Schrijnend werk
LEVEN IN CHOCOLADEFABRIEK
Henk Meij
van
Leerzaam festival jeugdorkesten
Proloog krijgt
geld en controle
Fotowedstrijd Hoge Veluwe
Ill
r
York Shoestring Theatre in Mickery
Boek Kees Manders
HAARLEMS JEUGD ORKEST TERUG UIT ABERDEEN
verschenen
Charlie Chaplin werkt
aan come-back
„Liefdeleven van Jezus”
Regisseurwacht
op commentaar
van God’
13
WOENSDAG
AUGUSTUS
2 9
1973
Onder redactie van J.P. Bos
HAARLEM Op het internatio
nale festival voor jeugdorkesten,
van 6 tot 20 augustus te Aberdeen
en Londen gehouden, is hetgeen de
organisatoren zich ten doel hadden
gesteld, vrijwel in alle opzichten
bereikt. Op dit festival was jeugd
uit verscheidene landen, levend
onder uiteenlopende sociaal-econo-
mische omstandigheden, verschil
lend van levensbeschouwing, ver
schillend door ras en kleur, zelfs
jeugd met tegengestelde politieke
ideologieën, samengekomen om ge
zamenlijk een tijd van samenwer
king en creatief bezig zijn mee te
maken, gedreven door het feno
meen, dat allen bezielde: De mu
ziek.
S
4
JAC HEYER
P. Zwaanswijk
Welke technische en muzikaal perfec
te resultaten een dergelijke steun moge-
De provincie ging voor in de subsidie
verlening, maar achtte het afgezien van
de subsidie gewenst een werkgroep sa
men te stellen die een oriënterende taak
ten aanzien van Proloog heeft. Eindho
ven bouwde in het subsidievoorstel een
plaatselijke evaluatiecommissie i n, die
bij de begroting 1974 verslag zal doen
van de opvattingen en de door Proloog
gebruikte methodiek om aan de jeugd
van scholen vormingstheater te brengen.
Dieuwke Schreuder van het HJO, die het
stipendium voor cellisten kreeg voor
studie bij Leonard Rose te New York.
South Wales met succes kan optreden.
Het verschil in kwaliteit van de or
kesten, voor zover dit aanwezig was, kon
door de toehoorders zelf op de concerten
geconstateerd worden, niet door een ju
ry, want met verstandig beleid heeft het
bestuur van de „International Festival
of Youth Orchestras Foundation” het
vaak 20 sfeer-bedervende wedstrijdele-
mens voor de deelnemende orkesten,
dans- en operagroepen principieel van
elk van zijn festivals geweerd.
De programma’s voor dit festival be
vatten muziek van verschillende stijlen
en uitdrukkingskarakter. Naast heden
daagse werken hoorde men, zelfs teza
men op één concert, muziek uit de perio
den der meest intensieve romantiek.
Soms bleek, dat er voor wat de techni
sche uitvoeringseisen en de psychische
vereenzelviging van muzikale jeugd met
overladen uitdrukkingskracht van sub
jectief geaarde composities betrof, te
hoog gegrepen was. Dan wezen de uit
voeringen op een gespannen africhting
in plaats van op ongedwongen, plezierige
voorbereidingen en op een ambitieus
streven van de betrokken dirigent.
Het was leerzaam om met alles wat er
goed en lovenswaardig was op dit festi
val geconfronteerd te worden. Ook wa
ren de negatieve ervaringen om de mo
gelijkheid, die zij boden tot posittieve
verwerking, van bijzondere waarde. Dit
zeer geslaagde festival heeft de verheu
gende zekerheid gebracht, dat men voor
wat de toekomst der muziek betreft,
gerust kan zijn. Bij de muzikale jeugd is
de toonkunst in goede handen. Die jeugd
zal haar behoeden en verder tot ont
plooiing brengen!
De heer J. C. H. Oudemans van de
Vriendenvereniging en organisator van
de fotowedstrijd, vindt het een trieste
zaak dat de jeugd niet is bereikt. Er
zijn slechts weinig inzendingen voor
de categorie tot en met 16 jaar.
Viervijfde van de inzendingen is van
ouderen. „Maar misschien komt het,
nu de vakanties voorbij zijn, nog bij
de laatste ronde voor de grote alge
mene jurering”, zegt hij. Hij wijst er
nog eens op dat inschrijfformulieren
voor de wedstrijd verrkijgbaar zijn
bij alle ANWB— en VVV-kantoren
en bij de toegangshekken en het
bezoekerscentrum van de Hoge Velu
we. Er is voor 7000 aan prijzen. De
hoofdprijzen zijn foto-artikelen. Er
zijn rondeprijzen als vliegochten bo
ven het park en NS-reizen, alles op
de toeristische toer.
De kwaliteit van het tot nu toe
ingezonden werk is zeer hoog. In de
categorie zwart-wit won in de tweede
ronde drs. G. M. W. de Jong uit
Roosendaal (N..B) de eerste prijs: een
rondvlucht boven het park voor drie
personen. Hij won die prijs met een
fraaie opname van een silhouet van
een hinde aan de bosrand. Bij de
kleurendia’s ging voor de tweede ron
de de eerste prijs naar de heer J. ten
Hulzen uit Ede voor zijn mouflon op
een lichte plek in het bos.
aanleiding hier voor uitvoerige beschou
wingen, omdat bleek, dat de geleverde
prestaties niet zelden eveneens evenredig
waren aan de mate van bijstand aan
orkesten verleend door de overheid van
hun land, de industriële ondernemingen,
de zakenwereld of door vermogende
personen, die het grote belang van de
stimulering van de muziekbeoefening
door de jeugd hadden ingezien.
EINDHOVEN. De Eindhovense ge
meenteraad heeft dinsdagmiddag met 26
tegen 7 stemmen alsnog een subsidie van
ruim 160.000 aan de toneeiwerkgroep
Proloog verleend. De toneeiwerkgroep
had door zijn maatschappij-kritisch vor
mingstoneel tegenstand van diverse
Brabantse politieke groeperingen opge
roepen.
Het is geen onbekend verhaal, maar
het Shoestring Theatre preekt er geen
revolutie mee. Wel verandering. Het wil
zo staat in het uitstekend informe
rende programmablaadje een juist
begrip wekken voor de situatie. Het
toont de samenhang tussen het dagelijk
se werk in de fabriek en de consequen-
teis daarvan: uitbuiting elders, afstom
ping hier en vele rotte tanden in de
Britse gebitten. Zonder een juist begrip
is geen verandering mogelijk, zeggen ze.
Het stuk eindigt met een staking en die
ene tot poeier geslagen reep. Dat is alles.
Revolutionairen zullen teleurgesteld
zijn; typische theater-fanaten eveneens.
Er is weinig doctrine, weinig drama en
weinig „kunst”. Dat wil Shoestring The
atre kennelijk niet. Er is wel waarheid
en veel meer levensechtheid dan in de
meeste andere vormen van politiek the-
Er kwam in die tijd een voortreffelijk
contact tot stand tussen de ongeveer
twaalfhonderd jonge musici, operazange
ressen en -zangers en ook met leden van
dansgroepen, die uit Canada, Japan en
de Verenigde Staten waren gekomen. Zij
luisterden of keken naar eikaars presta
ties, speelden ieder voor zich of als
groep ook mee in andere orkesten onder
voor hen nteuwe dirigenten met een
eigen artistiek inzicht, hetgeen in in
structieve zin van grote betekenis werd.
Zij werden aangemoedigd om met hun
orkest een zelfde hoog niveau te berei
ken als andere orkesten bij hun meest
geslaagde uitvoeringen bleken te bezit
ten. Bij deze prestatie-vergelijking wer
den tegelijk problemen aan de orde
gesteld, die de voorbereidingssituatie van
de verschillende jeugdorkesten betroffen.
Daar bij kwamen niet alleen de capaci
teit van de optredende dirigenten en hun
vaak zeer verschillende kunstzinnige
principes ter sprake, de begaafdheid en
de technische scholing van de jeugdige
muzikanten en de leeftijdsgrenzen, die
voor hun lidmaatschap waren vastgesteld.
Ook en niet het minst was de financiële
steun door de orkesten ondervonden
AMSTERDAM. Als je veertig jaar
in een chocoladefabriek hebt gewerkt,
dan kan ik me voorstellen dat je zin
hebt een reep chocola eens lekker tot
poeier te slaan met de hamer uit de
gereedschapskist, die je bij je afscheid
van de collega's hebt gekregen. Dat
gebeurt bij de Engelse toneelgroep, het
York Shoestring Theatre, die in Mickery
(Rozengracht 117) toneel naar het leven
speelt: „Het leven in een chocoladefa
briek”.
Klarinettist Bert de Jongh en violiste
Silvia Boeke van het HJO worden ge
flankeerd door twee leden van het
doedelzakkorps van de politie te Aber
deen.
De techniek van Meijer kan men
het beste omschrijven met fotogra-
fiek. Zijn produkten zijn een vorm
van maatschappijkritiek, waarbij hij
van verschillende elementen een col
lage maakt, die een aparte en absur
de sfeer oproept. Een sterk voorbeeld
hiervan is de gemummificeerde ge
stalte die onder het wakend oog van
een motoragent op een zebrapad
oversteekt. Elk element dat de aan
dacht van het essentiële zou kunnen
afleiden, laat Meijer weg. Op schrij
nende wijze komt zo het maatschap
pelijke verschijnsel dat hij onder de
aandacht wil brengen, op de beschou
wer af. Als U gaat kijken in Aem-
stelle, let u dan eens op het portret
van de volwassene met op de achter-
EEN JAAR GELEDEN hebben we
in deze rubriek aandacht besteed aan
het fotowerk van de Haarlemmer
Henk Meijer. Dat was ter gelegenheid
van een expositie in Eindhoven. Tot
24 september is het werk van deze
37-jarige leraar lithografie-reproduk-
tiefotografie aan de Amsterdamse
Grafische School veel dichterbij te
bezichtigen, namelijk in Aemstelle,
het gemeentelijk expositiecentrum in
Amstelveen (Amsterdamseweg 511).
Leopold Stokowski, 91 jaar, gefotogra
feerd tijdens een repetitie met het inter
nationale jeugdorkest vorige week in
Londen.
AMSTERDAM. De ex-nachtclub-
eigenaar Kees Manders heeft dinsdag in
Amsterdam het eerste exemplaar van
zijn autobiografie „Kees Manders over
Kees Manders” ontvangen uit de handen
van Jules de Corte. „Het is geen ge
woonte van me om boeken te overhan
digen, maar ik heb voor jou een uitzon
dering gemaakt omdat de hele opbrengst
van je boek naar het blindengeleidehon
denfonds gaat”, zei De Corte.
Manders overhandigde De Corte het
tweede exemplaar van zijn boek en
deelde mee dat met de opbrengsten van
zijn schilderijenexpositie in „Het Brou-
werswapen”, aan het Rembrandtsplein
nu al viereneenhalve geleidehond kan
worden betaald.
grond de jongen, zittende in het open
raam, zijn rug naar de volwassene en
de blik naar buiten. De generatie
kloof heb ik nog nooit zo indringend
zien uitbeelden als in deze foto. In
zijn laatste werken voegt Meijer
kleur toe om compositie, spanning en
sfeer te ondersteunen. De expositie in
Amstelveen is dagelijks geopend van
14 tot 17 uur, op zondag van 12 tot 17
uur bovendien op vrijdagavond van
19.30 tot 22 uur.
DE TWEEDE RONDE van de grote
landelijke fotowedstrijd ter gelegen
heid van het zilveren jubileum van
de Vriendenvan het nationale park
De Hoge Veluwe is zojuist afgesloten.
De jury heeft haar taak verricht. Er
volgt nog een derde, tevens laatste
ronde, waarvan de inzendtermijn
loopt t ot 1 oktober. Dan vindt de
grote jurering voor d e hoofdprijzen
plaats. De prijsuitreiking heeft plaats
op zaterdag 13 oktober tijdens de
Hoge-Veluwedag van ,De Vrienden”.
Van de beste inzendingen wordt een
expositie samengesteld.
Dit wetende zal men des te meer de
voldoening kunnen begrijpen, die het
regionaal werkende Haarlemse Jeugdor
kest had over het overweldigende succes,
dat zijn „eigen” festivalconcert verkreeg,
dat volgde op het concert van het Duitse
jeugdorkest en waarop een zeer oncon
ventioneel programma werd uitgevoerd.
Men zal nu ook begrijpen, dat door de
Haarlemmers met grote vreugde verno
men werd, dat acht van de vijftien leden
van hun orkest, die na scherpe audities
aangenomen waren voor het gevormde
internationale jeugdorkest, geplaatst wa
ren aan eerste lessenaars en dat vijf van
dez eacht muzikanten een aanvoerders-
plaats was toegewezen.
Het heeft op dit festival de aandacht
getrokken, dat Haarlems Jeugdorkest
het enige orkest was, waarbij een op
splitsing in twee barok-orkesten, een
opera-begeleidingsorkest, een gemengde
groep van hout- en koperblazers en een
koperblazersgroep mogelijk was en dat
deze vijf ensembles, ook buiten het fes-
tivalprogramma om, ieder voor zich
zelfstandige uitvoeringen hebben kunnen
geven.
AMSTERDAM. Deze week maakt
een Duitse filmmaatschappij in het Am
sterdamse Concertgebouw twee tv-films
van Arthur Rubinstein met het Concert-
gebouworkest onder leiding van Bern-
hard Haitink. De thans 85-jarige mees-
ter-pianist is nog steeds actief en bereidt
nu zelf de uitgave van zijn memoires
voor. De opnamen betreffen vertolkin
gen van het eerste pianoconcert van
Brahms en het derde van Beethoven.
Waarschijnlijk zal de Nederlandse tele
visie de films te zijner tijd uitzenden.
PARIJS. De beroemde filmkomiek
en regisseur Charlie Chaplin die nu 84
is, zou op het ogenblik bezig zijn zijn
terugkeer in de filmwereld voor te be
reiden. In Parijs heeft men vernomen
dat Chaplin in zijn huis in Zwitserland
werkt aan twee draaiboeken, die hij zelf
verfilmen wil. Daarnaast zou hij bezig
zijn met het componeren van de muziek
voor verscheidene van zijn stomme films
uit zijn eerste periode.
Het ene draaiboek gaat over een gede
tineerde van de gevangenis Sing-Sing die
weet te ontsnappen en de rijkste man
van de wereld wordt. Chaplin zou zijn
oudste zoon Sydney de hoofdrol in deze
film willen geven. De hoofdfiguren van
het andere draaiboek zijn een geoloog en
een raadselachtige vrouw voor de helft
vogel en voor de helft mens. De hoofd
rol in deze film zou Chaplins in Frank
rijk wonende dochter Josephine moeten
spelen.
KOPENHAGEN. Jens Jörgen Thor
sen, de Deense filmregisseur die van
christelijke zijde heftig is aangevallen
omdat hij een film over het „Liefdeleven
van Jezus” wil gaan maken, heeft maan
dag in Kopenhagen gezegd dat hij blij is
met „al deze publiciteit uit de hoogste
kringen”. Na een afkeuring van de paus
zei Thorsen alleen nog te wachten op
„het commentaar van God”.
De regisseur zei dat de film „noch ob
sceen noch pornografisch, gemeten naar
de maatstaven van Henry Miller, nor
maal naar de maatstaven van D. H. Law
rence, maar zonder twijfel pornografisch
naar Spaanse maatstaven”, zal zijn.
De rol van Jezus zal worden gespeeld
door een buitenlandse filmacteur, wiens
naam Thorsen pas zal bekendmaken als
het definitieve contract is ondertekend.
De Deense staat verleent een subsidie
van 600.000 Deense kronen. Naar aanlei
ding hiervan heeft de heer Jongeling
van het GPV aan de Nederlandse rege
ring de vraag gesteld of zij er tegenover
de Deense regering niet haar bevreem
ding over kan uitspreken dat een derge
lijk project officiële steun krijgt.
Thorsen zei dat hij al verzekeringen
uit Frankrijk, Duitsland, Oostenrijk.
Zweden, Engeland en Canada heeft ge
had, dat men de film daar op het
programma wil hebben. De opnamen
in kleuren beginnen begin septem
ber en zullen zeven a acht weken in
beslag nemen.
Maar in Frankrijk mag Thorsen niet
filmen, zoals zijn plan was. Dat is giste
ren beslist door de directeur-generaal
van de Franse filmindustrie André As-
toux.
Het woonprobleem in de absurde
visie van Henk Meijer.
lijk kan doen worden, werd wel zeer
overtuigend aangetoond door het Bun-
desjugendorchester, het Westduitse nati
onale jeugdorkest, waarin de begaafdste
jonge instrumentalisten na een zorgvul
dige, trapsgewijze georganiseerde selec-
tie-procedure waren opgenomen en dat
voor dit festival door een grondige, veel
zijdige „coaching” was voorbereid.
De groep bestaat uit studenten uit
York, een flinke stad in Noord Enge
land, waar de chocoladefabriek van
Rowntree (inmiddels gefuseerd met
Mackintosh) de belangrijkste werkgele
genheid is. De oude meneer Rowntree
was een brave Quaker die zijn fabriek
begon om het volk van de drank te
houden. Maar nu is het een moderne
industrie met een vrijwel anonieme lei
ding, die met allerlei psychologische
trucs van het eigen harmoniekorps
tot betaling van het loon niet per indivi
du maar per team de produktie op
voert, de consumptie stimuleert met
alomtegenwoordige reclame en de grond
stoffen goedkoop houdt door onderdruk
king van de zwarte boeren en arbeiders
in Afrika.
Het opera-begeleidingsorkest bleek
voor zijn ongewone opdracht: de mede
werking aan de opvoering van Purcells
opera „Dido en Aeneas” en het vant-
gardistische zangspel „Edward John Ey
re” van Barry Conyngham een verras
send aanpassingsvermogen te bezitten,
waardoor het Australische operagezel
schap van de Universiteit van New
ater die ik gezien heb. De groep heeft
behalve de geschiedenis, de jaarcijfers
en de bedrijfsvoering van Rowntree
goed bestudeerd, maar ook heel goed
geluisterd naar wat de gewone man in
die fabriek zelf te vertellen heeft. Met
heel eenvoudige middelen wordt ons dat
overgebracht, uiteraard in het dialect
van York, wat niet al te moeilijk is voor
wie wel eens naar Coronation Street
luistert. „Life in a chocolate factory”
lijkt op een niet van ironie gespeende
documentaire en wordt met een jeugdig
enthousiasme gespeeld, dat aandoénlijk
van waarachtigheid is. Een verder kan
ik alleen maar betreuren dat er in
Nederland geen toneelgroepje is, dat ten
overstaan van stadgenoten een plaatse
lijke industrie eens uit de doeken doet.
Haarlemse toneelschuur, ga eens naar
Droste!
J...
