VN-functionaris in GenèveBerichten overdreven aan cultuur Mankement Burnham wint Splijtstof bijna niet te stelen an Home ving bot bij Caetano Portugal blijft Rhodesië steunen Asielzoekers uit uit de DDR Portugal moeten ontdekt niet terug verkiezingen in Guyana „Schone" oorlog bestaat niet Mensensmokkel achtergrond naar Op weg Damascus 99 Minister Van Agt: REFERENDUMS OVER SAMENGAAN VAN LIBIË EN EGYPTE 3 1973 VRIJDAG 20 JULI 2 7) 5 Vluchtelingen MINISTER LUBBERS Staatsgreep (Van onze redactie binnenland) Verantwoordelijk Merkwaardig COMMENTAAR OP ACTUELE ZAKEN Na de onthullingen over het Nederlandse optreden in Indonesië en na de schok van de slachtpartijen in My Lai zijn het nu de Portugese gruwelen in Mozambique die op navrante wijze opnieuw ’t verschijn sel van de oorlogsmisdrijven aan de orde stellen. Ofschoon zoiets cynisch mag klinken, mogen we toch dankbaar zijn dat juist dezer dagen de zojuist benoemde hoogleraar in het strafrecht aan de uni- versiteit van Amsterdam, mr. C. F. Rüter, met een proefschrift is verschenen over het oorlogsmisdrijf. omdat dit zijn werk zeer zou kunnen schaden. Engels- DOD in de vlieg- van de Fokker lucht, il, gaan net een •Fokker Neder- entoon- ■cember serd en zet we- let wij. ilkscon- •de me» pleegde staats- i trouw hebben, s teken t in In- resident der op- i wijlen onder zandaag (Jakarta toffertje cht jarig den de htoffer, andere sen bij ng tus- g twee werden olg van e Derk igjarige lit Rui- die, waarin geweldpleging en levens- beroving niet slechts regel zijn, maar in het algemeen een rechtmatige, ja zelfs geconditioneerde handelswijze, die positief gesanctioneerd wordt door verlof, bevordering of onderscheiding wegens dapperheid.” steeds voor, maar er is, aldus de VN- functionaris geen sprake van systema tisch, of massaal uitmoorden. idt het entueel wate- funest. itivitei- rwijzen, ent dat kleine vaarde- woordi- lerleden lisen in toen de mentele ild zijn derland hten te in het een menau- Sprang. telsman van Ne- d-Schu- et leven in et tienden t Waai en een WSDAGWDAG DEN HAAG. De beveiligingsnormen tegen diefstal van splijtstoffen, in het bijzonder verrijkt uranium en plutonium en tegen sabotage-acties in Nederlandse atoominstallaties, zijn erop gericht dief stal praktisch onmogelijk te maken en sabotage te voorkomen, en bovendien de gevolgen van sabotage zodanig te beper ken dat er voor personeel en omwonen den van nucleaire installaties geen ge vaar kan ontstaan. van de n ont- .1 en de op van nodome Als voorbeeld van een dergelijke ontwikkeling noemt Rüter de opera ties van de door het Nederlandse opperbevel naar Celebes gestuurde speciale troepen die duizenden, vaak onschuldige, Indonesiërs op gruwelij ke wijze doodden. „De justitie liet in die dagen geheel verstek gaan, hoe wel verscheidene hoge autoriteiten in geschrifte blijk gaven, zich van de misdadigheid van deze acties ten vol le bewust te zijn.” Het is duidelijk dat we hier in plaats van Celebes ook Wirijamoe mogen invullen en in plaats van het stilzwijgen van de Nederlandse justi tie de ontkenning kunnen stellen van de Portugese autoriteiten. Net als in dertijd de Nederlandse criminaliteit niet werd vervolgd, dekken nu de Portugezen zich in omdat het gaat om oorlogsmisdrijven die ARNHEM. Imkers hebben gecon stateerd, dat het heidehaantje, een soort kevertje, de heide op de Veluwe aan- vreet. En dit heeft tot gevolg, dat er voor de bijen geen honing meer te halen valt. Oorzaak van de plaag zou volgens de algemeen secretaris van de Nederlandse Vereniging tot Bevordering van de Bij enteelt, de heer G. van der Weerdt, zijn dat de heide verwaarloosd wordt. Vroe ger werd de heide afgebrand, en zorgde ook de schaapskudde voor verjonging van de heide, die nu echter veel te oud wordt. En dit heeft dan tot gevolg, dat de heidehaantje* er welig kunnen tieren. in van ;e Mili- ats De zeshon- ;eneraal cschrif- testeerd slechte en zou loogno- ir aan- die het en ont- GEORGETOWN (Reuter). De par tij van premier Forbes Burnham, het Nationale Colkscongres, heeft bij de maandag in Guyana gehouden parle mentsverkiezingen een tweederde meer derheid in de volksvertegenwoordiging gekóregen, zo blijkt uit niet-officiële be rekeningen. Volgens deze cijfers krijgt het Volks congres 37 zetels in de 53 zetels tellende nationale vergadering. Veertien zetels vallen toe aan de Progressieve Volkspar tij van de socialistische oud-premier dr. Cheddi Jagan en twee aan de Vrijheid spartij. en Irak deelnamen. De man heeft ge probeerd een aanslag te plegen op een El Al-kantoor in de Griekse hoofdstad. Die poging mislukte. Op de foto: De Pa lestijn met onder zijn arm een sten- gun verlaat onder onder politie- escorte het hotel. (Van onze correspondent) BONN. Tegen betaling van 40.000 tot 80.000 mark smokkelen internationa le misdadigersorganisaties DDR-burger* naar het Westen. De gevaren zijn minder grgot dan voorheen, nu de nieuwe transitregeling tussen de Bondsrepubliek en West-Ber- lijn de controles aan de DDR-grenzen aanzienlijk heeft beperkt. In de eerste helft van dit jaar reden twee miljoen Westduitse personenauto’s over DDR-ge- bied. CAIRO (AFP). De presidenten Sa dat (van Egypte) en Gaddafi (Libië) zijn het er tijdens hun besprekingen van 22 juni tot 10 juli in principe over eens geworden dat twee referendums zullen worden gehouden over een samengaan tussen beide landen. Het eerste referendum zal 1 september van dit jaar worden gehouden. Het volk zou zich dan moeten uitspreken over de beginselen en bases van het samengaan. Het tweede referendum zou 1 september ;er van io, oud- etardio, zaken zan de loeljono ‘rbevel- lel Ma- van het gene- Het thans aangebroken tijdperk van de nieuwe Europese formule, ingeluid door de voorbereidende besprekingen van een Europese veiligheidsconferentie, belooft de Europese naties iets méér zekerheid voor een ongestoorde eigen en gezamen lijke ontwikkeling dan de voorbije eeu wen Europa hebben gegeven. De nieuwe formule, waarvan eigenlijk nog niemand weet hoe zij precies luiden en op welke basis zij politiek en econo misch evenwicht moeten nastreven, kan worden geanaliseerd uit een situatie die sterk de nadruk legt op de Europese belangrijkheid, sterker dan ooit in de geschiedenis het geval is geweest is na het einde van het koloniale tijdperk. Of de Europese landen beter, volken er in zullen slagen zich naar verhou ding van die belangrijkheid te doen gelden bij de totstandkoming van de voorgenomen afspraken is de vraag. De moeilijkheid in Europa blijft nog steeds, dat er zoveel interne tegenstellingen zijn in essentieel cultureel opzicht. Politieke tegenstellingen, economische tegenstellingen, nationale belangentegen stellingen zijn meestal door compromis sen en verdragen wel te overbruggen of tenminste te bevriezen in een gemeen schappelijk beleid, maar wezenlijke cul turele tegenstellingen liggen veel moei- lijker. Zelfs binnen de EEG zijn ver schillende culturele denkwerelden be speurbaar, als men „cultuur” wil ver staan als het nominale gedragspatroon waaraan nationale regeringen zich in hun wetgeving en werkwijze conforme ren. Men behoeft slechts na te gaan hoe het bijvoorbeeld in Frankrijk gesteld is met de publieke informatie en de ver houding tussen de particuliere vrijheid en de overheidsbemoeiingen, om te con stateren dat daar een belangrijk stuk individuele bewegingsvrijheid ontbreekt in vergelijking met wat wij in Neder land gewend zijn. Een ander voorbeeld levert België met betrekking tot de openbare moraal en de justitiële ingrepen daarop, wat onver mijdelijk op de culturele ontwikkeling in België een vertragende werking moet hebben. Als men een vergelijking trekt tussen het Duitse nationalisme en het Nederlandse emotionele vaderlandslie vende element dan vallen zulke grote verschillen op, dat de gedachte aan een Europese politieke eenheid sombere om lijningen krijgt. Italië met zijn sterke verwevenheid tussen kerk en staat, Por tugal en Griekenland met hun ondemo- kratische regimes, de landen van Oost- Europa met hun communistisch getinte In zijn boek „Enkele aspecten van de strafrechteltfke reactie op oorlogs misdrijven en misdrijven tegen de menselijkheid” stelt Rüter uitdrukke lijk dat oorlogsmisdrijven inherent zijn aan oorlogsvoering. „Een gewa pend conflict van enige duur en in tensiteit zonder oorlogsmisdrijf is even onwaarschijnlijk als een maat schappij zonder criminaliteit.” De na tionale strafrechtpleging vindt Rüter een onvoldoende effectief middel om te bevorderen, dat het oorlogsrecht beter geëerbiedigd zou worden. generatieconflict: de oude grade die de Belgische koloniale tijd nog uit eigen ervaring kent, is vervangen door jonge „real-politiker”. Ook speelt bij deze staatsgreep een rol dat de afgezette president Kayibanda een „zuiderling” was, die voornamelijk ook „zuiderlingen” om zich heen had. De nieuwe president, de voormalige minister van Defensie, Habjalimana, is een „noorderling”. Voorts blijkt de gebruike lijke rivaliteit tussen militaire en bur gerlijke macht. Het klimaat voor een staatsgreep werd extra begunstigd door een algemeen onbehagen over gebrek aan werkgelegenheid. Uitsluitend interne tegenstellingen binnen de Hoetoe-bevol- king hebben bij de staatsgreep dus een rol gespeeld. De minister zei voorts dat de „status quo” inzake de sancties zou worden gehandhaafd tijdens het reces van twee- en-een-halve maand van het Britse parlement dat volgende week woensdag begint. Als er zich echter een „belangrij ke wijziging” in de situatie zou voor doen, zou de regering overwegen het parlement van reces terug te roepen. Douglas-Home zei dat hij een rapport had bestudeerd van Sir Denis Greenhill, hoffd van de Britse diplomatieke dienst, van zijn opdracht of voor simpel lijfsbehoud de regels van het oorlogs recht zal overtreden.” De mislukte aanval op Boeroendi van mei had wel een aantal incidentele moorden en ook het platbranden van een paar grensdorpen door het leger tot gevolg. Dat bracht weer een nieuwe stroom Hoetoe-vluchtelingen uit Boe roendi op gang. Sommigen kwamen met verminkingen in Tanzania aan. Inciden tele moorden komen in Boeroendi nog De meeste en ook belangrijkste oorlogsmisdrijven worden door de overheid als functioneel beschouwd. En in zulke omstandigheden, vindt Rüter, kun je de schuld niet schui ven op de enkeling die het misdrijf pleegt. De bestraffende vinger moet gewezen worden in de richting van de politieke en militaire leiders, want bij hen berust de werkelijke verant woordelijkheid. „De overheid die een te zwakke eenheid voor een te zware taak ge bruikt, die koste wat het kost rust en orde wil herstellen, die haar troepen onvoldoende geoefend het# veld in stuurt, die van inlichtingendiensten a tout prix informatie wil hebben, die NBC-wapens gebruikt die overheid kan op haar vingers nareke nen, dat de betrokkene ter volvoering Dit antwoordt minister Lubbers (Eco nomische Zaken), mede namens zijn col lega’s van Binnenlandse en Buitenlands» Zaken op vragen van het Tweede-Ka- merlid Terlouw van D’66. Volgens de bewindsman zijn de Ne derlandse maatregelen voor het beveili gen van splijtstoffen nagenoeg gelijk aan de internationale, die in maart 1972 door een panel van deskundigen van de International Atomic Energy Agency zijn opgesteld. De 41-jarige loodgieter J. P. de Man uit Streefkerk is gisteren in Rotterdam overleden nadat hij zeventien meter naar beneden was gestort. Hij was werkzaam op het dak van een huis aan de Noordsingel. De man verloor het evenwicht en viel op straat. vloeisel zijn van de eigen politiek van de overheid. Rüter: „De overheid en met name het „policy making level” is, met andere woorden, zélf verdachte van die oorlogsmisdrijven.” Een van de interessantste aspecten van de huidige opwinding over oor logsmisdrijven is dat wij, Nederlan ders, direct klaar staan om in woede te ontsteken over wat Portugal in zijn kolonies uitvreet, terwijl het an derzijds tot 1969 moest duren alvo rens wij met een rood hoofd vol schaamte over de eigen misdragingen ten aanzien van Indonesië durfden praten. Een merkwaardig verschijnsel dat nog curieuzer wordt als blijkt dat de wetgever zich bij dit gevoelen heeft aangepast. H?t misdrijf tegen de menselijkheid (dat Rüter scherp onderscheidt van het oorlogsmisdrijf en dat veeleer betrekking heeft op zaken als vervol ging en deportatie) is namelijk in vredestijd niet strafbaar in Neder land. De wetgever gaat er kennelijk van uit dat wij Nederlanders in ethisch opzicht een te hoge graad van beschaving hebben bereikt om zulke streken uit te halen. Een dergelijke kronkelredering kan volgens Rüter slechts betekenen dat mensen de eigen oorlogsmisdrijven niet onder ogen willen zien. Elders spreekt Rüter nog van „na tionale hovaardij” en hij vat het hele verdringingsproces samen in de woor den van de oude Amram die in de Bommel-strip „Heer Bommel en het Boze Oog” heeft gezegd: „Vreemden komen met hun schuld en hun kun sten in deze treffelijke streken en zij lokken de rechtschapene van het Hoe komt dat nu, dat het recht in de burgermaatschappij toch bij uitstek de handhaver van orde en gerechtigheid in een oorlogssitua tie geen poot aan de grond krijgt? Rüters voornaamste verklaring is dat schending van het oorlogsrecht in het algemeen niet beschouwd mag wor den als een afwijkende gedraging van een individu, zoals moord in een vredige maatschappij dat bijvoorbeeld wel is. Moord in een oorlogssituatie is echter een door het systeem en de overheid stilzwijgend goedgekeurde oorlogshandeling. „Het oorlogsmisdrijf moet geplaatst worden in zijn wereld, Er is ook nog een belangrijke psy chologische factor die het voor de justitie erg moeilijk maakt op te treden tegen oorlogsmisdrijven, be gaan door troepen van het eigen land. Het leger zal namelijk oorlogsmis drijven veelal als een te rechtvaardi gen daad beschouwen, terwijl diezelf de daad de tegenstander vervult met afgrijzen. Welk standpunt moet de justitie dan innemen? De militairen zullen voor de berechting van eigen oorlogsmisdrijven nauwelijks begrip kunnen opbrengen; ze zullen zich verraden voelen. In de DDR zouden enkele keren arres taties zijn verricht vorige week nog twee Oostenrijkers. Voorts is in april in Zurich een organisatie opgerold die voor grof geld meer dan 100 mensen uit Oost-Europa zou hebben gehaald. Die bureaus richten zich nogal een# per advertentie tot mensen die er geld voor over hebben om familieleden uit de DDR te helpen smokkelen. Het is voor gekomen dat oudere mensen daarbij hun complete spaargeld kwijt raakten zonder er de beloofde familieleden voor terug te krijgen. Bovendien is men in het West onge lukkig met deze weer oplevende misda digheid, omdat de overeenkomst met de DDR de mogelijkheid van scherpere controles openlaat voor het geval mis bruik der transitwegen wordt vastgestel. Niemand verlangt terug naar de DDR- grenscontroles-oude-stijl. In ruil voor vrijlating twintig hotelgasten kreeg een 25-jarige Pa lestijnse guerrillastrijder een vrijgeleide naar het vliegveld van Athene om daar een vliegtuig naar Damascus te nemen. De vrijlating van de hotelgasten gebeur de na langdurige onderhandelingen waaraan de ambassadeurs van Libanon (Van onze redacteur in Genève, Steven de Winter) GENÈVE In de Afrikaanse staat Boeroendi is het betrekkelijk rustig. Berichten in de wereldpers over massamoorden in Boeroendi, zoals die de laatste paar weken verschenen, zijn op z’n minst overdreven. De man die dit beweert, is werkzaam bij de Verenigde Naties, en door zijn functie uitermate goed op de hoogte van de situatie in Boeroendi en in het aangrenzende Roeanda. Helaas wil hij niet dat zijn naam wordt vermeld, DEN HAAG. Portugezen, die aan nemelijke bezwaren van politieke aard aanvoeren tegen het vervullen van mili taire dienstplicht of van wie aanneme lijk is dat ze uit anderen hoofde als asielzoeker zijn te beschouwen worden in het algemeen niet naar Portugal te ruggezonden. Aldus minister Van Agt (Justitie) In antwoord op vragen van het Tweede Kamerlid Wierenga (P.v.d.A.) In het ant woord zegt de bewindsman dat alleen het feit van het hebben van de dienst plichtige leeftijd zonder dat sprake is van een aannemelijk beroep op politieke asiel niet voldoende grond oplevert om in daarvoor in aanmerking komende ge vallen van verwijdering (naar Portu gal) af te zien. De vragen werden ingezonden naar aanleiding van het terugzenden van drie jonge Portugezen op 5 juni naar Lissa bon, waar zij volgens de vragen opgevangen werden door de geheime Portugese politie. Minister Van Agt zegt in zijn antwoord, dat het hier een drie tal jeugdige Portugezen betrof, die zon der middelen van bestaan in Amsterdam werden aangetroffen en die geen aanne melijke verklaring voor hun komst en verblijf in ons land konden opgeven. De betrokkenen, aldus de minister, hebben geen beroep op asiel gedaan en evenmin te kennen gegeven dat zij Portugal had den verlaten, omdat zij bezwaren had den tegen het vervullen van de militaire dienstplicht De staatsgreep, die een paar weken geleden plaatsvond in Roeanda, heeft vol gens onze zegsman niets te maken met het rassenconflict tussen Hoetoes en Toetsi’s. Eerder is er sprake van een LONDEN (UPI). De Britse minister van Buitenlandse Zaken, Sir Afec Doug- las-Home, heeft gisteren in het Lager huis meegedeeld dat hij zonder resultaat had geprobeerd de Portugese premier Caetano er toe te bewegen samen te werken bij het treffen van sancties je gens Rhodesië. Caetano had echter verklaard dat de politiek van Portugal op dit stuk niet zou worden gewijzigd. partij dictatuur en tenslotte de Sovjet unie als machtigste Europese natie met haar verdachte internationale aspiraties en haar binnenlandse politiële dwang hebben een culturele ontwikkeling die vrij weinig aanknopingspunten bezit met die van vrije demokratische samenlevin gen als die van Engeland, Nederland en de Scandinavische landen. Kortom, het toekomstige „veilige en vrije” Europa zal een conglomeratie van naties zijn die ieder voor zich andere betekenissen van „vrijheid en veiligheid” hechten. Het is te hopen dat het hoge niveau van burgerlijk welzijn, waarop in een deel van de Europese landen de samen leving zich beweegt, niet door de andere zal worden omlaaggehaald onder het devies „verdediging der Europese vrij heid naar buiten". Met andere woorden: als in de Sovjet-Unie een literator als Almarik en andere dissidenten volkomen rechteloos worden vastgezet omdat zij „de staat hebben gelasterd’ 'en daardoor de Sovjetrussische veiligheid in gevaar hebben gebracht, dan is dat niet een staaltje van eigen „cultuur” der Sovjet- Unie, maar een gebrek aan Europese cultuur. Hetzelfde geldt voor alle naties die de vrijheid van het individu belagen „omwille van de staatsveiligheid” en op de vrije meningsuiting jagen alsof het een kwaad is. Gebrek aan Europese cultuur is heden ten dage helaas merkbaar in teveel lan den, in zoveel landen dat het misschien voor andere naties verleidelijk zou wor den ook eens te gaan knabbelen aan de bewegingsvrijheid van de menselijke persoonlijkheid. De nieuwe Europese veiligheidsformule eist niet alleen natio nale, maar ook vooral garanties voor de persoonlijke, individuele vrijheid. De mondigheid van mensen is een Europese verworvenheid, die vele martelaren kent. De verdediging van die mondigheid te gen alle bedreigen van politieke of eco nomische afkomst is een Europees cul tureel gegeven van deze tijd. De staats veiligheid is méér dan de onschendbaar heid van grenzen, zij omvat de vrijheid van het individu eveneens omdat de „staat” niets anders is dan een verzame ling mondige individuen. Ook al predikt men in Moskou of Athene over „de staat” alsof men het over een goddelijk wezen heeft. Europa behoeft dit barba risme niet te accepteren, doch al in zijn eigen nabije toekomst moeten proberen dit mankement aan culturele hoogwaar digheid bij alle gelegenheden die zich voordoen te bestrijden en aan de kaak te stellen. De gewapende aanval die Hoetoe- vluchtelingen in mei uit Tanzania op Boeroendi ondernamen, werd door het leger van Boeroendi afgeslagen. Maar deze strijd, en ook de gevoerde guerril lastrijd in het grensgebied tussen Boe roendi en Tanzania, leidde niet tot stel selmatig uitmoorden van Hoetoes, zoals na de mislukte staatsgreep van de Hoe toes in Boeroendi, in april vorig jaar. Toen werden zeker 100.000 Hoetoes om het leven gebracht. over een bezoek dat deze kortgeleden aan Salisbury bracht, waarbij hij twee keer confereerde met premier Ian Smith en voorts Bisschop Moezorewa, hoofd van de Afrikaanse Nationale Raad, en andere nationalistische leiders ontmoette. „In het licht daarvan ben ik er zeker van dat de politiek die wij volgden, de juiste is. Ons doel was, terwijl wij de „status quo” handhaven, de verschillende partijen in Rhodesië” bijeen te brengen opdat zij de moeilijkheden binnen hun eigen land kunnen oplossen, het geschil met Groot-Britannië tot een einde te brengen en een basis voor onafhanke lijkheid voor Rhodesië te vormen”. Na de slachtingen in Boeroendi van vorig jaar april, waren aan het eind van de zomer van 1972 25.000 Hoetoes naar Tanzania gevlucht, 35.000 naar Zaire en 5500 naar Roeanda. In Tanzania zijn thans 40.000 Hoetoe-vluchtelingen, in Zaïre nog steeds 35.000 (maar in Zaïre zijn ook al 20.000 Kongolese vluchtelin gen) en in Roeanda is het aantal Hoe toe-vluchtelingen opgelopen tot 10.000. Roeanda en Boeroendi behoren tot de groep van de 25 armste landen ter wereld. Beide landen zijn bovendien voor Afrikaanse begrippen zeer dicht bevolkt, meer dan 100 inwoners per vierkante kilometer. De Hoetoes in Roe anda hebben sympathie voor de onder drukte Hoetoes in Boeroendi en de Toet si’s in Boeroendi hebben weer sympathie voor de onderdrukte Toetsi’s in Roeanda. Bovendien is het alleen nog maar een kwestie van tijd, of de Hoetoe-meerder- heid van 85 percent neemt ook in Boe roendi de macht over. Dat alles bevor dert de vreedzame verhoudingen in dit deel van Afrika bepaald niet. „Geen massamoord in Boeroendi” 1974 worden gehouden over de nieuwe grondwet en de keuze van een presi dent.

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

IJmuider Courant | 1973 | | pagina 3