Witte Huis met Sam Ervin
verdaagd
Auschwitzcomité
zoekt Duitse
moordenaars
ONDERZOEK NAAR VLIEGRAMP
BIJ PARIJS BEGONNEN
Memoires Golda
Meir 450.000
het eerst ter stembus
Guyana
or
dollar waard
voor
d
Teen als duim
Gesprekken over
ruimtevaart
„Beleef dheidsgesprek
achtergrond
in
Witte Huis onneembare vesting
TREINRAMP
IN ZWEDEN
ff'
it
Mm3
3
VRIJDAG 13
JULI
1973
2
(Van onze redacteur in Washington, mr. H. L. Leffelaar)
In verlegenheid
„Onjuist”
Papier
i i
L
COMMENTAAR OP ACTUELE ZAKEN
GEORGETOWN (Reuter en UPI) Maandag worden in Guyana
algemene verkiezingen gehouden, de eerste sinds het land een re
publiek werd. Verwacht wordt dat premier Forbes Burnham aan
het bewind zal blijven. Guyana ligt aan de noordoostkust van Zuid-
Amerika en grenst aan Suriname. In februari 1970 werd het land
de tweede republiek van het Britse gemenebest de eerste was
India.
NIXON HAALT BAKZEIL
(Van een onzer verslaggevers)
(Van onze redacteur in Parijs)
Golda Meir de eerste
Achter de schermen ging een ontwik
keling hieraan vooraf .waaruit blijkt dat
de Watergate-commissie de president in
een positie heeft gemanoeuvreerd waarin
een weigering om één of meer commis
sieleden te ontvangen, tot een pijnlijke
confrontatie kon leiden tussen het Witte
Huis en het Congres.
mmis-
twee
sex-
geen
Een
aldus
ïevaar
s kin-
isterie
inister
zicht te krijgen zodra het registratiema-
teriaal ontwikkeld is dat in de zoge
naamde zwarte doos zat opgeborgen. Die
zwarte doos, die zich in de staart van
het vliegtuig bevond, is ongeschonden te
ruggevonden.
Ten aanzien van onregelmatigheden
die bij de vorige verkiezingen zouden
zijn gepleegd heeft premier Burnham
toegezegd dat het stemmen bij vol
macht tot twee in plaats van drie
stemmen per persoon wordt beperkt.
Dr. Jagan zegt dat dit niets uithaalt
omdat er dan meer stemmen per post
komen, terwijl het verkiezingsappa-
raat zowel als de posterijen onder
regeringsgezag staan.
Andere kwesties in de verkiezings
campagne zijn de stijgende kosten
van levensonderhoud, de ontwikke
lingsstrategie. de economie, de werk
loosheid en de misdadigheid.
De PPP wil nationalisatie van sui
ker- en bauxietindustrie en buiten
landse banken.
De Guyanese regeringsleider wijst
in de verkiezingsstrijd vaak op de
verhouding met de buurlanden die de
laatste jaren aanmerkelijk is verbe
terd.
ingesteld te hebben naar de omvang van
het schandaal, nooit tekst en uitleg had
gevraagd van het hoofd van zijn eigen
verkiezingscampagne. Mitchell wist het
niet.
Bij een treinramp
ten zuiden van
Stockholm zijn
gisteren zeker vijf
passagiers
omgekomen.
Circa dertig mensen
werden gelvond. De
forenzentrein raakte
door onverklaarbare
oorzaak op een dood
spoor en raasde
tegen een stootblok.
Een wagon kantelde
om. Kraanwagens
en snijbranders
moesten er aan te
pas komen om de
gewonden uit de
wrakstukken te
bevrijden. Men
verwachtte
gisteravond dat het
aantal slachtoffers
nog zou stijgen.
W DAG W DAG
dward
;aande
ton
landse
een
•s waj
stituée
Ern-
e het
d van
i zou
uiten-
had-
Maar aan het eind van zijn optreden
voor de commissie werd Mitchell door
Samuel Dash, een van de advocaten van
de commissie, op pijnlijke manier in het
nauw gedreven.
nisaties voor alle rassen te zijn. Meer
dan 50 percent van de bevolking
bestaat uit Indiërs, 31 percent zijn
negers en de rest bestaat in volgorde
van grootte uit gemengd ras. India
nen, Portugezen, Chinezen en Euro
peanen.
gin van de jaren 1960 in een burger
oorlog tegen elkaar, maar het stre
ven van Burnham naar integratie van
de bevolking bleek de laatste jaren,
minstens bij de verkiezingen, succes
te hebben gehad.
De 50-jarige Burnham, die de na
druk legt op eigen werkzaamheid bij
de ontwikkeling van zijn 212.000 vier
kante kilometers grote land dat voor
een groot deel onontgonnen gebied is,
heeft zich de laatste jaren doen ken
nen als een der grote leiders van het
Caraïbische gebied en vurig voorstan
der van een politieke unie van de
voormalige Britse koloniën daar.
Dit jaar zijn de jongeren tussen 18
een 21 jaar voor het eerst kiesgerech
tigd. Het aantal kiezers is daarmee
tot ongeveer 350.000 gestegen.
De door de commissie unaniem ge
volgde strategie bestond uit het zenden,
per speciale koerier, van een brief van
een alinea naar president Nixon.
In deze brief werd gezegd dat er „een
ernstige mogelijkheid bestaat van een
fundamentele grondwettelijke confron
tatie tussen het Congres en het Witte
Huis”, wanneer de commissie niet de
beschikking kreeg over de Witte Huis-
documenten die betrekking hebben op
het Watergate-schandaal. Gevraagd werd
om een ontmoeting van een of meer
senatoren met de president. Deze brief
werd overgebracht in een envelop met
de aantekening dat deze alleen door
Nixon geopend diende te worden.
In de tweede helft van de commissie-
zitting verscheen gisteren als getuige de
59-jarige Moore ,een juridisch adviseur
van het Witte Huis en een van de
weinig overlevenden van de oude garde.
Het was dit „onderzoek” dat tot de
inbraak in het kantoor van Ellsberg’s
psychiater leidden en op grond waar
van Ellsberg van rechtsvervolging werd
ontslagen het tegenovergsetelde van
wat Nixon blijkbaar hoopte te bereiken.
WASHINGTON President Nixon heeft gedeeltelijk bakzeil gehaald
en erin toegestemd om op een nader vast te stellen datum senator Sam
Ervin, de voorzitter van de Watergate-commissie te ontvangen voor een
gesprek onder vier ogen over Nixons weigering om Witte Huis-docu-
menten ter beschikking te stellen van de commissie. Het Witte Huis liet
echter meteen na de bekendmaking van deze afspraak weten dat Nixon
zijn weigering te getuigen zal handhaven en dat het gesprek wat de pre
sident betreft alleen een „beleefdheidsgebaar” is.
Wi« de berichtgeving over de „Water-
gate-affaire” tot dusver nauwlettend
heeft gevolgd en zowel de in de pers
opgenomen verslagen en beschouwingen
als de televisie-reportages heeft waarge
nomen, zal tot de conclusie ziijn geko
men dat president Nixon een goede kans
maakt als onschuldige engel uit de rim
ram der verhoren op te rijzen.
Die kans wordt sterk bevorderd door
de toenemende verwarring over de al of
niet geloofwaardigheid van getuigenver
klaringen en de kringloop van beschul
digingen die deze getuigen samen hebben
opgebouwd, een kringloop die zich steeds
verder verwijdert van de plek waar de
kwetsbaarheid van de president zich be
vindt.
De meest omstreden kwestie zal
het verkiezingssysteem zelf zijn. De
oppositie verwijt de PNC dit systeem
sterk in haar voordeel gewijzigd te
hebben. Beide partijen beweren orga-
Koeweit. Koeweit wil tegen het einde
van de maand onderhandelingen met
de westerse oliemaatschappijen begin
nen over een nieuwe overeenkomst
voor deelneming in de exploitatie van
zijn oliereserves. De oude overeen
komst die het land een onmiddel
lijk belang van 25 percent gaf dat
geleidelijk zou worden uitgebreid tot
51 percent in 1982 is onlangs door
de regering opgezegd. Koeweit wil nu
meteen een balans van 51 percent.
k dat
tie de
stond,
uw de
lander
d.
e vier
niet
Idigen
deken
in uit-
chuld-
etaald.
ul een
le jus-
't met
niet bij woonde en zich vermoedelijk er
gens in het zuiden ophoudt ,en die aan
een afwijking schijnt te lijden die het
haar ónmogelijk maakt langer dan en
kele minuten geen telefoon in de hand
te hebben, zei dat zij bleef bij haar in
de afgelopen maanden gedane uitspra
ken.
Het land was al op 26 mei 1966
geheel onafhankelijk geworden maar
werd tot 1970 nog bestuurd door een
gouverneur-generaal. Burnham, die al
sinds 1964 aan de macht is, moest een
coalitieregering vormen met de partij
„verenigde macht” totdat hij bij de
algemene verkiezingen van decem
ber 1968 met zijn Nationale Volks
congres (PNC) de meerderheid be
haalde. Bij de plaatselijke verkiezin
gen van juni 1970 behaalde de PNC
een grote overwinning.
Beide zeges wezen op verscherping
van de tegenstellingen tussen negers
en Indiërs onder de bevolking. Burn
ham was lang beschouwd als leider
van de negers, terwijl dr. Cheddi
Jagan, leider van de Marxistische
Progressieve Volkspartij, beschouwd
werd als leider van de Indische be
volkingsgroep, die de meerderheid
vormt van de 700.000 inwoners van
Guyana.
De twee groepen vochten in het be-
Het was in dat telefoongesprek dat
Nixon gisteren toestemde in een gesprek
met Ervin, maar hij stond erop dat
anderen daar niet bij aanwezig zouden
zijn.
Op de zitting van de commissie giste
ren zette ex-minister John Mitchell met
bestudeerde verveling, alsof het alle
maal niet de moeite waard was erover
te praten, zijn reeks van ontkenningen
en ontwijkende antwoorden voort. Hij
werd opnieuw ondervraagd waarom pre
sident Nixon, die zei zelf een onderzoek
PARIJS Het dodental van 122 pas
sagiers van de Braziliaanse Boeing die
eergisteren vlak bij Orly verongelukte,
is niet meer gestegen. In het ziekenhuis
van Créteil bij Parjjs was men gister
avond optimistisch gestemd over de
twaalf overlevenden, die zonder uitzon
dering tot het boordpersoneel behoorden.
Hun redding wordt verklaard uit de
omstandigheid dat de stewards, stewar
dessen en piloten in tegenstelling tot de
passagiers, die met veiligheidsgordels in
hun zetels zaten vastgebonden, over de
bewegingsvrijheid beschikten om nog
tijdig uit het toestel te kunnen springen.
Bovendien was de brandhaard in de
staart van het vliegtuig, waardoor de
commandant en zijn mede-piloten in de
cockpit niet onmiddellijk bedreigd wer
den.
Het onderzoek dat gisteren is begon
nen heeft bevestigd dat praktisch alle
passagiers in de kleine en hermetisch
afgesloten ruimte van de vliegtuigramp
door verstikking zijn bezweken. Onder
hen was een 46-jarige man afkomstig
uit Hilversum.
Een van de punten van het verdere
onderzoek raakt nog het materiaal van
het binnenwerk van de Boeing, waarvan
men zich al heeft afgevraagd of het wel
voldoende brandvrij was. Opgemerkt is
al dat de eisen in dat verband moeilijk
te hoog kunnen worden gesteld, wanneer
men in aanmerking neemt dat een groot
verkeersvliegtuig over een elektrisch
spanningsnet beschikt, dat met dat van
AMSTERDAM. Het Nederlands
Auschwitz-Comité doet in zjjn blad een
oproep aan alle getuigen van door Duit
sers bedreven moorden in bezet Neder
land. „Alle andere misdaden zijn ver
jaard. De namen zullen worden doorge
geven aan een ambtenaar van het open
baar ministerie in de Bondsrepubliek”,
zegt het comité, dat er overigens aan
twijfelt of tot vervolging zal worden
overgegaan.
een kleine provinciestad te vergelijken
valt.
Over de eigenlijke oorzaak van de
ramp kortsluiting, defect aan de mo
toren, brand in de bagageruimte
hoopt de onderzoekcommissie meer in-
BRUSSEL. De zesde Europese
ruimtrevaartconferentie, die gisteren in
Brussel werd gehouden, heeft besloten
haar werkzaamheden te verdagen tot 31
juli.
Op eenzelfde manier ontkende hij eer
der dit jaar tegenover rechercheurs van
de b’-’.-.cniandse veiligheidsdienst dat hij
op de hoogte was van de doofpotcam-
pagne terwijl hij voor de commissie
deze week uitlegde dat hij op dat tijd
stip al volledig was ingelicht.
d Jel-
ig dat
ezoek
zeer
ti was
en
s van
i ver-
Hij werd namelijk geconfronteerd met
verklaringen die hij eerder dit jaar on
der ede heeft af gelegd, en die hij in zijn
getuigenis voor de senaatscommissie de
afgelopen dagen heeft tegengesproken.
Zo zei Mitchell begin september verle
den jaar onder ede niets afgeweten te
hebben van de omstandigheden waarin
Gordon Liddy werd aangenomen als em
ployé van de herverkiezingscommissie.
In de afgelopen dagen verklaarde Mit
chell echter dat John Dean Liddy bij
hem had geïntroduceerd, en dat hij zijn
goedkeuring had gegeven om hem aan te
nemen, hetgeen vervolgens door zijn
tweede man Jeb Magruder werd gedaan.
Maar de commissie zette het in de
brief vervatte dreigement van een con
frontatie kracht bij met een verkapt
ultimatum namelijk dat senator Er
vin de president tegen het middaguur
telefonisch hoopte te bereiken over een
antwoord op de brief.
TOKIO (AP). Een Japanse arts
heeft verklaard dat hij er in is geslaagd
de grote teen van een 45-jarige vrouw
ter vervanging van haar linkerduim die
zij verloren had bij een bedrijfsongeval
te transplanteren.
Dokter Susumu Tamai van de univer-
siteit van Kobe, zei dat de operatie op 28
juni plaats vond en negen uur duurde.
Volgens dokter Tamai zal de nieuwe
duim binnen zes maanden normaal
functioneren.
Bij de ondervraging van Moore kon
hij zich niets herinneren, zelfs niet wat
hij enkele uren eerder had verklaard in
een besloten zitting met de advocaten
van de commissie. Binnen enkele vragen
sprak hij zichzelf verschillende keren
tegen.
Zijn optreden was zó verbijsterend,
dat ook zijn eigen advocaat, die naast
hem zat, duidelijk in verlegenheid raak
te. Hij ontkende dat Dean, zoals deze
heeft verklaard, al begin dit jaar met
president Nixon uitvoerige gesprekken
over het schandaal had, maar hij gaf
weer toe dat Deans beschrijvingen van
gesprekken die Dean en hijzelf hadden
gevoerd, juist waren.
Ook deed hij de opzienbarende mede
deling, dat president Nixon hem op 19
april al had gezegd dat een Witte Huis
onderzoek naar de achtergronden van
Daniël Ellsberg (die de geheime Penta-
gon-studie over Vietnam openbaar
maakte) noodzakelijk was omdat de
voormalige directeur van de binnenland
se veiligheidsdienst, Herbert Hoover, zijn
medewerking daarbij niet wilde verle
nen.
Het opschorten van de werkzaamhe
den gebeurde op verzoek van de Franse
minister Jean Charbonnel, nadat geble
ken was dat Nederland, Zweden en ook
Italië nog geen duidelijke positie kunnen
innemen. De Belgische voorzitter, Char
les Hanin, verklaarde dat geen enkel
land zich definitief negatief heeft uige-
sproken tegen een van de projecten
zoals de L3S-raket waarover de confe
rentie moet beslissen. Hanin zei echter
ook niet te kunnen voorspellen of de
bijeenkomst op 31 juli (eveneens in
Brussel) een succes zal worden of niet.
De bouw van de L3S-raket, een lan-
ceerraket die grotendeels door Frank
rijk gefinancierd zal worden maar die,
zo vrezen de Zweden, ook gebruikt zal
kunnen worden om wapens in de ruimte
te brengen.
Eén van die uitspraken was dat wat
haar man John wist, president Nixon
ook wist. Mitchell heeft toegegeven dat
hij bekend was met de doofpotcampagne
lang voordat Nixon zei ervan gehoord te
hebben.
kaanse natie op haar grondvesten doen
schudden. Als die val zou moeten wor
den toegeschreven aan heksenjacht van
de senaatscommissie, loopt de democra
tie in de Verenigde Staten een dodelijk
gevaar. Want dan zou de eindconclusie
van deze hele affaire zijn, dat de demo
cratie, gepaard aan openheid en objectief
onderzoek, een nationaal gevaar inplaats
van een nationale zegen zou betekenen.
Kenmerkend voor de hele stand van
zaken is de mededeling van het Witte
Huis, dat een ploeg van zes advocaten
bezig is aan de uitwerking van Nixons
verdediging. Men behoeft er niet aan te
twijfelen dat die zes advocaten hun
sporen op het gebied van het juridische
vernuft verdiend hebben. Evenzeer staat
het vast dat die verdediging zal zijn
gebaseerd op de bekentenissen van de
tot dusver gehoorde getuigen en de
schuldigverklaring van Nixons vroegere
adviseurs, maar dan een schuldigverkla
ring die slechts strekt tot hun in gebre
ke blijven bij het informeren van de
president. Wat Mitchell betreft, zal die
schuld grotendeels komen te bestaan uit
een te grote aanhankelijkheid tem op
zichte van Nixon en dus een te grote
vaderlandsliefde. Met zo’n soort schuld
behoeft men zich in Amerika niet te
schamen
Het werkelijke slachtoffer van deze
manier van verdediging is zonder twijfel
de vroegere adviseur van Nixon Dean,
die een verkeerde strategie heeft geko
zen door als zijn vermoeden uit te
spreken dat Nixon van alles afwist. Hij
heeft dat vermoeden niet kunnen bewij
zen en de senaatscommissie kan dit punt
van zijn getuigenverklaring niet gebrui
ken om de president op te knopen.
Men kan merken aan de houding en
bewoordingen van de oommissiesenato-
ren dat zij langzamerhand huiverig wor
den om zelfs maar te zinspelen op een
mogelijk aftreden van Nixon. Zij leggen
steeds meer terughoudendheid aan de
dag en vestigen herhaaldelijk uitvoerig
de aandacht op hun bedoeling om
slechts te proberen affaires als „Water
gate” en de „Horrors of the White Hou
se” in de toekomst te voorkomen, iets
waarvoor zij uiteraard de medewerking
van de doodonschuldige Nixon onmid
dellijk zullen kunnen verkrijgen. Een
capitulatie van de senaatscommissie voor
de knap opgezette en feilloos volgehou
den verdedigingsprocedure van het Witte
Huis is bijna onvermijdelijk, waarbij de
uitkomst wellicht meer bewondering
voor het juridische vernuft dan voor de
honorering van het recht verdienen zal.
Daarmee geconfronteerd zei Mitchell,
zonder aarzeling, dat het rapport van de
binnenlandse veiligheidsdienst dan on
juist was. Deze twee tegenstrijdigheden,
die tot de ongeloofwaardigheid van Mit
chells verklaringen bijdroegen, kunnen
als meineed worden geïnterpreteerd en
gronden opleveren voor strafvervolging.
Mitchell onthulde verder dat hij nog
maanden na zijn aftreden als hoofd van
de herverkiezingscommissie werkzaam
was om, zoals hij het zei „vuren te
blussen”. Hij doelde daarmee op activi
teiten die erop gericht waren om te
voorkomen dat het schandaal voor de
verkiezingen in november verleden jaar
zou uitlekken.
Inmiddels had ook zijn vrouw Martha
weer haar stuiver in het zakje gedaan in
een telefoongesprek met een verslagge
ver. Het maakte de verwarring weer
groter. Martha Mitchell, die de zitting
Een grensgeschil met Suriname, dat
enkele jaren geleden nog hoog was
opgelaaid, is nu in de ijskast gezet.
Een commissie van regeringsverte
genwoordigers uit beide landen
draagt er zorg voor dat gemeenschap
pelijke problemen door overleg wor
den opgelost.
Ook met Venezuela heeft Guyana
jarenlang een grensgeschil gehad, dat
zelfs voor het forum der Verenigde
Naties is uitgevochten. Beide landen
hebben nu besloten het probleem on
opgelost te laten en de aandacht te
richten op constructieve samenwer
king.
Een recente maatregel van minis
ter-president Burnham die nogal for
se kritiek heeft uitgelokt, is de beper
king van de invoer van krantenpa
pier. De regeringsleider rechtvaardigde
deze maatregel met de opmerking dat
dit gebeurde om buitenlandse devie
zen te besparen. Algemeen was men
echter van oordeel, dat men op deze
wijze de persvrijheid in Guyana aan
banden wilde leggen. Het dagblad
„The Mirror” dat de politiek van
oppositieleider Jagan steunt, was door
deze maatregel genoodzaakt zijn ver
schijning korte tijd te staken Het is
merkwaardig dat de regeringsgezinde
dagbladen wél over een voldoende
hoeveel krantenpapier bleken te be
schikken.
„In het zeldzame geval dat er een
oorlogsmisdadiger terecht staat, is een
optredende hoofdpijn bij de verdachte al
voldoende om het proces te stoppen. Als
een veroordeling volgt en zijn gezond
heid in gevaar komt, is de verdachte in
Wij hebben geen commentaar en we
zullen ons op geen enkele manier over
dit onderwerp uitlaten aldus een
woordvoerder van mevr. Meir. Dit is een
persoonlijke zaak van de premier”.
Het oorspronkelijke bericht in het
Britse satirische weekblad „Private Eye”
meldde dat de Brits-Israelische uitgevers
maatschappij Weidenfeld and Nicholson
een contract met mevr. Meir had gete
kend. De memoires zouden in 1975 moe
ten verschijnen.
Het kantoor van de uitgevers in Jeru
zalem weigerde eveneens alle commen
taar
Een van d« sterkste troeven van
Nixon in het grote drama van de se-
naatsverhoren is ongetwijfeld de vroege
re minister van justitie Mitchell, die
afgelopen week het middelpunt vormde
van de vaak venijnige en soms wanhopi
ge pogingen zijner ondervragers om hem
te doen wankelen. Mitchell bekommert
aich in geen enkel opzicht om zijn eigen
reputatie, maar offert deze met onver
stoorbare kalmte op het altaar van de
presidentsverering. Alles wat hij deed
(of naliet) in strijd met zijn plicht als
minister van justitie kwam voort uit
lijn overtuiging dat het heil der natie
stond of viel met de herverkiezing van
president Nixon. Mitchell heeft besloten
tot deze vorm van verdediging, omdat de
Amerikaanse publieke opinie met haar
neiging tot persoonsverheerlijking uiterst
gevoelig zal zijn voor deze vorm van
martelaarschap. Het nationalistische ele
ment in de houding van Mitchell is
hetzelfde element dat de reacties van
het Amerikaanse publiek kenmerkt. Een
zo overweldigende meerderheid der kie
zers heeft op Nixon gestemd, dat het
volgens de blijkende opvattingen van
Mitchell de moeite waard is alle onoir-
bare praktijken van het herverkiezings-
comité te schuiven naar de hoek van het
„belang der natie”.
Mitchell wil al die kiezers gelijk ge
ven, omdat zij het als bitter en frustre
rend zouden ervaren indien zij zouden
worden geconfronteerd met het feit, een
verkeerde keus gedaan te hebben. De
senaatscommissie zelf worstelt kennelijk
ook met de moeilijkheid, dat zij moet
zien te voorkomen al te sterk te drijven
naar een schuldigverklaring van Nixon,
omdat zij zou kunnen worden beschul
digd van staatsgevaarlijke praktijken. De
eventuele val van Nixon zou de Ameri-
JERUZALEM (AP). Premier Gold*
Meir heeft geweigerd in te gaan op
berichten in de Britse pers als zou zij
haar memoires hebben verkocht voor
450.000 dollar.
„Is mevrouw
Israëlische premier geworden die tege
lijk socialiste en miljonaire is?”, zo
vroeg de Engelstalige Jerusalem Post
zich af. Het blad noemde als bedrag 1.89
miljoen Israëlische ponden.
9t
zegt het Auschwitz-Comité.
St
uaia!W’r'!W:i
