Chaos op luchthaven van Frankfort
r
JOHN MITCHELL IN
WIEK GESCHOTEN
J ournalistenstaking
bij krant in Rome
Sfeer
Turkije verbeterd
in
NVJ-bestuur wil
aansluiting bij
vakcentrales
Helikopter van
marineschip in
zee gestort
„Al meer rapporten
over massamoord”
g
Klappa/ 2
achtergrond
iag
JANBROEK
vjico dé autobandenspecialist bovag
Witte Huis neemt zes advocaten in dienst voor Watergate
ANGOLA COMITé OVER MOZAMBIQUE:
Hoofdredacteur barricadeerde deur
Luchtmacht zendt
reparatieploeg
naar Senegal
DONDERDAG 12 JULI
1973
3
mt
(Van onze redacteur in Washington, mr. H L. Leffelaar)
Ehrlichman
Excuses
Kampen
Verbijsterd
(Van onze redacteur in Istanboel)
Voor herstel Troopship
ISTANBOEL Er zijn nogal wat tekenen die erop wijzen dat de
actieve bemoeienis van de Turkse generaals in de binnenlandse po
litiek ten einde loopt. De in mei verkozen president Koruturk schijnt
een voorstander te zijn van een spoedige terugkeer van alle mili
tairen in de kazernes. Dezer dagen ondertekende hij een besluit
waarbij maar liefst 35 generaals werden overgeplaatst, merendeels
naar functies van minder betekenis.
Kies voor zekerheid
KINGm
CARS OO
Keus uit meer dan 300 wagens
BOVAG gar. bewijs - ANWB keuring
RIJKSWEG - NAARDEN
TELEFOON 02159 - 40041
„Tegen de staat”
Nieuw! i65xim
SIAALGORDEL
OA.TOOR roro-OPEL-BMW
OS
BR
(Van onze redacteur in Bonn)
in
Alleen
„Lufthansa”
moest
de
Daarna, zei Mitchell, had hij met op-
ADVERTENTIE
iet ver-
ïlayeerd
renzend
voor
sedig
’onds
enen
s erg
doen
ilijk-
n het
ver-
bete-
Inmiddels is bekend geworden dat het
Witte Huis zes advocaten in dienst heeft
om verschillende aspecten van de Wa-
tergate-affaire te behandelen.
De senaatscommissie schijnt geen ge
noegen te nemen met Nixons brief van
enkele dagen geleden, waarin hij catego-
Wanneer het Witte Huis echter blijft
weigeren, zal de commissie genoodzaakt
zijn om de kwestie aanhangig te maken
bij een rechtbank.
derd miljoen mark. De grote reis
bureaus in de Bondsrepubliek ,die
hun schade becijferen op 30 tot 40
miljoen mark, hebben aangekon-
digd een schadeclaim bij de West-
duitse regering te zullen indienen.
De acties van de luchtverkeersleiders
zijn ook in Nederland merkbaar.
De KLM heeft gisteren de dage-,
lijkse retourvluchten Amsterdam-
Frankfurt moeten annuleren. Op
Schiphol stond tevens een machine
van de Lufthansa met bestemming
AMSTERDAM WEST-NOORD OOST-ZUID
HAARLEM PURMERLNP-KAVWUK HILVERSUM^
Hiermee werden de herhaalde verkla
ringen van de bevrijdingsbeweging „Fre-
limo”, dat massamoord aan de orde van
de dag is, bevestigd. De uitroeiing van de
bewoners van het dorpje Vila Victoria
werd anderhalf jaar geleden al het My
Lai van de Portugezen genoemd.
In het gebied rond Mekumbura wordt
de bevolking systematisch gedeporteerd
Frankfurt te wachten tot de situa
tie zich op de thuishaven van deze
Duitse luchtvaartmaatschappij zou
wijzigen.
en per 400 gezinnen samen gedreven in
zogenaamde „hergroeperingskampen”, die
dag en nacht bewaakt worden door het
Portugese leger.
j minu-
in Te-
;enomen
rklarin-
■eekblad
iter)
U-afge-
:h giste-
nentaire
elt naar
Ijn twee
and en
atio-
uit-
la de
■ning
anaf-
gram
1976
een
leven
is de
anale
anaal
eiten
cans-
nog
a de
is de
R.
Nu moet de rechter uitspraak doen of
de benoeming van Barzini legaal is ge
schied. Maar legaal of niet, het ging de
honderd journalisten er gisteren om of
ze in dit nieuwe klimaat hun werk wel
kunnen voortzetten.
ken dat
n „ver-
zo de
Willy
wensde-
m werd
geleden
le coör-
ratische
De presidenten van deze rechtban
ken kunnen onder bepaalde omstan
digheden zelfs de pers gelasten, ver
klaringen van verdachten „die zich
Steeds meer kranten in Italië verdwij
nen in hand—i van industriëlen (enkele
weken geleden nog de „Comere della
Sera”). En daarnaast blijft de staatstele
visie het machtigste Instrument om in
Italië alles bij het oude te laten.
Daarom werd er nu opnieuw geprotes
teerd: omdat tal van journalisten in
Italië de vrijheid van meningsuiting on-
bij een
eer dan
nd ge-
igruimte
;heidene
in dt
tie ont-
r dat de
aan. De
e tijd te
het hele land zijn begonnen aan de
campagne voor de oktoberverkiezin-
gen, zou in een speciale zitting bijeen
moeten komen om haar nog weer
voor twee maanden te verlengen.
De sfeer in het land mag dan zijn
verbeterd, gelijktijdig heeft het parle
ment de laatste maanden onder het
etiket „hervormingen” (als door de
legerleiding in 1971 geëist) betrekke
lijk geruisloos een hele reeks wetten
aangenomen die mogelijk in de toe
komst onder een rechtse regering,
minder liberaal dan die van Demirel,
repressief gebruikt kunnen worden.
Het internationale verkeer van en
naar Schiphol dat via het gebied
van de Duitse verkeersleiders loopt
ondervond gisteren aanvankelijk nog
weinig hinder. Wel is Frankfurt als
tussenstation voor verschillende in
tercontinentale vluchten te komen
vervallen.
DEN HAAG. In de haven van
Diego Suarez op Malagasi is gisteren
de boordheiicopter van Hr. Ms. Van
Galen bij het afvliegen in zee gestort en
op 50 meter afstand van het schip ge
zonken. De beide inzittenden mankeren
niets, zo heeft de marinevoorlichtings-
dienst meegedeeld.
Over de juiste toedracht is nog niets
bekend. Samen met de Franse marine-
autoriteiten worden de mogelijkheden
tot berging onderzocht.
De commissie schijnt er in dit stadium
van de zittingen weinig voor te voelen
om de presidentt officieel op te roepen.
Wel wordt overwogen om het Witte
Huis te dwingen de presidentiële docu
menten die betrekking hebben op het
schandaal vrij te geven.
end dat
reden i«
>n van
kenman
le DDR
op een
i kwam
i boom
md van
het salaris van deze verkeersleiders
ingehouden voor de dagen dat ze
niet op het werk verschijnen.
Ook zullen de verkeersleiders door de
politie worden verhoord, zodra men
na kan gaan of ze al of niet de wet
hebben overtreden. De rechtbank
in Hannover heeft begin deze week
de bond van verkeersleiders verbo
den de stiptheidsacties te leiden en
te stimuleren.
De schade, die is ontstaan door de
stiptheidsacties, bedraagt al hon-
WASHINGTON Ex-minister van Justitie John Mitchell werd gis
teren het vuur na aan de schenen gelegd over de bijna dagelijkse telefoon
gesprekken die hij na de Watergate'inbraak met president Nixon heeft
gevoerd, zonder dat daarbij volgens Mitchell de affaire ooit ter sprake
werd gebracht. Mitchell bleef volhouden dat de Amerikaanse president
niet op de hoogte was van de ware toedracht van het schandaal.
Hij was de meest dynamische van
de vier topgeneraals die in maart
1971 premier Demirel tot aftreden
dwongen. Als in augustus ook de
opperbevelhebber van de luchtmacht,
Batur, zal zijn afgezwaaid wegens het
bereiken van de leeftijdsgrens, zal er
van deze vier geen meer over zijn.
Algemeen wordt aangenomen, dat
de nieuwe legertop onder Sancar
geen bezwaar zal maken tegen een
nieuw premierschap van Demirel, als
die in oktober de parlementsverkie
zingen wint.
zet vermeden de Watergate-affaire in
aanwezigheid van de president ter spra
ke te brengen.
Senator Weicker was niet enthousiast
over Mitchells versie van zijn contacten
met de president en benaderde het on
derwerp vanuit een andere hoek.
„Op 17 april verklaarde de president”,
aldus Weicker, „dat hij op 21 maart
vernomen had dat er grond was voor
ernstige beschuldigingen jegens stafleden
van het Witte Huis. De president zei dat
hij op basis daarvan een nieuw en
diepgaand onderzoek aan het instellen
was”.
„Dat is juist”, antwoordde Michell.
„Volgens uw eigen verklaring”, ging
Weicker verder, „had u op 22 maart een
bijeenkomst met Haldeman, Ehrlichman,
John Dean en de president”.
„Dat is juist, senator”.
„En u heeft verder verklaard dat op
die bijeenkomst, een dag nadat de presi
dent volgens zijn eigen verklaring voor
het eerst hoorde van ernstige beschuldi
gingen jegen stafleden, met geen woord
werd gesproken over de Watergate-af-
faire?”
„Dat is juist, senator”.
SENATOR WEICKER was kennelijk
verbijsterd. Na afloop van de zitting zei
hij tegen verslaggevers: „Er zijn twee
mogelijkheden. Of het was een voorop
gezette strategie om Watergate niet te
bespreken, zodat er geen verslag van dat
gesprek zou bestaan. Of ze hadden el-
Deze mutatie, de ingrijpendste sinds
de militaire staatsgreep van 1960,
gaat hoofdzakelijk ten koste van fi
guren uit de entourage van de ex-
opperbevelhebber van de strijdkrach
ten, Gurler, die in mei al zo deerlijk
tussen stoel en tafel was gevallen bij
zijn poging om zich tot president van
de republiek te laten kiezen.
der hun voeten Zien wegslippen. Toen
uitgever Ruskoni ook nog verklaarde dat
het kapitaal om de helft van de aande
len van de Messagero te kopen, uit het
buitenland afkomstig was, nam de on
rust onder de Italiaanse journalisten
snel toe. Aan de nieuwe regering Rumor
is nu gevraagd ervoor te zorgen dat de
persvrijheid in Italië gagarandeerd blijft.
Belangrijk is verder dat van de
jongste mutaties niet alleen „Gurler-
generaals" het slachtoffer zijn gewor
den, maar ook figuren die schijnen te
zijn gecompromitteerd in verband
met de vele folter-aantijgingen van
de laatste maanden. Zo werd, naast
enkele generaals uit de leiding van de
inlichtingendienst, ook de chef-staf
van het commando van de staat van
beleg van Istanboel, Koknar, naar de
provincie verwezen. Zijn naam wordt
genoemd in verband met de organisa
tie „Contra-Guerrilla” die verdachten
onofficieel en hardhandig verhoorde
alvorens zij voor militaire tribunalen
verschenen.
Parallel met deze ontwikkeling
wordt op het ogenblik hevig gespecu
leerd over de vraag of de staat van
beleg in de laatste vier provincies
waar zij nog heerst eind deze maand
zal „doodbloeden”. Het parlement, dat
op reces is en waarvan de leden over
Het gaat hier in het bijzonder om
de wet die zogenoemde „Veiligheids-
gerechtshoven” mogelijk maakt. Dit
worden (waarschijnlijk zeven) colle
ges van drie burgerlijke en twee
militaire rechters, indirect door de
staat aangewezen, die zich moeten
bezighouden met zogenoemde „mis
drijven tegen de staat”, een begrip
dat natuurlijk nogal ruim kan wor
den opgevat.
Gisteren werd ook bekendgemaakt dat
John Ehrlichman, ex-lid van de staf
van het Witte Huis, een jaar geleden
uitkeringen goedkeurde aan de zeven
mannen die in verband met het afluis-
terschandaal in hechtenis genomen wer
den.
Ehrlichman heeft ook tegen zijn on
dervragers van de Senaat gezegd dat bij
de affaire hoge functionarissen in
Nixons herverkiezingscomité betrokken
waren. Dit was hem kort na de inbraak
in het Watergategebouw duidelijk ge
worden.
Een samenvatting van Ehrlichmans
getuigenis, afgelegd op 4 mei, werd gis
teren ter beschikking van de pers ge
steld. Ehrlichman moet nog verschijnen
op de door de televisie uitgezonden se-
naatsverhoren.
Het geld dat met Ehrlichmans goed
keuring aan de zeven mannen werd
uitbetaald was bestemd voor hun verde
diging. Ehrlichman heeft gezegd dat hij
van mening was dat de uitkeringen een
wens van Mitchell waren. Maar de oud-
minister heeft ontkend dat hij machti
ging tot betalingen aan Watergate-be-
klaagden gaf.
misdragen” niet te publiceren. Een
aantal afgevaardigden van de links
georiënteerde oppositiepartij heeft de
wet voorgelegd aan het Constitutio
nele Hof, omdat zij in strijd zou zijn
met de scheiding van Uitvoerende en
Rechterlijke Macht.
Het is ook deze wetgeving die de
sociaal-democratische afgevaardigden
in de Politieke Commissie van de
Raad van Europa met vooral de
Nederlander Dankert ertoe brengt,
Turkije „in de gaten te willen hou
den”, ook na de verhoopte opheffing
van de staat van beleg en de verkie
zingen van oktober. Het perspectief
op uiterlijke normalisering heeft ech
ter op de jongste zitting van deze
commissie, in Florence vorige week,
uitgesproken gunstig voor de Turkse
regering gewerkt.
Weliswaar slaagde de leider van de
Turkse delegatie, prof. Feyzioglu, er
niet in Turkije van de agenda van de
volgende zitting in september afge
voerd te krijgen, maar Ankara is
toch zeer tevreden dat de subcommis
sie die nu zal worden gevormd, zich
niet speciaal met Turkije zal bezig
houden. maar met alle aangesloten
landen. Ook zal zij niet alleen moe
ten waken over de naleving van de
mocratie en mensenrechten, maar
zich ook moeten verdiepen in de rol
die terroristen in de betreffende lan
den spelen.
De stelselmatige onderdrukking en
terreur, die de Portugezen in hun kolo
niën uitoefenen is er de oorzaak van dat
de orde van de witte paters in 1971 en
bloc Mozambique verliet. Een rapport
van de witte paters over de maanden
april, mei, juni 1971 maakte melding van
massamoord.
UTRECHT. Het Algemeen Bestuur
van de .Nederlandse Vereniging voor
Journalisten (NVJ) zal 1 september aan
de Verenigingsraad, het hoogste orgaan
van deze vakorganisatie, voorstellen een
contract van samenwerking aan te gaan
met het overlegorgaan van de vakcen
trales.
Wanneer tijdens de looptijd van dit
tweejarig contract de Federatie van
Vakcentrales wordt opgericht, zal het
contract van samenwerking worden om
gezet in een rechtstreekse aansluiting
van de NVJ bij de federatie. De NVJ is
geen lid van een van de drie vakcentra
les.
Het NVJ-voorstel is het resultaat van
uitvoerige besprekingen met het overleg
orgaan die in het voorjaar werden
afgerond. Over de resultaten hebben de
beleidscolleges van NW, NKV en CNV
zich reeds positief uitgesproken.
Het verzet van de bevolking tegen
deze gedwongen opsluiting wordt door
het leger met grote wreedheid onder
drukt. Dezelfde gruwelijke represaille
maatregelen, worden volgens het Angola
comité genomen tegen dorpelingen, die
ervan verdacht worden contact met de
bevrijdingsbeweging te onderhouden.
Van de legercommandant in Mekum
bura is de uitspraak bekend: „De dorpe
lingen zijn schuldig, want wat water is
voor de vissen zijn zij voor het terroris
me”.
De plaatselijke bevolking wordt geter
roriseerd en uitgemoord, omdat de Por
tugezen niet in staat blijken te zijn, de
opmars van de bevrijdingsbewegingen
tegen te houden. Deze afgrijselijke prak
tijken maakt eens temeer duidelijk, aldus
het Angola comité dat de steun van de
NAVO-landen aan Portugals oorlogen in
Afrika onmiddellijk behoort te worden
beëindigd. In plaats daarvan zal ook
Nederland on voorwaardelijke steun
moeten gaan verlenen aan de ware ver
tegenwoordigers van Angola, Mozambi
que en Guinee-Bissau, de bevrijdingsbe
wegingen, aldus het Angola comité.
risch weigerde ooit voor de commissie
als getuige te zullen verschijnen, of om
persoonlijke documenten de affaire be
treffende ,vrij te geven.
Voorzitter Sam Ervin voerde gisteren
opnieuw voorbeelden uit de Amerikaan
se geschiedenis aan van presidenten die
wel vrijwillig voor senaatscommissies
waren verschenen en hij vroeg Mitchell
of deze geen oplossing wist voor het
dilemma.
Mitchell suggereerde dat de president
er misschien toe bewogen zou kunnen
worden om de voorzitter en vice-voor-
zitter (de Republikeinse senator Howard
Baker) voor een gesprek op het Witte
Huis te ontvangen.
BONN. De toestand in het West-
duitse luchtverkeer heeft zich gis
teren weer verslechterd. Nadat
slechts 14 van de 36 verkeersleiders
tijdens de ochtendienst in de con
troletoren van de luchthaven van
Frankfort verschenen, ontstond op
dit grootste vliegveld van het Eu
ropese continent een chaos.
(Van onze redacteur in Rome)
ROME. Italië beleefde igsteren
weer eens een staking, maar dit keer
ging het niet zomaar om een hoger loon
of betere arbeidsvoorwaarden. De jour
nalisten van de Romeinse krant „II Mes
sagero” vrezen dat ze niet langer kun
nen werken zoals ze dat al jaren ge
wend waren: onafhankelijk, met een
grote mate van vrijheid, niet al te nauw
verbonden met een partij en tameljjk
los van het Vaticaan.
Weicker toonde verder aan dat na
talrijke van deze conferenties telefoon
gesprekken werden gevoerd tussen Mit
chell en Nixon.
„En u wilt beweren dat u in geen van
deze gesprekken ooit de Watergate-affai-
re ter sprake bracht?”, vroeg Weicker
ongelovig.
„Dat is juist”, zei Mitchell. „Ik weet
niet hoe vaak u met de president getele
foneerd hebt, maar dan weet u mis
schien dat wanneer de president opbelt
het gespreksonderwerp door hem wordt
bepaald’.
Frankfurt 105 vluchten van haar
programma schrappen. Veel reizi
gers werden met bussen naar uit-
wijkvliegvelden gebracht en kon
den uren later dan was gepland
hun reis beginnen.
De Westduitse minister van Verkeer,
Lauritzen, heeft disciplinaire maat
regelen tegen de 22 verkeersleiders,
die niet kwamen opdagen, aanga-
kondigd. Bovendien heeft hij, met
een beroep op artikel 73 van het
Westduitse ambtenarenreglement,
De vrees bij de journalisten ontstond
toen enkele weken geleden uitgever
Ruskoni, een vriend van de meest con
servatieve politici in Italië, 50 percent
van de aandelen van de „Messagero”
opkocht. Snel werd er een nieuwe
hoofdredacteur benoemd zonder dat de
redactie daar iets van afwist. De beken
de schrijver Luigi Barzini, die zo’n in
dringend portret heeft geschreven van
het Italiaanse volk, zou de koers van de
krant naar rechts moeten ombuigen als
nieuwe hoofdredacteur. Maar de oude
hoofdredacteur, Perrone, bleef gewoon
zitten en barricadeerde de deur van zijn
kantoor.
kaar niets meer te vertellen, omdat
iedereen alles van elkaar afwist”.
Mitchell was zo in zijn wiek geschoten
door de scherpe ondervragingen van
Weicker, dat hij vlak voor het verdagen
van de zitting hoorbaar in de microfoon
mompelde: ,,’tls een fijn proces dat hier
gevoerd wordt”.
VOLGENS MITCHELL was de in
braak maar één keer in een gesprek met
Nixon ter sprake gekomen, en dat was
enkele dagen erna, toen Mitchell zijn
excuses aan Nixon aanbood voor het
„niet in de hand houden” van zijn staf
van wie op dat ogenblik James
McCord bij de inbraak was gearresteerd.
AMSTERDAM. De gruwelijke
slachting in Wiriyamo die dinsdag be
kend werd, is volgens het Angola comité
geen op zichzelf staand incident in de
wrede onderdrukkingsoorlogen, die Por
tugal voert in zijn afrikaanse kolonies.
Het comité wijst erop dat een soortge
lijk gedetailleerd rapport in mei vorig
jaar werd gepubliceerd door pater Luiz
Afonso Dacosta op grond van zijn erva
ringen in de missiepost Marara in Tete
(Mozambique).
Voor de Republikeinse senator Lowell
Weicker was dat kennelijk te veel ge
vraagd. Aan de hand van nauwkeurig
bijgehouden dagboeken, waarin Mit
chells secretaresse alle bezoekers en te
lefoongesprekken noteerde, somde Weic
ker tientallen bijeenkomsten op van
Mitchell met stafleden van de herver-
kiezingscommissie, waar de Watergate
affaire en de door de commissie te
ontwikkelen tegen-strategie werd be
sproken.
Een verlaten vliegveld: Zo zag de
luchthaven van Frankfort er gisteren
uit. Verlaten op een kluitje staan de
vliegtuigtrappen bijeen. De luchthaven
werd gesloten als antwoord op de actie
van de verkeersleiders.
DEN HAAG. Vandaag is een
Troopship van de Koninklijke Luchtmacht
met vijf technici aan boord naar Sene
gal vertrokken om daar op het vliegveld
van Dakar een andere Fokker F-27
Troopship te repareren. Zoals gemeld
werd dit toestel dat de Nederlandse
regering heeft Ingezet voor de leniging
van de hongersnood in centraal Afrika,
maandagmiddag tijdens een storm be
schadigd.
De ministers Vredeling van Defensie
en Pronk van Ontwikkelingssamenwer
king hebben besloten het Troopship met
de technici aan boord gedurende de
Periode, dat het beschadigde vliegtuig
wordt gerepareerd, in te zetten bij het
uitvoeren van voedseldistributievluch-
ten. Zodra de schade is hersteld, zal dit
toestel met de reparatieploeg naar Ne
derland terugvliegen.
- S Ég
