dat aan een eigen kernmacht werkt en
niet aan ontwapeningsbesprekingen wil
deelnemen.
Dean bevestigde veel van al bekende
feiten: dat het toen waarnemend hoofd
van de binnenlandse veiligheidsdienst,
Patrick Gray, inderdaad geheime stuk
ken vernietigde (waaronder de door Ho
ward Hunt vervalste telegrammen van
het ministerie van Buitenlandse Zaken,
die hadden moeten aantonen dat presi
dent Kennedy de toenmalige president
Diem van Zuid-Vietnam moedwillig om
het leven liet brengen); dat de plannen
voor de inbraak bij de Democraten aan
de toenmalige minister van Justitie, Mit
chell, werden voorgelegd; dat president
Nixon Dean complimenteerde toen de
dagvaardingen in de inbraakzaak alleen
de namen van de inbrekers bevatten;
dat Nixon Dean vroeg om een lijst van
journalisten die „lastig” waren geweest
in de Watergate-zaak, zodat hun later
het leven zuur gemaakt zou kunnen
worden; en dat Nixon opdracht gaf de
belastingdienst in te schakelen om op
drachten van het Witte Huis uit te
voeren.
De Syriërs zijn als derde federatie-
land helemaal buiten schot gebleven.
Zij herinneren zich nog de traumatische
ervaring van de Verenigde Arabische
Republiek, de vereniging van Syrië en
Egypte die van 1958 tot 1961 duurde en
die Syrië als een Egyptische overmeeste
ring heeft ervaren.
WANGEN (AP). Een schoolbus, die
werd bestuur^ door een 66-jarige chauf
feur is gisteren bij een onbewaakte
overweg in het Westduitse Wangen door
een dieseilocomotief gegrepen. Zeven
personen, waaronder vijf kinderen en de
chauffeur kwam hierbij volgens de poli
tie om het leven.
De zeventien bladzijden tellende ver
klaring zegt dat „Amerika en de Sovjet
unie grote betekenis toekennen aan de
onderhandelingen over een wederzijdse
troepen- en bewapeningsvermindering
en de daarmee gepaard gaande maatre
gelen in Midden-Europa”.
DEN HAAG. Pindakaas kan ge
vaarlijk voor de gezondheid zijn, zegt
de Stichting Vergelijkend Warenon
derzoek naar aanleiding van een on
derzoek, waarbij zestien merken pin
dakaas en een merkloze soort werden
getest.
Het blijkt voor te komen dat pin
dakaas ongezonde stoffen bevat, zoals
aflatoxine. Dit is een stof, die afge
scheiden wordt door een schimmel.
De schimmel komt vooral voor als
pinda’s bij warmte en te hoge voch
tigheid zijn bewaard. Uit het onder
zoek is gebleken dat niet alle pinda
kaasfabrikanten evenveel moeite doen
aflatoxine uit hun pindakaas te we
ren.
De pindakaas van Albert Heijn en
Calvé kwamen kwalitatief het best
uit de bus.
DEN HAAG. De voorzitters van
ARP, CHU, DS’70, KVP, PPR, PSP en
PVDA hebben minister De Gaay Fort
man van Binnenlandse Zaken verzocht
over te gaan tot het subsidiëren van
vormings- en opleidingsactiviteiten van
politieke partijen.
Nixon en Breznjev stellen tenslotte
vast dat hun „zeer waardevolle gesprek
ken” op het hoogste niveau „gunstige
uitwerking op de internationale betrek
kingen” zullen hebben.
Het Russisch-Amerikaanse handelsvo-
lume zal de komende drie jaar een
bedrag van „twee tot drie miljard dol
lar” bereiken. Over de in het congres fel
bestreden meestbegunstigingsclausule
wordt niet gesproken, wel over mogelij
ke levering van Siberisch aardgas. Nixon
heeft daarbij te kennen gegeven dat hij
Amerikaanse firma’s wil aanmoedigen.
Beide partijen willen naar een „duur
zame basis” voor hun wederzijdse han
del streven.
komst van 27 januari, alsmede de rege
ling in Laos, kunnen de weg openen tot
duurzame vrede in Indo-China”. Beiden
vragen deze overeenkomsten strikt in
acht te nemen. Zij leggen er de nadruk
op dat de strijd in Cambodja spoedig
moet worden beëindigd en dat de volken
van Indo-China vrijgelaten moeten wor
den in het bepalen van hun eigen poli
tieke toekomst, zonder inmenging van
buiten.
Nu de eerste september nadert, en het
afgelopen jaar niets is gebeurd dat de
vereniging zou moeten tegenhouden, zijn
Sadat en Gadhaffi koortsachtig aan het
beraadslagen over eenl unie, waar ze
beiden bijzonder bang' voor zijn. Aan
beide kanten bestaat de vrees dat de
ander een overheersende rol zal gaan
spelen.
heersing. Ook de Chinezen hebben
van hun kant geen al te beste erva
ringen met de Vietnamezen gehad.
Wantrouwen bestaat aan beide kan
ten en wordt niet verhuld door aller
lei verklaringen over de enge banden
tussen beide volken.
Het is niet in het belang van China
dat Noord-Vietnam zijn invloed over
geheel Indo-China uitbreidt, omdat
dan de mogelijkheid bestaat dat de
Sovjet-Unie eens een dominerende
rol in dit gebied gaat spelen.
TEL AVIV. Na het bezoek van de
Egyptische president Sadat aan Libië is
nu de Libische president Gadhaffi in
Egypte op bezoek om de hereniging
tussen Libië en Egypte, die 1 september
van kracht zal worden, te bespreken.
Vorig jaar werd tot deze hereniging
besloten in het kader van de federatie
tussen Egypte, Syrië en Libië.
Eenheid is in de Arabische wereld,
zeker op papier, het hoogste ideaal, en
daarom deden de Egyptische en Libische
leiders vorig jaar erg enthousiast over
het unieplan van de beide landen. Maar
omdat het in de praktijk minder roos
kleurig is, en geen van beiden de vereni
ging écht wil, werd vorig jaar besloten
die vereniging één jaar uit te stellen, tot
september 1973. Dit onder het motto:
een jaar is een lange tijd en dan zien
we wel weer verder.
BELFAST (AP) Drie guerrillastrij
ders die een bomaanslag zouden uitvoe
ren zijn gisteren in Noord-Ierland ge
dood toen hun auto ontplofte.
Volgens de politie gebeurde het inci
dent in een buitenwijk van Omagh, in
het midden van Noord-Ierland. Volgens
een woordvoerder was de wagen op weg
naar het centrum van de stad toen deze
ontplofte. Er was geen andere auto bij
het ongeval betrokken.
Zeer tevreden zijn zij over beëindiging
van de Vietnamese oorlog. „De overeen-
„Nixon remde onderzoek
De astronauten van het ruimtestation
Skylab zijn weer herenigd met hun
echtgenotes. De foto links toont com
mandant Charles Conrad bij de begroe
ting van zijn vrouw. Op de rechtse foto
de „thuiskomst” van ruimtevaarder Joe
Kerwin. De missie van de mannen in
Skylab heeft 22 dagen geduurd.
Volgens experts was de ontploffing
veroorzaakt door ongeveer 20 kilo
springstoffen. De drie slachtoffers waren
allen mannen.
Blijkbaar om de Noordvietnamese
gasten niet te ergeren, werd in het
communiqué met geen woord mel
ding gemaakt van de Sovjet-Unie.
Maar ook in Vredestijd zullen China
en de Sovjet-Unie rivalen in Noord-
Vietnam blijven. Bij de wederopbouw
van het land zullen ze ook met
elkaar concurreren. De volksrepu
bliek China heeft Noord-Vietnam
voor 1974 omvangrijke economische
en militaire hulp toegezegd. De
Noordvietnamezen zullen hun handi
ge evenwichtskunst tussen Moskou en
Peking in de toekomst ongetwijfeld
voortzetten.
China is een machtig buurland
waarmee vriendschappelijke betrek
kingen moeten worden gehandhaaft
en de Noordvietnamese geschiedenis
is ’n voortdurende worsteling geweest
om te ontkomen aan Chinese over-
Besluiten van deze conferentie moeten
„wederzijds aannemelijk” zijn en berus
ten op de „basis van onverminderde
veiligheid” van alle deelnemers. De Wes
telijke aanduiding „wederzijdse en even
wichtige troepenvermindering” wordt
niet gebruikt en ook ontbreekt het
woord „evenwichtige” in de verklaring.
Het communiqué zegt verder dat de
topconferentie die een week heeft ge
duurd, aanmerkelijke vooruitgang bij
het oplossen van wereldproblemen te
zien geeft, behalve in het Midden-Oos
ten. „Elk der partijen heeft zijn stand
punt inzake dit vraagstuk uiteengezet”.
Dat is de gebruikelijke diplomatieke taal
voor het voortduren van een politiek
meningsverschil.
Sinds de Chinese reis van president
Nixon waren er duidelijk spanningen
tussen Hanoi en Peking. Noord-Viet
nam heeft er nooit een geheim van
gemaakt dat het wantrouwend stond
tegenover de Chinees-Amerikaanse
ontspanning. De Sovjet-Unie heeft
geprobeerd uit deze situatie munt te
slaan en haar positie in de Noordviet
namese hoofdstad te versterken. Pe
king kan echter niets minder welkom
zijn dan een Noord-Vietnam in het
kielzog van Moskou, omdat China
dan ook, in de ogen van Peking
tenminste, vanuit het zuiden door de
Russen zou worden bedreigd.
Deans verklaring bevatte zoveel gege
vens en zoveel namen, dat een volledig
overzicht van de interne manipulaties
van het Witte Huis om het schandaal de
kop in te drukken, bijna alleen mogelijk
was voor deskundigen. Hij vertelde dat
in opdracht van het Witte Huis al enke
le uren nadat bekend werd dat senator
Edward Kennedy het auto-ongeluk in
Chappaquiddick had gehad waarbij het
meisje Mary Jo Kopechne om het leven
kwam, al opdracht werd gegeven om de
details ervan uit te zoeken, inclusief
gegevens over de buitenlandse reizen
van het meisje. De door het Witte
Huis betaalde ex-politie-agent deed zich
daarbij voor als een verslaggever die de
pijnlijkste vragen moest stellen
Maar indrukwekkender dan deze ge
gevens over incidenten die niets te ma
ken hadden met Watergate, maar die
de paranoïde sfeer in het Witte Huis
tekende, was de manier waarop het
Dean noemde
Huis een staf,
door een ziekelijke angst voor anti-
ooriogsdemonstraties en „een onverzadig
bare lust voor geheime inlichtingen”.
Dean stelde dat president Nixons top-
assistenten Haldeman en Ehrlichman er
op uit waren om aan te tonen, dat de
demonstraties het werk waren van com
plotten van buitenlandse regeringen en
dat zij de rapporten niet wilden geloven
die aantoonden dat daar geen sprake
van was.
Eens werd zelfs op verzoek van Hal
deman een man uit een park voor het
Witte Huis verwijderd, omdat hij een
bord met een kwetsende leus bij zich
had die vanuit het Witte Huis gelezen
kon worden. Een van Nixons stafleden
stelde toen voor een paar „sterke jon
gens” in te schakelen om de man uit te
schakelen, maar hij werd ten slotte door
politiebemiddeling naar een minder op
zichtige plaats gebracht. Dean vertelde
dat wanneer de president het land be
reisde, grote voorzorgsmaatregelen wer
den genomen om ervoor te zorgen dat
hij de demonstranten niet kon zien en
horen en dat de president eens veront
waardigd was geweest toen dit niet luk
te.
Om deze reden wordt prins Siha
noek, de uit Cambodja verjaagde
neutralistische leider, door Peking
ondersteund. In het gemeenschappe
lijk communiqué dat China en
Noord-Vietnam in Peking uitgaven,
worden daarom Laos en Cambodja
ook niet genoemd.
In het communiqué van beide rege
ringen heet het: „Ze drukken hun
vaste overtuiging uit dat het Laoti-
aanse volk alle moeilijkheden en hin
dernissen zal overwinnen om de nati
onale eenheid te herstellen en een
vreedzaam, onafhankelijk, neutraal.
Het communiqué weerspiegelt de
geestdriftige verklaringen die de presi
dent en de partijleider over hun bespre
kingen al hebben afgelegd. Het „centrale
punt” was de versterking van de inter
nationale vrede. De leiders zeggen toe te
zullen werken voor het welslagen van
de conferentie voor Europese veiligheid
die in juli in Helsinki begint.
Deze conferentie „moet zo snel moge
lijk met succes worden beëindigd”,
waarbij beide leiders de mogelijkheid
zien van een „slotconferentie op het
hoogste niveau”.
De „verhindering van atoomoorlogen”
wordt als een „historische mijlpaal”
voorgesteld. De vooruitzichten op een
duurzaam ontwapeningsakkoord worden
„gunstig” genoemd.
Te gelegener tijd kan een „wereldont-
wapeningsconferentie een rol spelen”, al
dus het communiqué.
Beide staatslieden zeggen tevreden te
zijn over de overeenkomsten tussen Oost
en West die de laatste jaren gesloten
zijn, vooral die tussen de Sovjet-Unie en
West-Duitsland en de overeenkomst van
1971 waarmee de Berlijnse crisis werd
opgelost. Toetreding van West-Duitsland
en de DDR tot de VN wordt door beiden
toegejuicht.
daft hij er niet meer aan twijfelde dat
president Nixon nog vóór het eind van
dit jaar afgezet zal worden.
De getuigenis van Dean nam de hele
dag in beslag. Hij las een verklaring
voor van 245 pagina’s, waaruit duidelijk
werd dat het Witte Huis en alle topfigu
ren van de herverkiezingscommissie be
trokken waren bij een massale poging
om te voorkomen dat het Watergate-
schandaal verder zou gaan dan arresatie
van op heterdaad betrapte inbrekers.
Tot deze pogingen behoorden het
beïnvloeden van de rechters, officieren
van justitie, het ministerie van Justitie,
de binnenlandse veiligheidsdienst, een
senaatscommissie die het schandaal al
eerder dreigde te onderzoeken, een po
ging om de buitenlandse inlichtingen
dienst erbij te betrekken, en ten slotte
ook pogingen om de huidige senaatscom
missie in het gareel te laten lopen van
het Witte Huis.
Sinds jaren wedijveren Moskou en
Peking met elkaar om invloed in
Noord-Vietnam te verwerven. Van de
De Libiërs vrezen dat de 30 miljoen
Egyptenaren, met hun hogere ontwikke
lingsplan en met hun aspiratie om zich
op te werpen als leiders van de Arabi
sche wereld, zich langzaam maar zeker
van Libië zullen meester maken. Het
olierijke, maar mensenarme (anderhalf
miljoen inwoners) Libië zou een aan
trekkelijk expansieterrein zijn voor
Egypte.
De Egyptenaren, vooral zij die geves
tigde belangen hebben, zijn daarentegen
bang dat de Libiërs met het vele geld
dat zij aan olie verdienen, Egypte zullen
opkopen en een overheersende rol zullen
spelen. Daarom is in Egypte zowel links
als rechts niet enthousiast voor het ver-
enigingsplan met een man als Gadhaffi,
die als hoogst onbetrouwbaar en onbere
kenbaar bekend staat. Vooral van linkse
kant is men bang voor de islamisering
die Gadhaffi in zijn eigen land door
voert.
democratisch, verenigd en bloeiend
Laos te bereiken”.
Over Cambodja zei het communi
qué: „Beide zijden (Noord-Vietnam
en China) geven hun volle steun aan
prins Norodom Sihanoeks vijf pun-
ten-verklaring van 23 mei 1970 en
aan het juiste standpunt dat het Na
tionale Verenigde Front en de Konink
lijke regering van de nationale unie
van Cambodja met betrekking tot de
oplossing van het Cambodjaanse
vraagstuk hebben ingenomen”.
rivaliteit tussen beide communistische
grootmachten hebben de Noordviet
namezen weer geprofiteerd: China en
de Sovjet-Unie wilden niet voor el
kaar onderdoen in de hulpverlening
aan Noord-Vietnam. In de verhou
ding Moskou-Pekii g hebben de
Noordvietnamezen nooit een stand
punt ingenomen. Hanoi heeft slechts
gepleit voor de solidariteit van de
internationale communistische bewe
ging.
