EFFECT JEUGDTOERISME LIGT STAD ALS STEEN OP DE MAAG
Men komt
hier omdat
men zich
Kees Manders
vrij voelt
op de helft
tien handen
Taxi: tel uit
je winst
Expositie over
5
bejaarden
Sticker tegen krakers
deze woning
wordt
vernieuwd
van „zijn”
H
lE,
I/1
Jan Luhlf: de Jordaanversierder
rlMii
V R IJ D A G
„MUSEUM-ANDERS”
duur zip
1^1
JL
Will
HOEWEL HET alweer acht jaar
geleden is dat Jan Luhlf zijn stolp
naar het comfortabele Amstelveen
verplaatste, is men hem in de Jor
daan „buurman” blijven noemen.
Daar zit veel waars in want ten
slotte is de man, die er als jochie
van twaalf al zijn eigen boterham
moest verdienen en in zijn recla
me- en decoratie-atelier op de Lin
dengracht intussen tachtig man „in
de kost” heeft, sinds een kwart
eeuw de grote regisseur van het
jaarlijks terugkerende Jordaanfes-
tival, dat ook nu weer tot
17 september is losgebarsten.
HAND IN HAND lopende fenomenen als het Vondelpark en het jeugd-
toerisme liggen Amsterdam zo langzamerhand als een steen op de maag.
De levensgrote kater van de aanvankelijke hip-hip-hoera stemming gaat
immers gepaard met een groeiende bezorgdheid over de littekens, die de
aan narcotica verslaafden in de stad rondstrooien. Eigenlijk was de lol
er vorig jaar al af en wat ingewijden toen al voorspelden, is deze zomer
uitgekomen. Het Vondelpark werd als grootste gratis matras ter wereld
voor rugzaktoeristen een bloedserieus verplicht nummer, dat behalve
scholieren vooral ernstige probleemgevallen aantrekt. Projectleider Rob
de Vries, bij wie men toch enige protectie zou verwachten, bekent even
wel grif dat hij het Vondelpark helemaal niet meer ziet zitten. „Zolang
de gemeente echter geen rechtsmiddelen heeft om het jeugdtoerisme
tegen te gaan, ben je gebonden om situaties als deze te begeleiden”. Ook
bij hem leeft de sombere verwachting, dat de hoofdstad de komende win
ter met een hoop „junkies” extra zal worden opgescheept.
h’l
ONDER REDACTIE VAN ROLF STALLINGfJ'
*11
I
•r-
w
al
lang geen hip
Half september is het georganiseerd
slapen in het Vondelpark weer afge
lopen.
Slapers waren er deze zomer genoeg:
95.000. Meer in elk geval dan in 1972
toen hun aantal naar de 88.000 reikte.
Daar ligt het dus niet aan en Rob de
Vries gelooft dan ook dat dit project ook
volgend jaar gecontinueerd zal worden.
Maar van harte gaat het allemaal allang
niet meer.
OVER HET park zegt hij niets, „sail-
lants” te kunnen vertellen behalve dan,
dat het gebruik van hard drugs merk
baar is toegenomen. „Ik vind het daarom
wel zonde dat ze nu die 900 kilo hasjiesj
hebben ingepikt, want ik vrees dat hier
door de hard drugs worden gepusht.”
Bij zijn werk ligt het zwaartepunt op
het bieden van hulp. „We hebben hier
veel mensen met verslavingsverschijnse-
len en die raak je nergens anders kwijt.
Het probleem van de jeugdtoerist is niet,
dat-ie zijn rugzak, geld Of paspoort
kwijt is. Nee, je krijgt vrij veel mensen
met andersoortige problemen. Het zijn
de meest schrijnende welvaartstekorten
die je op je tenen trappen.”
Voor hem persoonlijk hoeft het jeugd-
toerisme en het Vondelpark niet meer
zo. „Het is een pragmatische, cijfermati
ge zaak. Zolang er nog 80.000 overnach
tingen zijn, is er gewoon een stuk werk
wat er gedaan moet worden. Maar be
grijp me goed: ik ben er niet voor.”
en pikken alleen de
al lang leeg staan.
Schaefer van Volks-
TOCH KOST het Jan Luhlf de laatste
jaren meer moeite om voldoende mede
werkers te krijgen. „Dat is ontzettend
moeilijk. Ook financieel gaat het niet
makkelijk, maar door bedelen hebben
we wat geld. Ik chanteer gewoon mijn
klanten om wat te doen.”
Zolang de decorateur-in-het-groot nog
voorzitter blijft van de stichting Jordaan
moet men over de toekomstkansen var
het festival niet te pessimistisch denken.
Luhlf, heel beslist: „Dat gaat niet dood.”
um Leidsel
I BOSCH
hra hoera meer
Vondelpark
DEZE oranje-rode sticker, die de
gemeente Amsterdam op de markt
bracht om het legertje krakers op
een afstand te houden, blijkt nog te
werken ook. De krakers lopen met
een boogje om deze te vernieuwen
Ik kringen van jeugdzaken is het oude
plan om de alternatieve problemen bui
ten de stad het Amsterdamse bos
te werken, nog niet helemaal van de
tafel geveegd, hoewel de kans dat dat
gaat gebeuren, betrekkelijk klein is. De
Vries: „Als je daaraan denkt, moet je
wel ogenblikkelijk voor de hele stad een
slaapverbod instellen.”
woningen heen
woningen, die
Staatssecretaris
huisvesting heeft daarom besloten de
sticker landelijk te gaan gebruiken in
alle wijken waar gerenoveerd wordt.
INMIDDELS is er veel veranderd. In
de opzet van het festival maar zeker ook
in de Jordaan. Toen werd nog niet door
dichters gepreekt in de met meer cul
tuur volgestopte Noorderkerk, maar
werd volstaan met een kermis op de
Palmgracht. „We hebben daar toen voor
de grap wat dingen omheen gedaan om
het feestgedruis te vergroten. Zoals een
viswedstrijd voor vrouwen in Jordaans
kostuum”, aldus de 64-jarige Luhlf, die
me een joviale klap op de schouder
geeft als ik hem vraag wat het bijzonde
re van de Jordaner is.
„Hij is impulsief, heeft een grote
mond, wordt gauw kwaad maar is dat
alweer vergeten als hij zich omdraait.
Het zijn rondborstige mensen, die elkaar
door dik en dun helpen De echte
Jordaner, Luhlf kent ze als zijn vestzak
en ten overvloede wijst hij door het
raam naar „ome Hein” die aan de over
kant zijn houten been op de stoeprand
laat rusten.
TOCH ZIT ’m het probleem juist in
die onvervalste Jordaners, want ze wor
den schaars. Door de restauratie van
oude pandjes rollen er aanzienlijk hoge
re huren uit de bus en zo zijn er meer
oorzaken te noemen van de leegloop der
autochtonen.
Luhlf beaamt dat. „Er komt zo lang
zamerhand een geheel nieuwe bevolking.
Daar zitten opvallend veel kunstenaars,
artsen en juristen bij mensen, die
juist naar deze buurt komen omdat ze
zich er vrij voelen. Alles heeft zijn op
en afgang en misschien is het wel zo dat
de Jordaan over zijn hoogtepunt heen is.
Aan de andere kant moet alles, wat
leeft, veranderen. Ik geloof dat we daar
erg blij mee moeten zijn en dat het hier
tenminste beter is dan in Montmartre,
dat alleen nog in stand wordt gehouden
voor de toeristen. Maar vergeet niet, dat
er hier toch ook zijn die met alle
geweld willen blijven en daar een hele
slechte woning voor op de koop toe
nemen.”
Hij is blij over de activiteiten van de
actiegroepen. „Al die auto’s: dat is een
vloek. Verschrikkelijk.” Veel bewoners
zijn ook om die reden vertrokken. Maar
voor het feest komen ze terug en zoeken
ze hun oude vrienden op. Vooral in De
Palm (café-cabaret) waar het er nog
echt Jordaans toegaat. „Er is na jaren
ook weer dansen op de Lindengracht en
Elandsgracht. Vroeger was het daar dan
stampvol maar je moet afwachten of
het ook nu nog aanslaat. We hebben een
gezellig publiek, geen moeilijke toestan
den en de politie zie je dan ook niet
OOK NIET in de voormalige school
aan het Zandpad, waar de hulpverlening
is geconcentreerd en tien bedden staan.
Geen overbodige luxe, want het aanbod
van „freaks” ook uit de stad is
niet gering. Er wordt gesproken over
komende en gaande crisisfiguren. Een
meisje, dat al enkele malen een flauw-
val-act op een zebrapad heeft uitge
voerd, iemand met t.b.r. en een jongen,
die op de Rietveld Academie maar eerst
een ijsje wil. Een oudere man, die kenne
lijk een oppassende rol in dit huis
speelt, gooit een gulden in zijn richting.
Er zijn ernstige gevallen bij: jongeren
die hier de hele zomer zijn verzorgd.
Is er dan geen andere plek waar ze
terecht kunnen? Medewerkster Marjo
lein cynisch: „Speedfreaks in een sleep-
in? Ze zien je aankomen.” Over het
verschil met vorige jaren zegt ze: „We
krijgen tegenwoordig bijna schoolbussen
in het park.”
ONZE samenleving bestaat uit
groepen. Neem nou de bejaarden: de
groep mensen die hun 65ste jaar
hebben volgemaakt. De ene dag hoor
je bij de groep intellectuelen, arbei
ders, miljonairs etc. en de volgende
dag bij de bejaarden. Ben je bejaard,
65-plusser, opa. Deze inleiding hoort
bij een zeer ongewone tentoonstelling,
die vanaf 8 september wordt gehou
den in Galerie de Tor, Czaar Peter
straat 95, die met bus 6 en tram 10
bereikbaar is. Het is een expositie
over bejaarden. „Van harte gefelici
teerd met uw 65-ste verjaardag”,
staat er op de affiche, waarop een
man voor een taart met 65 kaarsjes
zit. Van de organisatoren krijgt de
bezoeker nog de wetenschap mee dat
„de mens al jong moet worden opge
voed tot ouder-worden. Ouderen
moeten gaan inzien dat hun probleem
geen persoonlijke problemen zijn,
maar in belangrijke mate maatschap
pelijke problemen. Het bejaardenpro
bleem is een klassenprobleem”. Tot
30 september kan men er dagelijks
van ’s middags een uur tot half zes
terecht.
„HET GAAT LEUK”, aldus ex-
nachtclubeigenaar Kees Manders over
zijn van het Rembrandtsplein ge
weerde schilderijenexpositie, die nu
in het voormalige café-restaurant
„Het Brouwerswapen” aan hetzelfde
plein wordt gehouden. Daar hangen
200 doeken en tot dusver is er al een
redelijk aantal verkocht.
Zoals bekend is het de bedoeling
om op deze manier geld bijeen te
krijgen ten bate van de blinden. Als
Kees Manders op 16 oktober zestig
jaar wordt, wil hij gewoon tien gelei
dehonden kosten vijftig mille
te bieden hebben. „Nu ben ik aan
vier-driekwart hond toe”, aldus Man
ders deze week. Het is hem opgeval
len, dat er „ontzaggelijk” veel buiten
landers op het uithangbord je Muse-
um-Anders z,ijn afgekomen. „Maar”,
zegt hij, „ze moeten natuurlijk wel
bedenken dat hier geen Van Gogh
staat maar gewoon een aardige ama
teur.”
Of hij nog boos is op de gemeente,
die hem dwong met een protest-ezel
op het plein te paraderen? „Ach nee,
ze zijn wel lief. Voor dit museum
hebben ze alle ontheffingen verleend.
Alleen ben ik sterk bezig met de
kracht van het positief denken en
dan moet je het negatieve aan de
kaak stellen.”
Hij deelt niet de opvatting van veel
Amsterdammers, dat het Rembrandts
plein flink in de versukkeling is
geraakt. „Neem nou het Thorbecke-
plein, dat is toch een stukje Broad
way en het floreert als nooit tevoren.
Ik was tien jaar op het plein en heb
er tien jaar gebouwd. Ik ben er wel
bij gevaren, omdat ik zo veel heb
geprobeerd, maar ik heb ontzettend
veel mislukkingen gehad in mijn le
ven. In feite heb ik daarop geleefd.
Als je een jaar of vijf weg bent,
merk je dat je je er niet meer zo thuis
voelt. Wat wil je: al je vrienden gaan
dood. Die sfeer van mij is weg en er
zitten nu allemaal vreemde mensen.
In de tijd dat ik nog de Moulin
Rouge had gingen we elke dag naar
Schiller. Je zat er met je vrienden
aan de ronde tafel. Daar werden de
Witzen verteld en geboren en lachte
je je gek. Als je nu aan die ronde
tafel komt, mis je vijf van de zes”,
aldus Manders, van wie de vergelij
king is: „Amsterdam is een mooie
vrouw met een lijfgeur”. Dat vindt
hij nog steeds zo. „Ja, als je er weer
een tijdje zit, vind je die vrouw nog
steeds mooi en vergeet je de lucht
van de grachten en uitlaatgassen.”
NADAT er in 1972 nog een drieman
schap was, is Rob de Vries nu de enige
projectleider. Een ambtenaar in tijdelij
ke dienst, die de sociale academie achter
zioh heeft. „Maar dit heeft niets met het
feit te maken dat ik in het park ben
beland”, meent hij. Het gesprek vindt
plaats in een kamer met een zwarte
onderzoekbank, waar een GGD-zuster
elke ochtend de slang van zieke klanten
ziet binnenkomen. Er is geen arts. Een
handicap? „Tuurlijk”, aldus De Vries, die
over dit punt in een hevige strijd met de
GGD is gewikkeld. Een andere zaak is,
dat ook de samenwerking met het Wil
helmina Gasthuis veel te wensen over
laat. „Daar spuit men ze plat maar ze
vragen wel of de mensen hier kunnen
slapen. Dat wel, ja.”
Is het zwaar werk? „Ja, voor iedereen
die er bij betrokken is.” (In het hoogsei
zoen 48 man, R.S.) „Vooral op het emo
tionele vlak. Ik heb er geen spijt van
gehad, maar je moet wel heel goed
weten waaraan je begint.”
Rob de Vries heeft van dé gemeente
min of meer een vrij mandaat gekregen.
„Ik doe precies wat ik wil”, zegt hij,
„maar je moet natuurlijk wel Real-
politiek bedrijven.”
Wat doet de Vondelpark-staf aan
weglopertjes? „Dat is moeilijk, maar het
is wel zo dat we ze op een of andere
manier begeleiden en het gebeurt soms
ook wel, dat kinderen naar hun oude
situatie teruggaan. Als ze echt heel jong
zijn dertien bijvoorbeeld kun je ze
ook wel duidelijk maken, dat ze het niet
zullen redden.”
ALS LEEK ben je geneigd de taxi
chauffeurs te beklagen, die zich dage
lijks door de hoofdstedelijke ver-
keersmêlee moeten worstelen. Als de
mannen van hun organisaties er ten
overvloede op wijzen, dat het aantal
hartinfarcten onder deze chauffeurs
percentueel schrikbarend hoog ligt en
de taxi ondanks deze offers maar niet
zo populair als lijn 1 wil worden, zit
je er helemaal mee. Dat begrip sloeg
om in verbazing toen zo’n particuliere
chauffeur ons vertelde, dat hij en
zijn collega’s helemaal niet zo’n gek
leventje hadden. En die verstopte
grachten dan? „Daar wen je aan”,
aldus onze man, die de wagen op dat
moment niet zonder risico’s langs een
kruipende file stuurde. Dat de taxi
ineens populairder zal worden, lijkt
er nu helemaal niet meer in te zitten,
want op 1 september is er fors aan
de tarieven getrokken. De instapprijs
is verhoogd van 1,20 tot 1,60 en
het nachttarief gaat vroeger in. Niet
om half twee maar reeds om klok
slag twaalf en voor een kilometer
moeten dertien dubbeltjes worden
neergeteld. B. en W. hebben hieraan
hun goedkeuring gehecht middels een
gemeentelijk communiqué, waarvan
vooral de slotzin alle aandacht ver
dient. „B. en W. hebben zich tenslotte
verzekerd van de volledige medewer
king van het taxibedrijf om op korte
termijn (verder) mee te werken aan
de realisering waar mogelijk
van een aantal maatregelen, die
kunnen leiden tot popularisering van
de taxi.”
I’<|
4f.-'
ja
