toer-in
de
f
toer
1
i
TIPS
I
■■ff
Noordholland
op
culturele
noord-holland
IP
Sr’s
-t
j -2
17
I
:F"
ZATERDAG 7 JULI
1973
Paardentravalje in Midden Beemster.
Erbij
IEDER JAAR BELEEFT Noord-Holland in de zomer zijn eigen
Holland Festival. Een bijna onafzienbare rij van kunstzinnige en toe
ristische manifestaties wordt gedurende de maanden juli tot en met
september samengebundeld onder de noemer Toer-in. Die naam heeft
betrekking op acht tochten die lopen langs verscheidene interessante
gemeenten. In die steden en dorpjes, vaak met een boeiende architec
tuur, worden exposities gehouden, grijpen speciale folkloristische
evenementen plaats of krijgt het ter plaatse geldende gemeenschaps
leven een bijzonder accent. In dat laatste feit ligt het grootste verschil
met het Holland Festival: Hier, in Noord-Holland, geen of vrijwel
geen buitenlandse activiteiten, maar een blik gericht op de zelf ver
worven identiteit. De Toer-in appelleert daarmee aan een moderne
tendens: Het is cultuur van en voor het volk zonder al te veel sporen
van elitarisme.
i
(■1
ili
-
1
F
A
1
- *5?
7 ''ft/'
'i
Provincie laat eigen identiteit zien
ER
R.
CEESSTRAUS
■MadVBEnanMR^is saai
I
Tussen de marktpalen in Midden Beem
ster wordt iedere woensdag- en zater
dagmiddag het steenwerpspel beoefend.
■en
de
wordt in het Helderse Marinemuseum
herdacht.
Water is dit jaar het belangrijkste
thema van de Toer-in. En water, zoalt
hier in Enkhuizen met de sluizen en
dijkwerken op de achtergrond, is er in
Noord-Holland in overvloed.
Werkkamer van Betje Wolff (Midden
Beemster)
her-
jr de
rs in
o zei
;roei-
Mooi
»r de
van
racht
ver-
voor
bezlf
eder-
on
naar
d en
lomi-
If.
ur-
ae-
ihi
lan
de
ter
sh-
x>r
is
:je.
t r
jet
ell
an
in-
uit
ind
in
ap.
of
lij
den
EO-
‘en
iet
de
eft
se-
*en
zei
n-
en
®-
Bft
er
de
iet
en
T-
ke
als
10-
5a-
en
;e-
aar
ze-
vi-
;en
de
is.
tot
)at
‘ve
ie-
ie-
jr-
ali
ÏO-
zal
sh-
le-
/at
ten
tde
m-
‘T-
e-
an
ili,
<n,
lie
;n
n-
d-
nt,
le-
'se
ils
si
er in de Kaasstad de zogenaamde „ont-
zetfeesten” plaats, tijdens welke beletg en
ontzet van de stad in 1573 worden
herdacht en gevierd. Hoofdmoot is een
tentoonstelling in het Stedelijk Museum.
Jammer genoeg was de beschikbare
ruimte van de belegerde stad, de vele
gravures en schilderen, kaarten en pen
ningen niet groter dan de enige zaal van
de Nieuwe Doelen. Zodoende kon slechts
een bescheiden keuze worden gemaakt
uiit het vele historische materiaal dat
voorhanden was, maar het mag gezegd
worden dat de expositie desondanks een
verzorgde en afgewogen indruk achter
laat.
En om een einde te maken aan deze
(onvolledige) opsomrrting: in Oosterland
van 21 juli tot en met 3 september
„Kinderen van het land”, een historische
tentoonstelling over de ontwikkeling van
de scheepvaart en visserij op Wieringen.
Wel de historie, maar niet het water,
staat centraal in Alkmaar. Als een soort
vervolg op de expositie in de Hallen,
„Men sagh Haerlem bestormen”, hebben
In de Midden-Beemster staat de stolpboerderij Westerhem waar onder meer antieke
boerengebruiksvoorwerpen zijn te zien. Ook zijn een aantal diorama’s ingericht die
het boerenbedrijf in beeld brengen. De foto laat enkele gereedschappen zien waar
mee kaas werd gemaakt.
MET ALKMAAR EN ENKHUIZEN
als begin- en eindpunt viel de nadruk op
deze informele toertocht in het bijzonder
op de gemeente Middenbeemster. Vanuit
Alkmaar is bij mooi weer een schitte
rende tocht te maken die eerst leidt
door de Schermer, met maar liefst zeven
verschillende waterhoogten, via Graft-
De Rijp naar dit unieke kruisdorp met
zijn centrum in romantische stijl. Wie
een paar dagen extra vakantie heeft,
zou die eigenlijk best in dit stemmige
dorpje kunnen doorbrengen, want er is
meer te zien en te beleven dan een dag
lang is. Breng eens een bezoek aan het
huis van Betje Wolff, één van de weini
ge musea in Nederland dat aan een
beroemde letterkundige is gewijd. Betje
woonde hier van 1759 tot 1777, waarvan
onder meer haar schrijf- en studeerka
mer getuigt. Elders in het huis zijn
Beemster stijlkamers te zien. Een mu
seum voor de fijnproever, dat hopelijk
niet bedorven wordt door de horden
toeristen die in de regel onze nationale
musea teisteren.
VOOR LIEFHEBBERS VAN TEGELS
wordt in de Nederlands Hervormde
Kerk, grenzend aan het centrum van
Midden-Beemster, de zogenaamde sto
venkamer opengesteld. De schouw en de
overige muren zijn hier nog geheel in
stijl met fraaie antieke tegels bedekt .Te
bezichtigen is voorts een als boerderij-
museum ingerichte 19e-eeuwse stolp.
Onder de vele festiviteiten die deze
zomer in dit dorp zullen plaatsgrijpen,
kan gerekend worden de paardentravalje
(een smidse waar dit dier van hoefijzers
wordt voorzien) en een steenwerpspel.
Daartoe moet een steen met een fors
uitgevallen keitje getroffen worden. Een
spel dat niet zonder moeite resultaten
oplevert, getuige de vele inspanning die
sommige Statenleden zich moesten ge
troosten. Niet zover van Midden-Beem
ster staat de enige molen die de Beem
ster rijk is, de Nachtegaal. Deze koren
molen kan dagelijks bezichtigd worden.
Er Zijn in het kader van de Toer-in
trouwens nog meer boerderijen, kweke
rijen, fokkerijen en wat dies meer zij te
bezoeken. Voor adressen en bezoekuren
wordt verwezen naar de speciale Toer-
in-krant, die in een oplage van 110.000
exemplaren over de VW-kantoren is
verdeeld. Of vraag hem aan bij het
Toer-in-secretariaat, Postbus 163, IJmui-
den (tel. 02550-16941).
TOT SLOT EEN KLEINE opmerking.
Wie zich op de Toerpaden begeeft en
naast de cultuur binnenshuis ook van
het landschappelijk schoon wil genieten
(dat is tenslotte ook gecultiveerd) zou
erover kunnen nadenken zijn auto thuis
te laten en fiets of brommer te nemen.
De afstanden zijn kort genoeg, het weer
blijft hopelijk aangenaam. En voor wie
de fiets ongeschikt is, rijden er bussen
of treinen. Een keus die het milieu ten
goede komt. Een standpunt ook, dat mij
positiever voorkomt dan dat van het
college van gedeputeerden dat Enkhui
zen verliet in een aantal Amerikaanse
limousines, waarmee het de bussen voor
de helft onbezet liet wegrijden
DE ORGANISATIE van de Toer-in
heeft Noord-Holland voor de verschil
lende tochten in de volgende regio’s
verdeeld: Noord-Kennemerland met de'
Beemster en Schermer; Westfriesland;
Noordkop; Texel; Miidden-Kennemer-
land; Zaanstreek-Waterland; Zuid-Ken-
nemerland en de Meerlanden en Het
Gooi. Je kunt dus zowel dicht bij huis
blijven als fiets, trein of auto pakken
om het wat verderop te zoeken.
Twee bussen met de verzamelde
Noordhollandse pers en gedeputeerden
en Statenleden onder aanvoering van
Commissaris der Koningin, mr. Kranen
burg, mochten dezer dagen genieten van
een speciaal voor hen opgezette toer die
leidde langs Alkmaar, via Midden-
Beemster naar Enkhuizen. Een tocht die
vrijwel alle elementen van de Toer-in in
zich had: historie, folklore, kunst en wat
ons zo bijzonder bezighoudt: het milieu.
Het is vooral het water dat in deze
Toer-in bijzondere aandacht krijgt.
Een voorbeeld daarvan is Enkhuizen.
Deze IJsselmeerstad biedt in de Drom-
medaris, bij watersporters bekend als
een hoog boven het land uit torenend
herkenningpunt, een tentoonstelling over
de (al dan niet) inpoldering van de
Markerwaard. Voor- en tegenstanders
van de drooglegging hebben hier respec
tievelijk de voor- en nadelen in kaart
gebracht. Wie de waterwerken van nabij
wil aanschouwen kan een tocht per bot
ter maken of met de salonboot „Dolfijn’
naar Stavoren varen.
Botters, maar dan als model, zijn ook
te bezichtigen in het Zuiderzeemuseum,
dat uitkijkend over de haven, in het
historische Peperhuis is gevestigd. Er
wordt tevens een tentoonstelling gehou
den: Kappen, kapers en korvetten.
ER IS, WAT HET WATER betreft,
natuurlijk meer. In Heemskerk wordt
een waterverhaal verteld, het thema
heeft daar Duin-Waïter. In Westzaan
kikkers in duizenden variaties, recente
lijk nog aangevuld met vele in terraria
levende kikkers. Monnickendam laat de
geschiedenis herleven van het instituut
met-de-lange-naam, het Hoogheemraad
schap van de Uitwaterende Sluizen in
Kennerland en Westfriesland. Heem
stede wijst nog eens op de perma
nente expositie over de Stormramp in
1953 in het Cruquius Museum. De roem
ruchte zeeslag bij Kijkduin in 1673
T'
g
1
b uit
KRIJGT MEN IN bijgaand artikel
de indruk dat de Toer-in vrijwel
alleen uit exposities en folkloristische
gebeurtenissen zou bestaan, het pak
ket muziek wijst wel anders uit.
Net als de vorige jaren zijn er
weer de orgeltochten. U kent het
recept: met eigen vervoermiddel wor
den kerkjes bezocht met cultuur-his-
tprische orgelinstrumenten, De toch
ten worden steeds door verschillende
organisten begeleid, die eerst een kor
te uitleg geven, terwijl op het laatste
orgel van de betreffende dag een wat
uitgebreider concert wordt gegeven.
In Broek op Waterland speelt het
Amsterdamse Barokensemble Musics
da Camera op 20 juli, zingt Marie
Cécile Moerdijk (27 juli) en komt
Antiqua Delphi op 3 augustus met
minneliedjes uit Italië, Bourgondië en
de Nederlanden. Belangrijke muzikale
uitvoeringen in Toer-in-verband
voorts in Castricum, Enkhuizen,
Hoorn (dixieland), Den Oever (jazz),
Oosterland en St. Pancras.
In Alkmaar worden iedere vrijdag
avond de kaasmarktconcerten gege
ven. Organisten als Werner Jacob,
Ton Koopman, Piet en Cor Kee en
Wim de Ruiter worden voor de ko
mende weken verwacht. Ook in Ber
gen kan naar veel muziek worden
geluisterd. Het kunstenaarscentrum
doet zijn naam eer aan met uitvoerin
gen van het Nederlands Kamerkoor
(8 juli), Boy Edgar’s Bigband (17 juli
en het trio Marjol Flore op 24 jul.
F
