Reactie op hoogbouwziekte
Prins Philip
bij Podgorni
r
Toedracht drama
Raamsdonksveer
opgehelderd
Meeste Fransen voelen zich gelukkig
Artsen mogen
twee kwartjes
meer berekenen
Gevangenen
giizelen
bewakers
Protest van Praag na
vliegtuigongeluk
Minister Vorrink: „Voor milieu geen arbeidsplaatsen opofferen”
„Russen misbruiken
de psychiatrie
>5
IU
Dr. Medvedev in open brief:
TWEE ONTSLAGEN
NA MEDISCH
Londense agenten bij
ontploffing gewond
„Oostenrijks toestel schond luchtruim”
„SPELLETJE”
DINSDAG 4
SEPTEMBER
1973
3
I
Actiegroepen
In
Provincies
Publicaties
Michigan City:
Aanklager
Bevoegdheden
COMMENTAAR OP ACTUELE ZAKEN
„Wreedheid”
f-
■ering
(Van onze correspondent)
de enige
(Van onze redacteur in Parijs)
Op de foto links prins Philip, rechts
Podgorni.
t veel
izaak
etten,
of de
inge-
or de
incie-
rmid-
misch
rdam.
eder-
t van
[erge-
Het flobert-geweer dat in de auto is
aangetroffen was door de schoonzoon op
de rit meegenomen. In zijn kleding werd
een doosje met flobert-kogels gevonden.
Het geweer is door het vuur versmolten
met de bodem van de auto en kan pas
vandaag nader worden onderzocht. Bij de
sectie kon worden vastgesteld dat de
Tilburger is gedood door een kogel die
in zijn hoofd is geschoten aan de voor
zijde boven de ogen en bij de hals het
lichaam weer heeft verlaten. Dit wettigt
het vermoeden dat hij buiten de auto die
hij bestuurde werd gedood.
Op de vraag of advocaten in de gele
genheid worden gesteld psychiaters aan
te wijzen om in zaken met een politiek
karakter de beklaagde te observeren en
een diagnose te stellen, antwoordt dr.
Medvedev dat doorgaans in politieke za
ken het psychiatrisch team wordt aange
wezen door de openbare aanklager en de
directie van de psychiatrische instelling.
De derde vraag die dr. Medvedev stelt
is: „Waarom beslissen bij niet-politieke
misdrijven psychiatrische klinieken, ge
legen in dezelfde regio als de rechtbank,
over de geestelijke gezondheidstoestand
van de beschuldigde, maar in de meeste
politieke zaken altijd leden van hetzelf
de team van Moskouse psychiaters.
Omdat de minister in een onbewaakt
moment verklaarde dat ook de bewinds
man voor Economische Zaken erop moet
toezien dat bedrijven schoon werken,
drongen verschillende Kamerleden erop
aan, dat de minister voor Volksgezond
heid en Milieuhygiëne geen bevoegdhe
den afstaat aan andere ministers. Me
vrouw Vorrink wees er verstoord op dat
hiervan geen sprake zou zijn.
De nieuwe filosofie van de minister
zal in de toekomst niet meer zijn „de
vervuiler betaalt”, maar „pak de vervui
ling aan bij de bron.”
dan de gemeenten, omdat de meeste
gemeenten daarvoor niet zouden zijn
uitgerust.
Verder beloofde de minister een spoe
dige indiening van het wetsontwerp che
mische afvalstoffen, een studie naar de
mogelijkheden van milieu-onderricht in
het basisonderwijs, een studie naar bete
re beroepsmogelijkheden op grond van
de hinderwet en coördinatie van weten
schappelijk onderzoek op het terrein van
de milieuhygiëne. Ook legde zij er tot
veler verbazing bij herhaling de nadruk
op. dat „bij alles wat we zullen doen, de
werkgelegenheid niet uit het oog verlo
ren zal worden.”
gefuksbelevenis
trekken
uide-
t ko-
delen
1000-
ver-
:ullen
n
gver-
orden
sbben
r van
imali-
nigen
van
elijke
para-
tperi-
:kom-
deze
nij in
is ge-
t een
legt
gaat
ciënte
ti alle
rkge-
n dat
alleen
e de-
rt als
steeds
•atie”,
tantal
n het
n het
ouw-
initi-
sort”.
1 26-
ange-
m de
felijk
svon-
maar
or de
in de
t ge-
juist
nelijk
ij van
;ot op
zaken
ivaar-
lat zij
tering
■er de
rming
tingen
zijn
taam-
lerhe-
jscho-
atieve
is.
«DAGWDAG
ische
t be
ken.
s die
el te
f. De
drie
n”.
luwe
leve-
Prins Philip van Engeland is gisteren als
eerste lid van de Britse koninklijke
familie in het Kremlin in Moskou ont
vangen door president Podgorni van de
Sovjet-Unie. Nog niet eerder had het
Britse vorstenhuis verwant aan de
laatste Russische tsaar die door de Bol
sjewieken met zijn gezin vermoord werd
contact met de Sovjet-Unie gehad.
Over het algemeen voelen de Fransen
zich in hun vaderland als God in
Frankrijk; onder de vreemde naties
gooit als concurrent alleen Zwit
serland met 43 percent hoge
ogen. Amerika wordt nog maar
door 12 percent als een begerens-
waardig alternatief beschouwd en
ondanks de 22 percent communisti
sche kiezers zien no gslechts twee
Naast belasting op verontreiniging zal
ook een stelsel nodig blijven van ver
gunningen en verboden, meende me
vrouw Vorrink. die verder constateerde
dat de provincies beter de regionale
milieuproblematiek kunnen aanpakken
UTRECHT. In een open brief in
het Engelse wetenschappelijke tijdschrift
„Nature” verklaart de in Engeland ver
blijvende Russische geleerde dr. Zhores
Medvedev zich tegen een boycot door
psychiaters van e en in oktober in de
Sovjet-Unie te houden conferentie over
schizofrenie.
„Ik hoop echter dat tussen de officiële
ontmoetingen en diners, de ontvangsten
en de party’s, de uitstapjes en de plech
tigheden door, sommige westerse weten
schapsmensen hun Russische collega’s
een aantal vragen zullen stellen over het
misbruik van de psychiatrie in de Sov
jet-Unie om opponenten van het sys
teem de mond te snoeren.”
Wat velen verwacht en gevreesd heb
ben, is gebeurd sneller nog dan de
prognoses aangaven: er is een massale
reactie van het „woonpubliek” op de
hoogbouw losgekomen en het leegstro-
men van blokkenflats is begonnen. Illu
stratief en normatief is dit proces waar
te nemen in een van de eertijds snelst
groeiende grote gemeenten van ons land,
Eindhoven, welke industriestad een
brandpunt kan worden genoemd van de
sociale problemen, die de moderne wo
ningbouw heeft opgeroepen.
Eindhoven heeft de laatste jaren zijn
formidabele groei in bevolkingsgetal zien
omslaan in een afneming van zijn aantal
inwoners, doordat vele gezinnen de flats
de rug toekeerden en een woning zoch
ten en vonden in de omgeving van de
stad, in een van de bijna ontelbare
grotere en kleinere dorpen die Eindho
ven omkransen. De woongelegenheid in
deze dorpen was meestal rianter en
goedkoper, maar zelfs als ze relatief
duurder was dan in de stad bleef de
voorkeur zich richten op laagbouw in
groene omgeving. Deze ontwikkeling
heeft tot gevolg dat het gehele Eindho-
vense woningbouwprogramma op losse
schroeven is komen te staan. Natuurlijk
worden op dit ogenblik nog kolossale
woningblokken in hoogbouw opgetrok
ken ten gevolge van de planning op
lange termijn, maar alle betrokkenen
van het Eindhovense bestuurlijke vlak
weten zich geconfronteerd met de con
statering dat deze manier van bouwen
regelrecht strijdig is met de gebleken
behoeften en wensen, waardoor de effi
ciency en investeringstactiek van ge
meente en woningbouwcorporaties vol
komen op dwaalwegen zijn geraakt.
De „hoogbouwziekte” waaraan nage
noeg alle bouwkundige en planologische
ontwerpers en adviseurs in den lande
zijn gaan lijden, wreekt zich nu al in
een omvang die niemand voor mogelijk
had gehouden. „Niemand” is trouwens te
veel gezegd, want er zijn in ons land
van den beginne af deskundigen geweest
die ertegen hebben gewaarschuwd. Hun
stem is niet of nauwelijks au sérieux
genomen en slechts in enkele gevallen
zijn gemeenten ertoe overgegaan méér
aandacht te schenken aan de mogelijk
heid van een reactie op de hoogbouw.
Die reactie is natuurlijk versneld door
de monsterlijke experimenten die som
mige gemeenten zich hebben veroor
loofd. Niet alleen grote steden als Am
sterdam en Eindhoven hebben gemeend
zich woningbouwabsurditeiten te kunnen
permitteren, ook kleinere gemeenten en
landelijke dorpen hebben vaak in een
zucht tot navolging en een bijna onver
klaarbaar gebrek aan visie hun milieu
verziekt door torenflats in een omgeving
neer te zetten waar ze tot „stenen vloe
ken” werden.
Het antwoord is, aldus dr. Medvedev,
dat tegen de meeste beschuldigde perso
nen een onderzoek wordt ingesteld naar
publikaties in „Samizdat”, de onder
grondse Russische pers. Het openbaar
ministerie kan geen enkele plaatseljjke
psychiater t oestaan die publikaties te
lezen. Vandaar dat slechts een paar
vertrouwde en hooggeplaatste psychia
ters binnen het Russische systeem te
maken kunnen krijgen met de proble
men van de dissidenten.
Minister Westerterp van Verkeer en
Waterstaat deed een beroep op actie
groepen niet te protesteren tegen de
speciale heffing van drieëneenhalve in-
wonerequivalent, die per woning gehe
ven zal worden ingevolge de Wet Ver
ontreiniging Oppervlaktewater. „Ze heb
ben daarmee niet het rijk, niet de pro
vincies en niet de waterschappen, maar
zichzelf”, meende hij. „Het geld wordt
immers gebruikt om milieuhygiënische
maatregelen te nemen.”
Overigens zegde de heer Westerterp
wel toe binnenkort een commissie in het
leven te roepen om na te gaan hoe deze
milieuheffing rechtvaardiger kan wor
den verdeeld en beter kan worden geïnd.
De minister vond het niet helemaal
redelijk dat ook vrijgezellen, kinderloze
gezinnen en bejaarden voor drieëneen
halve inwonerequivalent worden aange
slagen.
PRAAG (Reuter en AFP). De be
manning van een Oostenrijks vliegtuig
heeft zondag bij een botsing in het
luchtruim van Tsjecho-Slowakye het le
ven verloren. Dit heeft het ministerie
van Buitenlandse Zaken in Praag giste
ren bekendgemaakt.
De botsing had plaats met een Tsje-
choslowaaks vliegtuig dat het Oosten
rijkse toestel had willen onderscheppen.
Het Tsjechoslowaakse vliegtuig voerde
een geslaagde noodlanding uit.
De autoriteiten in Praag hebben over
de „schending” van hun luchtruim door
een Oostenrijks toestel bij de regering in
Wenen geprotesteerd.
De Oostenrijkse rijksluchtvaartdienst
heeft meegedeeld dat het boven Tsje-
cho-Slowakije verongelukte vliegtuig een
zweefvliegtuig met hulpmotor was. De
bemanning bestond uit twee koppen.
Volgens Praag was het verongelukte
Oostenrijkse vliegtuig tot twintig kilo
meter in het Tsjechoslowaakse lucht
ruim doorgedrongen, maar Oostenrijkse
douanebeambten hebben verklaard dat
het maar ongeveer twee of drie kilome
ter was.
De Oostenrijkse minister van Buiten
landse Zaken, Kirchschlager, heeft het
Tsjechoslowaakse protest afgewezen. De
minister zei dat de Oostenrijkse regering
niet verantwoordelijk gesteld kon wor
den voor ongelukken waarbij particulie
re vliegtuigen betrokken zijn
Toch speelt ook de veelbesproken
kwaliteit van het leven een niet
onbelangrijke rol in hun overwe
gingen. Opvattend is dat een meer
derheid van Fransen liever wat
In een op band opgenomen redevoe
ring hebben de gevangenen een nieuwe
lijst met 25 verlangens overhandigd aan
de politie en gardisten van Indiana die
de gevangenis hebben omsingeld.
Hoeveel gevangenen bij de opstand
betrokken zijn is niet bekend, maar men
denkt dat het er „minstens 500” zijn.
Tot de gestelde eisen behoren ontslag
voor directeur Russell Lash en zijn
plaatsvervanger, beëindiging van „racis
me” binnen de gevangenismuren, uitbe
taling van het landelijk minimum loon
voor werk dat door de inwoners is
verricht en vrijlating van alle inwoners
die momenteel in eenzame opsluiting
zitten.
Gouverneur Otis Bowen van Indiana
heeft de opstandelingen amnestie aange
boden als ze hun gijzelaars ongedeerd
laten gaan.
op de 100 veel heil in de Russische
heilstaat.
De Franse gefuksbelevenis wordt
overigens in grote trekken door
klein-burgerlijke motieven bepaald
De Fransman ziet het geluk in zijn
persoonlijke gezondheid, in zijn ge
zinsverband, in zijn vrouw, in zijn
kinderen. Dat buiten de muren van
zijn huis en de grenzen van zijn
vaderland onrecht en misstanden
blijven heersen, schijnt de pret van
zijn levensvoldoening maar weinig
te drukken.
PARIJS. Volgens een opiniepei
ling, waarvan de resultaten giste
ren door het linkse weekblad Nou
vel Observateur werden onthuld,
voelen de Fransen zich momenteel
in overgrote meerderheid (89 per
cent) best gelukkig met hun lot.
Het is mogelijk dat het tijdstip van
de vakantie waarop de 2000 opinie
peilers hun landgenoten aan de
tand hebben gevoeld, niet vreemd
is geweest aan dat geluksgevoel. De
(Van onze parlementsredactie)
DEN HAAG De helft van de Nederlandse bedrijven zou gesloten
moeten worden als de hinderwet overal onverkort zou worden toegepast.
Dit verklaarde minister Vorrink van Volksgezondheid en Milieuhygiëne
gistermiddag in de Tweede Kamer tijdens overleg met de vaste Kamer
commissie voor dit onderwerp. Deze opmerking van de minister werd later
informeel door hoge ambtenaren van haar ministerie tegengesproken.
Dr. Medvedev, die zelf in 1970 psychi
atrisch is „onderzocht” en die niet terug
kan naar de Sovjet-Unie omdat hem in
Londen op de Russische ambassade zijn
paspoort is ontnomen en hij zijn burger
rechten kwijt is, formuleert in de open
brief zelf een aantal vragen; hij geeft er
de naar zijn mening juiste antwoorden
bij.
Op de vraag welke artikelen uit welke
wetten in de Sovjet-Unie psychiaters
strafbaar stellen voor opname van pa
tiënten in psychiatrische ziekenhuizen op
onjuiste gronden, moet volgens hem het
antwoord luiden: Er is niet zo’n artikel,
omdat het in 1961 uit de wet werd
geschrapt. Wel is er een artikel dat
onwettige vrijheidsberoving strafbaar
stelt, maar dat het alleen een misdaad is
wanneer de vryheidsberoving is begaan
door een individu.
DEN HAAG. De sektie in het ge
rechtelijk laboratorium in Den Haag
verricht op de stoffelijke resten van de
drie mensen die zondagmiddag in
Raamsdonksveer op de eenzame Anwas-
senweg in een auto zijn verbrand, heeft
uitgewezen dat een van hen, een 53-
jarige man uit Tilburg, door een kogel
uit een flobert-geweer is gedood. De
man die dit schot heeft gelost, de
schoonzoon van de vermoorde man. en
diens 3-jarig zoontje zijn in de auto,
toen deze in brand was gestoken, door
verstikking om het leven gekomen en
daarna verbrand.
Een van de politiemannen is in een
ziekenhuis opgenomen. In een straat in
Birmingham werd een bom in een bood
schappentas gevonden. Zij ontplofte ech
ter niet.
Als belangrijkste taken zag de mi
nister voor de komende tijd het schoon
maken van de Rijn en van Rijnmond.
Na de begroting zal de minister komen
met een beleidsnota, zegde zij de Ka
merleden toe. Zij kritiseerde van haar
kant de Kamerleden, die te makkelijk
voorbijgingen aan de onvoorstelbare
moeilijkheid van de problematiek. „Nie
mand weet precies wat er dient te
gebeuren”, meende zij opgemerkt te
hebben.
minder verdient als ze dan maar
over wat meer vrije tijd kan be
schikken.
Minister Vorrink, die volgens de
commissieleden een opvallend zwakke
indruk maakte, verklaarde verder dat zij
niet bereid zou zijn een paar duizend
arbeidsplaatsen op te offeren aan een
schoon milieu. Hierover maakten vooral
de D’66’er Terlouw en de PSP’er Van
der Lek zich boos, terwijl de VVD’er
Tuynman later verklaarde: „Zelfs de
VVD zou voor een schoon milieu nog
strenger tegen het bedrijfsleven optre
den.”
Tot de verhoging is besloten door de
ministers Lubbers van Economische Za
ken, Boersma van Sociale Zaken en
mevrouw Vorrink van Volksgezondheid.
Zij pleegden tevoren overleg met de
landelijke huisartsen vereniging.
De tarieven van 13-,75 en 20,50 wor
den niet door alle huisartsen berekend.
Artsen die enkele jaren geleden, voordat
de prijsbeschikkingen ook op hun tarie
ven van kracht werden onder of boven
de toen gangbare bedragen zaten, wijken
ook nu nog van het gemiddelde af
aangezien de tarieven sindsdien steeds
voor alle artsen met eenzelfde percenta
ge of bedrag omhoog zijn gegaan.
LONDEN. (DPA en UPI)— Gistera
vond zijn in het Londense stadsdeel
Eastham bij een bomontploffing drie
politiemannen gewond. De bom werd in
een geparkeerde auto gevonden.
Voorrang voor werkgelegenheid”
Op de vierde plaats vraagt Medvedev
zich af waarom politieke dissidenten na
het psychiatrisch onderzoek niet naar
gewone psychiatrische klinieken worden
gestuurd, maar paar gevangenisachtige
klinieken die volgens een artikel uit de
wet bedoeld zijn voor mensen die „mis
daden van een bijzonder ernstige aard”
hebben begaan.
Het antwoord van dr. Medvedev: „Ik
kan deze wreedheid niet verklaren als
het gaat om mensen van wie
misdaad het is geweest informatie te
geven en te verspreiden.
„Buitenlandse deelnemers aan de con
ferentie zullen mijn antwoorden moeten
vergelijken met de antwoorden die zij
van hun Russische collega’s op mijn
vragen krijgen, schrijft dr. Medvedev
BEETSTERZWAAG. In de her
vormde inrichting voor zwakzinnigen
Borneroord te Beetsterzwaag hebben
twee personeelsleden onmiddellijk ont
slag gekregen en drie een zeer ernstige
waarschuwing.
De direkteur van de i nrichting. H.
Nijenhuis, zag zich hiertoe genoodzaakt,
omdat het vijftal vorige week na een
feestje naar de kamer was gegaan en
daar een spelletje is gaan spelen, de
zogenaamde hyperventilatie.
Deze hyperventilatie wordt alleen toe
gepast bij ernstig gestoorde mensen en
mag alleen door een arts gebeuren. „De
jongelui hadden een toeval of een her
senbeschadiging kunnen oplopen”, aldus
de directeur, „En ik heb twee van hen
op staande voet ontslagen en drie andere
een zeer ernstige waarschuwing gege
ven.” Eén van de ontslagenen had in
mei al een ernstige berisping gehad om
dat hij de brandmelder had stukgesla
gen, waardoor al het personeel kwam
opdagen.
Uiteraard was hoogbouw niet in alle
gevallen te vermijden. Het gebrek aan
ruimte binnen stadsgrenzen noopte dik
wijls tot de opeenstapeling van wonin
gen, maar dat was dan meestal ook een
gevolg van gebrek aan coördinatievermo-
gen in gewestelijke zin. Een communica
tie op bestuurlijk niveau tussen kernge
meenten en agglomeraties had tot gevolg
dat iedere gemeente op eigen houtje aan
het bouwen sloeg, zich baserend op
prognoses die volstrekt onbetrouwbaar
waren en geen rekening hielden met
essentiële menselijke waarden, wensen,
voorkeuren en behoeften.
Ondanks de zich steeds sterker de
monstrerende nadelen van hoogbouw en
flatbewoning (de „flatneurose” werd ook
soms als een sprookje afgedaan) is men
in zich sterk uitbreidende gemeenten
maar al te vaak blindelings voortgegaan
met projecten die als enige verdienste
het aantal wooneenheden hadden, maar
voor de rest volkomen in strijd waren
met de meest elementaire woonmilieu-
zorg. Men gaat op dit ogenblik nog
steeds op die weg voort. De kentering,
die onder meer de overschakeling van
nieuwbouw op vernieuwbouw heeft be
vorderd, is nog lang niet voldoende
doorgewerkt. De vrees bestaat dat de
flatblokken, die in nagenoeg iedere ge
meente van Nederland de dooddoener
zijn geweest op de dringende vraag naar
huisvesting, in de nabije toekomst ten
prooi vallen aan twee zeer griezelige
verwikkelingen: in de eerste plaats wor
den zij verzamelingen van sociaal zeer
laag gelegen niveaus, doordat iedereen
die het zich enigszins kan veroorloven
wegtrekt naar betere, ruimere en leef-
waardiger wijken of gemeenten, in de
tweede plaats zal de leegstand toenemen
waardoor het onderhoud en de kwaliteit
een proces van verwaarlozing gaan
doormaken.
Deze nieuwe situatie, waarvan Eind
hoven de ongelukkige primeur heeft
maar waarvan iedere stad in ons land
op den duur de gevolgen zal ondervin
den, heeft uiteraard te maken met de
vermindering van de woningnood en de
daling van de bevolkingsaanwas en ge
zinsvorming. Misschien konden deze fac
toren niet bijtijds worden onderkend.
Maar men moet zich wel realiseren dat
de enorm hoge kosten van woningbouw
en de snelle stijging van de huurprijzen
in vele gevallen bewust in de. hand zijn
gewerkt door het onverdroten afbreken
van nog bruikbare oude laagbouwwonin-
gen en het op die plaats optrekken van
woonkazernes die in vele opzichten spot
ten met de elementaire menselijke wensen
en eisen. Een bewuste bevordering van
de inflatie heeft op deze manier onge
hinderd tot op de dag van vandaag
voortgewoekerd, met nagenoeg onher
stelbare gevolgen.
DEN HAAG. Huisartsen hebben
toestemming gekregen met ingang van 1
september voor consulten en visites aan
particuliere patiënten ten hoogste vijftig
cent meer te berekenen. Het toelaatbare
tarief is hiermee in het algemeen geko
men op 13,75 voor een consult en
f 20,50 voor een visite.
MICHIGAN CITY (Reuter). De
inwoners van de staatsgevangenis van
Indiana in Michigan City die drie bewa
kers hebben gegijzeld, hebben gisteren
toegezegd dat ze de bewakers geen
kwaad zulten doen maar hen evenmin
zullen loslaten voordat de directie op
hun eisen is ingegaan.
cijfers vloeien evenwel voort uit
een veelvoud van vragen. De vol
doening met hun huidige levenssi
tuatie schrijven de Fransen toe aan
hun redelijke welvaartspeil, hun
betaalde vakanties en aan het
vooruitzicht op een ordentelijke
oude dag.
1974
>t de
is 48
type
dag-
I
-js-ar
-.anPSSg
