Newsweek:
De kater
een kaping
van
Opstand
Ontwikkelingslanden bij overleg in Brussel:
gevangenis
van Rome
Amerikaans veto in
Veiligheidsraad
Getty’s moeder
ingestort
Kikkertjes
per post
„Haldeman werkt nog steeds voor Witte Huis”
in
99
99
L
■I I
r
VLIEGTUIGBOTSING
IN TSJECHISCH
LUCHTRUIM
RESOLUTIE OVER MIDDEN-OOSTEN
Duits-Nederlands
grenspark mogelijk
VIER JAAR STRAF
IN SPANJE VOOR
DIENSTWEIGERAARS
Ifcai
3
V R IJ D A G
2 7
JULI
1973
(Van onze redacteur in Washington, mr. H. L. Leffelaar)
Inspiratiebron
Tragedie
Zeker twee doden
(Van onze redacteur in Brussel, Henk Kolb)
Gril
Druk
COMMENTAAR OP ACTUELE ZAKEN
„Neo-fascisme”
„Dynamiek”
F wjb m
TEGENOFFENSIEF NIXON
Geen neo-koloniale aanpak
DEN HAAG. Staatssecretaris Meij
er (CRM) staat positief tegenover de
gedachte om te komen tot een Duits-
Nederlands grenspark. Hij zegt dit in
antwoord op vragen van het KVP-Ka-
merlid Notenboom.
Maar het ziet er niet naar uit dat hij
daarin zal slagen. Zelfs conservatieve
Republikeinen in het Congres beginnen
De vertrouwenscrisis in de Verenigde
Staten is nu zo groot, dat op informele
bijeenkomsten openlijk over het neo-
fascisme in het Witte Huis wordt ge
sproken en dat in medische kringen de
kwestie van de toerekeningsvatbaarheid
NEW YORK (Reuren en DPA). De
Verenigde Staten hebben gisteren in de
Veiligheidsraad hun veto uitgesproken
tegen een ontwerpresolutie van de niet-
gebonden staten, waarin het voortduren
van de Israëlische bezetting van in 1967
veroverd gebied wordt betreurd en strij
dig verklaard met het Handvest van de
Verenigde Naties.
Wat deze psychiaters opviel, was dat
de president blijkbaar zo weinig aanra
kingspunten met de realiteit heeft, dat
hij voorbij kan gaan aan het feit dat
driekwart van de Amerikaanse bevol
king volgens de laatste opiniepeiling het
vertrouwen in hem heeft verloren en
hem schuldig acht aan het Watergate-
schandaal.
Rechter Sirica wees aan de speciale
rechter van instructie in de Watergate-
zaak voor het beoordelen van eventuele
strafbare aspecten, Archibald Cox, de eis
toe, dat de president voor een bepaalde
termijn vastgesteld op 7 augustus
aan hem, Sirica, aantoont waarom aan
de vordering van Cox bepaalde docu
menten uit het Witte Huis te tonen, niet
zou behoeven te worden voldaan.
WO DAG DAG
Gisteren heeft president Nixon een
brief aan de Watergate-commissie ge
schreven, waarin hij zegt dat hij „met
alle respect het overdragen van de ge
vraagde documenten moet afwijzen", De
president beroept zich daarbij opnieuw
op het privilege van het staatshoofd, dat
de vertrouwelijkheid van het presiden
tiële handelen afschermt naar buiten
toe.
Alle zes senatoren van de Waterga-
te-hoorzittingen (senator Herman Tal-
madge, een Democraat uit Georgia was
afwezig) stemden daarop vóór machti
ging aan de commissie-raadsman de no
dige juridische stappen voor het afdwin
gen van de volgzaamheid van de presi
dent te nemen. (Op de foto steekt sena
tor Ervin zijn hand op-)
In Rome zijn vrouwen in de gevangenis
in opstand gekomen tegen verouderde
reglementen. De opstand brak zondag
uit en duurde vandaag nog voort. Op het
dak van het oude gebouw maakt een
deel van de opstandige gevangenen aan
de buitenwereld kenbaar waartegen het
verzet gericht is.
Een tweede facet van deze kaping, die
geschiedde onder politieke linkse leuzen
en Arabische verzetskreten was wel dat
zij zo weinig enthousiasme wekte bij het
korps „aanhangers op de grond”. Noch
het Arabische guerrilla-wezen, noch het
Japanse „Rode Leger” reageerde op de
„heldendaad” en zo kwamen de kapers
met hun kostbare vliegtuig en nog kost
baarder lading enigszins stiefmoederlijk
en besluiteloos in de lucht te hangen.
Tenslotte werd dan de poging tot flink
heid bekroond met het volkomen onno
dige, ongemotiveerde vernielen van het
vliegtuig en het in de waagschaal stellen
van de levens van passagiers. Als er
onder deze reizigers mensen waren ge
weest die invalide waren of anderszins
hulpeloos, waren zij met het ontploffende
vliegtuig gesneuveld:
Die kleinzielige, onvolwassen manier
van doen wees erop dat de kapers elk
PRAAG. (DPA) Twee piloten van
een Oostenrijks sportvliegtuigje zijn gis
teren om het leven gekomen toen hun
toestel neerstortte na een botsing met
een Tsjechoslowaaks opleidingsvliegtuig
boven Zuid-Moravië.
De inhoud van de redevoeringen die
vertegenwoordigers van de drie groepen
geassocieerde en nog te associëren lan
den afstaken, betekende overigens een
absolute nederlaag voor de wijze waarop
Frankrijk zijn ontwikkelingshulp wil
bedrijven: met wederzijdse voorkeursbe
handeling op de achtergrond.
Geen van de staten die in Brussel hun
verlangens op tafel kwamen leggen,
wenste dat de bijstand van Europese
zijde op enigerlei wijze met toezeggingen
van hun kant gepaard zou moeten gaan
en zij stelden ook nadrukkelijk vast dat
de overeenkomsten met de EEG in geen
enkel opzicht hun onafhankelijkheid bij
van de president aan de orde is gesteld.
De betrokken psychiaters zijn in het
bijzonder verontrust over de toespraak
die president Nixon hield toen hij het
ziekenhuis verliet.
Nixon zei toen, het aan anderen over
te laten om zich „wellustig te wentelen”
in het Watergate-schandaal”, en hij stel
de zich daarbij weer eens ten voorbeeld
aan het volk (dat hij eens met lastige
kinderen vergeleek) als iemand die be-
langrijkere zaken aan zijn hoofd heeft.
het aangaan van andere betrekkingen
zou mogen aantasten.
Eventuele institutionele voorzieningen
om de toepassing van de associatiever
dragen te garanderen, zouden dan ook
uitsluitend op economische en technolo
gische zaken betrekking mogen hebben.
moeten leiden. De Caraïbische landen
willen vrije toegang tot de gemeen
schappelijke markt voor hun landbouw-
produkten, minerale produkten en in
dustriële goederen, met een speciale re
geling voor zulke vitale produkten als
suiker, bananen en citrus. Vooral dat
laatste doet de Italianen nu al mekkeren
van schrik.
Wenike Briggs, spreekbuis van de Af
rikaanse staten, zei onder andere dat de
financiële en technische hulp van de
EEG moet worden losgemaakt van elke
bijzondere vorm van betrekkingen met
de EEG, terwijl alle Afrikaanse produk
ten, inclusief industriële en half-indus-
triële agrarische goederen, vrije toegang
moeten krijgen tot de EEG-markt en
onafhankelijk van de vraag of zij onder
de EEG-Iandbouwpolitiek vallen of niet.
En daarmee heeft hij in de EEG een
aardige struikelblok binnengebracht.
Sir Kamese Mara, eerste minister van
de Fidji-Eilanden, herkende in het sys
teem van de wederzijdse voorkeursbe
handeling een terugkeer naar het ge
bruik der imperiale en koloniale tijden.
Zo zijn in Brussel een vijftigtal lan
den verschenen om een eind te maken
aan de wanverhoudingen tussen rijk en
arm, tussen ontwikkeld en onderontwik
keld die landen zijn een speelbal
geweest van de koloniale historie.
En het is dan ook niet voor niets dat
Ramphal tot de Deense voorzitter zei:
„Het is een gril van het noodlot, dat ik
hier Engels spreek en niet uw taal”.
BRUSSEL De ontwikkelingslanden willen afrekenen met de neo-
koloniale aanpak van de samenwerking met de ontwikkelde landen. De
Europese Gemeenschap kan er dan ook niet meer aan ontkomen de basis
van de associatieovereenkomsten radicaal te herzien. Dit zijn twee van
de opvallendste conclusies waarmee Nederlands staatssecretaris van Bui
tenlandse Zaken, Brinkhorst, de formele openingszitting van de associatie-
besprekingen tussen de EEG en de Afrikaanse, Caraïbische en Stille-
Zuidzeelanden heeft verlaten. Die bijeenkomst werd gisteren in Brussel
besloten.
Het Oostenrijkse toestel was om nog
onbekende reden twintig kilometer diep
in het Tsjechoslowaakse luchtruim door
gedrongen, hoewel het van een vliegveld
bij Wenen was opgestegen voor een
binnenlandse vlucht.
Volgens het Tsjechoslowaakse persbu
reau Ceteka zijn de twee verongelukte
piloten geborgen in de buurt van Mo
ra vske Budejovice. Over het Tsjechoslo
waakse toestel werd alleen gezegd dat
het volledig verwoest was.
Een ander punt dat de senaatscommis-
siezittingen hebben opgeleverd, is het
opmerkelijke feit dat de president zich
van meet af aan omgeven heeft met een
staf, die met uitzondering van Halde
man, Ehrlichman en enkele anderen
voor het merendeel bestond uit opval
lend gelijkvormige jongemannen, die
verantwoordelijkheden hadden die hun
capaciteiten kennelijk ver te boven gin
gen en die andere presidenten traditio
neel reserveerden voor volwassen ex
perts.
President Nixon scheen in deze atmos
feer op zijn gemak te zijn, zelfs te
gedijen. Niets wijst erop dat hij ooit
twijfelde aan de inzichten, de adviezen
of de instelling van deze medewerkers.
Integendeel, als het Watergate-schandaal
tot nog toe iets heeft opgeleverd, dan is
het dat president Nixon zelf de bron van
inspiratie was voor deze mannen.
ROME. (AP) De moeder van de
geruime tijd geleden in Rome verdwe
nen Japl Getty, kleinzoon van de ver
maarde oliemiljardair Paul Getty en in
Rome bekend als de „golden hippy”,
heeft een zenuwinstorting.
Verschillende Amerikanen die Ehr-
lichmans verhoor observeerden, werden
herinnerd aan de leiders en hun entou
rage van nazi-Duitsland.
Volgens het weekblad „Newsweek”
heeft Nixons gediscrediteerde ex-topas-
sistent Bob Haldeman al sinds enige tijd
de beschikking over kantoorruimte in
het gebouw van de nationale begrotings-
staf, recht tegenover het Witte Huis,
waar hij behulpzaam is bij het opzetten
van dit tegenoffensief.
Professor Charles Wright van de
universiteit van Texas die door president
Nixon is aangezocht als zijn adviseur
voor de juridische aspecten van Water
gate, heeft laten doorschemeren dat het
Witte Huis de kwestie voor de rechter
zal uitvechten.
MADRID. (Reuter) Aan het „parle
ment” in Madrid is gisteren een wets
ontwerp voorgelegd dat gewetensbe
zwaarden die geen militaire dienstplicht
willen vervullen, vier jaar gevangenis
straf oplegt.
In oorlogstijd, zo stipuleert het wets
ontwerp, kunnen dienstweigeraars voè®
onbepaalde tijd gedetineerd worden.
Ook in de Spaanse gevangenissen zit
ten meer dan 250 dieristweigeraars,
voornamelijk Jehova’s getuigen.
Ramphal, minister van Buitenlandse
Zaken van Guyana, sprekend namens de
Caraïbische groep, ontkwam er dan ook
niet aan vast te stellen dat hij daarvan
in de eerste verklaring van de Eeee
in de eerste verklaring van de EEG nog
te weinig had gemerkt.
Zonder veel twijfel kan nu al wel
worden gezegd, dat de eisen van de
associabelen en geassocieerden binnen de
EEG-kring tot grote meningsverschillen
evenwel niet weg dat er tussen de
belangen van de diverse landen grote
verschillen blijven bestaan en het is
maar de vraag of de eenheid in het
verdere verloop van de besprekingen
gehandhaafd kan blijven-
eenzijdige draai geeft aan de resolutie
van de Veiligheidsraad van november
1967 en de schijn wekt dat document
onder de tafel te willen werken.
De resolutie van 1967 is tot dusver de
basis van de bemiddelingspogingen van
de VN in het Midden-Oosten. Het is de
vijfde maal in de geschiedenis van de
VN, dat de VS gebruik maken van het
vetorecht, dat is toegekend aan de vijf
permanente leden van de Veiligheids
raad: de VS, de Sovjet-Unie, China,
Frankrijk en Engeland.
WASHINGTON President Nixons weigering om geluidsbanden en
documenten vrij te geven, betekent dat er ondanks de „grote schoonmaak”
niets is veranderd in het Witte Huis. De oude garde zwaait er nog steeds
de scepter. Dit wordt bevestigd door berichten dat medewerkers van de
i om
In het ontwerp werd ook „ernstige
bezorgdheid uitgedrukt over het gebrek
aan Israëlische samenwerking” met de
missie van de VN-bemiddelaar Jarring.
De overige leden van de Veiligheids
raad stemden voor de resolutie, behalve
China, dat niet aan de stemming deel
nam. De Chinese ambassadeur Hoeang
Hoea zei dat de Raad had moeten oproe
pen tot terugtrekking van Israel uit de
bezette gebieden. In het Midden-Oosten
gaat het om „agressie tegenover anti
agressie” en om inmenging van de su
permachten, zo zei hij. Omdat de resolu
tie naar zijn oordeel de principes van
het VN-Handvest niet goed weergeeft,
heeft China niet aan de stemming deel
genomen.
Israel had zoals gemeld de ontwerp
resolutie bestempeld als „eenzijdig en
destructief”. De Amerikaanse ambassa-
deür John Scali verklaarde dat het ont
werp van de niet-gebonden landen een
De interventies brachten tevens aan
het licht dat tijdens het verdere verloop
van de onderhandelingen grote druk zal
worden uitgeoefend op de gemeenschap
pelijke landbouwpolitiek van de Euro-
marktlanden, terwijl de resultaten van
dit Brussels overleg nu al wijzen op
pressie tegen de Verenigde Staten om
het beginsel van de niet-wederkerigheid
eveneens te laten vallen.
De handelsovereenkomsten die per
1 februari 1975 de bestaande associatie-
overeenokmsten moeten vervangen, die
nen in verband met de tijdrovende rati
ficatieprocedure in het vroege voorjaar
van 1974 tot stand te komen. Op 17
otober van dit jaar wordt wederom een
ministeriële conferentie gehouden, moge
lijk weer in Brussel. De kans bestaat dat
tijdens het verder verloop van de be
sprekingen de ministers nog vaker bij
een zullen komen om eventuele knopen
door te hakken, die op het niveau van
de experts en de gevolmachtigde verte
genwoordigers zouden kunnen ontstaan.
Toch zullen de associatielanden en de
andere kandidaten voor een overeen
komst met de EEG er niet aan ontko
men om met de Europese Commissie te
onderhandelen, die daarvoor van de mi
nisterraad volmachten krijgt. Met name
de Nigeriaanse vertegenwoordiger Briggs
verpakte in zijn toespraak de wens om
uitsluitend op ministerieel niveau te
spreken.
De verklaringen van de woordvoer
ders, die woensdagmiddag geruime tijd
hebben besteed aan het voorbereiden
van hun teksten, vertoonden een opmer
kelijke eenstemmingheid. Dit neemt
Daarmee zou z.i. op het gebied van
natuurbescherming, landschapsbehoud
en openluchtrecreatie concreet gestalte
kunnen worden gegeven aan een deel
van de ruimtelijke ordening over de
landsgrenzen heen. De begrenzing aan
Nederlandse zijde van een eventueel na
tuurpark „Maas-Schwalm-Nette” is nog
steeds onderwerp van studie.
spoor van teamgeest, discipline of leiding
misten. Zij rommelden maar wat aan,
om in termen van een groot Nederlands
schilder te spreken, en bereikten geen
enkel doel dat ook maar enigszins alle
moeite en leed waard was, uit welk
oogpunt ook bekeken.
Een derde, interessante bijkomstigheid
was, dat nagenoeg geen enkel land be
reid bleek de kapers met hun buit te
ontvangen- Damascus was tenslotte „de
stad van het Palestijnse verzet” en ook
daar leek het hele geval niet zo ver
schrikkelijk welkom, terwijl juist dat
Palestijnse verzet zich met misnoegde
bewoordingen distantieerde van de misse
lijke onderneming. Een symptoom van
een regelrechte kater, die vooral moet
worden verklaard uit de nare ervaringen
van de Palestijnen met hun Japanse
„broeders”. Japanners van ultra-rode
herkomst en Palestijnen die het zionis
me willen verdrijven, hebben niet zo erg
veel met elkaar gemeen, behalve dan
dat zij beiden een zekere misdadigheid
als middel hebben verkozen om hun
doel te bereiken. Maar de Japanse gang
sters van het „Rode Leger”, gesproten
uit het rotste wrakhout dat de Japanse
samenleving oplevert, zullen niet veel
communicatie hebben met de fanatieke
idealisten uit het Midden-Oosten, wier
levensstijl en volkskarakter het Japanse
ultra-communisme nauwelijks verdra
gen. Niettemin hebben zij samen een
paar avonturen op touw gezet, maar de
Palestijnse verzetsorganisaties zijn daar
nooit erg trots op geweest. De slachtpar
tij op het vliegveld van Tel-Aviv heeft
de naam van het Palestijnse nationalis
me in de gehele wereld een bijzonder
slechte naam bezorgd. De Palestijnen
lijken een kater te hebben van dat
Japanse beest, dat zich is komen aan
melden om de strijd in het Midden-
Oosten even te helpen beslechten.
Nu de kapers in Libië gevangen zitten,
kan de waarde getoetst worden van het
kort geleden gesloten internationale ver
drag tegen vliegtuigkapingen, waaraan
ook Libië deelneemt. Als de misdadigers
hun verdiende loon krijgen, bewijst dit
verdrag zijn uitwerking en is er ten
opzichte van de veiligheid in de lucht
weer iets gewonnen dat verloren leek te
zijn gegaan.
De advocaat van Getty’s moeder Gio
vanni lacovoni, sprak tijdens een pers
conferentie van „belangrijke nieuwe
ontwikkelingen in de zaak”, maar hij
verschafte uiteindelijk weinig nieuwe
inlichtingen over de verdwijning van de
16-jarige Paul, die nu al zeventien dagen
wordt vermist.
Getty’s moeder, de voormalige actrice
Gail Harris, gelooft dat haar zoon is
ontvoerd, maar de politie zegt er niet zo
zeker van te zijn- Een onderzoek wordt
ingesteld naar „alle aspecten van de
verdwijning”.
De grootvader van de jongen, die in
een buitenhuis nabij Londen woont, een
van de rijkste mannen ter wereld, heeft
al gezegd dat hoewel hij veel van de
jongen houdt, hij weigert om losgeld te
betalen: „Dit zou alleen maar andere
ontvoerders aanmoedigen”.
Nu de rook van de brandende Japanse
Jumbo op het vliegveld van Bengazi is
opgetrokken en de gebeurtenissen die
eraan voorafgingen enigszins overzichte
lijk bekend zijn geworden, begint de
roemruchte kaping van vrijdag 20 juli
meer op een gemene kwajongensstreek
te lijken. Het incident verliest steeds
meer het karakter van een opzienbaren
de politieke terreurdaad en dat komt
voornamelijk door het feit dat de kaping
slecht georganiseerd en amateuristisch
uitgevoerd werd, terwijl het doel ervan
tegelijk met het vliegtuig in rook op
ging.
gealarmeerd te raken over de monu
mentale ongevoeligheid van het Witte
Huis ten aanzien van een nationaal
schandaal, dat senator Sam Ervin van
de Watergate-commissie heeft omschre
ven als een grotere tragedie dan de
burgeroorlog.
President Nixon ziet het Watergate-
schandaal blijkbaar als een zakelijk pro
bleem, even praktisch als het bewerken
van het Congres om een wet aangeno
men te krijgen, en niet als de nationale
morele crisis die het presidentschap ern
stig heeft aangetast en ondermijnd. Het
is deze ongevoeligheid die nu bekend
staat als de „Watergate-mentaliteit”, en
die deze week dramatisch werd geïllu
streerd door het „maniakale” arrogante
optreden van John Ehrlichman voor de
senaatscommissie, zoals een Amerikaanse
journalist het stelde.
De gasten zijn kennelijk naar Brussel
gekomen om van de EEG voorstellen te
vernemen, waaruit dynamiek en ver
nieuwingsdrang spreekt.
Ook dit duidt erop dat president
Nixon allerminst afstand heeft genomen
van de mensen, noch van de mentaliteit,
die het Watergate-schandaal mogelijk
maakten.
President Nixon heeft zich altijd laten
voorstaan op zijn tactiek om in tijden
van crises tot de aanval over te gaan.
Het is een tactiek die ervan uitgaat dat
het Amerikaanse volk meer bewonde
ring heeft voor een vechtjas die zich
niet laat kisten dan voor iemand die
zich in een hoek laat dringen.
Met zijn weigering de geluidsbanden
vrij te geveij, en de plannen voor een
tegenaanval, speculeert Nixon dan ook
kennelijk op het herwinnen van de
steun en bewondering van het volk, die
volgens recente opiniepeilingen een ab
soluut dieptepunt hebben bereikt.
In de eerste plaats zou er van een
kaping al volstrekt geen sprake zijn
geweest, als de controle op Schiphol
even nauwgezet zou zijn uitgevoerd als
indertijd, na enkele van dergelijke inci
denten, werd voorgegeven. Er is geen
enkele controle of achterdocht geweest,
ook al zijn een paar koffers vol explo-
sieven aan boord van het Japanse vlieg
tuig gestouwd en is een tamelijk om
vangrijk gezelschap bewapende kapers
de passencontrole gepasseerd. Onze lucht-
havenpolitie heeft altijd de indruk van
grote activiteit en speurzin tot in het
kleine gemaakt. Een flesje parfum
smokkelen, een auto parkeren dat is
op Schiphol moeilijker dan een vliegtuig
kapen.
BORGER. Het grote aantal kik
kers, dat Borger momenteel rijk is, is
gisteren met twintig verminderd. De
ze twintig kikkertjes zijn op de post
gegaan met bestemming Hilversum.
Daar woont de heer A. van der
Ent, die als eerste heeft gereageerd
op het krantebericht over de invasie
van kikkers in Borger. Hij heeft tien
kikkertjes gevraagd. De kikkertjes
zullen in de vijver van de tuin van
de heer Van der Ent gaan wonen. Zij
hebben voldoende vocht en voedsel in
de verantwoorde verpakking meege
kregen om de reis naar Hilversum
goed te kunnen doorstaan.
Er zijn nog meer aanvragen voor
kikkers bij de gemeente Borger bin
nengekomen, maar er is besloten de
kikkers voor Borger te behouden.
president op dit ogenblik een agressief tegenoffensief voorbereiden
het deerlijk geschonden aanzien van het Witte Huis te repareren.
r -^y::
s
