Ronald Snijders en „Ohm” winnaars in Larei
Kranteknipsels brengen
Molière bij deze tijd
Informeel
barokconcert
Moderner leer-
RUSSISCHE BALLETGROEP OP TOURNEE
Danseresjes uit Perm zetten
Zwanenmeer in de schaduw
ban
J
plan beeldende
vorming
s
Max Roach: pure sensatie
besluit jazzfestival
Vj
s
Voortreffelijke expositie in Toneelmuseum
TABLEAU VIVANT
pefri interieur
7
MAANDAG 27
AUGUSTUS
19 73
Si
AMSTERDAM Dit jaar is
het drie eeuwen geleden dat de
Franse toneelschrijver en acteur
Molière die gedoopt was on
der de burgerlijke naam Jean-
Baptiste Poquelin op 51-jarige
leeftijd stierf. De juiste datum
van die herdenking was 16 fe
bruari, maar het hele jaar 1973
geldt voor vele toneelvrienden,
vooral in Frankrijk maar ook
daarbuiten, als Molière-jaar.
4 ’3 HAARLEM
HET GROTE AANTAL OPDRACHTEN
vanaf dinsdag 28 aug. t/m vrijdag 31 aug.
Zaterdag 1 september
O per kwartaal,
per giro/bank f 27,-^
►Haarlems Dagblad
lUmuiderCouranti
►Beverwijkse Courant
c
l V
I
Molière; een gravure van Monnin naar A. Allouarge.
l
SIMON KOSTER
ROB HOEKE
CONRAD VAN DE WEETERING
Maar hierbij moet ik meteen iedere
ADVERTENTIE
onaangename bijgedachte bij het woord
schoolsheid wegvagen. Een zo smaakvol
le schoolsheid is zeker niet te versma
den. Een tweede gevolg van de. jeugd,
maar vermoedelijk ook van de instelling
van de lerares, is het demonstreren van
een geweldige energie. Niets wordt voor
zichtig gedaan, alles wordt krachtig en
resoluut neergezet, waarbij ieder accent
je van iedere pas ook werkelijk wordt
vertoond.
Officieus is de commissie al met haar
werk begonnen. Een voorzitter moet nog
worden benoemd en de functie van se
cretaris is nog vacant. Vertegenwoordi
gers van organisaties, die bij de beelden
de vorming zijn betrokken, hebben zich
al aan hun taak gezet.
De commissie zal de minister advise
ren over leerplannen, waarbij rekening
is gehouden met ontwikkelingen in aan
verwante vakken als muziek, dramati
sche vorming, over de middelen voor dit
onderwijs, over het begeleiden van expe
rimenten en kadertraining en over mo
gelijkheden van integratie van delen van
leerplannen voor beeldende vorming met
die voor andere vakken.
LAREN. Laren kan weer ademha-
kans te lopen door de „happy few”
afgelopen dagen kunnen de liefhebbers
van rust en stilte-weer zonder angst hun
geluidloze hondjes uitlaten zonder de
kans te lopen door de „heppy few”
omver geswingd te worden. Het Laren
Jazz Festival beleefde de afgelopen vrij
dag en zaterdag eigenlijk wel ’t hoogte
punt waarop gewacht en gehoopt werd.
interieurarchitectuur
Zijlweg 36-38 - Haarlem - Tel.: 023 - 31 63 99
In het laatste bedrijf zien we dan dat
de prins moedig op weg gaat om de
witte zwaan weer te vinden, zodat hij
zijn oorspronkelijke eed weer kan be
krachtigen. In sommige voorstellingen
ontaardt deze scène in een gevecht tus
sen de tovenaar en de prins, maar hier
was het duidelijk een spelletje blufpo
ker. Als de prins zich niet laat impone
ren door het gedoe van de tovenaar,
verliest dat gedoe zijn kracht en kan de
prins winnen.
Het Zwanenmeer werd daardoor ner
gens romantisch, maar het verhaal van
de prins, die verliefd wordt op een
betoverende prinses, die hij als zwaan
ontmoet, waarna hij haar eeuwige trouw
zweert zodat de betovering kan verval
len, wordt met uiterst eenvoudige maar
duidelijke middelen doorbroken door de
tovenaar, die zijn dochter (als zwarte
zwaan) ten tonele voert om de prins
opnieuw tot een eed te verleiden, zodat
de eerste eed zijn waarde verliest.
aanwezigheid vulde, was ronduit ver
bluffend.
Ze danste de pas de deux uit Don
Quichotte en bracht de zaal daarmee tot
ovaties. Ze kreeg bloemen uit de zaal
gegooid en moest veelvuldig terugkomen
om te bedanken.
Iedereen die iets wil zien van wat
ballet kan zijn, mag ik dan ook van
harte aanbevelen minstens naar Nadjesj-
da Pavlova te gaan kijken. De groep
komt van 28 tot en met 31 augustus in
het Congresgebouw in Amsterdam, en
op 2 september ’s middags nog eens in
het Congresgebouw in Den Haag.
DEN HAAG. Er komt een commis
sie Modernisering Leerplan Beeldende
Vorming. Ze zal leerplannen moeten
ontwikkelen en begeleiden voor het on
derwijs in de beeldende vorming voor
alle schooltypen van kleuteronderwijs
tot hoger beroepsonderwijs.
Deze tentoonstelling, die voortreffe
lijk verzorgd is door de heren A.
Verhoeven en P. Unkel, is ten dele
afgestemd op leerlingen van het
voortgezet onderwijs, die daarmee
worden voorbereid op de voorstellin
gen van „Les precieuses ridicules” en
,.Le medecin malgré lui”, die het
Wikor het komende voorjaar naar
Nederland brengt. Maar men hoeft
allerminst tot die groep te behoren
om in de loop van de volgende twee
maanden volop te kunnen genieten
en veel te kunnen opsteken van een
bezoek aan het Toneelmuseum. Daar
na gaat de tentoonstelling op reis
naar verschillende Nederlandse ste
den; ze zal stellig in Groningen,
Apeldoorn en Maastricht en waar
schijnlijk in nog andere plaatsen te
zien zijn.
Vooral prachtig vond ik de wijze
waarop de tovenaar glijdend liep, waar
door een effect ontstond als een door de
lucht scherende vogel. Verder was de
voorstelling zeker het aanzien waard, al
vielen er weinig uitschieters te vermel
den. Iedereen was uitstekend voor zijn
taak berekend.
Baldrick Deerenberg is de blokfluitist
van het kwartet, Janneke van der Meer
bespeelt een barokviool en haar echtge
noot Richte van der Meer een barok-
violoncel, Chris Farr heeft een uiterst
belangrijke taak als clavecimbel op zich
genomen.
Uit de Renaissance-zaal waren voor
deze gelegenheid de stoelen verwijderd.
Elke bezoeker, die zich ook voor de
muziek interesseerde, kon in de zaal
komen staan, zitten of liggen. Zo werd
aan het musiceren een informeel accent
gegeven, hetgeen in eerste instantie al.in
visuele zin was bevorderd door de vier
musici zelf. Zij hadden zich namelijk
verkleed (niet vermomd) als zeventien-
de-eeuwse speellieden, waardoor men bij
het luisteren ook nog kon kijken naar
een voor een schilderijenmuseum grote
zeldzaamheid: een tableau vivant! Ik
weet niet of het vroeger op concertjes
de gewoonte was de hoeden bij het
musiceren op te houden. Indien dit in
derdaad zo het geval is geweest dan
werd op deze avond de authenticiteit
ook in deze zin gehandhaafd.
Er zou, in drie secties verdeeld, een
programma ten gehore worden gebracht,
dat bestond uit werken van Giovanni
Paolo Cima, Girolamo Frescobaldï, Gio
vanni Maria, Buononcini „de Oude”,
John Christopher Pepusch, Johann Se
bastian Bach en andere barok-componis-
ten. De uitvoeringen hiervan leenden
zich door de informele situatie, waaron
der- -zij -werden gegeven, niet voor een
gebruikelijke kritische beschouwing. Zij
waren ongetwijfeld doeltreffend door de
ontspanning die zij brachten op een
verantwoord niveau. Zij gaven boven
dien de indruk, dat zij verricht werden
door instrumentalisten, die aan speel-
techniek heel wat in hun mars hadden,
hetgeen op een formeel concert onge
twijfeld overtuigend aan de dag zal kun
nen treden.
Door
die wij de laatste maanden te verwerken hadden, zijn
wij wat in moeilijkheden geraakt.
Om hier uit te kunnen komen meenden wij onze zaak
enkele dagen
te moeten sluiten.
zullen wij u weer graag ontvangen.
U kunt mij noteren als abonnee
en ik ontvang de krant dan de
eerste 14 dagen GRATIS.
per maand,
per kwitantie f 9.30
dag in 1892, toen een door mij geleide
expeditie door donker Afrika, onfortuin
lijk genoeg, aan z’n einde kwam door
toedoen van een wat ruwe stam, met
onhebbelijke eetgewoonten, die vergezeld
gingen van een soortgelijk rituele mu
ziek.
Max Roach en z’n medemusici brach
ten deze exotisch, erotisch en ritueel
aandoende oerwoud-toer met zo’n over
tuigingskracht, dat corpulente aanwezi
gen zich plotseling allerlei dringende
afspraken herinnerden, die tot verbazend
snelle aftochten leidden. De immer
vriendelijk ogende Dizzy Gillespie merk
te echter niets van dit tumult en nam
onverstoorbaar met een recordertje alle
geluiden van deze indrukwekkende
drumsession op.
Wat betreft ’t „Thad Jones Mei
Lewis Orchestra”, die de wat ongeloof
waardige image voert uitsluitend uit
studiomusici te bestaan, ze vertoonden
zichtbaar een eigenschap waar Hollandse
musici nogal mee worstelen: ’t plezier
waarmee deze 18-mans formatie speelde
straalde van der lui smoelen, zonder
overigens de muziek te kort te doen.
Integendeel zelfs, want het feit dat mu
zikaal talent ook lachend uitgevoerd kan
worden, vond z’n bewijs onder andere in
het pijlsnel uitgevoerde nummer „Fin
gers”, waarin vooral de kopersectie, me
de door de knappe orkestratie, excelleer
de.
Daarna Dizzy Gillespie, die de leden
van z’n kwintet aan elkaar voorstelde.
Dat was grappig, ’t auditorium loeide
van plezier, een extra compliment dus
aan Dizzy Gillespie, die hiermee onder
andere bewees dat showmanship soms
even belangrijk kan zijn als muzikale
begaafdheid. Want heus, lieve jazzvrien-
den, de „gesloten ogentechniek” als be
schreven in uw handboek voor de jazz,
is reeds lang een achterhaalde stelling.
Ter informatie hierbij de nieuwe vuist
regel, die absoluut val voorkomen bij
anderen als „niet serieus” beschouwd te
worden. Doe alsof u over gevoel voor
humor beschikt en tracht dan ritmisch
mee te trappelen. Succes verzekerd.
„Brotherf King” opgedragen aen
Martin Luther King een ballad num
mer, dat in een Bossanova-achtig ritme
overging (pop-invloeden waren merk
baar), vormde voor publiek alswel voor
gitarist Alexander Gafa een muzikaal
hoogtepunt. Ik vind Dizzy Gillespie niet
alleen als musicus een formidabel talent,
maar als mens in ’t bijzonder, toen hij
de 20-jarige Jon Faddies trompettist
bij Thad Jones pousseerde als een
nieuw groot talent, met de opmerking
dat de oude garde ’t gemakkelijk aan de
jongeren kon overlaten. Zo te horen had
hij gelijk.
Laren heeft z’n vuurproef glansrijk
doorstaan, zowel muzikaal als organisa
torisch stond het op een hoog peil. Joop
de Roo ontving niet zomaar een boek
werk als blijk van waardering voor z’n
perfecte organisatie.
Ondergetekende heeft momenteel last
van jazzmoeheid, maar hoopt niettemin
volgend jaar weer op de been te zijn om
Laren 1974 te kunnen signaleren. Tot
dan.
In Parijs is de grote Molière-ten-
toonstelling zelfs nog in voorberei
ding. Het was donderdagavond dus
bepaald nog niet te laat voor het
Toneelmuseum in Amsterdam om de
opening te vieren van een Nederland
se Molière-tentoonstelling, die vanaf
heden voor het publiek toegankelijk
is en tot 22 oktober zal duren.
Het is een tentoonstelling die het
bezichtigen alleszins waard is, vooral
omdat de museumleiding zo verstan
dig is geweest zich niet te beperken
tot het exposeren van tekeningen en
foto’s met bterekking tot opvoeringen
van Molière-stukken, maar veeleer
een tijdsbeeld heeft gegeven waar
van het optreden van Molière als
acteur en auteur weliswaar een be
langrijk, maar niet hèt belangrijkste
aspect vormt. Door middel van enige
honderden prachtige afbeeldingen
voornamelijk reprodukties van oude
gravures en tekeningen krijgt de
bezoeker een globale indruk van het
Frankrijk van Lodewijk XIV, na
tuurlijk met de onvermijdelijke na
druk op de pracht en praal van het
ultra-huxueuze hofleven, maar toch
ook met verrassende zij-lichtjes op
minder fraaie maatschappelijke toe
standen.
Een bijzonder aardig onderdeel
daarvan is de manier waarop de nog
steeds bestaande actualiteit in de
stukken van Molière duidelijk wordt
gemaakt door afbeeldingen uit die
stukken te omringen met Nederland
se kranteknipsels van de laatste we
ken, die betrekking hebben op soort
gelijke onderwerpen als die welke
Molière in znij toneelwerk kritisch
aan de orde stelde, bijvoorbeeld het
generatieconflict, de ongelijkheid van
man en vrouw, het gezag van de
kerk en dergelijke. Sommige van die
17e-eeuwse afbeeldingen zouden haast
nog dienst kunnen doen om krantear-
tikelen van vandaag-de-dag te illus
treren.
Verder geeft de tentoonstelling veel
te zien van de wijze waarop in Mo
lières tijd en in de perioden kort
daarvoor en daarna toneel werd ge
speeld; het toneel van houten schra
gen, dat op ieder marktplein kon
worden opgesteld, ziet men geleidelijk
plaats maken voor een beter uitge
rust podium, daarna voor een eerst
nog primitief zalatoneel, en ten slotte
voor het baroktoneel met zijn inge
wikkelde machinerie waarmee vlie
gende engelen en duivels, neerdalende
rova te presenteren: twee zeventienjari
ge meisjes, van wie Nadjesjda Pavlova
enkele maanden geleden op het ballet-
concours in Moskou de Grand Prix heeft
gehaald, een prijs die nooit eerder is
uitgereikt. Of het waar is dat dit meisje
in haar presentatie op haar beroemde
naamgenote Anna Pavlova (in 1932 in
het Haagse hotel Des Indes overleden)
lijkt, kan ik niet beoordelen, want die
heb ik nooit in werkelijkheid gezien,
maar zeker is dat dit danseresje iets zeer
bijzonders is en vrijwel alle danseressen
di eik ooit gezien heb, naar de kroon
steekt.
Het tweede leerlingetje Olga Tsjentsji-
kova danste de pas de deux uit Copelia
en getuigde met haar springen en liften,
met haar draaien en haar presentatie,
zeker dat we nog veel van haar mogen
verwachten. Ze was in ieder geval beter
dan haar collega’s uit het Zwanenmeer
en dat terwijl ze nog niet eens haar
studie heeft voltooid. Zij werd bijge
staan door Joeri Petoechov, die dit zeer
vaardig deed. Het moet me nog van het
hart, dat deze Russen in hun dansen
continu doorbewegen en niet, zoals in
het Westen nogal tot een gewoonte is
geworden, van de ene pose naar de
andere ijlen.
Gedurende de derde pauze gebeurde
dan inderdaad waar we kennelijk alle
maal op hadden zitten wachten, waarom
ook het congresgebouw tot de laatste
plaats uitverkocht was en de aanloop
voor de komende voorstellingen ook
enorm is: toen verscheen Nadjesjda Pav
lova. Ze fs 17 jaar, heeft nog eën jaar
studie voor de boeg en werd bijgestaan
door de beste danser van het ensemble
Lev Assauljak. Alle hierboven genoemde
goede eigenschappen kwamen bij haar
in nog sterkere mate tevoorschijn dan
bij de anderen. Haar presentatie was
van een jeugdige, maar zeer overtuigen
de charme, haar bewegingen van een
uiterste preciezie en een ongelofelijke
soepelheid, gepaard aan een geweldige
kracht en de wijze waarop ze het grote
toneel van het congresgebouw met haar
HAARLEM. De talrijke kunstmin
naars, die zaterdagavond een bezoek
brachten aan het Frans Halsmuseum,
hebben „en passant” kunnen luisteren
naar uitvoeringen van barokmuziek. Zij
werden gegeven in de Renaissance-zaal
van het museum bij het schijnsel van
kaarslicht door vier instrumentalisten,
die zich in het vertolken van composities
in de .barokstijl hebben gespecialiseerd.
Zij benutten bij hun spel oude instru
menten uit de barokperiode of kopieën
daarvan om hun uitvoeringen een au
thentiek karakter te geven.
DEN HAAG. In het Haagse con
gresgebouw ging zondagavond de pre
mière van Het Zwanenmeer door het
Tschaikowskytheater in Perm (Oeraf).
Bij deze voorstelling viel vooral de een
heid in stijl van de hele groep op. Dit
komt omdat alle dansers van dezlefde
academie (in Perm) afkomstig zijn en
veelal ook allemaal dezelfde ïerares
hadden en wel Loedmilla Sacharova. De
groep bestaat dan ook uit zeer jonge
dansers en de hierboven genoemde stijl
is mede daardoor ook enigszins geken
merkt door schoolsheid.
Om maar meteen met het vrijdag-
concours te beginnen (dit op uitdrukke
lijk verzoek van enkele serieuze jazzvo-
gels, die minder geleuter en meer feiten
in m’n stukjes willen): vrijdagmiddag
leverde twee finalisten op, te weten
Shakey Sam uit Franeker en fluitist
Ronald Snijders uit Delft die de Pers
prijs kreeg. Voorzitter van de jury Boy
Edgar prees Snijders’ kwaliteiten zeer
uitbundig. Z’n waardering ging eveneens
uit naar Peter Schoorl, drummer in de
Big Band van Gerbrand Westveen uit
Loenen aan de Vecht, die een bijzondere
vermelding kreeg, plus de verzekering
van Boy Edgar dat Peter onmiddellijk
bericht van hem zou krijgen, als in zijn
eigen band een plaatsvervanger nodig
was. Dat Boy Edgar niet bepaald geluk
kig was met ’t uitdelen van dit soort
abstracte prijzen bleek wel uit z’n niet
mis te verstane opmerking het persé niet
eens te zijn met ’t systeem om slechts
één winnaar aan te wijzen. Dat vond ik
ook, maar ik vroeg me wel af of ’t
waarderingssysteem dan soms buiten de
voorzitter om bepaald werd. Sinds zater
dag ben ik fel voorstander van inspraak
van voorzitters. Wat ’t vrijdag-concours
verder betreft, ik beloofde serieus te
blijven dus valt er derhalve niets te
„ver-ironiseren”.
Dat ’t publiek in de stampvolle Singer-
zaal duidelijk positief was ingesteld,
bleek wel toen Larens burgemeester, de
heer Elsema belast met het uitdelen
van de prijzen begroet werd als Mr.
Jazz himself. Z’n toespraak eindigde dan
ook met de swingende opmerking „in de
toekomst wel eens even wat te laten
ruiken” opdat z’n potentieel aanwezige
talent nu eindelijk eens kon ontplooien.
Een chauvinistische muzikant van een
Larense muziekvereniging zegde onmid
dellijk z’n uniform toe, terwijl een an
der luidkeels aankondigde dat de burge
meester mits hij er erg zuinig op was
z’n muziekstandaard mocht lenen.
Groep „Ohm” uit Tilburg bleek de
winnaar met ’t zelfde nummer, een 3-
delige suite, waarmee ze op de eerste
dag van ’t concours al zoveel succes
hadden. De sfeer was er nu compleet.
Max Roach, die vorig jaar nog met z’n
kwartet Loosdrecht „deed", zorgde voor
pure sensatie met z’n „M’Boom,re per
cussion”. Nog nooit had ik zoveel slag-
werkinstrumenten bij elkaar gezien; de
eivolle bühne met conga’s, pauken,
trommels, vibrafoons, met bier gevulde
olievaten, lege stoelen en gevulde koe
ken, zwiepte angstig ritmisch heen en
weer onder ’t dreunende geweld waar
mee de musici ’t begrip ritme onder de
aandacht brachten, ’t Deed mij weer
sterk denken aan die bewuste augustus-
En toch waren er uitschieters, maar
die lagen merkwaardigerwijze in de
pauze van de voorstelling. Die pauzes
werden namelijk gebruikt om twee bij
zondere leerlingen van Loedmilla Sacha-
en weer opstijgende wolken en andere
staaltjes van „kunst en vliegwerk”
konden worden vertoond. De volgende
en laatste stap is dan naar de recente
Nederlandse opvoeringen van Moliè
res werk (sedert 1945 waren er dat 41
verschillende), waarvan affiches,
spelfoto’s, decorontwerpen en kos
tuums een aparte zaal vullen.
Twee van de regisseurs die bij
enige van die Nederlandse opvoerin
gen betrokken waren Joris Diels
(De Misantroop) en Erik Vos (School
voor vrouwen, Schelmenstreken van
Scapin) komen aan het woord in
een geschriftje dat het Toneelmu
seum als begeleiding van de tentoon
stelling heeft uitgegeven, en het is
interessant te zien hoe de opvattingen
van Molière, vanuit tegengestelde
betreffende de huidige speelbaarheid
van Moliere, vanuit tegengestelde
standpunten, elkaar toch benaderen.
DIZZY GILLESPIE
NAAM:
ADRES:
WOONPLAATS:
