Oproep van arme landen bij begin Derde Wereldconferentie
Oudste
mens
Bomaanslag op
overleden
mausoleum
van Lenin
PISCES-DUIKERS GERED
Steiner
Beperking Arabische
arbeidskrachten
Film redt Heleni uit Griekse cel
Whitelaw gaat
mogelijk weg
uit Ulster
Nieuw spoor
in affaire
Cholera doet prijs
citroenen stijgen
achtergrond
Drie mensen gedood
Enkele uren voordat zuurstofvoorraad op was
INITIATIEF VAN MOSJE DAJAN:
Relletjes bij ziekenhuis in Napels
2
MAANDAG
3
SEPTEMBER
1973
Confrontatie
n
Israel
t
Huwelijk
Zwarte markt
Ontroerend
Overtuiging
(Van onze speciale verslaggever,
Jan Gerritsen)
(Van onze redacteur in Athene)
ATHENE Onder druk van de organisatie Amnesty Internatio
nal heeft het Griekse regime zich bereid verklaard mevrouw Heleni
Voulgaris op vrije voeten te stellen. Zij werd in 1965, twee jaar ge-
voor de staatsgreep van de kolonels veroordeeld tot tien jaar gevan
genisstraf. Haar man, die kort na de staatsgreep was gearresteerd,
televisie een film aangeboden over het lot van de politieke gevange-
is onlangs vrijgelaten. Amnesty International had de Westduitse
nen in Griekenland, waarin bijzondere aandacht aan Heleni Voul
garis werd besteed.
n
i
t
n
ALGIERS Honderden leuzen
op spandoeken in de straten van
Algiers een week lang hoofdstad
van de derde wereld roepen de
vijfduizend afgevaardigden, rege
ringsleiders en staatshoofden van
bijna negentig niet-gebonden lan
den, die deze week in de Algerijnse
hoofdstad hun vierde topconferen
tie houden op tot een scherpe stel-
lingname tegen de ongelijke verde
ling van vrede en welvaart in de
wereld.
Flegmatiek
1
1
Vi
t.
(Van onze redacteur in Bonn)
n
g
(Van onze redacteur in Jeruzalem)
it
e
Het bleek echter dat deze Bedoeïnen
n
IS
(Van onze redacteur in Londen)
1
1
1
9
Shirali Mislimov, die de oudste bewoner
van ome aarde zou zijn, is gisteren op
168-jarige leeftijd overleden.
LONDEN. Premier Heath zou van
plan zijn binnenkort de Britse minister
voor Noord-Ierland William Whitelaw
naar Londen terug te roepen.
is
al
ie
)e
is
id
ir
it
ij
ij
ij
Van Griekse zijde is druk uitgeoe
fend op de Westduitse televisie deze
film, waarin de gruwelijke folterin
gen die mevrouw Voulgaris heeft on
dergaan werden getoond, niet op het
scherm te brengen. Als tegenprestatie
bood het Grieks bewind de invrij
heidstelling van Heleni Voulgaris aan.
Aan de vooravond van nieuwe inter
nationale onderhandelingen over handel
(GATT), monetaire hervorming (IMF)
wordt in de economische ontwerpverkla-
ring opgeroepen tot een nieuwe globale
ontwikkelingsstrategie, die onder andere
gebaseerd dient te zijn op het „recht van
de derde wereld om buitenlandse mono
polies te nationaliseren”. De conferentie
wil de ontwikkelingsproblematiek ander
maal aan de orde stellen in het kader
van de Verenigde Naties, die een specia
le zitting van de Algemene Vergadering
hieraan zouden moeten wijden.
HET GEVAL van Heleni Voulgaris
is bijzonder ontroerend. Terwijl haar
echtgenoot enige tijd geleden uit de
gevangenis werd ontslagen, bleef zij
in de cel achter. Helena Voulgaris
valt om technische redenen niet on
der de amnestie-maatregelen en dient
nog haar gevangenisstraf uit te zitten.
Mevrouw Voulgaris werd in 1965
gearresteerd omdat ze onderdak had
verleend aan iemand die om politieke
redenen gezocht wordt. Op het mo
ment van haar arrestatie was Heleni
Voulgaris zwanger. Helena werd ver
oordeeld tot tien jaar. In de gevange
nis brengt ze een zoon ter wereld. In
1967 wordt haar gratie verleend maar
IN DE CEL is geen verwarming of
water en ontbreken de meest elemen
taire hygiënische voorzieningen. De
baby wordt zwaar ziek. Er is geen
doktershulp voor het kind. Met de
ontroerende hulp van de medegevan
genen slaagt Heleni erin haar kind in
leven te houden.
TEL AVIV. De Israëlische regering
heeft op initiatief van minister van De
fensie Dajan heloten om de aanwezig
heid van Arabische arbeiders in de jood
se nederzettingen in de bezette gebieden
te beperken. Deze beslissing is genomen
om „fundamentele veiligheidsredenen”.
Haar man heeft geen gelegenheid
enig werk in de gevangenis te ver
richten. Slechts een paar keer per
jaar mag het kind de moeder bezoe
ken. De reis van ’t dorp naar Athene is
moeilijk en kostbaar voor de bejaar
de grootmoeder. Het kind troost de
moeder in de cel, maar is op het
einde van het bezoekuur niet los te
krijgen uit de armen van zijn moe
der.
vervolgens in hetzelfde gebied bleven
werken, maar nu in dienst van de nieu
we Israëlische bezetters. Deze gang van
zaken ontkrachtte in feite het veilig-
heidsargument. De consequentie van de
ze maatregel is, dat het een verdere
beperking betekent van het aantrekken
van Arabische arbeiders in de Israëli
sche industrie. Al eerder is deze activi
teit in Israel beperkt, om de situatie te
voorkomen dat de Israëlische economie
al te zeer afhankelijk zou worden van
goedkope Arabische arbeiders uit de be
zette gebieden.
Paradoxaal genoeg was het juist Da
jan die zich daar toen tegen verzette,
aangezien hij juist integratie van de
bezette gebieden in de Israëlische econo
mie voorstaat. Daarom moet deze rege-
ringsbeslissing, die overigens een besten
diging betekent van de Israëlische ne
derzettingspolitiek in de bezette gebie
den, als een opportunistische maatregel
worden gezien om het veiligheidsargu-
ment, dat voor het onteigenen van Ara
bische grond en het stichten van nieuwe
nederzettingen wordt gehanteerd, te red
den.
Whitelaw zou minister voor Werkgele
genheid moeten worden, dat is het mi
nisterie dat steeds een belangrijke rol
speelt bij arbeidsconflicten. Een offensief
van de vakbonden wordt tegen de ko-
mende winter verwacht in een grotere
omvang dan ooit. Het ministerie voor
werkgelegenheid wordt nu geleid door
Maurice MacMillan, zoon van de vroege
re eerste minister Harold MacMillan.
Is
If
i,
n
e
1
e
n
a
r
1
1«
in
i-
e
;t
ft
d
le
al
ar
te
n
n
;e
a,
De angst dat haar moeder zal sterven
en niemand er zal zijn om voor het
kind te zorgen, ondermijnt de ge
zondheid van Heleni volkomen. Dag
en nacht verricht ze handarbeid in
haar cel om wat geld te verdienen
om dit aan haar moeder en kind te
sturen.
Haar 80-jarige moeder wordt over
gebracht naar het concentratiekamp
op het eiland Leros. Haar verloofde
wordt gearresteerd. Heleni wordt ui
teraard niet ontslagen en langzamer
hand vullen de gevangenissen zich
opnieuw met politieke gevangenen.
terwijl ze op haar ontslagpapieren
wacht, wordt ze in de gevangenis
overvallen door de staatsgreep van de
kolonels.
Het gaat vooral om het gebied ten
zuiden van de Gaza-strook, waar plan
nen bestaan voor een uitgebreide neder
zettingspolitiek. Enige duizenden Bedeï-
nen, die i n deze streek nabij Rafiah
wonen, werden ongeveer anderhalf jaar
geleden uit dit gebied verdreven om wat
veiligheidsredenen werden genoemd.
Roger Mallinson drinkt champagne ter
wijl zijn lotgenoot Roger Chapman
wacht tot hij ook een slok mag nemen.
Zo werd in Cork de redding van de twee
duikbootbemanningsleden gevierd.
DAARBIJ speelt de tegenstelling arm
rijk, ofwel het onderontwikkelde Zuiden
tegenover het geïndustrialiseerde Noor
den (Verenigde Staten, Oost- en West-
Europa, Japan) meer dan ooit de hoofd
rol. Maar hoewel de terminologie in de
ontwerpverklaringen, die gisteren zijn
voorgelegd aan de ministers van Buiten
landse Zaken, niets aan duidelijkheid
te wensen overlaat, is er evenals bij
vorige topconferenties van niet-gebonden
landen een opvallend gebrek aan con
crete plannen te constateren, met name
op economisch gebied.
kaanse techniek te danken was, hadden
de Britten zich zonder twijfel onder
water in goede conditie weten te houden
door hun spreekwoordelijke flegmatieke
aard.
Na het voorbereidend overleg heerst
in het paradijselijke conferentiecentrum
Club des Pins ooit symbool van de
Franse koloniale overheersing de in
druk dat de deelnemende landen uit
Azië, Afrika en Latijns-Amerika Eu
ropa is slechts vertegenwoordigd door
Joegoslavië en Cyprus zich militanter
dan ooit zullen opstellen tegenover de
verdeling van de wereld in blokken.
Toen ze tenslotte aan boord van het
moederschip van de duikersoperatie, de
Vickers Voyager, waren gestapt, merkte
de commandant van dit schip op: „Ze
zien eruit alsof ze zo een partijtje voet
bal zouden kunnen spelen.”
Deze observatie was wellicht even
overdreven als het niet erg verstandig
was dat de beide geredden als eerste
drank een fles champagne aan de mond
werd gezet, in welke houding men ze bij
Noch de sarcofaag van Lenin, noch de
grafkelder zouden schade hebben opge
lopen. Er zijn bij de aanslag drie mensen
omgekomen. Na het incident bleef het
mausoleum gesloten.
Kort na de explosie stond op het Rode
Plein een huilende vrouw die kennelijk
in het gezelschap van de aanslagpleger
naar de hoofdstad was gekomen. Ze had
het over een man, kennelijk een fami
lielid, die „altijd al gek was geweest”.
HET LIJKT duidelijk dat de niet-
gebonden landen te zamen de helft
van de wereldbevolking zelfs een be
perkte confrontatie met het rijke Noor
den lees vooral het Westen voor
alsnog willen vermijden. Vooral omdat
aan de begrippen „op eigen kracht” en
„onderlinge solidariteit” in de huidige
verklaring weinig concrete inhoud wordt
gegeven.
De invloed van de meer radicale Ara
bische en Afrikaanse landen, die in dit
internationale gezelschap voorop lopen,
is duidelijk merkbaar in de politieke
ontwerpverklaring. „De vrede, die de
grote mogendheden zoeken, zo heet het
daar, zal in principe en in reikwijdte
beperkt blijven, zolang koloniale ver-
nietigingsoorlogen in Afrika, imperialis
tische samenzweringen tegen de soeve
reiniteit van landen in Latijns-Amerika,
machtspolitiek en economische exploita
tie en plundering voortgaan”.
De Westduitse afdeling van Amnes
ty International heeft dit aanbod
aangenomen, maar tegelijkertijd geëist
dat de overige 21 politieke gevange
nen die geen amnestie hebben gekre
gen, ook op vrije voeten zullen ko
men. Mocht dit half oktober nog niet
zijn gebeurd, dan zal de film alsnog
op de televisie worden vertoond. De
film is eind vorige week niet ver
toond.
HELENI VOULGARIS is geen mis
dadigster. Wegens haar politieke
overtuiging zit ze al jarenlang in de
gevangenis. Het relaas van Heleni
Voulgaris wordt beschreven door Ha-
nelore Runft, een Westduitse advoca
te die veertien maanden de celgenote
was van Heleni Voulgaris. Hanelore
Runft werd in 1971 in Griekenland
gearresteerd omdat ze een politieke
vluchteling had laten onderduiken.
Omdat de verslechterende situatie in
de (Portugese) kolonies in Afrika een
speciaal actieprogram vereist, wordt
voorgesteld volgend jaar een conferentie
over kolonialisme en apartheid te hou
den.
Het wekt geen verbazing dat Heath
zijn oude vriend en vertrouweling „Wil
ly” Whitelaw met het oog op sociale
spanningen dichter aan zijn zijde wil
zien. Whitelaw heeft in Noord-Ierland
aangetoond over een bijna onuitputtelij-
ke mate van geduld te beschikken en
daarbij over een ijzeren vasthoudend
heid die door een uitgesproken charme
wordt verhuld.
Behalve het bevestigen van dit recht
op beschikking over de natuurlijke
hulpbronnen, beperkt de verklaring zich
andermaal tot een appèl aan de interna
tionale gemeenschap. Bij gebrek aan
concrete plannen wordt deze oproep
kracht bij gezet met de VN-statistiek
dat het inkomen per hoofd van de
bevolking in 1980 in de arme landen
1200 dollar zal bedragen (de rijke olie
landen meegerekend) en 3600 dollar in
de geïndustrialiseerde landen.
Hun vertrouwen in de uiteindelijke
redding bleef echter ongebroken, zo ver
telden ze na hun bevrijding uit de
minuscule ruimte en maar weinig uren
voordat de zuurstofvoorraad was uitge
put, aan de hordes journalisten en tele-
visieverslaggevers die in de Ierse haven
Cobh waren samengestroomd.
Hoewel de redding dan aan de Ameri-
gebieden) en de Verenigde Staten
(schending van de Parjjse Vietnam-ak-
koorden en inmenging in Cambodja).
(Van onze speciale verslaggever)
ROME. Zaterdag zijn in ijltempo
meer dan tweg miljoen doses vaccin
naar Zuid-Italië gebracht. De cholera-
epidemie zou echter aan het afnemen
zijn. Volgens de officiële cijfers zouden
er tot nu toe zeventien mensen aan de
ziekte zijn gestorven. Het aantal chole-
rapatiënten zou gedurende het weekein
de tot 102 zijn gestegen.
SCHERPE passages zijn ook gewijd
aan Israël (onmiddellijke en onvoor
waardelijke terugtrekking uit de bezette
vaccinatiecentra prikken uitdelen om
streeks donderdag alle 2,5 miljoen inwo
ners zullen hebben ingeënt. Bij de vacci
natie zijn militaire artsen en Ameri
kaans personeel van de bij Napels gele
gen NAVO-basis ingeschakeld. Tot dus
ver hebben circa 400.000 mensen een
prik tegen cholera gekregen.
Er zijn meer dan 220 patiënteri als
verdachte gevallen in de ziekenhuizen
opgenomen. Daar komt het personeel
handen te kort, vooral omdat velen met
de geringste maag- en buikklachten zich
uit angst voor de gevreesde ziekte laten
opnemen, zodat in diverse steden duizen
den mensen naar het ziekenhuis zijn
gesneld.
In Napels is het gedurende het week
einde bij de inentingscentra tot ge
welddadige demonstraties gekomen. In
één ziekenhuis gooide een woedende me
nigte de ruiten in.
Duizenden in paniek geraakte Napoli-
tanen stormden de straat op omdat ze
dachten dat er te weinig vaccin was. De
paniek werd vooral veroorzaakt door
aanplakbiljetten van de communistische
partij, waarin de beschuldiging werd
geuit dat de genomen maatregelen wei
nig doeltreffend zijn en dat de autoritei
ten zich in feite niet om het lot van de
bevolking zouden bekommeren.
Er is zo’n grote vraag naar citroenen,
waarvan men gelooft dat ze iemand
tegen cholera kunnen beschermen, dat
de groentezaken er bijna geen meer
hebben. Zij die wel een voorraad bezit
ten, verkopen ze tegen hoge prijzen op
de zwarte markt.
Gisteren moest in het nabij Napels
gelegen dorpje Marana de politie optre
den tegen vechtende en brandstichtende
mensen. Bij de andere centra kwam het
af en toe tot handgemeen tussen de
wachtenden, wanneer ouders eisten dat
hun kinderen eerst aan de beurt zouden
komen.
Om de spanning te verminderen heb
ben de gezondheidsautoriteiten bekend
gemaakt dat een extra dosis vaccin on
middellijk beschikbaar is en dat men
verwacht dat de 400 artsen die in de
Een vaststaand feit is dat veel bewoners
van de Kaukasus, waar het dorp van
Mislimov ligt, hoge leeftijden bereiken.
Op elke 100.000 inwoners zijn er 84 die
ouder dan honderd jaar zijn. Artsen
geloven dat de zuivere lucht, het zeer
rustige levenstempo en het eenvoudige
dieet hiervan de oorzaak zijn.
In 1968 wordt aan Heleni en haar
verloofde toestemming verleend in
het huwelijk te treden in de gevange
niskapel. Het kind mag nu niet lan
ger bij zijn moeder blijven. Het gaat
naar de 80-jarige grootmoeder die
ondanks haar hoge leeftijd genood
zaakt is op het land te werken om
zichzelf en het kind in leven te
houden.
Volgens het Russische persbureau Tass
stierf Mislimov, een boer uit Azerbeid-
sjan, in zijn huis in het dorp Barzavu,
waar hij zijn hele leven heeft gewoond.
Dat Mislimov inderdaad de leeftijd van
168 had bereikt is nimmer bewezen.
Hoewel de krasse boer niet over officiële
stukken beschikte waaruit kon blijken
dat hij in 1805 is geboren, beschouwde
de Sovjet-Unie hem als de oudste mens
ter wereld.
„Gelijke verdeling welvaart”
(Van onze redacteur in Londen)
LONDEN. De redding van de beide
inzittenden van de mini-onderzeeboot
Pisces-IH is voornamelijk te danken aan
Amerikaanse interventie. Vooral ook aan
het inzetten van de radiografisch be
stuurde onderzeerobot „Cury”, die ook
werd gebruikt toen enige jaren geleden
de Amerikaanse luchtmacht een water
stofbom in de Spaanse wateren had
verloren”.
Deze bekendmaking werd, na de ge
lukkige uitslag van de strijd om het
leven van Roger Chapman en Roger
Mallinson, gedaan door de commandant
van het Canadese vaartuig dat de Pisces
III tenslotte naar de oppervlakte
sleepte, nadat de beide duikers 76 uur op
de bodem van de zee ten zuiden van
Ierland op hun buik liggend hadden
doorgebracht.
De minister voor Scheepvaart, Hassel-
tine, liet weten dat er wellicht nieuwe
veiligheidsvoorschriften moeten worden
ontworpen voor het diepzeeduiken door
burgermaatschappijen. De Pisces-III was
in opdracht van de firma „Vickers”
bezig op de bodem van de oceaan een
geul te graven voor een transatlantische
telefoonkabel, toen de bemanning door
een defect de macht over de mini-
onderzeeboot verloor en met een enorme
bons op de bodem van de oceaan terecht
kwam.
De banden van de taperecorder, die zij
bij zich hadden, vlogen hen bij de on
zachte aanraking met de bodem van de
zee om de oren. En toen brak een lange
periode van wachten aan, waarbij Chap
man en Mallinson zich bijna niet kon
den bewegen.
MOSKOU (DPA). Op het Lenin-
mausoleum in Moskou is een bomaan
slag gepleegd. Volgens de Moskouse cor
respondent van het Westduitse blad
„Kölner Stadtanzeiger” zou een bezoeker,
afkomstig van het Russische platteland,
tegen half een ’s middags in het gebouw
een bom tot ontploffing hebben ge
bracht.
BONN. In de Steiner-affaire
wordt een nieuw spoor onderzocht. Ge
bleken is dat minister Horst Ehmke in
april vorig jaar, een dag voor de motie
van wantrouwen tegen bondskanselier
Brandt, 50.000 mark heeft opgenomen
uit een fonds waarover de bondskanse
lier vrij kan beschikken.
Eén dag na de motie stortte de CDU-
afgevaardigde Steiner 50.000 mark op
zijn rekening bij de Duitse Bank.
Steiner heeft tot dusver beweerd dat
hij het geld ontving van de SPD-afge-
vaardigde Wienand als beloning voor
zijn stemonthouding. Omdat twee afge
vaardigden uit de fractie van CDU en
CSU niet voor Rainer Barzel kozen, kon
Brandt blijven regeren. Wienand heeft
de beschuldiging, tegenover de parle
mentaire commissie die met het onder
zoek is belast, ontkend. De commissie
had inzage gekregen in de bankrekenin
gen van Wienand en van de SPD.
Horst Ehmke, nu minister voor Tech
nologie, Onderzoek en PTT was vorig
jaar minister in de bondskanselarij. Hij
heeft toegegeven op 26 april 50.000 mark
te hebben geïncasseerd uit het zoge
naamde „Reptilienfonds”, dat de regering
zonder directe parlementaire controle
kan gebruiken voor informatiedoelein-
den (het fonds wordt gevuld uit de
staatsbegroting). Het toezicht achteraf
berust bij de rekenkamer en bij een
parlementaire commissie.
Ehmke ontkent echter dat de 50.000
mark gebruikt zijn om Steiner zijn ver
radersloon te betalen.
voorkeur in de Engelse zondagsbladen
afgebeeld ziet. Ook na hun eerste ont
moeting met hun vrouwen spoten de
champagnekurken in de lucht, aldus de
berichten uit het hoofdkwartier van
Vickers in Barrow.
En wat alle Britten wellicht nog met
de meeste trots heeft vervuld, is de
onthulling dat een van de beide echtge
notes, de 24-jarige June Chapman, haar
werk als secretaresse bij diezelfde firma
Vickers niet in de steek zou hebben
gelaten al de dagen dat haar man op
zijn buik op de bodem van de zee lag.
Een van de eerste dingen die Mallin
son zei nadat hij weer boven water
kwam, was dat hij en zijn lotgenoot al
de eerste dag van de ramp een telegram
van de koningin hadden ontvangen,
waarin te lezen stond dat hare majesteit
in gedachten bij hen was.
