Staatssecretaris Klein kondigt studentenstop af
Turken geloven nu
ook in folteringen
Meer Russisch
Afgetreden generaal Van Rijn leed onder
ontbreken van duidelijk Defensie-beleid
aardgas naar
Amerika
Windhoos treft
Venetië
Bomaanslag op
vliegveld van
Belfast
Lï
DDDEn^
Redactie Haagse
Post boos over
benoeming
V oorlopig geen
geld meer voor
hulp buitenland
Gi
it
rtr
Geld nodig!
p
Na getuigenissen officieren
3?
Zwaktebod
i
Z Al
2
SATERDAG 30
JUNI
1973
N]
Amerikaanse Senaat
MEUBELS
Folkertsma hoofdredacteur
STUDIE
Zeker acht gewonden
TIJ
Maat nog niet vol
Verdeeldheid
Geen verbetering
NEDERLANDSCHE
MIDDENSTANDSBANK
j
tor
Sta
laa
dei
Cl
Sabotage
Tandheelkunde
(Van onze militaire medewerker)
DEN HAAG. Generaal Van Rijn, voorzitter van het Comité Ver
enigde Chefs van Staven het hoogste adviescollege van de minister van
Defensie op operationeel gebied heeft kort voor zijn pensioen zijn ont
slag aangeboden aan de koningin. Hij kan niet instemmen met verdere
bezuinigingen op onze defensie en hij is weinig ingenomen met de wijze
waarop binnen de krijgsmacht de discipline wordt gehandhaafd.
Maximum
„Foltermatras”
-
F
F
HELFT VAN KANDIDATEN
(Vai
MEDICIJNEN AFGEWEZEN
ADVERTENTIE
i
•o,
cc
16.21
uur
1.-’
(Van onze onderwijsredacteur)
DEN HAAG. Meer dan de helft
van de jongens en meisjes die dit
jaar medicijnen willen gaan stude
ren, moet afgewezen worden we
gens plaatsgebrek aan de universi-
teiten. Bij tandheelkunde ligt de
situatie nauwelijks beter. Voor dier
geneeskunde zal rond een derde van
de aanmeldingen geweigerd moeten
worden. Verwacht wordt dat het ge
volg hiervan zal zijn een run van
afgewezenen op aanverwante stu
dierichtingen zoals biologie en far
macie.
3.47
12.01
4.38
0.27
uur
uur
zo
ono
wnw
wzw
nw
z
wzw
uur
uur
uur
uur
uur
uur
Staatssecretaris dr. G- Klein van Ho
ger Onderwijs heeft in de bestaande
situatie aanleiding gezien om voor de
genoemde vier studierichtingen een nu
merus fixus (studentenstop) af te kondi
gen. Tevens zal een stop gelden voor de
pas opgerichte studie lichamelijke op
voeding.
Zijn opvolger, minister De Koster,
bleek geen verbetering. Deze minister
stelde zijn beleid afhankelijk van het
De plannen van Haex ontmoetten veel
verzet, vooral van de zijde van de Gene
rale Staf. In die kringen leefde de over
tuiging dat de personele, materiële en
financiële functies in het leger geheel
ondergeschikt waren aan de operationele
en dat er maar één baas behoorde te
zijn, de chef van de Generale Staf.
BELFAST (AFP). Op het vliegveld
van Belfast-Aldergrove is gisteren een
mijn in een auto ontploft. Er werden
daarbij zeker 8 mensen gewond. Het
voertuig was geplaatst op de afdeling
waar het vrachtvervoer wordt afgehan
deld.
Volgens het Italiaanse persbureau AN
SA werden van talloze huizen de daken
afgerukt en is een reeks woningen volle
dig verwoest. Ook talrijke bomen sneu
velden.
Het onweer heeft verder nog schade
aangericht aan het Venetiaanse Lido.
NMB
SA
ten t
Aller
kond
schol
den.
in zi.
zich i
BI
mar
ze
mas
vooi
mer
twe
lam
aut<
dan
zou
w
wnw
n
w
17.11
12.52
JM
zuil
pen
enif
D
oor:
doo
kra
’45
heb
tev
Ma:
hul
oor
de
ove
B
van
een
EE(
kan
mei
zijr
ban
Aid
opi:
Vei
ont
en
I
var
wei
tus
me
15.1
i
bor
me
de
liti
me
ooi
po:
Na
ec<
da:
vh
en
da
de<
do
ta’
ge
da
m;
bil
m
V*
fx
h
0
o
o
o
o
o
o
0.3
0
0
o
o
o
0.1
o
o
0.5
o
o
2
0
0
0
0
o
o
o
o
3
0
0
0
45
1
0
0
o
I
wzw
w
wnw
w
wnw
zw
wzw
nnw
w
w
o
ono
zw
nw
nnw
w
wnw
n
zw
o
wnw
nnw
21
22
23
23
24
19
21
22
18
23
22
32
27
22
26
23
25
25
22
21
21
27
rapport van de commissie-Van Rijcke-
vorsel. Dat kostte alleen maar tijd, want
de commissies slaagde er niet in een
ééns luidend advies uit te brengen over
de toekomst van de Nederlandse defen
sie. Toen hij tenslotte zelf zover was om
de zaak aan te pakken, was zijn beurt
voorbij en moest hij zijn zetel overgeven
aan minister Vredeling.
tastte haar gezag ernstig aan. Generaal
Van Rijn koos de zijde van Den Haag
en was daardoor niet meer in staat
vanuit zyn positie zyn collega’s tot de
orde te roepen. De gelegenheid om het
vertrouwen in de leiding te herstellen
moest hij voorbij laten gaan. Met dat
onopgeloste conflict zitten wij vandaag
de dag nog.
Harry Austin, president-directeur van
Brown en Root, heeft voor de Ameri
kaanse maatschappijen getekend. Hij
was echter niet bereikbaar voor com
mentaar. Uit eerder gepubliceerde rap
porten valt af te lezen dat het de
overeenkomst van 8 juni kan overtref
fen.
Reeds enige tijd waren er tekenen, dat
het folter-abces als „kwestie” binnen
Turkije bezig was, open te breken. Aan
leiding vormde vooral de verklaringen
van twee hoge officieren, Turhan en
Esin, die in Istanboel terechtstaan op
beschuldiging, leiding te hebben gegeven
aan een sabotage-complot waarbij zelfs
de nieuwe Bosporus-brug zou worden
opgeblazen. Beide officieren en ook
nog andere verdachten zeiden ter
afdwinging van bekentenissen te zijn
gemarteld door een speciaal daartoe af
gericht team, onder andere met elektri
sche schokkken die haaruitval zouden
hebben veroozaakt het ophangen aan
de handen en het slaan op de voetzolen.
Ook in het Turkse parlement is de
kwestie nu aan de orde gesteld. De
afgevaardigde Suphi Karaman sprak van
een „foltemetwerk dat het prestige van
de strijdkrachten ondermijnde”. Maar
volgens vice-premier Kemal Satir ging
het hier om gefabriceerde verhalen die
bedoeld waren om Turkije’s aanzien in
het buitenland te ondermijnen.
Tenneco, Texas Eastern Transmission
en Brown en Root hebben een „ontwerp
overeenkomst” ondertekend met de
Russische onderminister van Buitenland
se Handel Nicolai Osipov, aldus heeft
Tass bekendgemaakt.
Bij tandheelkunde kunnen 430 eerste
jaars worden geplaats, terwijl er ruim
700 aanmeldingen waren. Hier zullen
rond 150 plaatsen worden toegewezen
aan degenen die recht hebben op directe
plaatsing, zodat om de 280 overige stu
dieplaatsen door 550 man moet worden
geloot.
VOORUITZICHTEN VOOR MAANDAG:
Warm zomerweer.
Aantal uren zon: 7 tot 16. Minimum tempe
raturen: van ongeveer normaal tot 4 graden
boven normaal. Maximum temperaturen: 3 tot
8 graden boven normaal.
Kans op een droge periode van minstens 12
uur: 95 percent. Kans op een geheel droog et
maal: 80 percent.
Normale temperaturen tot 4 juli: Minimum
12, maximum 22 graden.
WEERRAPPORTEN
Het merkwaardige is dat de folterin
gen, waarvan Turkse instanties door
Dankert en anderen worden beschuldigd,
steeds meer gehoor vinden in Turkije.
Toplum, het officieuze weekblad van de
sociaal-democratisch georiënteerde oppo
sitiepartij heeft deze week op z’n omslag
met grote letters het woord „iskence”
(folteringen).
Amsterdam
De Bilt
Deelen
Eelde
Eindhoven
Den Helder
Rotterdam
Twente
Vlissingen
Zd.-Limburg
Aberdeen
Athene
Barcelona
Berlijn
Bordeaux
Brussel
Frankfort
Genève
Helsinki
Innsbrück
Kopenhagen
Lissabon
Locarno
Londen
Luxemburg
Madrid
Malaga
Mallorca
München
Oslo
Parijs
Rome
Split
Stockholm
Wenen
Zürich
Casa Blanca
Las Palmas
(Van onze redacteur in Istanboel, drs. F.
van Hasselt)
ISTANBOEL. Op 3 juli wordt in
Florence een zitting gehouden van de
Politieke Commissie van de Raad van
Europa, waarop onder andere moet wor
den besloten over de al-of-niet oprich
ting van een subcommissie van onder
zoek naar de schending van de mensen
rechten in Turkije. Het Turkse boule
vardblad Gun (Dag) weet echter te mel
den dat het „anti-Turkse offensief” in de
Raad is „verstrooid” en dat zelfs de
Nederlandse afgevaardigde Piet Dankert
heeft verklaard dat hem „de ogen zijn
geopend” en dat hij zich niet meer
„belachelijk wil maken met deze aantij
gingen”. (één en ander tussen aanhaling
stekens, alsof het om citaten ging).
De bewindsman liet gisteren per brief
aan de universit.eiten weten hoeveel eer
stejaars ’studenten zij samen en ieder
afzonderijk moeten opnemen. Daaruit
bleek dat de zeven medische faculteiten
plaats zullen bieden aan 1750 eerstejaars,
terwijl rond 3550 jongelui zich daarvoor
hebben aangemeld. Van deze 3550 zullen
ruim 800 direct worden toegelaten, om
dat zij behoren tot een van de groepen
die daar recht op hebben (de afgeweze
nen van vorig jaar, degene met minstens
7,5 op eindexamenlijst, bursalen uit Suri
name en de Antillen, contractanten van
het ministerie van Defensie en degene
die uit militaire dienst komen). Op die
manier blijven voor rond 2750 kandida
ten nog ongeveer 925 plaatsen over. Zij
zullen daarvoor moeten loten, zoals in
de Machtigingswet 1972 is vastgesteld.
De gedachte om weg te gaan moet bij
de generaal langzaam zijn gerijpt. Het
uitzicht op verdere bezuinigingen was
wellicht de druppel die de emmer deed
overlopen. Voor het besluit zelf kunnen
wij wel begrip opbrengen maar de argu
menten zijn niet altijd even zuiver en
het tijdstip van de beslissing achten wij
ongelukkig. Immers, de nieuwe bewinds
man wil met als uitgangspunt de
gedachte dat kleine landen niet meer in
staat zijn een volledig zelfstandige
krijgsmacht in stand te houden zijn
bezuinigingsplannen passen in een, in
internationaal verband aanvaard, beleid
gericht op een meer economische taak
verdeling tussen bondgenoten. Deze han
delwijze is meer verantwoord dan die
van bijvoorbeeld Den Toom.
Weggaan, nu een nieuwe politieke lei
ding voor de opgave staat brokken van
voorgangers op te ruimen, is ons inziens
een zwaktebod. Generaal Van Rijn had
eerder moeten gaan of moeten blijven
om een nieuwe koers te helpen uitstip
pelen die de organisatie nodig heeft om
verandering op politiek, sociaal en eco
nomisch gebied het hoofd te kunnen
bieden. Zijn besluit op dit moment zal
het vertrouwen van de politieke leiding
in de militaire top niet hebben versterkt.
De leiding van de landmacht was te
verdeeld (onder andere het conflict Den
HaagAmersfoort) om die spanningen
weg te nemen; het generaalsconflict
Het maximale aantal studieplaatsen
voor farmacie werd door de staatssecreta
ris op 164 en voor biologie op 750
bepaald. Voor deze richtingen zijn tot nu
toe respectievelijk 159 en 660 aanmel
dingen binnengekomen.
Ten slotte werd voor de pas opgerich
te studierichting lichamelijke opvoeding,
die nog maar alleen aan de Vrije Uni-
versiteit in Amsterdam bestaat, een pla
fond van 40 eerstejaars bepaald; er zijn
daar 60 aanmeldingen binnen op dit
moment.
MOSKOU (AP) Drie Amerikaanse
maatschappijen hebben gisteren een
overeenkomst getekend met de Sovjet
unie, wat tot gevolg kan hebben dat
aardgas uit westelijk Siberië zal worden
geleverd aan havens aan de Atlantische
kust.
Gelijktijdig verklaarde de adjunct se-
cretaris-generaal van deze partij, Guley,
dat „folteringen in Turkije niet meer
langer een bewering maar een feit zijn”.
Hij beschuldigde de Turkse Geheime
Dienst (MIT) van georganiseerde folte
ring, waarbij gebruik werd gemaakt van
een speciaal „folter-matras” waaruit
naarmate men de lucht liet weglopen,
honderden naalden het naakte lichaam
binnen priemden. „De laatste twee jaar
is de Constitutie, de wetten en de idee
van humaniteit geweld aangedaan van
uit een middeleeuwse mentaliteit”
Het was de tweede explosie gisteren in
Belfast. Bij de eerste werd een vrouw
licht gewond door glasscherven. De
slagen gebeurden tijdens het tellen van
de stemmen na de verkiezingen die don
derdag voor een nieuwe assemblee in
Ulster werden gehouden.
De foto toont de vernielde auto.
De maat was toen niet vol genoeg om
het tot een openlijke breuk te laten
komen. Ook achtte de Generale Staf
zich voldoende sterk om na de periode-
Haex de klok terug te draaien. Men had
dat goed gezien, want in de periode-De
Koster werd de oude toestand in belang
rijke mate hersteld; de Generale Staf
en de staf van de Bevelhebber zijn
thans weer samengevoegd.
Voor de faculteit van diergeneeskunde,
die alleen in Utrecht is gevestigd, heb
ben zich ongeveer 300 kandidaten ge-
medd, terwijl maar voor 170 eerstejaars
een plaats is.
Voor de studierichtingen farmacie en
biologie bestaat volgens staatssecretaris
Klein op grond van de aanmeldingen
nog geen aanleiding tot een studenten
stop. Gevreesd moet echter worden, dat
veel jongelui die voor medicijnen, tand
heelkunde of diergeneeskunde zullen
worden afgewezen, omzwaaien naar een
van beide richtingen. Dat ligt voor de
hand, omdat de eerste fase van deze
studies verwant is aan die van de eerst-
gekozen richting. De ervaring met de
numerus fixus in het nu net afgelopen
studiejaar hebben dat inmiddels ook be
wezen.
Een andere hindernis op de Haagse
weg van de generaal vormden de reor
ganisatieplannen voor de Koninklijke
Landmacht van ex-staatssecretaris Haex.
Dit krijgsmachtdeel moest naar het oor
deel van Haex worden omgesmeed tot
een modern, flexibel en functioneel ap
paraat, dat leiding zou ontvangen van
een team waarin de Chef van de Gene
rale Staf een positie werd toebedeeld
gelijkwaardig aan die van de hoogste
functionarissen op personeel-, materieel-
en financieel gebied.
De generaal heeft in Den Haag, eerst
als Chef van de Generale Staf en later
als voorzitter van het hiervoor genoem
de Comité, geen gelukkige tijd gehad.
Als chef werkte hij onder de zwakke
leiding van ex-minister Den Toom, die
vooral onder druk van de VVDM, maar
tegen de adviezen van zijn voornaamste
adviseurs, bestaande regels veranderde
(bijvoorbeeld de haardracht.)
In de periode-Den Toom namen bo
vendien de defensie-uitgaven als percen
tage van het bruto nationaal produkt en
van de totale overheidsbestedingen ver
der af. De bewindsman verzuimde echter
richtlijnen te geven voor noodzakelijke
organisatorische aanpassingen.
Wel hield hij onverminderd vast aan
de in NAVO-verband aangegane ver
plichtingen voor de krijgsmachtdelen,
waardoor hij de last van de financiële
beperkingen afwentelde op de schouders
van de militaire leiders, die maar moes
ten zien hoe zij de eindjes aan elkaar
geknoopt kregen.
In een paar dagen kunt u het
hebben. Met- een persoonlijke
lening van de NMB. Gemakke
lijk, zonder onnodige formali
teiten. In overleg met u worden
het bedrag én de maandelijkse
aflossingstermijnen vastgesteld.
Een lening van- f 2.000,- kunt u
bijv, terugbetalen in 18 x 129,50
per maand. Of ƒ3.500,- in 24x
ƒ171,50. Inclusief alle rente
en kosten.
Stap eens binnen. We vertellen
u graag alles over een persoon
lijke lening voor welk doel dan
ook of een woningkredlet, voor
verbetering en onderhoud van
uw huis.
De voornaamste oorzaak van veel
aanpassingsmoeilijkheden was het gemis
aan een verantwoord sociaal beleid,
waardoor enerzijds allerhande stromin
gen en opvattingen vat kregen op ont-
wikkelingen en anderzijds de onzeker
heid groeide onder het beroepspersoneel.
Men wist niet meer waar men aan toe
was, ook al omdat tal van beslissingen
werden genomen over de hoofden van
het lagere leidinggevende personeel
heen. In verscheidene gevallen was men
op de krant aangewezen om te weten te
komen wat er in de werk- en leefsitua
tie was gewijzigd. Dit alles resulteerde
in spanningen tussen individuen en
groepen. Zij die binnen de strakke
structuur ruimte zochten voor individue
le ontplooiing werden als „links” ge
brandmerkt en sommigen zagen in hun
ageren zelfs de hand van Moskou.
Per 1
Rossum benoemd tot waarnemend
hoofdredacteur van Elseviers Weekblad.
Tot nu toe was hij adjunct hoofdredac
teur van dit blad.
In een reactie zegt redacteur I. Meyer
namens de redactie van Haagse Post
verontwaardigd te zijn over de benoe
ming van de heer Folkertsma. De redac
tie heeft besloten tegen het besluit van
de directie in beroep te gaan bij het
college van beleidsbepaling (raad van
commissarissen) van Bonaventura.
De directie heeft aan de leden van de
redactie van Haagse Post een ultimatum
gesteld, waarin op straffe van ontslag
van hen wordt geëist binnen 24 uur de
benoeming van de heer Folkertsma te
aanvaarden, zo heeft een woordvoerder
van de redactie meegedeeld.
Zon op
Maan op
Zon op
Maan op
1
Mies Bouwman heeft minister-presi
dent Den Uyl gisteravond in Nieuws-
spoort 25 gegeven. Eigenlijk had de
premier zelf dit bedrag moeten betalen
voor een „vriendenlening” van het nood
lijdende nieuwscentrum. Maar Mies
vond dat „ze’ de premier „al genoeg
aandoen” en legde spontaan 25 op
tafel.
licht bew.
onbew
onbew.
half bew.
licht bew.
licht bew.
licht bew.
half bew.
onbew.
onbew.
geh. bew.
onbew.
onbew.
motregen
onbew.
onbew.
onbew.
licht bew.
geheel bew.
onweer
licht bew.
onbew.
licht bew. windst. 30
zwaar bew. zzw 22
licht bew.
onbew.
onbew.
onweer
onbew.
licht bew.
licht bew.
zwaar bew.
regenbui w
zwaar bew.
onbew.
zw. bew.
onbew.
zzw
wnw
onbew. windst. 34
27
31
20
24
24
31
30
20
24
23
25
30
ZONDAG 1 JULI
Hoog water 3.47 uur en
Laag water 12.01 uur en
MAANDAG 2 JULI
Hoog water 4.38 uur en
Laag water 0.27 uur en
ZONDAG 1 JULI
4.24 uur onder 21.03
5.30 uur onder 21.46
MAANDAG 2 JULI
4.25 uur onder 21.03
6.59 uur onder 22.11 uur
AMSTERDAM. De heer J. Fol
kertsma is met ingang van 1 juli a.s.
benoemd tot hoofdredacteur van het
weekblad Haagse Post. De directie van
de BV Uitgeversmaatschappij Bonaven
tura te Amsterdam heeft dit gisteren
meegedeeld. De heer Folkertsma volgt
de heer W. L. Brugsma op.
De afgelopen twee jaar is de heer
Folkertsma hoofdredacteur geweest van
Elseviers Weekblad. Verder was hij
hoofd pers en publiciteit van de Foun
dation Europeënne de La Culture, hoofd
Nieuwsdienst Wereldomroep, commenta
tor bij de VPRO en chef nieuwsdienst
bij^het Algemeen Dagblad.
juli is de heer N.A.G. van
benoemd
ROME. Veel mensen zijn gisteren
in de omgeving van Portogruaro, in het
noord-oosten van Venetië, door een
windhoos gewond geraakt.
PARIJS. (AP). President Habib
Bourguiba van Tunesië heeft in een
vraaggesprek met het Franse dagblad
„Le Monde” gezegd dat zijn pogingen tot
het arrangeren van een topgesprek met
de Israëlische leiders hebben gefaald.
Weer in binnen- en
buitenland
pers,
lening
Modebewuste dieven hebben voor
meer dan een ton aan herenkleding
weggehaald uit modemagazijn Osterholt
in Apeldoorn. De buit bestond vooral uit
exclusieve kostuums en leren jasjes.
Hans Polak, stadsredacteur van het
Amsterdamse Parool, is in dienst getre
den van de KRO. Hij gaat deel uitma
ken van het Brandpunt-team.
De ministerraad is akkoord gegaan
met een wetsontwerp waarin wordt
voorgesteld maatschapsvissers buiten de
kring te brengen van verzekerden voor
de kinderbijslagwet en de wet op de
loonbelasting, waardoor ze geen aan
spraak meer kunnen maken op kinder
bijslag.
Een ongeveer twintig jaar oude man
heeft gisteren 26 mille buit gemaakt bij
een overval op een postagentschap in
Voorburg. Hij sloeg een lokettiste met
een zwaar voorwerp op het hoofd en
griste het voorradige kasgeld weg.
WASHINGTON (Reuter). Met 48
stemmen voor en 43 tegen heeft de
Amerikaanse Senaat gisteren besloten
tot eind september geen gelden meer
beschikbaar te stellen voor de uitvoering
van de programma’s voor hulp aan het
buitenland. Het besluit is echter niet van
invloed op het normale administratieve
werk, verbonden aan de uitvoering van
deze programma’s, en de salarissen van
het personeel dat hierbij betrokken is.
De democratische senator Willian Ful
bright, de voorzitter van de senaatscom
missie voor buitenlandse betrekkingen
die het voorstel indiende om de gelden
te blokkeren, verklaarde dat ook de
hulpprogramma’s die al zijn goedge
keurd, niet door het besluit getroffen
worden.
