Schrijver van Papillon
Invulflits zorgt
voor
Henri Charrière in
aanvullend zonlicht
Madrid overleden
n
Ford van Bonnie
Illusie: „bedriegers
in Schiedams museum
Wethouder Geluk blij met
film
foto
succes Orgelacademie
en Clyde geveild
VAAG PROTEST VAN MOURA
u Ij 01 C
Henry Moore
75 jaar
ij
P- JÉ
Rock-festival voor
600.000 bezoekers
Spel met soorten realiteit
Van allerlei in Galerie El Lotus
Beeld uit kapel in
Heukelom gestolen
19 7 3
MAANDAG
JULI
3 O
6
„invul-
LICHT METEN
World Press Photo
Heilo
in
Dubbele bodems
Jacobsen: decoratief
Keramische plastieken
flitslicht-overdag heet
flits”.
SCHIEDAM In het Stedelijk
Museum is een aardige tentoonstel
ling ingericht. Ze is niet oogver
blindend en niet groot en speciaal
gericht op een bepaald soort lief
hebbers van schilderkunst, die van
„net echt” houden. Maar met dat
„net echt” is een spel gespeeld en
daarom heet de expositie dan ook
„Illusie”, wat hier voor begooche
ling staat.
-
Super-realisme
Als het zonnetje schijnt en
dat is deze zomer veelvuldig het
geval geweest ontstaan er
vaak grote verschillen tussen de
lichte en donkere partijen van
een onderwerp dat we willen
fotograferen. Nu is zwart/wit-
film in het algemeen beter dan
kleurenfilm in staat de contrast-
verschillen in het onderwerp te
overbruggen. In de praktijk
blijkt, dat in vele daglichtsitua-
ties de kwaliteit van de opname,
in het bijzonder bij gebruik van
kleurendiafilm, opmerkelijk kan
worden verbeterd door flitslicht
toe te passen. Dit aanvullend
WERKWIJZE
HAARLEM Vier exposanten
in Galerie El Lotus, variatie dus
weer, schilderijen, gouaches en
keramiek in soorten. Een van de
exposanten is de in Haarlem wo
nende Portugees Leonel Moura. Hij
is duidelijk politiek geëngageerd,
schilderende in een nieuw-figura-
tieve stijl. Dat engagement blijkt
ook uit de titel van een serie olie
verven, die „Uit de geschiedenis
van de ideologieën” heet.
Fotowedstrijd van
90-jarjge ANWB
O
Snot J
(Van onze kunstredactie)
zónder
Onder redactie van J. P. Bo«
HENRI CHARRIËRE
was
af-
M
:n
HEIN STEEHOUWER
(Van een onzer muziekredacteuren)
HAARLEM. De internationale zo-
meracademie voor organisten heeft vrij
dagmiddag haar slot gekregen met een
officiële ontvangst van de deelnemers en
de docenten, die dit jaar de cursussen
hebben gegeven.
1
o
5
0
0
o
85
10
90
00
00
00
40
40
75
40
70
20
30
00
35
20
50
00
10
15
50
50
00
60
80
90
70
50
10
00
05
40
50
25
90
00
90
dit
rso-
niet
Charriëre, die 66 jaar oud is gewor
den, werd vorige week twee keer we
gens keelkanker in Madrid geopereerd.
Charriëre debuteerde pas op vrij late
rondingen gesneden üit plaat of gevormd
uit chamotteklei, naar elkaar toeneigen.
Soms lijken zijn plastieken op abstracte,
maar toch organische groeisels. Hij komt
daardoor tot evenwichtige en toch speel
se ruimtelijke verhoudingen en vormen.
Vormspel in een plastiek van Marinus
Klap.
„Ogenbedriegende” schilderijen trach
ten vaak óverwerkelijk te zijn, maar
dan met een dubbele bodem. Zo is er
een olieverfje van een onbekende 18e
eeuwse meester. Het stelt een houten
wand voor, waarop een etsje met een
gefantaseerd zelfportret van Rembrandt
schijnt te zijn geplakt. Maar ook dat
etsje is dan in olieverf, zwart op wit,
getekend. En daarmee is dan een beken
de variant op het thema aangeduid, tot
in deze tijd beoefend.
Buitenopname met zonlicht mèt aan
vullend flitslicht.
ord-
i in
I op
con-
de
be-
;tigd
het
iche,
?ties
het
me
de
een
lesi-
5va-
ge-
aing
van
pees
poor
be-
ver-
ook
?ale,
ende
:gale
ging
l bij
coö-
u.a.
i in
i te
75
60
J0
10
90
75
75
10
10
10
10
50
)0
10
15
>0
15
15
60
>0
0
10
‘0
o
5
■0
o
o
o
5
3
2
0
3
0
5
10
10
10
>0
.0
5
o
o
o
io
10
.20
.00
.15
50
.25
95
80
00
.00
50
Men gaat hierbij als volgt te werk:
Hebt u een camera met een apart X-
contact, dan dient u hierin het flits-
kabel-contactje te steken. Bij came
ra’s met een centraalsluiter kan vaak
met behulp van ’n apart hendeltje de
instelling'op „X-contact” worden ver
kregen. Zit dit hendeltje niet op uw
camera, dan hebt u vrijwel altijd met
een X-contact te maken.
Werkt u met een eletronenflitser,
dan dient u eveneens het X-contact
te gebruiken. Hebt u een camera met
centraalsluiter, dan kunt daarbij alle
aangegeven sluitertijden kiezen. Hebt
u echter een spleetsluitercamera, dan
mag u alleen de voor flitsopname
toegestane tijden (meestal 1/50 of 1/60
seconde instellen. Werkt u met losse
flitslampjes, dan dient u als sluiter
tijd 1/25 of 1/30 seconde te nemen.
WIM JACOBSEN uit Amsterdam is
gaan schilderen na een omkeer in zijn
leven, een ernstig auto-ongeval. Dat was
een schok, die hem dwong tot een meer
geïnspireerd nadenken en de behoefte
om dat tot expressie te brengen. Voor
die expressie koos hij echter een zeer
abstracte vormtaal, waardoor het een
niet-inleefbaar getuigenis werd, een zeer
particuliere bezigheid dus. Een ander (of
het moet een uitzondering zijn) beleeft
aan deze gouaches dus alleen het deco
ratieve element.
Het concert duurde voort tot de vroe
ge ochtenduren van zondag waarbij de
rrreeste belangstellenden bleven tot de
laatste uitvoeringen. Vele echter, die ge
noegen moesten nemen met plekjes
waar niets meer van het optreden van
de artiesten was te zien en nauwelijks
iets was te horen, begonnen al eerder
aan de tocht naar huis.
De regen kon het enthousiasme echter
niet bekoelen. Jonge mensen dansten in
de modder of schuilden onder tentjes en
tentdoeken. Er werden honderden kamp
vuurtjes gestookt.
De dag werd door een tragedie ver
stoord toen een jongeman om het leven
kwam die had getracht per parachute
het terrein van het concert te bereiken.
Het is al een oud specialisme in de
schilderkunst, de zo genoemde .„trompe-
l’oeil” ofwel „ogenbedrieger”. En dat
specialisme kent dan weer zijn variaties.
Hier in Schiedam is een aantal van die
variaties uit drie eeuwen bijeengebracht,
vanaf de „klassieke” uit de gouden Eeuw
tot aan de modernste toe. Aan de ingang
van die periode vinden we een Haarlem
mer als Cornells Brisé (1622-1670) en
aan het einde een andere Haarlemmer,
Eric de Nie als onze tijdgenoot.
aan te bevelen, zodat de flitser met
de hand op armlengte vóór of achter
de camera kan worden vastgehouden.
Dit biedt tevens de mogelijkheid de
richting van het flitslicht te variëren.
Mocht u over dit onderwerp nog
vragen hebben, stel ze dan gerust aan
uw fotohandelaar; hij is u graag van
dienst, ook al koopt u niets.
De deelnemers en de docenten waren
daartoe bijeengekomen in de Grote
Kerk, waar zo vele van de orgelmaand-
aktiviteiten hebben plaats gehad.
Wethouder D. J. A. Geluk heeft de in
het hoorgedeelte van de kerk verenigde
deelnemers in zijn hoedanigheid van lo-
co-burgemeester toegesproken. De heer
Geluk toonde zich verheugd over het
succes, dat de zomeracademie dit jaar
gehad heeft. De voortreffelijke muzikale
en technische kwaliteiten en de capaci-
WATKINS GLEN, NEW YORK (AP).
Naar schatting zeshonderdduizend
mensen, samengepakt op een stuk land
in de heuvels bij Watkins Glen In de
Amerikaanse staat New York en door
weekt door af en toe vallende regen,
woonden dit weekeinde het grootste
rock festival bij dat ooit in de Verenigde
Staten is gehouden.
teiten van de docenten hebben dit moge
lijk doen worden.
De heer Geluk was er trots op, dat de
academie in Haarlem jaarlijks gegeven
kan worden en dat de stad internatio
naal bekend is geworden als het Mekka
van de orgelkunst. Hij sprak voorts zijn
dank uit jegens de deelnemers en de
docenten voor hun kunst naar Haarlem
en voor hun medewerking, die als een
belangrijke steun gevoeld wordt.
Ook de directeur van de orgelacade
mie, de heer W. Sutherland en zijn staf
van medewerkers werden in zijn dank
woord betrokken.
De heer Geluk hoopte, dat allen in
Haarlem een gelukkige tijd hadden be
leefd en wenste de deelnemers alle
goeds toe voor de toekomst. Aan ieder
van hen werd door de heer Geluk een
certificaat van deelneming en een herin-
nerings-geschenk uitgereikt.
BERGEN. Uit de St. Anthonius-
kapel in het Noordlimburgse plaatsje
Heukelom (gemeente Bergen) is in de
nacht van donderdag op vrijdag het
zeventiende-eeuwse beeld van „Anthoni-
us met het varken” verdwenen. Ook vier
antieke koperen kandelaars werden ge
stolen.
Een speurhond vond vrijdag dicht bij
de kapel enkele niet erg kostbare beeld
jes terug, die ook waren weggenomen.
leeftijd. Hij werd in 1931 schuldig be
vonden aan moord op een Parijse gang-
sterleider en verbannen naar het be
ruchte Duivelseiland, een strafkolonie
voor de kust van Frans Guyana.
Tot tien maal toe trachtte Charriëre
uit dit bagno te ontsnappen, hetgeen
hem in 1945 lukte. In Venezuela schreef
hij in schoolschriften zijn wederwaar
digheden op. Na lezing van het boek
l’Astragale van Albertine Sarrazin
kwam hij op de gedachte zijn verhaal
uit te geven. Papillon werd een groot
succes dat Charriëre in staat stelde ver
der financieel onbezorgd te leven.
Charriëre die de Venezolaanse na
tionaliteit verwierf bleef tot voor
twee jaar in Zuid-Amerika, maar vestig
de zich daarna in de buurt van Torre-
molinos aan de Spaanse Costa del Sol.
In 1970 was hem toegestaan om Frank
rijk binnen te komen.
In Spanje schreef hij ook het vervolg
op Papillon dat de titel Les douze banco
de Papillon kreeg. Hierin vertelt Char
riëre over zijn leven na zijn ontsnapping
uit de strafkolonie.
Er zijn twee categorieën, namelik
„jeugd” (t.m. 17 jaar) en „volwasse
nen. Tot 31 december kunnen zowel
zwart-wit- als kleurenfoto’s en/of -
dia’s worden ingezonden. Alle recente
foto’s met de fiets als onderwerp
komen voor beoordeling in aanmer
king, maar wie het beste de relatie
tussen de ANWB en de fiets tot
uitdrukking weet te brengen, maakt
kans op een speciale prijs. De prijzen
zullen overigens bestaan uit reizen,
fietsen en foto-film-kadobonnen.
De ANWB organiseert de wedstrijd
in samenwerking met de Stichting
Amateurfotografie en de „Stichting:
Fiets!” Een folder met de volledige
spelregels en verdere bijzonderheden
over het prijzenpakket is onder ande
re verkrijgbaar bij de ANWB-kanto-
ren en de fotohandel
HEIN STEEHOUWER
Dat nieuwste is dan het super-realis
me, zoals het tegenwoordig wordt beoe
fend met een nauwkeurigheid of de
schilderijen kleurenfoto’s moeten zijn.
Maar ook dat is dan weer naast die
werkelijkheid en dat schijnbare geeft er
het bijzondere karakter aan-
Har Sanders schildert of zeefdrukt
veel textiel en dan kom je weer bij het
piekeren over het figuratieve schilderen
terecht. Hij schildert bijvoorbeeld een
gestreepte beddetijk. Maar de streeppa
troon is van een allersimpelste nonfigu-
rativiteit. Sanders schildert in zo’n geval
realistisch non-figuratief. En om de ver
warring compleet te maken hangt er
hier van hem een prachtige „ogenbedrie
ger”, Da Vinci’s „Mona Lisa” als in kleur
gedrukt patroon op borduurstraminen,
alles in olieverf getekend, dat wel.
Er is nog meer dergelijk werk, maar
ik besluit met de in kleurpotlood gete
kend spijker jacks van Eric de Nie, die
bij zijn werk in de catalogus zelf
schrijft: „Op basis van enerzijds de alle
daagse oninteressantheid van een jack
als motief (tot dan toe opgenomen in
een andere contekst), anderzijds het be
sef dat de relatie kijker-beeld wederke
rig en dus actief is, ontwikkelde zich
een werkwijze die in een optisch getrou
we afbeelding van een spijkerjack resul
teerde. Van betekenis is feitelijk de
begeleidende vraagstelling: „Wat te den
ken van de werkelijkheid? De visuele
werkelijkheid als datgene wat eerst door
ons bewust zien van de dingen gaat be
staan”.
We meten nu met een al of niet
in de camera ingebouwde belich-
tingsmeter de meest lichtsterke delen
in de achtergrond en stellen op de
camera het aldus gevonden diafragma
(de lensopening) in.
Stel, dat we met losse lampjes
werken. Sluitertijd en diafragma zin
nu bijvoorbeeld ingesteld op 1/25 en
f:11, bij een opname-afstand van bij
voorbeeld 3 meter. Stel verder, dat
we een flitslampje gebruiken met een
richtgetal van 26. Kort gezegd is het
richtgetal „afstand maal diafragma”,
bij een bepaalde gevoeligheid („snel
heid”) van het filmpje in ons foto
toestel. Achterop de flitslampjesver-
pakking kunt u altijd heel eenvoudig
aflezen welk richtgetal u dient aan te
houden.
Nu even terug naar ons voorbeeld:
bij een diafragma van f:11 dient de
afstand van de flitser tot het hoofd
motief te zijn: 26 gedeeld door 11
circa 2,3 meter. Want het richtgetal
(26) is afstand maal diafragma (dus
2,3x11).
In ons voorbeeld bedroeg de af
stand niet 2,3 maar 3 meter. In
theorie zou in deze situatie de flitser
dus circa 0,7 meter dichter bij het
onderwerp noeten worden gesteld dan
de camera. Bij de invulflits verdient
het aanbeveling, de flitslamp onge
veer een meter verder van het onder
werp te houden dan uit het richtgetal
en het ingestelde diafragma wordt
berekend.
In de praktijk blijkt dat het ge
bruik van een afzonderlijk statief
voor de flitser niet nodig is. Het
gebruik van een flitsverlengkabel is
Buitenopname met zonlicht
aanvullend flitslicht.
werking wachten. Een enkele keer krijgt
de overheersende kleur een tintje toege
voegd.. De boodschap werd overgedra
gen in een stijl, die aan een affiche
herinnert in bijna fotografische beelden,
maar dan heel vaag. Hij legt een nadruk
op gezichten en situaties, die de realiteit,
zoals hij die ervaart, benadrukken.
Met de boodschap in het werk, gericht
tegen de valse schijn waarin we leven
en tegen de idelogieën, waarachter we
ons verschuilen, kan ik me verenigen. De
picturale verwerkelijking van die bood
schap moet echter veel sterker uit de
verf komen (en dan letterlijk, want
beeldend gezien is alles veel te vaag) om
werkelijk aan te spreken. Moura mag in
zijn kleuren gerust méér naar het affi
che toewerken om duidelijker over te
komen.
De beroemde Engelse beeldhouwer Hen
ry Moore is vandaag 75 jaar geworden.
Hij is hier gefotografeerd bij zijn huis in
Perry Green, Hertfordshire in Engeland
met een van zijn nieuwste werken, dat
de titel „Schapen” draagt. Henry Moore
wil deze plastieken in een open veld ge
plaatst zien en het na zijn dood nalaten
aan de Engelse natie.
Tot en met 1 augustus is de reizen
de World Press Photo-tentoonstelling
in Heiloo te zien. De expositie, die
werk toont van vooraanstaande pers
fotografen uit alle delen van de we
reld, is opgezet in het Open Huis aan
de Willibrordusweg, dagelijks geopend
van 10 tot 18 uur.
Heiloo is de enige gemeente in
Noord-Holland buiten Amsterdam
waar de indrukwekkende serie foto’s
400 stuks op groot formaat
wordt geëxposeerd. In de hoofdstad
trok de tentoonstelling een kwart
miljoen bezoekers.
De gemeente Heiloo maakt het
voor liefhebbers mogelijk een bezoek
aan de World Press Photo-tentoon
stelling te combineren met deelne
ming aan een wandeltocht door mooi
Heiloo.
Men krijgt hiervoor een medaille
en/of men kan een verfrissende duik
nemen in het gemeentelijk openlucht
zwembad „Het Baafje”. Hiervoor
worden combinatiekaarten verkocht;
gezinscombinatiekaarten kosten 5
per stuk, voor individuele combina
tiekaarten betaalt men 2 per stuk.
SJOERD TIJKEN uit Bergen maakt
keramische plastieken, die zich in het
algemeen heel ver verwijderen van de
oervormen van de potterie, zoals we die
kennen van potten, vazen en schalen.
Veel van zijn werk had ook in ander
materiaal, bijvoorbeeld brons of gesto
ken hout uitgevoerd kunnen zijn. Hij
werkt graag in plastieken, die zijn opge
bouwd als een samenstel van holle en
bolle vormen, gemarkeerd door strakke
lijnen en vlakken, heel gevarieerd dus.
De meeste stukken zijn abstracties, in
een enkel is een herinnering aan de
realiteit bewaard gebleven, zoals in een
gestyleerde opgerolde slang, een bondige
en kundige uitdrukking van vormkracht.
In het algemeen gebruikt Tijken zijn
glazuren heel sober in aardkleuren.
De nieuwe eigenaar van de wagen
werd een speelzaalhouder in Las Ve
gas.
De man die de Ford verkocht,
filmproducent Toddy, heeft gezegd
dat de auto hem in de twintig jaar
waarin hij hem heeft bezeten, meer
dan twee miljoen dollar aan reclame
an tentoonstelling heeft opgeleverd.
In de Ford van Bonnie en Clyde
zitten nog de gaten van de 160 kogels
waarmee zij neergemaaid werden.
Het interieur is bebloed.
Kleurendia’s kunnen de contrasten
van een gefotografeerd onderwerp
minder goed overbruggen dan zwart
wit- en kleurenfoto’s. Op een dia
worden de lichte partijen nog zonder
problemen weergegeven, tenzij van
overbelichting sprake is. Maar in de
schaduwpartijen kan het voorkomen,
dat de kleuren donkerder worden
weergegeven dan men ze in werke
lijkheid ziet, bijvoorbeeld bij een te-
genlichtopname op een opname met
zijlicht. Bij zwart-wit-foto’s laat de
detaillering in de schaduwpartijen
eveneens in bovengenoemde gevallen
te wensen over. Zowel bij zwart-wit-
als bij kleurendiafilm kan aan deze
bezwaren tegemoet worden gekomen
door de invulflits toe te passen.
In tegenstelling tot andere geënga
geerde schilders, protesteert Moura niet
heftig naar de inhoud, evenmin als zijn
stijl heftig is, integendeel. Hij werkt in
heel dun opgebrachte verf en soms ge
heel monochroom. Op het eerste gezicht
lijken het onderschilderingen, die op
Opgerolde slang, een keramische plastiek
van Sjoerd Tijken.
PRINCETON (AFP) De Ford
auto waarin het Amerikaanse gang-
sterpaar Bonnie Parker en Clyde
Barrow in 1934 door de politie werd
doodgeschoten, is dezer dagen in
Princeton (Massachusetts) geveild
voor 455 duizend gulden.
MADRID. De Franse auteur Henri
Charriëre is gistermorgen in een kliniek
in de Spaanse hoofdstad overleden.
Charriëre verwierf grote bekendheid
door de bestseller Papillon. Onlangs
kwam zijn tweede boek uit, dat in
Nederland werd uitgebracht onder de
titel Banco. Charriëre droeg de bijnaam
„Papillon” (vlinder) vanwege de getatou-
eerde vlinder op zijn borst.
ook eerder beeldhouwer (maar ook al
een verkeerde naam eigenlijk) dan kera
mist. Hij werkt graag in gebogen vor
men, soms dun als lamellen, die in
De ANWB bestaat dit jaar negentig
jaar. Deze verjaardag wordt niet ge
vierd, maar de ANWB destijds
opgericht door een groep fietsenthou-
siasten wil wel acte de présence
geven. De ANWB grijpt deze verjaar
dag aan om de fiets in het middel
punt van de belangstelling te plaat
sen. Onder de ruim een miljoen leden
heeft zij een fotowedstrijd uitge
schreven onder het motto „Fietsen
’73”.
MARINUS KLAP uit Amsterdam ver
wijdert zich nog iets verder van het
begrip potterie in zijn keramiek. Hij is,
getuige zijn plastieken in metaal, dan
Jacobsen trekt met het paletmes veel
kleurige banen in dekkende waterverf
over zijn vellen papier. Soms kruisen die
banen elkaar hoekig in het witte vlak,
soms in bochten. Die lijnvoering én de
gekozen kleuren zijn dus de enige ver
anderende factoren, waarmee gevoelens
worden overgebracht. En dat zijn dan te
weiging variërende middelen om veel
boeiende bladen mee te maken.
Van Jean Paul Vroom, een huidige
schilder dus, is er een dergelijk kunst
stukje, een in olieverf geschilderde,
maar schijnbaar met waterverf inge
kleurde gravure van een vis, het be
drieglijke geheel achter schijnglas met
een schijnbarst.
Een geliefde variant was ook het
schilderen van schijndocumenten tegen
een wand. Uit en te na is het gedaan,
heel knap nu nog door Arthur Gold-
steen. Hij is een Amsterdamse kunst
schilder en reclametekenaar, die onder
meer in 1930 naar Rome is gegaan, waar
hij als correspondent en tekenaar heeft
gewerkt voor Haarlems Dagblad. Gold-
steens werk verspreidt een stille humor
in bijzonder knap geschilderde schijncol-
lages, waarop vergeelde familiefoto’s
kunnen prijken onder of naast een
prentbriefkaart met een reproduktie van
Picasso en meer dergelijke fricties in
ons gevoel voor de tijd. Het lijken 17e
eeuwse olieverfjes, navolgingen van veel
werk uit die tijd at hier ook hangt.
Buiten het begrip „illusie” zoals hier
geformuleerd, vallen eigenllijk de stille
vens van Dick Ker, Raoul Hynckes (De
spons der bitterheid) en Johan Mekkink,
ter completering opgehangen of om eeeee
ter completering opgehangen of om een
schakel te vormen naar het nieuwste
werk.
