Senaatscommissie verontwaardigd over handelwijze president Nixon
t
Granaten voor
verdedigers
Pnom Penh
Bonn onderzoekt spionage-activiteiten
PENTAGON
IN BONDSREPUBLIEK MAG
In Engeland 140 miljoen gulden
Einduitslag referendum
Softenon-kinderen
Papadopoulos haalt
krijgen vergoeding
uit naar oppositie
Italiaanse regering heeft haast
„AFLUISTEREN
achtergrond
59
Juwelier beroofd:
buit ƒ150.000
GEEN RADIO-
ACTIEF AFVAL
IN ZOUTHOLTES
3
DINSDAG
3 1
JULI
1973
2
Slaags
„Kankergezwel”
Werkgelegenheid
Communisten
WASHINGTON/BONN Het
ministerie van Defensie in Wash
ington heeft toegegeven dat de ge
heime dienst van het Amerikaanse
leger in de Bondsrepubliek de tele
foons van Westduitse burgers af
luistert. Het ministerie zegt dat de
geheime dienst contraspionage be
drijft tegen groepen, die de strijd
baarheid, de discipline en het mo
raal, van de Amerikaanse troepen
trachten te ondergraven. Volgens
de Frankfurter Rundschau zou de
geheime dienst van het opperbevel
van het Amerikaanse leger in Euro
pa sinds de 12de juli van dit jaar
in de Bondsrepubliek telefoonlei-
dingen van burgers en civiele in
stanties afluisteren.
r
i
s
1
ROME Italië staat verbaasd over de activiteiten van de nieuwe
premier Mariano Rumor en zijn kabinet. Meestal als hier een re
gering vóór de zomer viel dan kwam er een tussenkabinet. Pas als
iedereen terug was van vakantie werd er een echt kabinet samen
gesteld. Zo’n regering noemde men „balneare”, om het strandseizoen
door te komen. Maar premier Rumor rekent erop dat zijn taak langer
duurt en hij heeft goede kansen
(Van onze redacteur in Washington, mr. H. L. Leffelaar)
WASHINGTON Bob Haldeman, het voormalige hoofd van de Witte
Huis-staf, heeft in april en juli op verzoek van president Nixon de ge
luidsbanden van twee belangrijke gesprekken met John Dean afgeluis
terd, en daarvan rapport uitgebracht aan de president. President Nixon
heeft hiermee volgens juristen het recht verloren om de senatoren van
de Watergate-commissie en de speciale aanklager de Witte-Huisbanden
te weigeren. Het argument is dat Haldeman de banden als gewoon burger
ter beschikking kreeg, en dat het hem werd toegestaan om ook gesprekken
te beluisteren tussen Nixon en Dean waar hij zelf niet bij aanwezig was.
Haldeman mocht banden wel horen
Jt
(Van onze redacteur in Bonn)
i
l
(Van onze redacteur in Rome)
l.
In een rede voor radio en televisie liet
Papadopoelos zich in felle bewoordingen
uit over de oppositie, die volgens hem
„definitief door het volk is veroordeeld”.
Hij riep tenslotte alle Grieken op tot
samenwerking, ongeacht de wijze waar
op zij zondag hebben gestemd.
i
i
1
s
r
e
1
De eerste van de gesprekken die Hal
deman beluisterde was die van een ge
sprek tussen Nixon, Haldeman, en Dean
op 15 september vorig jaar de dag
dat de rechtbank de inbrekers dagvaard
de. Volgens Dean had de president hem
toen een compliment gegeven voor het
werk dat hij had verzet, en Dean ging
er vanuit dat het een compliment was
voor het feit dat hij erin geslaagd was
om het Witte Huis buiten de dagvaar
dingen te houden. Volgens Haldeman
echter had de president dit heel anders
bedoeld als een algemeen compliment
voor Deans ijver.
De tweede band betrof het gesprek
dat Nixon en Dean op 21 maart dit jaar
hadden, en waarvan Dean getuigde dat
hij de president toen waarschuwde dat
er „een kankergezwel” op het president
schap groeide, wanneer niet ingegrepen
werd om het te verwijderen. Volgens
Ex-topfunctionaris van het Witte Huis
H. R. (Bob) Haldeman legt voor voorzit
ter Ervin van de Senaatscommissie die
het Watergateschandaal onderzoekt de
eed af.
De communisten zwegen bij de for
matie. Een coalitie met de socialisten
geeft hen een nieuwe kans om straks
Ook op de laatste dag van zijn getui
genis bleef Ehrlichman de arrogante,
de macht te delen. Met de socialisten
heeft de Communistische Partij (met
27 percent de tweede partij van Ita
lië) vergaande afspraken en als, zo
redeneren de communisten, de Chris-
ten-Democraten nu bereid zijn een
meer linkse koers te varen, dan zul
len zij op een zekere dag ook niet
langer kunnen regeren zonder ons.
r
n
•t
ie
n
ie
te
e
e
e
e
•r
T
n
n
ie
n
d
st
n
‘t
n
zt
Eerder op de dag verklaarde John
Ehrlichman dat hij al in juli Verleden
jaar tijdens een lange strandwandeling
met president Nixon het onderwerp had
besproken van mogelijke presidentiële
gratie voor de inbrekers. Dat was een
maand na de inbraak, en lang voordat
het eerste verzoek om geld van Howard
Hunt was ontvangen. Ehrlichman zei dat
het onderwerp alleen maar ter sprake
was gekomen omdat hij meende dat
zulke geldeisen wel eens gesteld zouden
kunnen worden.
geheime diensten van de Verenigde Sta
ten niet toegestaan. De regering in Bonn
onderzoekt nu in hoeverre de Westduitse
geheime diensten op de hoogte zijn van
de Amerikaanse activiteiten. De Ameri
kaanse advocaat Howard Nike, die in
Mainz woont, heeft verklaard reeds
sinds eind juni te zijn bespioneerd. De
31-jarige jurist vertegenwoordigt het
Lawyer Military Defence Committee, een
organisatie die Amerikaanse militairen
rechtsbijstand in de Bondsrepubliek ver
leent.
Er zal meer vlees worden geïmpor
teerd en strenger worden gelet op de
praktijken van de groothandel in
groenten, fruit en vis. Behalve deze
belangrijke maatregelen tegen de in-
Het ministerie van Defensie in Wash
ington had verklaard dat deze actie
niet in strijd zou zijn met de Ameri
kaanse en de Westduitse wetten. De
bespionering van Westduitsers door de
geheime dienst van het Amerikaanse
leger zou zich vooral richten tegen per
sonen en instanties, die de in de Bonds
republiek gestationeerde militairen zou
den aanmoedigen te deserteren. Hiertoe
I’
Bij de 14.5 percent van de ingeschre
ven kiezers die zondag niet naar de
stembus kwamen, zijn volgens het mi
nisterie van Binnenlandse Zaken inbe
grepen de zieken, de bejaarden die toe
stemming hadden niet op te komen, de
zich in het buitenland bevindende Grie
ken en de ingeschreven kiezers die na de
volkstelling van vorig jaar zijn overle
den.
George Papadopoelos heeft de bevol
king gisteren beloofd dat hij zijn toezeg
gingen gestand zal doen. Deze houden in
dat hij voor het einde van 1974 de
nieuwe republiek zal leiden tot een par
lementair presidentieel bewind.
Morgen vieren de Eltenaren feest.
Dan is het namelijk tien jaar geleden
dat Elten weer bij Duitsland kwam. Na
de capitulatie wapperde er achttien jaar
de Nederlandse vlag. Trekpleister van
Elten is momenteel het casino. Bussen
vol Nederlanders reizen er elke avond
heen.
DEN HAAG. De op het ogenblik in
Nederland bestaande zoutholtes komen
niet in aanmerking voor o pslag van
radio-actief afval. Bij de zoutwinning is
daarmee geen rekening gehouden, waar
door gezien de grootte ervan en het feit
dat v oor opslag de holte eerst moet
worden leeggepompt, de stabiliteit van
de holte niet gewaarborgd is.
Dean hem vertelde, maar hij maakte
geen melding van de „kankergezwel”
opmerking.
Haldeman bevestigde echter dat presi
dent Nixon inderdaad gezegd had tegen
Dean dat het geen enkel probleem was
om 3 miljoen gulden bijeen te brengen
als zwijggeld voor de inbrekers, maar
volgens Haldeman had Nixon daaraan
toegevoegd dat dit niet gedaan kon wor
den omdat „het verkeerd was”. Dean
noemde die toevoeging niet.
De vakbonden hebben bij hun eer
ste kennismaking met de nieuwe re
gering vooral aangedrongen op nieu
we maatregelen voor Zuid-Italië.
Sinds 1963 is er in het zuiden voor
5500 miljard lire (27 miljard gulden)
geïnvesteerd, maar de werkgelegen
heid in die tien jaar bleef bijna
hetzelfde: 1,83 miljoen werknemers in
1963, nu in 1973: 1,86 miljoen. Na al
die investeringen nog niet eens de
normale stijging door toeneming van
de bevolking, laat staan meer werk
gelegenheid voor hen die nooit werk
konden vinden of vluchtten naar het
noorden of naar het buitenland.
Premier Rumor en zijn kabinet
hebben een snelle start gemaakt en
blijven zelfs deze zomer doorwerken,
zo ernstig is de situatie op dit mo
ment in Italië. Het is daarom dat zij
wat tijd toegemeten krijgen van de
vakbonden. Het blijft de vraag of
Rumor snel genoeg wat succes met
zijn maatregelen zal hebben om zo
zijn vrij dynamische aanpak te kun
nen voortzetten.
ATHENE (UPI, AFP, AP en DPA).
Het Griekse ministerie van Binnenland
se Zaken heeft gisteravond de einduits
lag van het zondag gehouden referen
dum bekendgemaakt. Van de ongeveer
5.8 miljoen ingeschreven kiezers hebben
er ruim 4.9 miljoen hun stem uitge
bracht. Hiervan stemden 3.870.124 met
„ja” (79.4 percent), 1.064.300 met „neen”
(21.6 percent). 57.608 stemmen waren
ongeldig.
Hij had van het begin af aan grote
haast. Een kabinetsformatie in 26 da
gen is voor Italië een record. Maar
zelden waren de problemen ook zo
groot. Eigenlijk werd er sinds de
presidentsverkiezingen in 1971 nau
welijks geregeerd. Beslissingen wer
den uitgesteld, omdat de politieke si
tuatie onzeker was, de gewesten, die
een gedeelte van de bestuurstaak
moesten overnemen na de bittere ver
kiezingen voor gewesteiyke hoofd
steden in 1970 werden door de bu
reaucraten in Rome gedwarsboomd.
flatie heeft premier Rumor ook de
hoogste functionarissen van het mi
nisterie van Justitie in verschillende
steden verwisseld. Zo hoopt hij een
nieuwe impuls te geven aan opspo
ring en rechtspraak in Italië. Vele
onderzoeken lopen hier vast, vaak
omdat de gemeenschap weinig mede
werking verleent en bij de rechtban
ken wachtten nog één miljoen zaken
op behandeling.
Dean lichtte hij de president toen volle
dig in en had hij daarbij het gevoel
gehad dat Nixon de feiten al wist. Hal
deman zei echter dat de president naar
zijn mening verbaasd was over wat
De economie herstelde zich te
traag. De inflatie maakte ongedaan
wat met een klein herstel werd be
reikt. De politieke onzekerheid en het
uitblijven van maatregelen leidde tot
sociale onrust en geweld van de lin
ker- en rechtervleugels. Premier An
dreotti predikte hervormingen, maar
de basis waarmee hij moest regeren
was te klein en uiteindelijk bracht
zijn eigen partij, de Christen-Demo-
craten, hem ten val.
Man achter de schermen was de
senaatsvoorzitter Amintore Fanfani,
die alle leiders van de verschillende
zou men niet alleen telefoongesprekken
afluisteren, maar ook de ontmoetings
plaatsen van deze groeperingen fotogra
feren. Bovendien zou men trachten de
desbetreffende organisaties te infiltreren.
Het ministerie van Defensie in Washing
ton beroept zich in zijn verdediging van
de acties op het stationeringsverdrag
tussen de Bondsrepubliek en de Verenig
de Staten.
Volgens de Westduitse wet en dit
stationeringsverdrag zijn echter zonder
voorafgaande afspraken acties van de
Evenals Ehrlichman stelde Haldeman
van niets afgeweten te hebben. Hij ont
kende van te voren iets geweten te
hebben van de inbraak. Haldeman be
vestigde echter dat president Nixon op-
hij mee dat hij overwoog Italië te verla
ten. Er was een grote kans dat hij zich
in Engeland zou gaan vestigen. Hij gaf
toe dat hij financiële problemen had
sinds de Griekse regering hem geen
uitkering meer geeft. Dit was echter een
secundaire kwestie. Zijn hoofddoel was
het herstel van de democratie in Grie
kenland, zo zei de afgezette vorst.
bracht. Van de 140 miljoen gulden is
ongeveer 42 miljoen rechtstreeks voor de
kinderen, die inmiddels 12 en 13 jaar
zijn, bestemd. De overige 98 miljoen
gulden worden in een fonds gestort om
de toekomst van de Softenon-slachtof-
fers te verzekeren.
De advocaat die voor de belangenge
meenschap van de betrokken ouders op
trad, verklaarde tevreden te zijn met de
hoogte van de schadeloosstelling. .Distil
lers” had in 1968 al een betrekkelijk
lage schadeloosstelling aangeboden.
Hiervan maakten slechts 26 families ge
bruik. Er werd daarna e en nationale
actie tegen het bedrijf gevoerd, die zich
onder meer uitte in een boycot van de
whiskymerken die door „Distillers” op
de markt worden gebracht.
ROTTERDAM. Uit een juweliers-
winkel aan de West-Kruiskade in Rot
terdam zijn gouden ringen en gouden
horloges met een gezamenlijke waarde
van meer dan 150.000 gestolen.
Nadat de eigenaar de roof had ont
dekt, stelden rechercheurs van de Rot
terdamse politie vast dat de dieven de
winkel waren binnengekomen via een
aangrenzend leegstaand huis. Zij hakten
een gat in de binnenmuur, kropen er
door en hadden de horloges en ringen
voor het grijpen. De politie heeft nog
geen spoor van de inbrekers.
stromingen in Italië’s grootste partij
bijeen riep en wees op de ernst van
de situatie. Als er nu niet eensgezind
een oplossing werd gezocht, samen
met de socialisten, dan zouden de
neofascisten sterker worden en Italië
nog verder afglijden, zo redeneerde
hij.
De Christen-Democraten luisterden
eensgezind naar Fanfani en Rumor
kreeg de opdracht een nieuwe coalitie
te zoeken met de socialisten. Zo
kwam er een nieuw kabinet met 28
ministers en 58 staatssecretarissen,
om toch maar iedereen tevreden te
stellen. Maar Andreotti verklaarde
snel dat hij op dit moment weinig
fiducie had in een opening naar
links. Een deel van de socialisten
vond, dat de partij te weinig belan
grijke posten had gekregen in het
kabinet en dat er in het partijpro
gramma te weinig van het verlang
lijst van de socialisten was terug te
vinden.
De senatoren van de commissie waren
verontwaardigd over deze nieuwe ont
wikkelingen. De Democratische senator
van Hawaii Daniel Inouye was er ge
belgd over dat het Haldeman werd toe
gestaan om één van de banden mee naar
huis te nemen, terwijl het Witte Huis de
commissie verzekerd had dat te allen
tjjde onder de hoede zouden blijven
van de technische afdeling van de gehei
me dienst.
agressieve houding innemen die hij de
vorige week toonde. Aan het eind van
de Ehrlichman-ronde raakte senator Lo
well Weicker slaags met zowel Ehrlich
man als zijn bejaarde advocaat John
Wilson, toen hij Ehrlichman vroeg of hij
van mening was dat Haldeman precies
dezelfde feiten zou bevestigen als Ehr
lichman.
„Niet noodzakelijkerwijs”, zei Ehrlich
man.
„In dat geval”, zei Weicker, „vraag ik
me af of de heer Wilson, die ook
Haldeman vertegenwoordigt, u beiden
wel als cliënten kan hebben, omdat hij
dan tegenstrijdige belangen moet verte
genwoordigen”.
Wilson, duidelijk in zijn wiek gescho
ten, beschuldigde Weicker ervan zijn
reputatie als advocaat te willen onder
mijnen. Het conflict werd opgelost toen
Ehrlichman, duidelijk op aanwijzing van
de advocaat, zei dat hij niet wist of
Haldeman eenzelfde getuigenis zou af
leggen. Wilson werd op verzoek van
president Nixon voor zijn twee ex-top-
assistenten aangetrokken, waarbij Wil
son en Nixon tenminste twee conferen
ties hebben gehad voordat de senaats-
verhoren plaatsvonden.
PNOM PENH (AFP) De verdedi
gers van de Cambodjaanse hoofdstad
Pnom Penh hebben de afgelopen dagen
grote hoeveelheden granaten gekregen.
Deze projectielen die aanvankelijk be
stemd waren voor het Zuidvietnamese
leger, werden door Amerikaanse trans
portvliegtuigen van bases in Thailand
naar Pnom Penh gebracht.
In de buitenwijken van deze stad zijn
onlangs verscheidene kanonnen van het
kaliber 155 mm opgesteld, die een reik
wijdte hebben van 20 km. Voor deze
batterijen zou de Amerikaanse lucht
macht nu ten minste 7.000 granaten
hebben aangevoerd.
De afgezette Griekse koning Constan-
tijn die als balling in Rome woont,
noemde de volksstemming in zijn land
bedrog. Hij zei dat hij de enige bron van
wettigheid vormde en dat hij alles in
het werk zal stellen om het Griekse
volk te helpen bij het herkrijgen van
zijn vrijheid. Als middelen die hem
daarbij ter beschikking stonden, noemde
hij de pers en de strijdkrachten. Op een
vraag of hij bereid was geweld te ge
bruiken, antwoordde de 32-jarige Con-
stantijn dat hij tegen geweld was, maar
dat als het tot gewelddadigheden in Grie
kenland zou komen, de verantwoorde
lijkheid berustte bij het kolonelsregime.
In antwoord op andere vragen deelde
De schadeloosstelling moet worden be
taald door de „Distillers Company LTD”,
die in het begin van de jaren zestig het
middel produceerde en op de markt
dracht had gegeven om een justitieel
onderzoek naar de Watergate-affaire te
beperken (zodat de nationale veiligheid
geen gevaar zou lopen), en hij zei dat
hij het heel normaal had gevonden dat
verkiezingsfondsen werden gebruikt om
de advocaten en de gezinnen van de
inbrekers te betalen. Dat was geen
zwijggeld, volgens hem.
Rumor en zijn minister hebben om
100 dagen respijt gevraagd en gekre
gen. De vakbonden hebben aangekon-
digd dat zij hun acties zullen matigen
tot duidelijk wordt wat deze regering
van plan is. Allereerst heeft de rege
ring de inflatie aangepakt, met een
stijging van 18 percent per jaar een
van de meest verreikende geldont
waardingen in Europa. Prijzen van de
belangrijkste levensmiddelen en hu
ren werd voor drie maanden bevro
ren. Daarna kunnen de prijzen alleen
maar verhoogd worden als de rege
ring daar toestemming voor geeft. Er
zal een scherpe controle komen op de
prijzen, speciaal op bloem, zodat de
volksopstand in zuidelijke steden
waar op sommige dagen het brood
zeven gulden per kilo kostte ver
meden kan worden.
Dit antwoordt minister Duisenberg (E-
conomische Zaken ad interim) op vragen
van het CPN-Tweede-Kamerlid Meis,
dat de minister gewezen had op het
jaarverslag van het Reactor-Centrum in
Nederland in Petten, waarin gesproken
werd over berging van radio-actief afval
in zoutholtes in het oosten en noorden
van Nederland.
De minister wijst de heer Meis erop
da in dat jaarverslag melding wordt
gemaakt van het ontwerp van een droge
stortholte en niet van het gebruik van
bestaande holtes, die daar niet geschikt
voor zijn. De suggestie in het RCN-
rapport wordt, aldus de minister, nu
onderzocht door een interdepartementale
werkgroep, waarbij „uiteraard wordt na
gegaan of er voldoende waarborgen zijn
dat het milieu door opgeslagen radio
actief afval niet wordt aangetast.”
Vergunningen voor het maken van
een stortholte en voor het opslaan van
radio-actieve afvalstoffen worden door
de centrale overheid afgegeven, al zullen
de betrokken provinciale en gemeentelij
ke autoriteiten gelegenheid hebben hun
bezwaren kenbaar te maken. „Gefun
deerde bezwaren zullen bij een beslis
sing zwaar wegen”, aldus minister Dui
senberg.
LONDEN (AFP en UPI). De Britse
Hoge Raad heeft gisteren een schade
loosstelling van ongeveer 140 miljoen
gulden toegewezen aan 433 kinderen die
voor het Leven in ernstige mate mis
vormd en invalide zijn doordat hun
moeders tijdens de zwangerschap het
kalmerende middel Softenon hebben ge
bruikt.
De tweede geluidsband werd door
Haldeman op het Witte Huis afgeluis
terd, waarbij hij zich versprak en zei
dat hij deze „in mijn kantoor in het
Witte Huis” doorspoelde. (Haldeman
heeft, althans voor zover bekend, na zijn
ontslag daar geen kantoor meer, hoewel
bericht wordt dat hij de beschikking heeft
over kantoorruimte in een regeringsge
bouw tegenover het Witte Huis).
De Westduitse regeringswoordvoerder
RQdiger von Wechmar verklaarde in
Bonn dat het onderzoek in deze kwestie
nog niet is afgesloten. Hjj was in dit
verband op een wet, die het legaal
afluisteren van telefoonleidingen, onder
bepaalde omstandigheden, mogelijk
maakt.
