Britse computer
om apartheid te
administreren
Julius Steiner
ongeloofwaardig
polders uniek reservaat
met drie jaar
een miljoen gulden aan prijzen
Colportagewet
door Senaat
EEG wil lucht-
verkeer saneren
een miljoen gulden aan prijzen
Koeweit stort geld
voor arme landen
„Studentenstop
Natuur schonk in de nieuwe
verlengen”
Fase
CONFERENTIE NIET-GEBONDEN LANDEN
Wethouder bedankt
na telefonische
dreigementen
Kritiek in Frankrijk
op uitwijzing van
Zwitserse dominee
;.75
5
DONDERDAG
6
SEPTEMBER
1973
17
f
ft
Een voHedigverzorgde 14-daagse vakantie (plus 999 zakgeld) voor 2 personen naar Kenia/Tanzania
en
S A 8 EN A
Deze lichtgewicht Singer Starlet kunt u iedere week winnen,
wanneer u voor ƒ1 deelneemt aan de Nationale Puzzelactie voor
de Stichting Natuurbehoud en Natuurbeschermingseducatie in
deze krant.
De kleine compacte lichtgewicht machine van Singer, met de
slimme „één-hands-greep” is eenvoudig te bedienen, geen inge
wikkelde obstakels of constructies. Hij kan zig-zaggen en blindzo-
men; maakt moeiteloos knoopsgaten en zet razendsnel knopen aan.
En dat is heel wat voor zo’n compacte lichtgewicht. Winkelwaarde
ƒ549. Als u niet wint heeft u nog geen pech, want er is al een
automatische Singer zig-zag voor 299.
is één van de vele hoofdprijzen in de Nationale Puzzelactie t.b.v. de Stichting Natuurbehoud
Natuurbeschermingseducatie.
Deze prijs werd aangeboden door de Belgische luchtvaartmij. SABENA.
Miljoen gulden
aan prijzen
(Van onze speciale verslaggever)
Volgens Hernan Santa Cruz, de per
manente ambassadeur van Chili bij de
(Van onze redacteur in Londen)
(Van onze correspondent)
(Van onze parlementaire redactie)
V
MM
-
d»
De komst van de beide Ffevopol-
ders heeft Nederland een nieuw na
tuurreservaat opgeleverd van Euro
pees formaat. Ongewild, ongedacht,
maar plotseling lag het er: een gebied
van plassen, moerassen, wilgenbosjes,
broeklanden, slenken en kreken w’aar
geweldige aantallen vogels neerstrij
ken om er voedsel te zoeken of er
zijn gekomen om te broeden.
De man, die een belangrijke stem
pel drukte op al de recreatieve voor
zieningen in de Flevopolders - denk
aan de grote aantallen visplaatsen,
campings, wandelbossen, natuurpaden
tot barbecuesets toe prof. ir. II. J. van
Duin, plaatsvervangend directeur van
de Rijksdienst voor de IJsselmeerpol-
ders, buitengewoon hoogleraar in de
cultuurtechniek en ïandschapsinrich-
is
open
(Van onze redacteur in Parijs)
PARIJS Het bericht dat de Franse
minister van Binnenlandse Zaken, Ray
mond Marcelin, de Zwitserse predikant
Berregaux over de grens had laten zet'
ten, heeft in brede politieke en kerkelij
ke kring scherpe verontwaardiging ge
wekt.
CULEMBORG. Wethouder P. A.
M. van Erp (van de eenmansfractie
a-politiek) van Culemborg heeft we
gens anonieme telefonische bedreigin
gen bedankt als wethouder en lid van
de gemeenteraad. Hij heeft dit ge
daan in een brief aan burgemeester
drs. L. J. Hermans.
Volgens de wethouder bestaat er
binnen het college van B. en W. al
enige tijd onenigheid, reden waarom
collega-wethouder A. C. M. van de
Hurk (KVP) zijn functie al had
neergelegd.
Dinsdag en woensdag zijn in ano
nieme telefoontjes bedreigingen met
geweld geuit aan het adres van de
heer Van Erp en zijn gezin.
ieruiten.
7-42/43
auw en
aan de realisering van het project de
Hollandse Hout, een boscomplex van
duizend ha. ten zuiden van Lelystad
en grenzend aan de Knardijk, ont
stond aan de overkant van deze pol-
dergrens het imposante natuurgebied.
Behoud van dit terrein zou beteke
nen, dat de Hollandse Hout een na
tuurlijke buffer zou gaan vormen
tussen het waardevolle reservaat en
het industrie- en woongebied van Le
lystad. In het stofferingspakket voor
dit gebied werd vervolgens een grote
plas opgenomen vrijwel liggend onder
Lelystad-haven en bedoeld voor de
kleine watersport. Deze plas komt
dus op de kop van het boscomplex te
liggen.
Verenigde Naties in Genève, hebben de
ministers van Buitenlandse Zaken van
de niet-gebonden landen in Algiers vrij
wel overeenstemming bereikt over de
instelling van dit nieuwe fonds.
Santa Cruz, die voorzitter is van de
economische commissie die advies moet
uitbrengen aan de tientallen staats
hoofden en regeringsleiders die gistera
vond de openingsspeech van de Alge
rijnse president Boumedienne aanhoor
den, zei te verwachten dat de niet-
gebonden landen zullen besluiten tot
grotere samenwerking om de exploitatie
van en de handel in hun natuurlijke
rijkdommen beter te beheersen.
Het besluit van Koeweit, dat waar
schijnlijk zal worden nagevolgd door
andere Arabische oliestaten aan de Per
zische Golf, vestigt andermaal de aan
dacht op de centrale plaats die de Ara
bische landen - eigenaren van de groot
ste reserves aan olie ter wereld - op de
topconferentie in Algiers innemen.
ting aan de Landbouwhogeschool te
Wageningen.
U dient slechts de puzzel, die zater
dag in deze krant verschijnt, op te
lossen en de daarin verborgen slagzin
op een briefkaart in te zenden met
een (voor de Stichting Natuurbehoud
en Natuurbeschermingseducatie) ex
tra postzegel van ten minste 1 om
een kans te maken op de vele, vele
prijzen die iedere week beschikbaar
zijn.
Daarnaast telt u iedere week alle
letters N, die in de opgeloste puzzel
voorkomen, bewaart deze en zendt
het totale aantal aan het einde van
de puzzelcompetitie in en u dingt
mee naar de fantastische hoofd- en
extrahoof dpri j zen.
Haal daarom reeds nu briefkaarten
en postzegels in huis, zodat u onmid
dellijk kunt meedoen, wanneer de
puzzelpagina in deze krant verschijnt.
UTRECHT De wet op de studenten
stop zal met drie jaar moeten worden
verlengd. Dat is de mening van minister
van Oivlerv-ii- Va" Pn
staatssecretaris Klein. Zij doen het voor
stel tot verlenging van de «hidentenstop
in het voorontwerp van wetten.
4»
die is ge-
Computers
LONDEN. De grootste Britse com-
puterfirma heeft een anderhalf miljoen
gulden kostende computer aan Zuid-
Afrika verkocht. De denkmachine zal
moeten helpen de administratie van de
paspoorten voor de zwarte bevolking bij
te werken.
In deze puzzelactie zijn ruim een
miljoen gulden aan prijzen te win
nen, in hoofdzaak beschikbaar gesteld
door het bedrijfsleven.
De wet op de studentenstop die twee
jaar geleden door ex-minister De Brauw
werd gelanceerd loopt dit cursusjaar af.
Oorspronkelijk had De Brauw een stop
voor vijf jaar gewild, maar de Tweede
Kamer voelde daar niet voor. De Kamer
wilde de zaak over twee jaar nog eens
bekijken.
Daarom hebben de huidige bewindslie
den een nieuw wetsvoorstel voorbereid.
Het definitieve wetsontwerp zal over
enige maanden bij het parlement wor
den ingediend.
Volgens minister en staatssecretaris is
verlenging van de studentenstop nodig,
omdat de aantallen eerstejaars nog
steeds aan de hoge kant zijn. Daardoor
heerst in verschillende studierichtingen
nog steeds een tekort aan mankracht en
ruimte.
Daarnaast wordt overwogen in deze
zelfde hoek - aan de overzijde van
het oude land tussen Nijkerk en Har
derwijk - nog een „Slimbridge” te
creëren naar model van het beroem
de park van de Engelse bioloog Peter
Scott, die er experimenteerde met het
terugwinnen van bijna uitgestorven
vogelsoorten en belangrijke succesjes
boekte.
Wij noemen er slechts enkele:
Iedere week een Peugeot 104 ter
waarde van 8595; iedere week een
Philips kleurentelevisie ter waarde
van 2600; iedere week ter waarde
van 850 Bauknecht-apparaten
(wasmachines, koelkasten, diepvries
kisten enz. enz.); Singer naaimachi
nes; 5 spaarbankboekjes met een in-
Eenzelfde soort prijs ter waarde
van ƒ30.000 en twee van ƒ20.000; een
stacaravan van Dick Wissink ter
waarde van 10.000; een complete
aanbouwkeuken van Bauknecht ter
waarde van 5.000; een Peugeot 104
plus een caravan van Dick Wissink;
een volledig verzorgde reis van twee
weken naar Kenia-Tanzania voor
twee personen (plus 999 zakgeld)
van de Belgische Luchtvaartmij „Sa-
(Van een onzer verlaggevers)
DEN HAAG. Het Westeuropese
burgerluchtvaartverkeer moet gesaneerd
worden. De EEG-ministerraad zal zich
in de komende maanden buigen over
een met grote zorg uitgedokterd voorstel
dat de sterke concentratie van het lijn-
verkeer op een relatief klein aantal
knooppunten moet doordringen- Kosten
besparing om de verliezen te vermin
deren en betere service aan het rei
zend publiek zijn de doelstellingen van
deze economische sanering.
bena”; een jaar lang Cosmonda
(Knorr) produkten enz. enz.
Wat moet u doen?
En dan de hoofdprijzen en de extra
hoofdprijzen: zoals een prijs van
50.000, bestaande uit: een auto, een
autoradio, een jaar alf-risk autover
zekering, een jaar wegenbelasting,
een jaar lidmaatschap ANWB wegen
wacht, 1000 liter superbenzine. een
Prof, van Duin (47 jaar) vormde de
landbouwkundige afdeling van de
Rijksdienst om tot een afdeling cul
tuur, techniek en recreatie. Met ge
voel voor recreatie, dagtoerisme en
stiltegebieden werkte hij met de bio
logen en de landschaps- en recreatie-
mensen samen om te komen tot een
nieuw stuk Nederland, waarin niet
alleen plaats zou zijn voor landbouw
en industrie.
Dit team was bereid tot bij sturen
in de planning als de natuur in het
natuurlijke ontwikkelingsproces bij
de droogmaking, zich zo spontaan en
zo spectaculair had opgedrongen, dat
men hiervoor de ogen niet kon slui
ten. Terwijl er verder werd gearbeid
De enige grief waarmee de minister
deze uitwijzing heeft gemotiveerd, luidde
dat de predikant, die met zijn gezin in
Marseille woonde, „van de Franse gast
vrijheid misbruik maakte”, door zich als
vreemdeling in binnenlandse politieke
aangelegenheden te mengen.
Berregaux verleende steun aan Alge
rijnse gastarbeiders, om zich in hun
vaak erbarmelijke toestand op de been
te kunnen houden. Verschillende Franse
kranten hebben de regering dan ook
voorgehouden dat de Zwitserse dominee
die in Marseille erg populair was
zich gaarne van iedere „inmenging” zou
hebben onthouden, wanneer de Fransen
hun plichten niet zo schromelijk hadden
verzaakt.
Iets ten zuiden van dit gebied, dat
in schoonheid en rijkdom de Wad
denzee naar de kroon gaat steken en
ons land iets terug kan geven van
wat wij het hebben ontnomen of
waarvan wij het nog zullen beroven,
denk aan de Biesbosch, komt nog een
reservaat je, waar de natuur zich zo
danig heeft opgedrongen, dat de land
inrichters ook dit wel moesten in
passen in hun stofferingsschema: het
kiekendievenreservaat. De nieuwe
polders hebben op vogelgebied enige
pure sensaties geboden zoals de ex
plosies in aantallen van de baarme-
zen, de vestiging van zeldzame broed-
vogels, grauwe ganzen en lepelaars,
en ook de opleving van een bijna
uitgestorven broedvogel, de bruine
kiekendief. De kiekendief vestigde
zich in grote aantallen in de polder
en vertoonde een sterke voorkeur
voor de omgeving van een zuigerplas
niet ver van de nieuwe Knarsluis.
De kiekendief mag zijn territorium
behouden! Maar dat betekent wel een
aanpassing van de randgebieden, zelfs
van de soort gewassen, die in deze
omgeving tot rijpen zullen worden
gebracht.
leg van 500 en 25 met een inleg van
100 van de ABN, Amsterdam;
waardebonnen van V D.; hometrai
ners, Oosthoek-encyclopedieën, ver
sterkers van Pioneer: make-up artike
len; vakantiereizen naar Ceylon. En
geland, Joego-SIavië, Bulgarije; Ruva
slaapkamers en keukens; een DAF 66
Sedan; een half jaar Skolf bier; Lois
Jeans; Continentalbanden; honderden
boeken; horloges, Irisette donsdekens;
AaBe produkten; electronische pop
pen; levensmiddelenpakketten; een
jol; snelkookpannen; grammofoonpla
ten; een zeilboot; radio’s; Nutricia-
serviezen; foto- en filmapparatuur
van Hford en Kodak enz. enz.
De Knardijk gaat dus de grens
vormen tussen een in recreatief op
zicht actief en passief stuk natuur.
Enerzijds het bos- en waterlandschap
en anderzijds een brok „puur na
tuur”, dankbaar geaccepteerd door
gelukkig niet in lijntjes en rekenli-
neaaltjes verstarde landschapinrich-
ters.
ALGIERS. Koeweit heeft zich in
principe bereid verklaard geld te storten
in een nieuw fonds dat de ontwikke
lingslanden in staat moet stellen de
produktie van belangrijke grondstoffen
zelf ter hand te nemen.
DEN HAAG Met algemene stem
men is de Eerste Kamer dinsdag ak
koord gegaan met de colportagewet die
regels treft om misbruik bij colportage
tegen te gaan. Staatssecretaris Hazekamp
van Economische Zaken verklaarde in
de Senaat redelijke verwachtingen te
hebben van het nuttige effect van deze
wet; iets wat door de D’66’er Rang in
twijfel werd getrokken
De nieuwe wet kent kopers van col
porteurs een afkoelingstermijn van acht
dagen waarin zij kunnen terugkomen op
hun besluit toe. Verder dienen alle col
porteurs voortaan ingeschreven te staan
bij de Kamers van Koophandel, die bij
herhaalde klachten over het optreden
van colporteurs een vergunning kunnen
intrekken.
De wet geldt niet voor colporteurs van
boeken, tijdschriften en grammofoon
platen.
Zaterdag, 8 september, start in
deze krant en een aantal an
dere dagbladen een 26 weken
durende Nationale Puzzelactie,
waarvan de opbrengst ten goede
zal komen aan de Stichting Na
tuurbehoud en Natuurbescher
mingseducatie.
Ambtenaren in Brussel doen nog erg
geheimzinnig over dit ontwerp, dat voor
lopig alleen het geregelde luchtverkeer
betreft van de maatschappijen der EEG-
landen: KLM, Sabena, Luxair, British
Airways, Air Lingus (Ierland), Lufthan
sa, Air France en Alitalia. Of ook de
SAS erin zal worden betrokken is nog
een open vraag. De SAS heeft zijn
hoofdkantoor in Kopenhagen, maar de
maatschappij is gezamenlijk eigendom
van Denemarken, Noorwegen en Zwe
den.
In het Europese parlement is er al een
half jaar geleden een voorstel ingediend
de luchtvaartmaatschappijen zelf volle
dig te integreren. Maar volgens de direc
teur van de Rijksluchtvaartdienst (RLD),
mr. H. Raben, hoeft een zo forse ingreep
voorlopig niet te worden verwacht. „De
onderhandelingen die voortvloeien uit
het voorstel dat in Brussel ligt, zullen
op zichzelf al moeizaam verlopen”, aldus
de heer Raben. Hij twijfelt er evenwel
niet aan dat „een vergaande samenwer
king” in het verschiet ligt.
(Van onze redacteur in Bonn)
BONN- Het heeft de parlementaire
commissie van onderzoek niets geholpen
dat zij Julius Steiner en Karl Wienand
gistermiddag naast elkaar in het getui
genbankje zette en probeerde hen met
eikaars verklaringen te confronteren.
Het enige resultaat was dat de geloof
waardigheid van Steiner, die beweert
50.000 mark omkopingsgeld van Wienand
te hebben gekregen, nog verder afbrok
kelde.
De SPD-afgevaardigde Wienand blijft
erbij dat hij nooit enig geld aan Steiner
heeft betaald. Steiner houdt vol dat hij
op 27 april vorig jaar het genoemde
kapitaal van Wienand kreeg, omdat hij
zich als CDU-afgevaardigde van stem
ming had onthouden bij de motie van
wantrouwen tegen Bondskanselier
Brandt.
Opvallend was dat Wienand, wiens
alibi waterdicht lijkt, door de commissie
uiterst welwillend werd behandeld. De
vragen werden in hoofdzaak afgevuurd
op Steiner. Deze raakt bij elk volgend
verhoor verder verstrikt in tegenstrijdige
details, en per verhoor blijkt bovendien
zijn herinneringsvermogen te zijn ver
minderd, hetgeen er bij zijn „rechters”
niet in wil.
Het gebied, begrensd door de Oost-
vaardersdiepdijk en de Knardijk zal
behouden blijven. Het zal als een
gloednieuw reservaat worden opgeno
men in de unieke reeks, die Neder
land telt. Reservaten, die ook in de
Oostelijke Flevopolder tot stand zijn
gebracht. Het bijzondere van dit ter
rein is echter, dat het er blijft liggen
zoals het er licht... Geen cultuurtech
nische dienst zal het mogen betreden.
De natuur heeft op de mens veroverd
en de natuur zal zelf het aanzien
van dit zeldzame oord, waar natuur
vorsers uit geheel Europa reeds hun
ogen op richten, mogen bepalen.
De natuur in vooral Zuidelijk-Fle-
voland heeft op een gunstig moment
haar koppie opgestoken. De onverza
digbare landveroveringsneigingen zijn
we een beetje kwijt geraakt. De fei
ten liggen anders dan profeten heb
ben voorspeld: Nederland zal minder
inwoners tellen en dus minder grond
nodig hebben voor woningbouw en
industrie. Want tussen het gemaal De
Blocq van Kuffeler en Lelystad-ha
ven was vooral grond gereserveerd
voor machtige industrieën waarvoor
in de randstad geen ruimte meer zou
zijn. En de industrie, die zich wil
uitbreiden, zoekt voorlopig toch haar
heil in de naaste omgeving van het
bedrijf.
Voorheen maakte de Rijksdienst
voor de IJsselmeerpolders kunstmatig
de natuurterreinen. Gewonnen grond
werd ontdaan van natuurlijke rijk
dom aan plant en dier, geploegd en
gekeerd, voorzien van tochten en
keurig in kaveltjes verdeeld. Daarna
mocht dezelfde natuur, die eerder
was verdreven er weer terug komen.
Zo richtte de Rijksdienst natuurter
reinen in ni Oostelijk Flevoland: de
Kamperhoek met moeras en plas, het
weidevogelreservaat voor de kieviten,
grutto’s en tureluurs, maar ook voor
de ganzen in de winter, het moeras
gebied Harderhaven en een wilgenre
servaat. Voor de Zuidelijke IJssel-
meerpolder zijn er grote plannen: een
rietreservaat, een grootschalig gan
zenreservaat en een aangrenzend
groot boscomplex, bedoeld als stilte-
gebied, uitsluitend te bewonen door
het dier.
Het spontane natuurgebeuren
dus voor deze Rijksdienst met
oor en oog voor plant en dier toch
ook nog een bron van zorg. Prof. Van
Duin ziet het als een nieuwe fase in
de natuurbouw. „Het gaat om de
conservering van de „toevallige” ont
wikkeling, en het in de hand houden
van de biotoop”. Men kan alleen
maar hopen dat iets van het gevoel
voor deze vorm van natuurbehoud
zal overslaan op de figuren uit krin
gen van bijvoorbeeld „domeinen” en
het parlement, waar men niet alleen
zal vragen hoe zoiets te exploiteren
zal zijn of waar men constateert dat
zoiets het rijk alleen maar geld kost.
Mogelijk zou er door middel van
observatieposten en parkeerstroken in
dit weidse land toch nog iets kunnen
terugvloeien in dezelfde kas waaruit
een Rijksdienst voor de IJsselmeer
polders moet putten om zijn plannen
te realiseren. Want zelfs de spontane
ontwikkeling in dit Knarreservaat
kan geld kosten. Er komt een verlan-
dingsproces op gang en de waterstand
zal misschien in de hand moeten
worden gehouden.
Dat betekent mogelijk toch een
waterstandsregulering en het beschik
baar stellen van arbeidskrachten en
materieel om het unieke nieuwe Eu
ropese reservaat te behouden voor
plant, dier en de verstrooiing zoeken
de mens. Wat nu nog resteert is de
vaststelling van de omvang van het
Knarreservaat. Prof. Van Duin durft
geen oppervlakte te noemen. Maar
het is wel zo, dat er nu nog een
sensationeel gebied ligt ter lengte van
een 15 km en de breedte van een drie
tot vier km, waar de polderbodem-
omkeerders op het punt staan bin
nen te treden of aan de rand al
stevig met aantasting zijn begonnen.
Aan een Knarreservaat van formaat
is echter grote behoefte. Wie weet
volgt tegelijk met de uitspraak over
de Markerwaard een aanwijzing over
de omvang van dit paradijs in Neder
lands hart, een geschenk van Moeder
Natuur zelf.
kleurentelevisie, een afwasmachine,
10.000 gulden aan meubelen en stof
fering, een vakantiereis naar keuze
voor 4.000, een portable radio, een
wasautomaat, een stereo-versterker,
500, grammofoonplaten en 500
boeken naar keuze, een electrische
naaimachine, 3000 kleding, een pan
nenset, een 48-delig servies, twee fiet
sen, 52 weken lang voor 150 levens
middelen, 1.000 huishoudelijke ap
paraten (mixers, stofzuigers, enz.)
2.000 sieraden, horloges enz.
Het gaat om een zogenaamde 1904-
derde generatie computer.
maakt door International
Ltd. een firma waarin de Britse regering
aandeelhouder is.
De computer is afgeleverd aan het
Zuidafrikaanse ministerie voor Bantoe-
administratie en -ontwikkeling Hier
worden de paspoorten uitgegeven die de
basis vormen van he* Zuidafr’k'>anse
apartheidssysteem. Een Bantoe boven de
zestien jaar kan zonder pas zelfs geen
spoorkaartje kopen.
Volgens het Britse blad „The Guardi
an” heeft International Computers Ltd
vorig jaar ook een computer aan het
Zuidafrikaanse ministerie geleverd. Een
woordvoerder van ICL verklaarde: ..Zo
lang we niet in strijd komen met de
Britse wetgeving zijn we altijd bereid te
verkopen”.
