Jeugdcompetitie stokpaardje
van
in Nederland
komt terug
MR. HOGEWONING
IN EEN SCHIJNWERELD GELEEFD
betaald voetbal
noodzakelijk
Joop Brand
Stabilisatie
I
„Gezond voetbalverstand
„WE HEBBEN TE LANG
BI
k
in
A
J
99
1973
DINSDAG 7 AUGUSTUS
VOETBALK^ANT
i
(Van onze sportredactie)
(Van onze sportredactie)
GeiijKwaarui^er
Denkfout
Sneltrein
Belangrijk jaar
Impulsen
Bedrijfsplan
Zevenhonderd
Ijltempo
■Rfs
tl ii i I mu in mimi win1 uriTffiiTiw
15
HAARLEM/ALKMAAR Meer dan eens
heeft Joop Brand het etiket van „de klager” op
geplakt gekregen. Joop Brand, wiens capacitei
ten als voetbaltrainer nooit in twijfel werden
getrokken, werd wel de moderne uitgave van de
niet al te optimistisch gestemde profeet Jeremia
genoemd. Die tijd lijkt voorbij. Brand, die zijn
werkterrein van Haarlem naar Alkmaar ver
plaatste, maar nog altijd domicilie houdt in
Haarlem, is van mening dat voor het betaalde
voetbal in Nederland de zon weer gaat door
breken. Mits er door alle belanghebbenden (spe
lers, trainers, bestuursleden, sportpers) aan
wordt meegewerkt. „Zo niet”, zegt Brand, „dan
plukken wij er bij AZ’67 over twee drie jaar de
vruchten van. Maar ik geloof stellig in de mo
gelijkheid dat niet allee.. AZ, maar welke club
dan ook een goede toekomst tegemoet kan gaan”.
Het is duidelijk waar Joop Brand op doelt: Op
de terugkeer van de jeugdcompetitie betaald
voetbal, die, zo redeneert hij, de basis kan en
moet worden van een nieuwe bloeiperiode in het
Nederlandse voetbal.
AMSTERDAM Vorig jaar vonden er tij
dens de voetbalslavenmarkt, officieel aangeduid
als transferperiode, 94 transacties plaats (waar
van 20 met een buitenlander). Op 30 juni jl. om
24 00 uur bleek de handel dit jaar beperkt te
zijn gebleven tot 65 aan- of verkopen (waarvan
11 buitenlandse). Een teruggang van rond de
dertig percent. De resterende transacties werden
daarbij nog opvallend sterk geconcentreerd rond
de nieuwkomers Roda JC en De Graafschap en
AZ, FC Twente en PSV, terwijl bovendien spec
taculaire miljoenenaankopen uitbleven. Kort
om: Het was erg rustig op de jaarmarkt. Zelfs
de opening van de Spaanse grenzen vermocht de
speurende voetbalmakelaars niet aan een goed
belegde boterham te helpen. Als voornaamste
oorzaak wordt over het algemeen de angst van
de clubbesturen genoemd voor het nieuwe
transfersysteem dat op stapel staat. Zelfs de
grootste verspillers onder de bestuursleden von
den het nu toch te riskant om veel geld in een
speler te steken met de afschrikwekkende mo
gelijkheid dat deze over enige tijd doodleuk
fluitend naar een andere club over zou kunnen
lopen. Weliswaar tegen een door onpartijdige
derden vastgestelde schadevergoeding, maar
zelfs dat had weinig invloed op de gemoedrust
van de handelaars in spe.
Ik
a
gr';
E,
ais
keringsgigant Delta Lloyd en
Feyenoord de nummers
„l veertig t
elkaar dan weinig in
terug zal komen wanneer het waar voor
zijn geld krijgt. Alle bij het voetbal
betrokkenen moeten inzien dat we daar
allemaal een steentje aan moeten bij
dragen. Men moet niet alleen aan zich
zelf of aan zijn eigen club, maar inte
graal leren denken. De houding van d«
clubs in de afgelopen transferperiode
vind ik een goed teken. Het zal er toe
bijdragen dat we een stabilisatie berei
ken, waaruit we verder naar verbeterin
gen kunnen werken”.
En eerlijk, het werkt. Ik heb het van
zeer nabij meegemaakt bij Go Ahead,
dat een paar jaar geleden met eigen
kweek van een eenvoudig streekploegje
een topper werd die in Nederland op
derde plaats stond en Ajax en Feye
noord in Deventer de pottebak in speel
de. Ik zie het nu bij AZ’67. We hebben
daar dankzij een daarvoor uitgetrokken
budget de mogelijkheid gekregen 22
jeugdspelers aan te trekken. Daarvan zie
ik er binnen niet al te lange tijd zeker
twaalf, misschien wel zestien in de ere
divisie voetballen. En ik geloof dat men
niet alleen bij AZ die kant opgaat. Het
belang van eigen jeugd wordt eindelijk
weer onderkend. Niet aileen in de voet
balwereld, kijk ook maar naar de
zwembond of de juuobond. Eerlijk, ik
geloof dat het gezonde voetbalverstand
in Nederland terugkomt.
Dan krijg je het meepraten. Dat moet
niet alleen over de poen gaan, maar
ook- en dan kom ik weer op mijn
knelpunt, over de vraag hoe het voetbal
weer terug te brengen op de plaats waar
het hoort. De speler moet aan het den
ken worden gezet. De speler moet ook
meepraten over de wedstrijd die ge
speeld is, mee-analyseren. Uit de spelers
moet een reeks impulsen komen over de
vraag hoe de volgende tegenstander te
bestrijden. De gedachten die naar voren
komen moeten gebundeld worden. Dan
krijg je een gedachte van het geheel en
heeft de speler als individu de idee dat
hij heeft méégedacht.
Het is heerlijk om op die manier te
werken. En het is één facet in een
omschakeling die, zo zie ik het, nodig is
om het voetbalbedrijf in Nederland weer
optimaal te laten floreren. En ik geloof
erin. De klager Joop Brand is er niet
meer. Ik zie de zon weer doorbreken”.
En als dat niet gebeurt. Als het resul-
taatvoetbal en de schuldenlast nog meer
de overhand krijgen? Hogewoning: „Dan
ziet het er slecht uit voor het Neder
landse voetbal. Wij staan momenteel
voor een uitermate belangrijk jaar. In
het komende seizoen moeten we de be
staande toestand op z’n minst stabilise
ren. Dan hebben wij de tijd om aan de
uitvoering van onze plannen te werken.
Bestuursleden en trainers kunnen echter
doen wat ze willen, het blijven toch
altijd de voetballers die de toeschouwers
goed voetbal voor moeten schotelen.
En realiseren zij zich dat niet, dan zou
er zich ondanks al onze inspanningen
toch een versnelde achteruitgang voor
kunnen doen. Ik voorzie in dat geval het
stoppen van verschillende betaald voet-
balorganisaties. Zet dat door dan komt
de hele competitie in gevaar, omdat wij
34 teams het absolute minimum vinden
om de competitie in het betaalde voetbal
'n evenwicht te houden. In uiterste nood
■on er uit de overgebleven clubs nog een
competitie met de 16 grootste organisa
ties op touw kunnen worden gezet, maar
ook dan is het nog maar de vraag of het
publiek nog wil komen”.
Daarnaast schijnt het overgrote dee.l
van de subsidiar.ten (overheid, bedrijfs
leven enz.) er achter gekomen te zijn
dan het blindelings financieren van
nieuwe spelers v. eir.ig te maken heeft
met een gezondheidstherapie voor het
zieke betaalde voetbal. Ook dat droeg er
toe bij dat de heren voetbalbestuurderen
zich bezonnen op hun koopmanschap
van de laatste jaren. „Ze hebben inge
zien dat eindeloos tegen elkaar opbieden
geen enkele zin heeft”, meent mr. Jac
ques Hogewoning, in het dagelijks leven
directeur personeelszaken van de verze-
in zijn
die er niet meer
talenten klaarstaan om
wat 1
Berichten als zou dat goede voorne
men op de lange baan zijn geschoven
zijn onjuist. Op de UEFA-vergadering
van vorige maand ir. Zürich is er voor
het eerst informeel over gesproken deze
ingewikkelde kwestie ook internationaal
aan te pakken. Hetgeen allerminst bete
kende dat Nederland zou moeten wach
ten tot de overkoepelende federatie eens
met een advies af zou komen. Hogewo
ning: „Toen er berichten gepubliceerd
werden, waarin werd gesteld dat de hele
kwestie in Nederland op de lange baan
geschoven zou worden, hebben wij di
rect een brief aan alle besturen uit doen
gaan, waarin wij op de onjuistheid van
deze berichtgeving wezen. Wij houden
ons aan de overeenkomst, dat de zaak
voor 1 november rond moet zijn”.
Wat er precies over zal blijven van
het oorspronkelijke voorstel voor een
nieuw transfersysteem is, zolang de des
betreffende commissies nog niet uitgestu
deerd zijn, moeilijk te zeggen. Alleen
het feit dat er hard aan gewerkt wordt
schijnt, gezien het verloop tijdens de
transferperiode, al een preventieve uit
werking gehad te hebben. Hogewoning
ziet het nog wat breder: „Het is waar
schijnlijk een gevolg van ons bestuurs
beleid. Wij hebben er voortdurend op
gehamerd dat de clubs in het algemeen
belang vooral in dit soort zaken meei
solidariteit moeten betrachten”.
er de kans dat alle clubs de kans
hebben een goed elftal op te bouwen.
het hele spulletje, zoals op de laatste
vergadering werd atgesproken, voor 1
november ter tafel komen, alwaar er
een definitief oordeel over wordt geveld
Mr. Hogewoning gelooft niet dat het
betaalde voetbal het tenslotte toch af zal
moeten leggen tegen moderne concur
renten als familierecreatie en breedte-
sportbeoefening. Hij gaat ei' ook niet
vanuit dat de voetballers uit de wel
vaartsstaat Nederland per definitie onge
schikt voor het zware voetbalberoep
zouden worden. Hij vervolgt: „De voet
ballers hebben de laatste tijd in een
schijnwereld geleefd, waarin het leek
alsof het allemaal niet op kon. Ze zijn
verwend. Dat hoeft echter niet per se de
doodsteek voor het betaalde voetbal te
worden. Wanneer we de spelers kunnen
laten inzien dat ze verder moeten kijken
dan hun eigen belang, dat er goed ge
speeld moet worden voor toeschouwers,
die daar geld voor betalen, dan zijn we
een eind op de goede weg”.
Hoewel hij de eredivisie momenteel
ook als een kind met een waterhoofd
(Ajax en Feyenoord) kwalificeert is de
sectievoorzitter ervan overtuigd dat een
voetbalwedstrijd, ook al gaat het niet
om een kampioenschap of degradatie,
toch voldoende spanning op kan leveren.
„Er bestaan bij het voetbal twee span-
ningselementenmacro, de spanning
rond het degraderen, het promoveren of
het kampioenschap en micro, de span
ning welke ploeg er uiteindelijk als
winnaar uit een bepaalde wedstrijd zal
komen. Wanneer we er met z’n allen
voor zorgen dat er bij elke wedstrijd
voor het publiek zoveel te genieten is,
dat men er een kaartje voor koopt, dan
zullen de mensen komen, ook al gaat
het niet direct om degradatie of promo
tie.”
Dat alles moet leiden tot een bedrijfs
plan betaald voetbal, waarin de richtlij
nen voor een moderne voetbalorganisatie
aangegeven zullen staan. Het meest
spektaculaire onderdeel van die rigoreu-
ze schoonmaakactie was tot nog toe het
„beroemde” concept voor een nieuw
transfersysteem, dat onder druk van de
VVCS tot stand kwam. Er werd in het
voorjaar tweemaal over gesproken,
waarbij men uiteindelijk tot de slotsom
kwam dat er niet overhaast gewerkt
moet worden. Er werd een commissie
van juristen benoemd die nu nog steeds
doende is het transferprobleem (ook in
internationaal verband)) op haar juridi
sche merits is te beoordelen. De adviezen
van deze experts zullen vervolgens bij
een met voetbal gelieerde groep kenners
terecht komen, die de mogelijkheden
binnen het aangegeven (juridische)
raam zullen aftasten. Uiteindelijk zal
Zijn credo moet iets met een sneltrein
te maken hebben, gezien de vaart waar
mee hij, en zijn bestuur tot actie over
gaan. Jacques Hogewoning is er voor
een voornaam deel verantwoordelijk
voor dat de achtergebleven bestuurderen
eens daadwerkelijk na zijn gaan denken,
de goeden niet te na gesproken. Binnen
een jaar heeft de jeune premier er met
zijn nieuwe regering voor gezorgd dat de
sukkelende KNVB op alle mogelijke
kwalen wordt onderzocht. Men pakte (of
liet dat door experts doen) de financieel-
economische situatie, de public relations,
arbitrage, bondsstructuur en de demo
cratisering bij de kop, terwijl er boven
dien opdracht werd gegeven voor een
groot marktonderzoek.
Brand: „Het is duidelijk wat de men
sen willen. We hebben in korte tijd drie
schoolvoorbeelden daarvan gezien. Drie
bekerfinales, te beginnen met Leeds
United—Sunderland. Een goeie wedstrijd
volgens de normen die wij hier momen
teel zo graag hanteren? Nee. Van taktiek
was geen sprake, maar er kwamen wel
veel dolle situaties voor beide doelen en
de wedstrijd bleef tot de laatste seconden
spectaculair. Toen kiegen we NEC—
NAC, de wedstrijd die door de sport
journalisten al bijvoorbaat kapot was
geschreven in de trant van: het is een
schande dat een van die twee clubs
Nederland in het toernooi om Europa
cup II gaat vertegenwoordigen. Wat
hebben we gezien? Een wedstrijd waar
iedereen de mond van vol had. Niet
mooi, maar er was spanning, sfeer en
sensatie. Derde voorbeeld; FC Köln—
Borussia Mönchengladbach, de bekerfi
nale in West-Duitsland tussen, zo werd
gesteld, twee totaal uitgebluste ploegen.
Nou, de mensen praten nog over die
wedstrijd. Goed was het niet, maar je
zag wel 27 schoten of kopballen op het
doel van Borussia en 23 op het doel van
Köln. Van die drie wedstrijden kwamen
in totaal een slordige kwart miljoen
mensen helemaal voetbalgek thuis. Be
grijp je wat ik bedoel?
vrije tijd voorzitter betaald voetbal van
de KNVB. Een post die hij vorig jaar
oktober (via het voorzitterschap van
HVC en het bestuur van de FBO) wist
te bereiken. Een punctueel geklede veer
tiger, in wiens woordenboek „afwachten”
niet voorkomt.
De adempauze die de verenigingen zelf
hebben ingelast komt de actieve KNVB-
bestuurderen goed uit. Zij hebben weinig
tijd te verliezen. De initiatieven die de
'aatste maanden van de grond kwamen,
al jaren geleden genomen
worden. Nu moet er in
hadden al jaren geleden
moeten worden. Nu moet
ijltempo gewerkt worden om de achter
uitgang van het consumptieproduct
voetbal voor te kunnen blijven. Hogewo
ning: „We zijn zeker nog niet te laat. Ik
ben ervan overtuigd dat het publiek
Ik geloof, nee ik ben ervan overtuigd
dat wij in Nederland een grote denKiuut
heoben gemaakt door te streven naar
het voetbal zoals Ajax dat speelt: fout
loos en veel doelpunten. Willen de men
sen dat nou zo graag zien? Ik geloof er
niets van. Die drie bekerfinales die ik
net noemde, die hadden de ingrediënten
waarvoor de mensen naar de stadions
komen. In Nederland hebben we alle
maal achter Ajax aangedraafd. Ik heb
onlangs nog mensen van Sparta gespro
ken, die het eerlijk toegaven: we zijn
verblind geweest door Ajax, we hebben
ons teveel laten obsederen door de ge
dachte Ajax zo snel mogelijk in te halen
en daardoor de eigen basis (dus de
jeugd) verwaarloosd.
Kijk, nu kom ik op een kernpunt. Wat
wij in Nederland dringend nodig hebben
is een competitie, waarvan het verloop
een niet van tevoren vaststaand gegeven
is. En het kan, ik ben ervan overtuigd
dat het kan. We moeten terug naar de
situatie dat de mensen in Nederland
weer dankbaar zijn voor de voetballerij.
We zitten nu op een dieptepunt en ik
ben nu al lang niet meer de enige die
dat van de daken schreeuwt. Ik heb
deze situatie zien aankomen, daarom heb
ik geklaagd. Nu klagen er veel meer,
maar ik begin nu weer een beetje te
juichen. Er is in Nederland een grote
fout gemaakt, oké. Die fout moeten we
erkennen, het is ook helemaal niet erg
als er een fout wordt gemaakt, daar leer
je van.
En het effect van die opbouw is, ik
heb het al gezegd, een competitie van
gelijkwaardigen waar de toeschouwers
weer op aiKomen. Frankrijk is wat dat
betreft een boeiend gegeven. Je hebt daar
de overneersmg van öiaae Reims genad,
laier van Saint Etienne en toen van
Oiympique Marseille. Die clubs werden
met een enorme voorsprong kampioen.
Op een gegeven moment werd voetbal,
dat ais spektakel te saai was geworden,
populairste sport voorbij gestreeld
door rugby. Wat neoben we ait jaar
gezien? Zes clubs knokiei. om het kam
pioenschap: Nice, Nantes, Marseille, Ly
on, Nimes en nog een of twee. In éen
seizoen is voetbal weer veruit de popu
lairste sport van Frankrijk geworden.
Een duidelijker voorbeeld is er loch met,
dacht ik.
Heel belangrijk is dat alle belangheb
benden mee werken aan het terugkrijgen
van een soortgelijke snuatie in Neder
land. Dan kom ik bijvoorbeeld op het
nieeuenken van de speiers, een tendens
die heel snel om zich heen grijpt.
Het tijdperk baas-ondergeschikte
is ook in ue voetbaner.j oveneeiu. ue
voetballer-anno-1973 is zelfstandiger dan
die van een paar jaar geieuen en wil aat
ook zijn, uat betekent aat je ais trainer
die man moet motiveren en dat je met
hem discussieert. Even i.et voorbeeldje
van Geme de Goede aigeiopen seizoen
met zijn opmerking aai mj de extra
premie die Haarlem uitkeerde voor het
genjke spel tegen Feyenoord het lielst
aan de de schineooer mee zou geven: Je
kunt zo n man een boete geven, een
flinke boete, en de zaak als afgedaan
besenouwen. Je kunt ook met die man
gaan praten en hem erop wijzen dat hij
zich op die manier onmo6enjk maakt bij
het publiek.
Die jeugdcompetitie, het is een stok
paardje van me, is terug. Als de 38 clubs
in het betaalde voetbal die er nu zijn
het op zich nemen twintig jeugdspelers
op te leiden krijg je over een jaw of
twee, drie, misschien vier de situatie dat
er ruim 700 talenten zijn. Over drie, vier
jaar heb je óók de situatie dat een
Cruyff, een Keizer, een Van Hanegem
en noem de toppers van nu maar op, dat
bij zijn. Als er dan 700
i in te springen,
7ië je’Tan? Goed, je kunt zeggen
dat Ajax en Feyenoord de nummers
één tot en met veertig pakken.
Die veertig zullen elkaar dan weinig in
kracht ontlopen en bij een goede oplei
ding zal het verschil tussen de nummer
40 en de nummer 700 ook niet zo groot
zijn. Dan staat er een groot korps vrij
wel gelijkwaardige krachten klaar en is
i
b
k
