Vervanging
VREDELING KRIMPT JAARLIJKSE LASTENGROEI MET HELFT IN
Starfighter
Ontwikkelingshulp
stijgt 20 percent
Regering: Democratie
in NAVO bevorderen
s
Verkeer en vervoer moeten meer
worden af gestemd op de ruimte
de
d.
Vertrou wensman
naar keuze voor
militair
Ook belasting
voor stilstaande
auto’s
voorbereiden’
r
Regerings-
plan voor
,open school’
aak
dinsdag
ontwikkeling
.1964-1976
:l
’.90.
F
Commissie-„Claus”
blijft bestaan
17
1 8
SEPTEMBER
1973
16
NAVO
HULP
0,95
3,95
Protesteren
Noord-Holland
0,95
Tram en bus
8,95
6,95
Bevrijdingsbewegingen krijgen 121/* miljoen
Afvoeren
„Tijdelijk stuk”
Kernwapens
Kabinet bezuinigt op defensie
(Van onze parlementsredactie)
totaal verbod
jatlCnffg'-
de
1000
500-
'73'74 1976
'70
Verkeersdichtheid in Nederland
(Van onze parlementsredactie)
120
Op de rijks wegen 4 (Amsterdam-Den
De verhouding in de uitgaven tussen
de drie krijgsmachtsdelen is hetzelfde
gebleven als in voorgaande jaren: een
vierde deel voor marine en luchtmacht
ieder en twee vierde voor de landmacht.
De marine heeft het hoogste percentage
dat aan investeringen wordt besteed:
marine 24,3 procent, landmacht 19,9 pro
cent en de luchtmacht 15,9 procent.
Op basis van de ervaringen van de
huidige commissie wordt thans gewerkt
aan de omschrijving va het mandaat en
de structuur van de nieuwe commissie,
die naar verwachting nog voor het eind
van het jaar zal worden geïnstalleerd.
De staf, die thans uit ambtenaren be
staat, zal door een niet-ambtelijk secre
tariaat worden vervangen, en het ele
ment van deskundigheid zal worden ver
sterkt.
Bij herhaling wijst de minister er in
zijn begrotingstoelichting op, dat zijn
defensiebegroting slechts een tijdelijk
stuk is. Hij spreekt zelf over een „inte-
rim-begroting”. Het begrotingsbedrag zal
niet meer veranderen, maar wel zal de
defensienota, die rond de jaarwisseling
zal verschijnen, nog voor grote verschui
vingen kunnen zorgen.
(Van onze parlementsredactie)
DEN HAAG Bij defensie zal
experiment worden genomen met
zullen minder nieuwe wegen worden
aangelegd, wanneer elders door capaci-
teitsvergroting in de behoefte kan wor
den voorzien.
ak je
imet
lagt
tig te
t blijft,
etijd
eng bij:
milj.
gld.
MINISTER M. VAN DER STOEL
Buitenlandse Zaken
MINISTER TH. WESTERTERP
Verkeer en Waterstaat
reed
x>pjes.
g van
arm-
ado.
in het
linde
I
lat het
van
Waar enigszins nodig zal de regering
protesteren tegen schendingen van men
senrechten onder welk regime en in
naam van welke belangen dan ook. Mi
nister Van der Stoel merkt daarbij op,
dat zoiets soms doeltreffender in het
JAARL'JKSE RWSUITCAVEN
VOOR ONTWIKKELINGSHULP
1500
geheim kan gebeuren. De regering zal in
geen enkel opzicht financiële medewer
king verlenen aan Nederlanders, die
naar Zuid-Afrika willen emigreren. Er
zal worden toegezien op strikte wapen
embargo’s tegen Zuid-Afrika.
In de toelichting op de begroting wordt
gezegd dat de regering zal blijven vech
ten voor Europese eenwording. De rege
ring gelooft op korte termijn niet in een
radicale herziening van de VN, maar
meent wel dat deze organisatie effec
tiever moet werken.
DEN HAAG „De eventuele vervan
ging van de Starfighter moet worden
voorbereid”, schrijft minister Vredeling
van defensie in zijn toelichting op de
begroting voor *74. De minister vindt dat
de tactische bezwaren van de verouder
de jager steeds zwaarder gaan wegen,
terwijl het toestel nu al niet meer
geschikt is voor bepaalde taken. Op de
begroting word* dan ook een bedrag van
100 miljoen gulden opgevoerd als eerste
aanbetaling voor de vervanging. Daar
mee gaat minister Vredeling lijnrecht in
tegen de oorspronkelijke plannen van de
progressieve drie regeringspartijen, die
in hun progr?— de aanschaf van nieuwe
straaljagers overbodig vonden.
heidsbeleid ligt volgens minister Vrede
ling in de verbondenheid met andere
naties in het Atlantisch Bondgenoot
schap”.
De consequentie van het Nederlandse
Lidmaatschap van de NAVO is, volgens
de begroting, dat Nederland een bijdrage
levert die in grote lijnen in de geldende
strategie past. „Het voeren van een
daarvan afwijkend nationaal gericht de
fensiebeleid heeft geen zin, omdat daar
door de bondgenootschappelijke samen-
weking in de kern zou worden aange
tast.
(Van onze parlementaire redactie)
DEN HAAG De Nederlandse rege
ring zal binnen de NAVO blijven aan
dringen op democratie in alle lidstaten.
Zij zal daarvoor steun zoeken bij gelijk
gezinde NAVO-landen. Dit belooft mi
nister Van der Stoel van buitenlandse
zaken in de toelichting op zijn begroting.
Hoewel hij de gedachte aan een Europe
se samenwerking op het terrein van
defensie niet met zoveel woorden van de
hand wijst, eek de regering daar geen
voorstander van. „Men moet het moeilij
ke Europese eenwordingsproces niet met
te veel opgaven tegelijk belasten”, meent
de minister. Wel pleit hij voor een
efficiënter verdeling van de defensieta
ken tussen de bondgenoten binnen de
NAVO.
DEN HAAG Verkeer en ver
voer moeten niet op zichzelf wor
den beschouwd, maar in verband
met de beschikbare ruimte in het
land. Daarom heeft het kabinet be
sloten een onderzoek te laten in
stellen naar de ontwikkeling van
verkeer en vervoer in samenhang
met de derde nota voor de ruimte
lijke ordening die in de maak is.
Aan de hand van de uitkomsten
van dit onderzoek zal de regering
een geïntegreerd verkeers- en ver
voersbeleid ontwerpen. Daarbij zal
men niet alleen rekening houden
met de behoeften aan wegen, spoor
lijnen etc., maar ook met de ge
volgen die de aanleg ervan heeft
voor het landschap.
In de begroting wordt opgemerkt dat
de geluidshinder bij Schiphol in 1972 is
teruggedrongen ondanks een toename
van het luchtverkeer. Verwacht wordt
dat dit jaar een verdere verbetering
wordt bereikt door beperking van het
nachtverkeer en door wijziging van
vliegprocedures. De begroting zegt dat in
de toekomst afname van de geluidshin
der vooral moet worden bereikt door
minder lawaaiige vliegtuigen.
Het is de bedoeling dat in de jaren
’974 tot 1978 109,5 kilometer autosnel
weg wordt voltooid. In de jaren 1972 en
1973 is 180 kilometer autosnelweg opge
leverd, waarmee het totaal op 1333 kilo
meter werd gebracht. Zoals in de rege
ringsverklaring al was aangekondigd.
De regering kent „grote prioriteit” toe
aan de aanleg van de zogenaamde grote
doorgaande verbindingen, ter ontsluiting
van bepaalde regio’s. In dit verband,
voor de ontsluiting van het noorden,
zijn voor 1974 de wegvakken Emmeloord-
Lemmer 17 km, van rijksweg 50) en
Hoorn-Den Oever als versneld uit te
voeren oup het programma gebracht.
MINISTER J. P. PRONK
Ontwikkelingssamenwerking
MINISTER H. VREDELING
Defensie
Voor wegenaanleg in Noord-Holland is
een bedrag gereserveerd van 105 mil
joen. Hiervan is 32 miljoen bestemd
voor rijksweg 10, Ringweg om Amster
dam, 22 miljoen voor het deel tussen
Purmerend en Scharwoude, tien miljoen
voor de verbreding van rijksweg 4 tussen
Schiphol en Burgerveen. Voor wegen
aanleg in de omgeving van Rotterdam
is 109 miljoen uitgetrokken, waarvan 53
miljoen voor de tunnel onder de Oude
Maas bij Dordrecht. Voor de omgeving
van Den Haag is 35 miljoen uitgetrok
ken.
Samen met minister Van Doom (CRM)
zal hij in het najaar een commissie
instellen, die moet onderzoeken of radio
en televisie hierbij kunnen worden inge
schakeld. In deze commissie zullen ook
vertegenwoordigers uit het avondonder
wijs en het schriftelijk onderwijs zitting
hebben.
Later zal men de mogelijkheid van de
oprichting van een „open universiteit”
gaan bestuderen.
DEN HAAG Stilstaande auto’s
moeten onder de werking van de motor
rijtuigenbelasting gebracht worden. Al
dus heeft minister Duisenberg van Fi
nanciën meegedeeld in de begrotings
stukken. Het voornemen bestaat hier
voor zo spoedig mogelijk een wetswijzi
ging voor te stellen.
Onderzocht wordt in hoeverre voor
deze belasting aansluiting kan worden
gezocht bij de in voorbereiding zijnde
nieuwe opzet van het kentekenregister.
Enkele aankondigingen met betrek
king tot de belastingen: - in de loop van
het parlementaire jaar wordt de studie
afgesloten over het fiscale regime voor
rentebetalingen, - voltooid is de bestude
ring van het vraagstuk van de waarde
ring van pensioenverplichtingen, nog
dit jaar komt gereed een studie over de
belastingvlucht, midden volgend jaar
worden afgesloten studies over het suc
cessierecht, de vermogenbelasting en de
invoering van een vermogenswinstbelas
ting.
(Van onze parlementsredactie)
DEN HAAG Het kab'net-Den Uyl bezuinigt sterk op de defensie. Toch
zijn de defensielasten in 1974 weer hoger dan in 1973. De jaarlijkse groei
van de defensielasten is door minister Vredeling echter met de helft in
gekrompen en dat betekent een besparing van 115,7 miljoen gulden. Bij de
voortzetting van dit beleid in de komende vier jaar levert dit een besparing
van 700 miljoen gulden op voor de schatkist.
volgende begrotingsjaren gaan drukken.
Bij de landmacht betreft dit f 617,5 mil
joen, bij de marine f 1248,6 miljoen en
bij de luchtmacht 280,1 miljoen.
Zo houdt het kabinet het thans voor
mogelijk dat rijksweg 3, de ontworpen
verbinding tussen Amsterdam en Rotter
dam door het zogenaamde groene hart
van Holland, van het programma wordt
afgevoerd. In de behoefte zou kunnen
worden voorzien door verbreding van de
rijkswegen 2 (Amsterdam-Utrecht) en 4
(Amsterdam- Schiphol- Den Haag),
waarvoor de werkzaamheden al op gang
zijn gebracht. Ook een voltooide Schip-
holspoorweg (omstreeks 1980) kan de
noodzaak voor rijksweg 3 sterk vermin
deren.
Ondanks de bezuiniging zijn er grote
bedragen uitgetrokken voor de aanschaf
van nieuw materieel. De landmacht mag
aankopen doen voor 491 miljoen, de
marine voor 319,5 miljoen, terwijl de
luchtmacht 195 miljoen mag besteden.
Daarboven zullen in 1971 nog eens
verplichtingen worden aangegaan, die op
In de omgeving van Utrecht zullen
werkzaamheden ter waarde van onge
veer 78 miljoen worden uitgevoerd.
Hiertoe behoren de ombouw van rijks
weg 12 tot twee maal vier rijstroken
tussen Gouda en Utrecht en de bouw
van een tweede brug over het Amster-
dam-Rijnkanaal bij Oudenrijn (onlangs
aanbesteed). Deze werkzaamheden zijn
begroot op 34 miljoen. Aan de Goudse
kant van dit traject, bij de splitsing naar
Rotterdam en Den Haag, komt een
aquaduct onder de Gouwe: 11 miljoen.
DEN HAAG. De Nationale Com
missie Ontwikkelingsstrategie, onder
voorzitterschap van Prins Claus, zal blij
ven bestaan maar een nieuwe opzet
krijgen. In de begroting van minister
Pronk is voor deze Commissie een be
drag van 4,5 miljoen gulden uitgetrok
ken.
Haag), 13 (Den Haag-Rotterdam) en 20
(Rotterdam-Gouda) zal een begin wor
den gemaakt met een signalering om de
verkeersveiligheid te vergroten. Voor de
aanleg van parallelwegen en fietspaden,
ook ter vergroting van de verkeersvei
ligheid, is 25 miljoen uitgetrokken.
De begroting spreekt als verwachting
uit dat het aantal verkeers-opstoppingen
de komende jaren zal toenemen door het
achterblijven van de uitbreiding van het
rijkswegennet bij de verkeersontwikke-
ling. „Daarom is het nodig naast andere
veiligheidsmaatregelen verkeerssignale-
ring toe te passen”, aldus de begroting.
De kwaliteit van de krijgsmacht zal
volgens de minister verbeterd moeten
worden. Geld dat vrij komt binnen de
begroting zal dan ook voornamelijk ge
bruikt worden voor verhoging van de
investeringen. Vele miljoenen zullen
echter ook uitgetrokken moeten worden
voor verdere verkorting van de dienst
plicht.
Gemeentebesturen moeten maatrege
len nemen om mensen in tram of bus te
krijgen en om het particuliere autover
voer af te remmen. De subsidie voor
openbare streekvervoerders en voor ge
meentelijke vervoerbedrijven, vorig jaar
samen 168 miljoen, wordt voor 1974 op
228 miljoen gebracht. De gemeenten
moeten meer en hoger betaalde parkeer-
faciliteiten scheppen, zo vindt minister
Westerterp (Verkeer en Waterstaat).
Ook zullen de gemeenten meer vrije
banen voor bus en tram moeten aanleg
gen en moeten zij andere maatregelen
nemen waardoor het openbaar vervoer
sneller kan worden afgewikkeld. De ta
rieven zullen de ontwikkeling van de
prijsindex voor gezinsconsumptie moeten
volgen. Om het autoverkeer in de centra
af te remmen moeten de gemeenten ook
meer mogelijkheden scheppen voor
fiets- en bromfietsverkeer, waartoe ver
keerscirculatieplannen ontwikkeld moeten
worden.
(Van onze parlementsredactie)
DEN HAAG Het kabinet-Den Uyl
wil de ontwikkelingshulp voor 1974 op
voeren van 1150 miljoen gulden tot 1380
miljoen gulden. Dit betekent ten opzich
te van vorig jaar een stijging met f 230
miljoen of 20 procent. Hiermee doet de
regering een eerste stap op de weg naar
verwezenlijking van het voornemen het
hele Nederlandse hulpprogramma in
1976 te bepalen op 1,5 procent van het
netto nationaal inkomen, ongeveer 2,7
miljard gulden.
De door de regering al aangekondigde
hulpverlening voor de bevolking in ko
loniale gebieden in zuidelijk Afrika be
loopt een bedrag van 12,5 miljoen, dat
bestemd is voor de bevrijdingsbewegin
gen in Angola, Mozambique en Guiné
Bissau. Zekerheid zal volgens minister
Pronk voor ontwikkelingssamenwerking
moeten bestaan, dat de te verlenen bij
stand niet gebruikt zal worden voor de
aanschaf van wapens of het voeren van
militaire operaties.
De ^Nederlandse hulp aan deze gebie
den is bestemd voor humanitaire hulp,
gezondheidszorg en onderwijs. De rege
ring wil deze hulp bij voorkeur ver
strekken via internationale organisaties.
Indien deze echter ontbreken of niet
functioneren, is rechtstreekse hulpverle
ning niet uitgesloten. Nagegaan zal wor
den of ter zake van hulp aan bevrij
dingsbewegingen een samenwerking tot
De verdediging van ons land komt
volgend jaar te staan op een last van
f 5.866.017.000. De landmacht kost
ƒ2.833.514.000, de marine ƒ1.434.734 en
de luchtmacht krijgt 1.350.474.000.
Ondanks enkele hoopvolle tekenen
verwacht de regering van het proces van
ontspanning tussen Oost en West geen
snelle resultaten. Gematigd optimistisch
is zij over het ontwapeningsoverleg,
maar de voortdurende ondergrondse
kernexplosies stemmen tot droefenis. De
regering wil een algeheel verbod van
alle kernproeven. Wel vindt de regering
het verstandig dat de NAVO de tegen
partij in onzekerheid laat verkeren
over de vraag of en wanneer bij een
gewapend conflict atoomwapens zullen
worden ingezet.
stand kan worden gebracht met
Scandinavische landen.
De noodsituaties in de wereld nopen
volgens de regering tot een nog intensie
vere ontwikkelingspolitiek. Zij zegt te
zullen bevorderen, dat de positie van de
ontwikkelingslanden in het internatio
naal overleg versterkt zal worden. De
financiële hulpverlening zal bij dit doel
aangepast worden, waarbij de voorkeur
uitgaat naar publieke hulp boven parti
culiere investeringen, giften boven lenin
gen en programmahulp boven projec-
thulp.
Grote aandacht wil de regering in dit
verband geven aan de handelspolitiek,
de investeringspolitiek, het herstructure-
ringsbeleid, bewustmaking van de bevol
king, internationale monetaire politiek
en dekolonisatie van de nu nog bezette
gebieden. Tot nu toe heeft de EEG haar
verantwoordelijkheid voor de ontwikke
ling van de arme landen niet waar
gemaakt, stelt minister Pronk. Binnen
de EEG zal Nederland pleiten voor een
aan de wensen van de ontwikkelingslan
den wezenlijk tegemoetkomende houding
met betrekking tot grondstoffenovereen
komsten, en dergelijke.
Hoewel de bewindsman wel enige kri
tiek heeft op de NAVO noemt hij het
toch „de enige internationale organisatie
waarbij onze veiligheid is gewaarborgd”.
Het accent van het Nederlandse veilig-
(Van onze parlementsredactie)
DEN HAAG Mensen, die hun eerste
kans op onderwijs hebben gemist, kun
nen weer naar school. De regering wil
een „open school” instellen. Minister
Van Kemenade (onderwijs en weten
schappen) denkt hierbij aan mogelijkhe
den voor een havo-, mavo- en eventueel
een meao-opleiding. Alle bevolkingsgroe
pen zouden die „open school” kunnen
bezoeken.
(I-F
1964
een
een
verdediger naar eigen keuze voor iedere
militair die gestraft dreigt te worden. In
1974 zullen ook wijzigingen
krijgstuchtelijk sanctiestelsel
doorgevoerd: geen plaatsing
tuchtklasse meer, invoering
van het
worden
in een
van een
geldboete en afschaffing van voorlopig
arrest. Weddeverhoging zit er in 1974
niet in, ook al zal er met het jeugd
minimumloon wel wat gedaan wor
den.
Dat zijn enkele beleidsaankondigingen
in de toelichting op de begroting voor
1974 van defensie. In de begroting wordt
ook uiteengezet, hoe de topstructuur van
het departement zal worden omgebogen
tot een meer horizontale, zowel ambte
lijk als militair- De plannen hiertoe zijn
al door de voorganger van Vredeling,
oud-minister De Koster, ingediend.
Er komt een chef-defensiestaf (verge
lijkbaar met de voorzitter van het Co
mité Verenigde Chefs van Staven, luite-
nant-generaal Van Rijn, die inmiddels is
af getreden). De nieuwe leider van de
defensiestaf is vorige week vrijdag we
liswaar nog als VCVS, al genoemd. Het
is luitenant-generaal Wijting van de
luchtmacht. Nieuw worden ook de di-
recteuren-generaal personeel, materieel
en economie en financiën. De chef-
defensiestaf zal aanwijzingen kunnen
geven aan de chefs van staven van de
krijgsmachtdelen. De plaatsvervangende
secretarissen-generaal voor de drie
krijgsmachtdelen vervallen.
Ook het voorlichtingsapparaat zal ho
rizontaler worden gemaakt. Er is inmid
dels al een directeur voorlichting be
noemd, die tevens woordvoerder van de
minister wordt. De voorlichtingsdiensten
van ministerie, landmacht, marine en
luchtmacht zullen ook meer op elkaar
worden afgestemd-
In de defensienota zal deze winter een
standpunt worden ingenomen over de
diensttijdverkorting tot 12 a 14 maan*
den. Minister Vredeling zet nog eens
uiteen waarom de groetplicht werd afge
schaft, en kondigt tegelijkertijd aan, dat
er „een herbezinning plaatsvindt” op
vorm en inhoud van het ceremonieel.
Hij kondigt aan, dat de WDM in de
centrale militaire commissie voor ge
organiseerd overleg zal worden opge
nomen.
In ontwapenlngsbespreking zal de re
gering wijzen op de „grote bezorgdheid
over de vernietigende kracht van takti-
sche kernwapens”. In de begroting staat
te lezen, dat de dominerende rol van
kernwapens in Europa zal moeten wor
den ingeperkt, maar er wordt niet ge
sproken over een totaal verbod van
kernwapens.
F"
