Olivier en Caine vinden elkaar in Sleuth
Levendige Filmweek Arnhem
van eigen film
EXPOSITIE
Sleuth ruikt
naar theater
I
Italiaanse prentkunst uit
17e eeuw in Rijksmuseum
I
massief eiken
Gordyn
film
de
mooiste
gordijn-
velours
I
Mankiewicz ziet première
in Arnhem
film
The Getaway
vitale actie
MEUBELFABRIEK
OISTERWIJK g
s
h r
>er
Record Utrechtse
Nieuw TV-materiaal
Grote keus uit eigen bezit
Verzameling uit
Aerdenhout in
Centraal Museum
l Vrije toegang
expositie
voor reportage
regeringsjubileum
ANP verrast door
nachtuitzendingen
Hilversum 3
15
VRIJDAG 31 AUGUSTUS
19 73
r
I
n
Trucjes
Filmeffect
in Amsterdam 3
In wel 50 kleuren,
verrassend voordelig
geprijsd
in Amsterdam
p' -A
(Van onze filmmedewerker)
Lg
7
Steve McQueen en AH McGraw in the Getaway.
één week drie
(Van onze Amsterdamse redactie)
Haarlem
Cronjéstraat 26
IJmuiden
Marktplein 50
Make up voor uw woning
Joseph L. Mankiewics voor het affiche
van zijn film „Sleuth”.
een
op
o
r*
có
eq
D
TAFELS
STOELEN
WANDKASTEN
BANKSTELLEN
TV KASTEN
DEKENKISTEN
in Berlijn kreeg)
van de
bekende
Jancso
geen
groten betrokken waren. Mankiewicz
filmde overigens „Sleuth” in Enge
land naar een uitermate succesvol
Engels toneelstuk van Anthony Shaf
fer en met Engelse acteurs: Laurence
Olivier en Michael Caine. Zelfs de
cameraman was een Engelsman, de
beroemde Oswald Morris die toppres
taties leverde in films als „Moulin
Rouge” van John Huston, „Look back
in Anger” en de musicals „Oliver!” en
„Goodbye Mr. Chips”.
ARNHEM. Voor de openingsvoor
stelling van de Arnhemse filmweek
waar zijn film Sleuth in fesetelijke pre
mière zou worden vertoond, is regisseur
Joseph L. Mankiewicz uit Spanje naar
ons land overgevlogen, onder meer ook
om de in Arnhem verzamelde filmpers
te woord te staan.
UTRECHT. Het Centraal Museum
in Utrecht heeft een 16e-eeuws Ant
werps huisaltaartje aangekocht, dat de
bewening van Christus voorstelt. Op de
luiken ervan, waarmee de kast en de
gebeeldhouwde groep kunnen worden
afgesloten, is links de kruisdraging en
rechts de verrijzenis geschilderd. Con
servator beeldhouwkunst drs. H. J. de
Smedt van het museum schrijft het
altaar toe aan de Antwerpse beeldsnij
der Jacob van Cothem.
Het museum heeft een aantal tentoon
stellingen op het programma staan. Van
14 september tot en met 4 november
zijn instrumentjesen toebehoren voor
vrijwel alle handwerktechnieken uit de
laatste eeuwen te zien. De stukken ko
men uit de handwerkgereiverzameling
van mevrouw Kuttschrütter uit Aerden
hout.
tl r-r* I I t»
Toonzaal:
AMSTERDAM
Leidsekade 102, tel. 020-23 3917,
naast Lido, dus vlakbij
het Leidseplein
Maandag t/m zaterdag van 9-18 uur
ook op koopavonden geopend
Laurence Olivier in het nauw ge
bracht door een vermomde Michael
Caire in „Sleuth”.
Mankiewicz is een oude rot in het vak
die zijn carrière in de jaren twintig
als titelvertaler begon bij de UFA in
Berlijn en tegelijkertijd voor enkele
Amerikaanse bladen optrad als film
correspondent. Op 20-jarige leeftijd
arriveerde hij in Hollywood waar hij
achtereenvolgens tussentitels voor de
toen nog stomme films schreef, daar
scenarioschrijver werd en vervolgens
op ging treden als producer van
films. Zijn eerste speelfilm maakte hij
pas in 1945, hij was toen 36 jaar oud.
De tekeningen die in het Rijkspren-
tenkabinet van het Rijksmuseum in
Amsterdam van 7 september tot 2 de
cember worden getoond, zijn vrijwel
steeds voorstudies voor (gedeelten van)
wandschilderingen en schilderijen uit
deze 17e-eeuwse periode in Italië. De
uitgebreide keus die op de tentoonstel
ling komt te hangen stamt helemaal uit
het eigen bezit van het Rijksprentenka-
binet.
Over het moderne filmen was de ma
ker van Sleuth niet zo erg te spreken.
Wat is trouwens nieuw? Hij gebruikte
bijvoorbeeld het bevriezen van een film
beeld, een filmeffect dat altijd aan de
Nouvelle Vague werd toegeschreven al
in zijn film All about Eve. ’s Avonds zat
Mankiewicz in de ereloge bij de openings
voorstelling en kreeg na afloop een
warm applaus van een uitverkochte
zaal, een eer die trouwens eerder te
beurt was gevallen aan het Polygoon-
nieuws dat met enige grappige en actue
le onderwerpen de zaal al in de stem
ming had gebracht.
Maar de filmer was niet aanwezig op
de gebruikelijke nachtelijke ontvangst
op het stadhuis. Hij wilde snel terug
naar vrouw en dochter met wie hij in
Spanje op vakantie is.
In deze periode van de eontra-refor-
matie, waarin het geloof weer opbloeide,
schoten kerken de grond uit en de
herleefde welvaart stimuleerde de bouw
van barokpaleizen en villa’s. Kerken en
altaren moesten een diep-religieuze en
onmiddellijk aansprekende decoratie
hebben, realistischer dan in de vooraf
gaande periode en ook de schitterende
particuliere bouwwerken vroegen om
rijke decoratie.
Het thema van de film had Mankie
wicz direct na het zien van de oor
spronkelijke toneelopvatting in New
York en Londen sterk aangesproken om
dat volgens hem het hele leven bestaat
uit het spelen van spelletjes met elkaar
en dus een afspiegeling is van wat
Olivier en Caine elkaar in de film aan
doen.
j. --
UTRECHT. In de nog jonge ge
schiedenis van het Utrechtse museum
„Hedendaagse kunst” is deze week een
record bereikt. De tentoonstelling „Rea
lisme van (n)u”, die op 27 juni jl. werd
geopend, ontving de 10.000e bezoeker.
Het is de eerste keer dat een door
„Hedendaagse kunst” georganiseerde ten
toonstelling zoveel bezoekers heeft ge
trokken. Met bijna 21.000 bezoekers dit
jaar zit „Hedendaagse kunst” al ver
boven het totaal aantal bezoekers van
vorig jaar (17.641). In het openingsjaar
1970 kwamen ruim 6000 mensen naar
het nieuwe museum.
DONDERDAG is met klein
ceremonieel de negende Film
week Arnhem in het Rembrandt
Theater aldaar geopend met
de Engels-Amerikaanse film
„Sleuth” van Hollywood-vete-
raan Joseph L. Mankiewicz die
voor die gelegenheid persoonlijk
overgekomen was. Zeven dagen
lang zal de filmliefhebber in
Arnhem na dit startschot tijd te
kort komen om alle evenemen
ten die het officiële programma
te bieden heeft, te volgen. Want
naast het negental grote speel
films die ’s middags en ’s avonds
in de grote zaal van het Rem
brandt Theater hun Nederlandse
première beleven (en straks alle-
Mankiewicz kent Hollywood, zijn vak
en heeft als producer met diverse grote
regisseurs gewerkt. Zijn hele gesprek met
de pers zat vol verhalen over de trucjes
van het vak, hoe in de goede oude tijd
films werden gemaakt en hoe hij de
functies verdeeld ziet tussen cameraman
acteurs, regisseur en producer in het
totale creatieve proces.
Makiewicz vertelde Sleuth met veel
plezier gemaakt te hebben, vooral ook
om twee zo verschillende acteurs als
Laurence Olivier en Michael Caine tegen
over elkaar te regisseren. Olivier, een
monument van het voornamelijk klas
sieke Engelse toneel en Caine, een film
acteur met een Cockney-accent. Het
tweetal dat elkaar nooit eerder ontmoet
had, kon het direct goed met elkaar
vinden en Olivier had plezier in zijn
filmrol die zo sterk verschilde met wat
hij gewoon was op het toneel te doen.
AMSTERDAM. Na het concilie
van Trente, dat december 1563 eindigde,
werden de beeldende kunstenaars in Ita
lië aan een aantal niet mis te verstane
regels onderworpen. Zij moesten zich in
dienst stellen van het geloof en zo
begrijpelijk werken voor het hele volk,
dat zij „Zwijgende predikers zouden zijn,
die iedereen van de waarheid van het
geloof moesten overtuigen”- Zo formu
leerde de aartsbisschop Paleotti van Bo
logna de strenge eisen van 1582, eisen
die de kunstenaars beperkten in hun
artistieke vrijheid.
Annibale Carraci (het Bolognese clas
sicisme), Pierfrancesco Mola, Carlo Ma-
ratta, Cortese, Grimaldi, Cavedone, Spa-
da, Reni, II Guercino, Cantarini en Bur-
runi. Van hen allen voorstudies van
schilderijen die tijdens de studies ter
voorbereiding van de expositie in enkele
gevallen konden worden geïdentificeerd.
De catalogus bevat de verantwoording
daarvan. Kunstenaars als Poccetti, Dolci,
Montelatici en Ferri uit Florence, Preti,
Giordano en Rosa uit Napels en Della
Rovere en Ansaldo uit Genua, van al
deze meesters zijn dikwijls zeer bij
zondere bladen op deze tentoonstel
ling te zien.
HILVERSUM. De NOS zal bij de
televisie-uitzendingen op 4 september ter
gelegenheid van het regeringsjubileum
van koningin Juliana voor het eerst
gebruik gaan maken van op afstand te
bedienen televisiecamera’s, die overigens
het werk van de 'cameraman niet over
bodig maken. Het technisch gebruik van
de camera (instellen van diagrafma,
zoomen e.d.) kan op afstand gebeuren.
Voor de reportages ter gelegenheid
van het regeringsjubileum is tevens een
splinternieuwe kleurentelevisiecamera
voor montage aan een helicopter ont
worpen. Ook deze camera kan op af
stand worden bediend. Er behoeft geen
technicus meer mee te vliegen.
Evenals deze „vliegende camera” zal
de TV-camera, die bij paleis Soestdijk
wordt gestationeerd, vanuit Hilversum
worden bediend.
Voor de televisieverlaggeving vanuit
de RAI gaat de NOS gebruik maken van
nieuwe kleuren camerawagens, die ook
voor voetbalwedstrijden op zondagmid
dag worden ingezet, zodat de samenvat
tingen in „Studio Sport” op zondagavond
vaker in kleur zullen worden uitgezonr
den.
AANZIENLIJK MEER actie ontke
tent western-regisseur Sam Peckin
pah in „The Getaway”, een moderne
Bonnie and Clyde” met Steve
McQueen en Ali McGraw (uit „Love
Story”) als een door de misdaad here
nigd echtpaar. McQueen als Doe
McCoy komt na enige jaren gevan
genschap vrij op louche gronden die
onder meer het plegen van een bank
roof inhouden. Zijn vrouw Carol
heeft die schikking bereikt na een
onderhoud met de corrupte gevange
nisdirecteur en Doe blijft in het on
zekere of bij dat onderhoud nog an
dere dingen gebeurd zijn dan alleen
maar praten. Hij is toch al seksueel
onzeker na vier jaar isolement, maar
de bankroof die gedeeltelijk mislukt
en een kettingreactie van vluchten,
zich schuilhouden en zijn vervolgers
schietend van zich afhouden veroor
zaakt, brengt het tweetal steeds dich
ter bij elkaar. Waarop als beloning
volgt dat ze na moorddadige avontu
ren in de meest letterlijke zin veilig
met een deel van de buit de Mexi
caanse grens passeren en een nieuw
leven kunnen beginnen. Vandaar de
titel „The Getaway”.
De verwikkelingen die zich na de
mislukte bankroof afspelen, geven
Peckinpah de gelegenheid een troos
teloos beeld van de VS te geven,
waarin voortdurend gevaar dreigt, ie-
deree nop zichzelf is aangewezen en
iedereen daardoor geneigd is het
recht of het onrecht in eigen handen
te nemen. Peckinpah doet daar niet
diepzinnig over. Hij heeft na een
traag inzettend gevangenisgedeelte
een bijzonder vitale en dynamische
actiefilm gemaakt waarin McQueen
en McGraw aan elkaar gewaagd blij
ken om met gewapend geweld de
achtervolgers van zich af te schud
den. CHARLES BOOST
met onder meer „Abgründe” uit 1910
en „Dirnentragödie” uit 1927.
De (voorlopige) balans opmakend
komt men tot het verbluffende aan
tal van 72 speelfilms waaronder 36
premières voor Nederland. En als de
festivalganger dan nog een vrij mo
mentje over heeft, kan hij bij „Fugi
tive Cinema” terecht die een onoffi
cieel alternatief programma brengt of
bij het Johan van der Keuken-restro-
pectief dat door Filmmuseum en het
filmblad Skoop georganiseerd is naar
aanleiding van het speciale Skoop-
nummer waarin drs. H. S. Visscher
een monografie aan deze Nederlandse
filmer gewijd heeft.
DE EERSTE TWEE dagen van deze
ongekende filmische levendigheid in
Arnhem zijn nu achter de rug en wat
het officiële programma betreft, zijn
twee van de 36 Nederlandse premiè
res geconsumeerd. Dat waren aller
eerste „Sleuth”, met daarna op vrij
dag „The Getaway” van Sam Peckin
pah. Een Amerikaanse start dus,
waarbij twee erkende Hollywood-
dreven naar Ceintuur Theater, waar
door City snel moest overschakelen
naar een nieuwe film waarbij de
keuze op „The legend of Nigger
Charley” van Martin Goldman kwam
te vallen, een opstandige zwarte mis
daadfilm die nog eens moet bena
drukken dat de Amerikaanse neger
zich niet langer meer laat onderdruk
ken.
Cinétol draait in
Apenplaneetfilms en Flora heeft een
misdaadfilm van Luigi Bazzoni „De
vijfde Vinger” („The fifth Cord”) met
Francis Nero op het programma ge
nomen. Tegelijk de vijfde première in
Amsterdam.
N achtvoorstellingen
VEEL REPRISES deze week van
reprises. Nieuw bijgekomen op de
lijst van steeds wisselende nachtvoor-
stellingen is Claude Lelouch’ „L’A-
venture c’est l’Aventure” met Lino
Ventura en Jacques Brel. Cineac
Damrak geeft een voor-première van
„De vreemdeling zonder naam” met
Clint Eastwood. „Jimi Hendrix” is
(ook overdag) in Kriterion gebleven
en Jimi is o.m. ook aanwezig in
„Monterey Pop” in Leidseplein Thea
ter. „Sunday, bloody Sunday” van
John Schlesinger met Glenda Jackson
en Peter Finch is te zien in Nögge-
rath en de griezelfilm „Eye of the
Cat” van David Lowell in Rialto. City
brengt een oude western, „Death of a
Gunfighter” met Richard Widmark
en Lena Horne terug en in Hallen
„Targets” de eerste speelfilm van Pe
ter Bogdanovich.
Diens beweeglijke camera heeft
„Sleuth” behoed voor al te grote
toneelmatigheid, maar heeft toch niet
kunnen verhinderen dat de hele dra
matische opbouw, de dialogen en
vooral het spel van Laurence Olivier
ster kde geur van het theater mee
brengen. „Sleuth” kan gezien worden
als een als thriller vermomde meta
foor voor generatieconflict en klasse-
strijd. Olivier als de wat oude en
decadente medeschrijver van detecti
veromans Andrew Wyke wordt g e-
plaatst tegenover de veel jongere en
boven zijn eenvoudige afkomst uitge
groeide Milo Tindle (Michael Caine)
als deze hem zijn vrouw ontstolen
heeft. Het gaat Wyke daarbij niet
zozeer om zijn vrouw die hij al lang
afgeschreven en bedrogen heeft dan
wel om zijn af keer van en afgunst op
de jeugdiger volksjongen die hem dit
geleverd heeft. Hij heeft met alle
vindingrijkheid van een populair
veelschrijver een spel bedacht, een
ingewikkelde intrige, waarin hij zijn
rivaal kan vernederen.
Als hem dat in het eerste deel van
de film gelukt is, komt Milo Tindle
met een tegenzet die hem in staat
stelt de debonaire Andrew Wyke ner
veus en zelfs doodsbang te zien wor
den. Het is allemaal knap bedacht en
Mankiewicz als ervaren filmer die al
meer dan veertig jaar in het vak zit,
weet er een boeiende en soms verma
kelijke film van te maken, die echter
ver beneden het niveau van de maker
van „All about Eve”, „Guys and
Dolls” of „The barefoot Contessa”
blijft.
De filmer was te veel gebonden
aan het origineel dat bijna uitsluitend
bestond uit dialogen tussen twee
mannen, gebonden aan eenzelfde
plaats van handeling.
VIJF PREMIÈRES deze week in
Amsterdam. Tuschinski vertoont
„Scorpio” van Michael Winner, een
opwindende spionagefilm waarin Burt
Lancaster een ex-CIA-man speelt,
Alain Delon de gehuurde moordenaar
Scorpio is en Paul Scoffield een be
minnelijke agent van de Russische
geheime dienst moet voorstellen. Sa
men vormen ze de eeuwige driehoek
van de misdaadfilm, alleen is hun
begtaan verre van eeuwig.
In Calypso „Godspell”, de rockmu
sical van David Greene over het le
ven van Christus in een nogal zoetige
en kwasi-gedufde stijl, waarvan de
zwakte pas duidelijk zal blijken als
straks „Jesus Christ Superstar” die
Norman Jewison in Israël heeft opge
nomen in vertoning zal gaan. Er
staan ditmaal niet minder dan vijf
karatefilms op de agenda, waarvan
„De wraak van de gele zwaardvech
ter” als laatste aanwinst door Belle
vue Cinerama vertoond wordt.
PIM DE LA PARRA’s „Frank en
Eva” gaat z’n tweede week (in Rem-
brandtplein Theater) in. Chabrols
..Dr. Popaul” met Belmondo en Mia
Farrow is onverwacht uit City ver-
- de uiterst
korte tijd die nog rest voor het begin
van de nachtuitzendingen, is zinvol
oVe leg ook nauwelijks meer mogelijk”,
zo verklaart de redactie van de radio
nieuwsdienst.
Directie en hoofdredactie van het
ANP verklaren naar aanleiding hiervan,
dat de problematiek die door de redactie
van de radionieuwsdienst wordt opge
worpen, wordt onderkend. Zij werken
aan maatregelen om tot een journalis
tiek en organisatorisch verantwoorde op
lossing te komen.
DEN HAAG. De redactie van de
radionieuwsdienst van het ANP in Hil
versum heeft donderdag in een telegram
aan de minister van CRM de Raad van
beheer van het ANP en het bestuur van
de NOS haar ongerustheid uitgesproken
over de konsekwenties van eventuele
spoedige invoering van nachtuitzendin
gen op Hilversum 3.
De redactie van de radionieuwsdienst
heeft, aldus dit telegram, met verbazing
kennisgenomen van het besluit, dat al
per 1 oktober aanstaande nachtuitzen
dingen via de zender Hilversum 3 zou
den moeten beginnen met elk uur een
nieuwsbulletin. De redactie is zonder
meer bereid om haar medewerking aan
nachtuitzendingen te geven, aldus het
telegram, maar ze is met de beste wil
van de wereld niet in staat om dat te
doen zonder een adequate versterking
van de redactie en zonder een voldoende
periode van voorbereiding.
„Wij, de redactieleden van de radio
nieuwsdienst, constateren met veront
waardiging en teleurstelling, dat tot een
zo ingrijpende verandering van onze
werkomstandigheden kon worden beslo
ten, zonder dat er sprake is geweest van
enig overleg vooraf. Door g„
maal na verloop van tijd in onze
bioscopen te zien zullen zijn),
gaat gelijktijdig in Rembrandt
„Luxe” Theater, de ingebouwde
tweede bioscoop, een alternatief
programma.
Dat bestaat uit moeilijk te plaatsen
films, waarin n.b. „Distant Thunder
van de beroemde Indiase filmer Saty
ajit Ray (die al de Gouden Beer 1973
- - en „Rode Psalm”
internationaal niet minder
Hongaarse filmer Miclos
voorkomen. Beide hadden
oslecht figuur geslagen in het
wat mat aangeslagen „hoofdprogram
ma”. Daarmee is Arnhem echter nog
lang niet bekeken.
Saskia Theater houdt zich een
weeklang bezig met de laatste zes
films van de onlangs overleden Jean-
Pierre Melville, afgewisseld met kin-
dermatinees en op maandag 3 sep
tember non-stop 12 uur lang korte
Nederlandse films, zowel eindexa-
menfilms van de Filmacademie als
door CRM gesubsidieerde shorts en
opdrachtfilms.
In Luxor en Palace worden repri
ses gegeven van resp. succesvolle
filmkomedies („De eend en de Cadil
lac”), maar ook Billy Wilder’s „The
private life of Sherlock Holmes” en
populaire westerns (genre „Hang’em
high”).
Tegelijkertijd zoekt Studio A het
wa hogerop met zijn reprises,
waarin o.a. Kazan’s „The Arrange
ment”, Forman’s „Taking off” en Bog
danovich’ „The last Picture Show”
voorkomen.
Verder houdt het Nederlands Film
instituut een eigen, in hoofdstukken
gesplitst filmfestival, „Festikon” ge
heten, voorafgegaan door pen sociaal
wetenschappelijke conferentie met
„Nieuwe wegen in de historische
film” tot onderwerp en organiseert
het Ned. Filmmuseum rond een ten
toonstelling over de Deense filmactri-
ce Asta Nielsen in het Arnhemse
gemeentehuis een reeks vertoningen
van haar films uit de stomme periode
Mg
