Hoop op een wonder
Kabinet sceptisch
over Griekenland
Twijfel over „Nixon-complot” groeit
Kamervragen
over Gerzon
i
„Nog veel zaken onduidelijk”
„West-Europa moet zich militair versterken”
i
r
j
s
Brandje gesticht bij
VRAGEN IN KAMER
Portugese ambassade
OVER FOUTEN VAN
VRACHTRIJDERS
WITTE HUIS ZOU ZAAK HEBBEN WILLEN OPBLAZEN
WEER ARRESTATIES
IN ZAAK VAN
MENSENSMOKKEL
WOENSDAG 22 AUGUSTUS
1973
2
Sihanoek
Woedend
Wantrouwen
Gaudet
Agnew
COMMENTAAR OP ACTUELE ZAKEN
r
ti
i.
a
S
TSJOE EN LAI
ij
(Van onze parlementsredactie)
Ie
n
e
s
1.
n
n
n
e
d
d
De geheime dienst wilde ook gisteren
niet bekend maken op welke grond men
met een mogelijk „complot” had reke
ning g^iouden. Verondersteld wordt dat
de geheime dienst een tip van de politie
van New Orleans had ontvangen, De
Als Schuit vraagt hoe dat dan moet,
antwoordt Tsjoe En Lai: „Bijvoorbeeld
door meer uit te geven aan bewapening.
Ook al is dat geen populaire verkie-
zingsslogan”. Dit antwoord geeft grote
tevredenheid in de rechtervleugel van de
delegatie, maar veroorzaakt verlegenheid
bij de linkervleugel.
n
is
ir
u
e
!F
«DAGWDAG
■1
k
n
e
d
>n
ie
:n
•n
ie
in
ie
DEN HAAG. Het Tweede-Kamerlid
De Ruiter (PvdA) heeft de ministers van
Economische Zaken en van Sociale Za
ken gevraagd waarom de gevraagde kre-
dietgarantie van 2,5 miljoen aan Ger-
zons modemagazijnen is geweigerd.
In het bijzonder wil hij weten of het
dreigende verlies aan werkgelegenheid
voor ongeveer 400 personen en het ver
moedelijke verdwijnen van een van de
weinig voorbeelden van mede-eigenaar-
zijn van de werknemers een rol in die
beslissing hebben gespeeld.
WASHINGTON/NEW ORLEANS
(AFP en DPA). In de Verenigde Sta
ten begint men te geloven dat het com
plot tegen de president dat de geheime
dienst maandag zei te hebben ontdekt
kort voordat Nxion naar New Orleans
zou vertrekken om daar de nationale
conventie van oud-strijders toe te spre
ken teveel door de „secret service” van
het Witte Huis is gedramatiseerd.
Een autotocht die Nixon door de voor
naamste straten van New Orleans zou
maken, werd op het laatste moment op
last van de geheime dienst, die verant
woordelijk is voor de veiligheid van de
president, van het programma geschrapt.
De geheime dienst en de federale re
cherche (FBI) lieten een arrestatiebevel
uitvaardigen tegen een gewezen politie
man in New Orleans die als „zeer ge
vaarlijk” werd beschouwd.
De ontvangst van de Nederlandse de
legatie door China’s eerste minister
kwam onverwacht. Tijdens een bezoek
gistermiddag aan een tentoonstelling van
Besloten werd met vier mensen (Van
Thijn, Van Mierfo, KIoos en De Gaay
Fortman) een bezoek aan Sihanoek te
brengen. Maar gistermiddag ging dat
niet door vanwege het bezoek aan Tsjoe
En Lai. Daarna, om zeven uur, ging het
niet door vanwege een tegendiner van
de Nederlandse delegatie, aangeboden
aan het Nationale Volkscongres, en om
tien uur *s avonds kwam er een tele
foontje van Sihanoek dat het niet meer
hoefde, omdat hij naar bed ging
beter ophouden. Van welke partij bent u
eigenlijk?” Van Mierlo: „D’66”. Tsjoe:
„Wat zegt u?”. Vondeling probeert te
sussen door een andere vraag te lance
ren: „Denkt u niet dat het goed zou zijn
dat er een uitgebreidere uitwisseling tus
sen China en Nederland op gang zou
komen?”
DEN HAAG Bij de Portugese am
bassade in Den Haag heeft de brandweer
gisternacht een brandje geblust dat was
aangestoken. Volgens de brandweer is
vermoedelijk petroleum door de brie
venbus gegoten en aangestoken met lu
cifers, waarvan restanten gevonden zijn-
Op een raam van de ambassade vond
de politie een briefje met de woorden
„Black September”. De schade bleef be
perkt tot een grotendeels vernielde
deurmat en wat rookschade in de hal.
Van Mierlo: „Maar denkt u soms dat
de Sovjet Unie dan minder in staat is
om aan de andere grens China te be
dreigen?” Tsjoe En Lai, die deze opmer
king verkeerd begrijpt, valt woedend
uit: „Als u denkt dat de Chinezen graag
een oorlog in Europa zouden zien uit
breken om daarmee van de Sovjet Unie
af te zijn... Als u zo begint, kunnen we
De 35-jarige Panagoulis wordt bij het verlaten van de gevangenis door zijn moeder
begroet.
„Ik zal vechten om mijn onschuld te
bewijzen”, zei vice-president Spiro Ag
new gisteren in een door de Amerikaan
se televisie uitgezonden verklaring voor
de pers. Het was voor de tweede maal
binnen veertien dagen dat hij de be
schuldigingen ontkende als zou hij
eerst als ambtenaar, later als gouver
neur van de staat Maryland steekpen
ningen hebben aangenomen.
Agnew zei dat op een schandelijke
manier geprobeerd werd hem in „kran-
tekoppen te veroordelen”. „Deze week”,
aldus Agnew, refererend aan het week
blad Time, „citeert een blad vrijelijk
niet-genoemde zegslieden van het minis
terie van Justitie. Ik kan hieruit alleen
afleiden dat sommige ambtenaren van
dat ministerie bewust pogingen hebben
ondernomen om mij te veroordelen in
de pers, met of zonder bewijs”.
Agnews verklaring was aangekondigd
als een persconferentie.
Maar toen de vice-president de kamer
betrad, maakte hij direct bekend dat hij
tot zijn spijt geen vragen kon beant
woorden, om niet in dezelfde fout te
vervallen als degenen die hij ging be
schuldigen. Agnew zei dat niet de pers,
maar de zegslieden bij het ministerie
zich schuldig maakten aan een poging
het mogelijke oordeel van grand jury te
beïnvloeden. Een jury in Annapolis, de
hoofdstad van de staat Maryland, onder
zoekt onder meer of Agnew steekpen
ningen van aannemers ontving, in ruil
voor contracten.
Vorige week was hij weer in New
Orleans. In een café schijnt hij toen
gezegd te hebben: „iemand zou Nixon
moeten doden. Als er nu niemand is die
daartoe de moed heeft, dan zal ik het
zelf wel doen”.
Deze uitlating is klaarblijkelijk bij de
plaatselijke politie terecht gekomen.
Hoewel de federale recherche Gaudet in
Nieuw-Mexico achterna zit en het arres
tatiebevel tegen hem nog niet is inge
trokken, moest de geheime dienst van
het Witte Huis gisteren toegeven dat
Gaudet niets met het „complot” te ma
ken heeft gehad.
DEN HAAG In Europa zijn de
afgelopen dagen zeven mannen aange
houden, die ervan worden verdacht be
trokken te zijn geweest bij de smokkel
van Indiërs en Pakistanen naar Enge
land. De zeven, bij wie enkele Britten en
enkelen met de Britse nationaliteit maar
met Indische namen, zijn alleen naar
Engeland overgebracht om daar door de
autoriteiten te worden verhoord.
De aanhouding van het groepje is een
gevolg van de gebeurtenissen rond de
Britse kottter „April Diamond”, die vrij
dagmorgen met twee bemanningsleden,
23 Indiërs en drie Pakistanen in de ha
ven van Scheveningen door de politie
werd aangehouden. Dit heeft inspecteur
A. J. A. Steen van de vreemdelingen
dienst van de Amsterdamse politie dins
dag meegedeeld.
Volgens inspecteur Steen worden nog
enkele arrestaties verwacht in de nu
opgerolde „lijn” van illegale mensen
smokkel naar Engeland. Met de actie
rond de „April Diamond” en de daarop
volgende arrestaties heeft de politie
„zo’n slag aan deze organisatie toege
bracht, dat die vleugellam is. aldus
Nederlandse
uit andere
De bron voor de gedachten aan een
„complot” schijnt de gewezen politieman
Edwin Gaudet te zijn. Deze werd in 1967
bij de politie van New Orleans ontslagen
omdat hij had deelgenomen aan een
vechtpartij in een café. Hij werd enige
malen gearresteerd wegens handel in
marihuana en het gooien van een bran
dende vlag in de auto van vice-president
Spiro Agnew toen deze New Orleans
bezocht. Het laatste jaar woont hij in
het dorpje Arroyo Hondo in de bergen
in het noorden van de staat Nieuw-
Mexico.
Tsjoe: „Een goede gedachte. Bijvoor
beeld op scheepvaartgebied”. Onmiddel
lijk daarna komt hij echter weer terug
op de opmerking van Van Mierlo. Men
heeft de grootste moeite om duidelijk te
maken dat deze slechts bedoelde te con
stateren dat de Sovjet-Unie door de
ontwapening en troepenvermindering
aan zijn westgrenzen mensen en mate
rieel kan verplaatsen naar de oostgrens,
hetgeen tenslotte door Tsjoe wordt be
aamd.
Tsjoe benadrukt nog eens dat China
zich Iaat leiden door zijn vijf beginselen
voor vreedzame coëxistentie, maar is
voorbereid op een mogelijke oorlog, des
noods met de vier grootste naburige
militaire machten tegelijk (de Sovjet-
Unie, VS, Japan en India).
Na een levendig polemiek van bijna
anderhalf uur ongebruikelijk lang
voor dergelijke gelegenheden wordt
de discussie afgesloten. Vondeling zegt
dat zijn delegatie het besprokene in een
I*
De ambassadeur heeft tegenover de
Haagse politie het vermoeden uitgespro
ken dat het brandje uit wraak is aange
stoken door een ex-personeelslid van de
ambassade.
DEN HAAG. Het Tweede Kamerlid
Van der Doef (PvdA) heeft minister
Westerterp van Verkeer en Waterstaat
schriftelijke vragen gesteld over ver
keersovertredingen van Nederlandse
vrachtrijders in West-Duitsland. In Bonn
is een dezer dagen een overzicht gepu
bliceerd van aantallen verkeersfouten
door vrachtrijders, waaruit bleek dat
Nederlanders de hoogste score hadden
gehaald.
Vraag van de Nederlandse delegatie:
„We hebben de laatste tijd veel gehoord
over het Chinese wantrouwen ten op
zichte van de Russische bedoelingen met
betrekking tot de ontspanning in Euro
pa”.
Premier Tsjoe begrijpt al halverwege
waar men heen wil en hij repliceert
onmiddellijk: „Wat is uw mening dan
daarover?” Vondeling antwoordt met
(Van onze speciale verslaggever, drs. Jaap van Ginneken)
PEKING. De Chinese Volksrepubliek beschouwt de toenadering
tussen Oost- en West-Europa als een ernstige bedreiging. „West-Europa
moet zich politiek en militair versterken, zich losser maken van de Vere
nigde Staten en zich hoeden voor een eventuele Sovjet-Russische agressie.”
Dit is het advies dat premier Tsjoe En-Lai gisteren gaf in een openhartig
gesprek met de Nederlandse Kamerleden, die op dit moment een bezoek
brengen aan China en die dinsdag door de belangrijkste man in China na
Mao Tse Toeng, Tsjoe En Lai, werden ontvangen.
kunstvoorwerpen werd meegedeeld dat
de delegatie om 4 uur in de hotels terug
moest zijn teneinde zich gereed te hou
den voor een belangrijke gebeurtenis.
Een uur later werd meegedeeld dat de
Nederlandse volksvertegenwoordigers en
begeleidende journalisten in het Volks-
paleis werden verwacht.
Tsjoe En Lai verscheen onmiddellijk
na aankomst van de Nederlandse dele
gatie: een vlotte, gevatte man, die men
zijn leeftijd (diep in de 70) geenszins
aanziet. Na wat grapjes over de lange
haren van sommigen, ging hij voor naar
de ontvangstzaal, waar hij het gesprek
inleidde. Tsjoe En. Lai sprak de hoop uit
dat de Nederlanders goed Frans spreken,
omdat ze immers met België samen in
de Benelux zitten, kennelijk in de hoop
een deel van de conversatie in het Frans
(dat hij sinds zijn studietijd in Parijs
vloeiend spreekt) te kunnen voeren.
Maar voorzitter Vondeling moest hem
teleurstellen, daar de delegatie er de
voorkeur aan gaf Engels te spreken. De
conversatie verliep vervolgens via een
tolk. Tsjoe En Lai sprak toen maar
Chinees. Premier Tsjoe En-Lai gaf eerst
tegenover zijn gasten een uitgebreide
beschouwing over het Chinese verleden,
waarin het land telkens opnieuw het
voorwerp was van buitenlandse agressie.
„Er zijn veel landen waar we op dit
gebied veel aan te danken hebben”, zei
Tsjoe En Lai ironisch, „omdat zij tot de
politieke bewustwording van ons volk
hebben bijgedragen. De Britten, die in
het midden van de vorige eeuw opium
en andere produkten aan ons opdrongen,
de Japanners, die al lang voor de Twee
de Wereldoorlog grote delen van ons
grondgebied bezetten, de Amerikanen die
zich mengden in de burgeroorlog en
later conflicten aan onze grenzen uitlok
ten en onze noorderburen, de Soviet-
Russen, die ons nu met hun „Sociaal-
imperialisme” bedreigen”.
Ook sprak hij over de conferentie van
Yalta, waarbij de Amerikanen en Rus
sen al 30 jaar geleden geheime afspraken
over de verdeling van China zouden
hebben gemaakt. Hij voegde er aan toe:
„Ik geef u uitsluitend de feiten, uitslui
tend de harde feiten”.
rapport aan de Staten-Generaal zal op
nemen, maar Tsjoe En Lai zegt lachend,
met een blik in de richting van Van
Mierlo: „Toch niet alles, mag ik hopen?”
Na afloop van het gesprek met Tsjoe
En-Lai is er nog een belangrijk politiek
bezoek dat de Nederlandse volksverte
genwoordigers bezighoudt. Het is een
mogelijk informatief gesprek met het
Cambodjaanse staatshoofd Sihanoek, die,
misschien niet lang meer, als politieke
balling in Peking verblijft. Van Thijn
had voorgesteld dat de delegatie hem
een bezoek zou brengen, maar de con
fessionelen en liberalen hadden daarte
gen bezwaren.
plaatselijke politie zei echter dat er
geen enkel bewijs voor een „complot”
bestond. Alleen hoofdcommissaris Cla
rence Giarusson meende dat er wel
degelijk sprake van een voorgenomen
complot is geweest, al moest hij toege
ven dat er onvoldoende bewijzen waren
om de zaak voor te leggen aan een
„grand jury” en tot vervolging over te
gaan.
Volgens een woordvoerder van het
ministerie van Buitenlandse Zaken „ver
welkomt de Nederlandse regering elke
verzachting van strafoplegging”. Maar
hij wees erop dat nog geen duidelijk
beeld bestaat over de omvang, de strek
king en de uitvoering van de aangekon-
digde amnestie voor de politieke gevan
genen.
Ook tegenover andere maatregelen,
zoals het opheffen van de staat van
beleg, het in werking stellen van de
grondwet en het toelaten tezijnertijd
van een „constructieve oppositie” (con
structief naar het oordeel van het
staatshoofd) bestaat een zekere scepsis.
Om te weten hoe een pudding smaakt,
moet je hem eten, aldus minister Van
der Stoel.
Uit de Boyati-gevangenis even buiten
Athene is gisteren ook Alexandros Pa
nagoulis vrijgelaten, die in 1968 ter dood
werd veroordeeld wegens een samen
zwering om Papadopoulos te vermoor
den. Panagoulis zei geen spijt te hebben
van wat hij had gedaan. „Binnen de
gevangenis zette ik mijn strijd tegen het
regime op mjjir eigen wijze voort. Ik
bleef mijn bewakers beledigen en als u
in mijn cel gaat zuft u de leuzen zien
die met mijn bloed op de muur zijn
geschreven”, aldus Panagoulis.
Tot de andere bekende figuren onder
de 350 vrijgelaten gevangenen behoren
Evangelos Averoff-Tossitsas (oud-minis-
ter van Buitenlandse Zaken), professor
John Pesmazoglu en professor Dyonissi-
os Karageorgas.
Panagoulis zei nog: ik heb de direc
teur van de gevangenis gezegd het par
don niet te aanvaarden toen hij mij de
tekst voorlas van wat hij een presiden
tieel besluit noemde. Voor mij was het
slechts een tekst omdat ik het huidige
regiem niet ,als wettig erken”. Daarna
lichtte hij zijn hemd op en toonde drie
littekens aan de linker zijde van zijn
borst. „Zij hebben getracht mij te ver
moorden toen ik in de gevangenis zat.
Hier zijn de littekens”.
wat algemeenheden over de waarde van
de ontspanning, maar Tsjoe komt dan
onmiddellijk met de vraag: „Denkt u
dan dat die ontspanning betrouwbaar
is?”. Nu komt de vice-voorzitter van de
Nederlandse delegatie, Schuit' tussenbei
de: „Wat dan te doen als die ontspan
ning niet betrouwbaar is en hoe je
daartegen te beschermen?”
Het antwoord van Tsjoe is even een
voudig als onverwacht: „West-Europa
moet zich politiek en militair versterken.
Dat had De Gaulle immers al begrepen.
West-Europa moet zich losser maken
van de VS en zich hoeden voor een
eventuele Sovjet-Russische agressie”.
Tsjoe En-Lai waarschuwt tegen
meer ontspanning in Europa
Bisschop Gijsen moet dus eigenlijk
van deze soort wonderen niet veel heb
ben en rekent liever op een situatie,
waarin het hem mogelijk zal zijn de
kwaden van de goeden te scheiden en
mét de goeden de oude Limburgse tradi
tie van geloofsbeleving opnieuw in te
voeren. De kwaden moeten dan maar
zien, en daar zij met „rotte appels”
worden vergeleken kost het weinig fan
tasie om te bedenken waar bisschop
Gijsen die kwaden heen wenst. Naar de
vuilnisbelt, die in theologische termen
„verdoemenis” heet.
„Ik weet natuurlijk niet hoeveel
priesters en leken zij (dat zijn de kwa
den) in hun val zullen meeslepen,” be
kent de bisschop verder. Hij rekent dus
blijkbaar reeds zeker op „de val” erl hij
heieft daar naar eigen opvatting ook wel
doorslaande argumenten voor. Want wat
kijgt. Hij
een scheuring
Limburg ziet
men, maar dat hij „nog hoopt op een
wonder”. Een bisschop die hoopt op een
wonder zou, theologisch-theoretisch be
keken, in een voordeelpositie moeten
zijn. Nochtans: „Maar ik verwacht dat
wonder niet”. Want: „het mag niet voor
komen dat een paar rotte appels de hele
mand aansteken.”
De enigszins kronkelige redenering
van de Roermondse bisschop komt blijk
baar hierop neer: „Een wonder zou de
scheuring in de kerk uiteraard voorko
men, maar dan zou het gevaar ontstaan
dat de „rotte appels” in de mand blijven
en daarom is het maar beter dat de
scheuring zich voltrekt”.
In een commentaar wees het NOB-
Wegtransport erop dat in West-Duits
land aanzienlijk meer
vrachtrijders komen dan
West-Europese landen.
De heer Van der Doef vraagt de
minister of hij ervan op de hoogte is dat
de Westduitse regering zou overwegen
buitenlandse chauffeurs die meer dan
eens zijn bekeurd, uit hoofde van hun
beroep de toegang tot West-Duitsland te
ontzeggen. Verder vraagt het Kamerlid
of dan niet de ondernemer uitgesloten
zou moeten worden van toegang voor
zijn vrachtauto’s in plaats van de chauf
feur, omdat in veel gevallen overschrij
ding van de maximaal toegestane rijtijd
de oorzaak is van de bekeuring.
Het zonnige, glooiende land van Lim
burg verraadt in het toeristenseizoen te
genover de vreemdeling niets van de
spanningen, die de gewetens en gemoe
deren der Limburgers teisteren. Achter
de witte muren van dorpskerken, in de
koelte van de hoge gewelven der Maas
trichtse Sint Servaas of de Roermondse
Munsterkerk merkt men niets van con
flicten of geloofsbenauwenis. Maar in
het bisschoppelijk paleis van monseig
neur Gijsen en in de Hogeschool voor
Theologie en Pastoraat in Heerlen
kraakt het gevaarlijk. Het is een zich als
bijna onvermijdelijk aankondigende
scheuring in de kerk van Limburg, die
in vele maatschappelijke opzichten ern
stige gevolgen voor heel Nederland zou
kunnen hebben.
Bisschop Gijsen van Roermond heeft
tegenover een verslaggever van zijn lijf
blad De Telegraaf eien merkwaardige
uitlating gedaan, die in het licht van de
zaak waarom het gaat een bijna ko
misch aspect kijgt. Hij heeft ge
zegd dat hij een scheuring in de
r.k. kerk van Limburg ziet aanko-
(Van onze Haagse redactie)
DEN HAAG. Minister Van der
Stoel van Buitenlandse Zaken is voor
alsnog sceptisch gestemd over de amnes
tie en de overige maatregelen die presi
dent Papadopoulos heeft afgekondigd ter
gelegenheid van zijn beëdiging als
Grieks staatshoofd afgelopen zondag.
gebeurt er in Limburg bij de priester
opleiding? Daar is een stroming onder de
studenten en leraren ontstaan die af wil
van de onvoorwaardelijke gehoorzaam
heid aan paus en bisschoppen, om deze
te vervangen door „solidariteit” of (nog
zwakker! roept de bisschop bitter uit)
„samenwerking.”
Het is wel merkwaardig dat Limburg
met zijn bij uitstek in de samenleving
gëintegreerd geloofsleven een man als
Gijsen heeft moeten krijgen in de functie
van provinciaal opperherder. Limburg
en de Limburgers leveren een ondubbel
zinnig beeld van evolutie en verande
ring: de mijnen zijn gesloten, Ijet brons
groen eikehout is op vele plaatsen plat-
gewalsd onder ruime autosnelwegen,
vriendelijke witte dorpjes hebben bui
tenwijken met torenflats, de agrarische
verten zijn onderbroken door concentra
ties van industriële vestigingen, jonge
Limburgers zijn uitgezwermd over heel
Nederland en de wereld en hebben hun
provinciaalse bindingen verloren, behal
ve hun met moeite gecultiveerde zachte
g. Limburg is steeds meer Nederland
geworden en het Nederlandse Limburg
is meer dan ooit losgegroeid van het
Belgische. Het geloofsleven heeft onder
bevrijdende windstoten aan frisheid en
oorspronkelijkheid gewonnen, de Lim
burgse katholieke liggen niet meer
slaafs geknield maar staan rechtop in de
wereld. Alleen monseigneur Gijsen ligt
nog geknield en wordt met de dag
verbitterder over het feit dat niet ieder
een hem dat na doet.
Hoe kan één man de geest van de tijd
terugdraaien? Hoe kan een zielzorger
zich smalend uitlaten over „solidariteit”
en „samenwerking”, en „onderdanigheid”
blijven eisen, in een land en in een
wereld waar leiders en koplopers ziels
gelukkig zijn met „solidariteit” en „sa
menwerking” voor een goede zaak.
De scheuring in de Limburgse kerk,
alleen nog door een ongewenst wonder
te voorkomen, zou grotere gevolgen heb
ben dan een „wegwerpen van rotte ap
pels” uit een mand met goed fruit. Het
zou de scheiding betekenen tussen rijp
en onrijp, en als bisschop Gijsen een
man zou zijn geweest die rijp en onrijp
had kunnen onderscheiden, zou hij onze
zuidelijkste provincie hebben kunnen
bewaren voor het onheil dat hij nu zelf
aankondigt. Het is voor Limburgs cultu
rele en geestelijke klimaat een fatale
klaroenstoot, die uit het bisschoppelijke
paleis naar buiten klinkt. Maar velen
hopen dat het wonde:/ toch nog zal
gebeuren: een hemelse boodschap aan
Gijsen, hem dringend aanbevelend deze
tijd te verstaan.
inspecteur Steen.
