Minister Van der Stoel tot Kissinger over
militaire junta:
Vogelramp
Spaans
in
reservaat
Bij vestiging van Canadese zetel in ons land:
Palme blijft
Werknemers
willen geen
hoger loon
verkiezingszege
Peron zeker
van
spaarvormen, met
4%tót8%%rente?”
„Is het echt waar, ABN,
dat ik bij u kan kiezen
uit elf verschillende
:u»..
Algemene Bank Nederland
regeren in
Zweden
R
„Sterker nog. niet elf maar twarlf!”
BONN WIL LAWAAI
BIJ NORDHORN
VERMINDEREN
achtergrond
2
3
V R H D A G
2 1
SEPTEMBER
1973
J
1
(Van onze parlementsredactie)
Om fabriek te redden
Anneke Goudsmit
i
Kernwapens
t-
)r
Democratisch
Pamfletten
DEN HAAG Met een uiterst
krappe meerderheid van 61 tegen
59 stemmen heeft de Tweede Ka
mer schoorvoetend besloten de
Canadese zetel van de Compania
Shell Venezuela Ltd toch in ons
land toe te laten. Daarbij is dan ook
bepaald dat de multinationale
onderneming geen kapitaalsrechten
hoeft te betalen.
Charisma
Schietpartij
(Van onze redacteur in Washington)
WASHINGTON Minister van Buitenlandse Zaken Van der Stoel
heeft tijdens een onderhoud met dr. Henry Kissinger de verontrusting van
de Nederlandse regering kenbaar gemaakt over „de golf van terreur in
Chili, die lijkt op de vervolgingen in Nederland tijdens de nazi-bezetting”.
Dit vertelde hij op een persconferentie op de Nederlandse ambassade in
Washington.
De ABN schenkt voor de Nationale Puzzelactie 1973/74
iedere week 5 spaarboekjes met een eerste inleg van f 500,*
en 25 spaarboekjes met een inleg van f 100,-.
Voorbarig
BUENOS AIRES (Reuter en UPI) Generaal Juan Peron is zo
zeker van zijn overwinning bij de zondag te houden presidentsver
kiezingen in Argentinië dat hij zelfs niet eens de moeite heeft ge
nomen een verkiezingscampagne te voeren. De enige vraag is of hij
een rechtstreekse zege zal behalen, met meer dan 50 percent van de
stemmen, of dat er een tweede ronde nodig zal zijn.
■n
Geen heffing voor Shell
ADVERTENTIE
laboratorium
In Spanje begint men nu pas de ernst
van de toestand in te zien, voorna
melijk door de grote aandacht die
de gebeurtenissen hebben getrok
ken in het buitenland.
De tweepercentsheffing over de bezit
tingen van een vennootschap is voorge
schreven voor alle EEG-landen. Het gaat
daarbij dan om ondernemingen die van
buiten de EEG-granzen komen.
Staatssecretaris Van der Stee van Fi
nanciën en minister Van Agt van Justi-
Op voorstel van de directie hebben
de werknemers afgezien van loons
verhoging volgend jaar tot het wer
kelijk effect van vier percent van het
netto-inkomen is bereikt.
tie hebben de Tweede Kamer overigens
helemaal niet kunnen overtuigen van de
juistheid van de beslissing geen kapi
taalrecht te heffen.
Doorslaggevend bij de zeer spannende
hoofdelijke stemming met als inzet een
bedrag van naar schatting vele tiental
len miljoenen guldens (het kapitaal
recht) was de opstelling van mevrouw
Anneke Goudsmit van D’66. Zij was de
enige van de progressieve partijen die
toch vóór het wetsontwerp stemde, om
dat zij de toezegging van ex-staatssecre-
taris Scholten het belangrijkste vond.
Haar tegenstem had de stemmen kunnen
laten staken (60 tegen 60) waarna op een
later tijdstip een herstemming had moe
ten volgen. Dan hadden er andere Ka
merleden kunnen zijn, die de stemming
anders hadden kunnen doen verlopen.
De enige massabijeenkomsten in de
hoofdstad de laatste twee weken wa
ren protestmarsen van jongeren tegen
de staatsgreep in Chili en de dood
van Allende.
De minister zei dat Nederland geen
haast heeft met de erkenning van het
generaalsregime in Chili en overleg wil
de plegen met de overige EEG-landen.
Van der Stoel liet zich niet uit over de
reactie van dr. Kissinger, wiens benoe
ming tot minister van Buitenlandse Za
ken volgende week door de Senaat be
krachtigd wordt.
Naar aanleiding van de defensievraag-
stukken vei minister Van der Stoel, dat
dr. Kissinger een omschrijving wilde op
stellen van doel en gebruik van in West-
Europa gestationeerde kernwapens. Van
der Stoel liet echter blijken daar, „hoe
wel Kissinger gelijk heeft”, weinig en
thousiast voor te zijn, „omdat het nut
van het zwijgen daarover is, dat het ais
afschrikmiddel effectiever is.”
Over een eventuele Europese kernca-
paciteit zei de bewindsman dat deze niet
tot stand kon komen in een „pre-fede-
raal Europa” zonder in strijd te zijn met
het non-proliferatieverdrag.
Ondertussen stelt ook het Spaanse
ministerie van Landbouw een on
derzoek in naar de oorzaken van
de ramp. De voorlopige conclusie is
dat er op landbouwterreinen dicht
bij het reservaat een chemisch be
strijdingsmiddel tegen een muskie-
tenplaag is gebruikt, dat organische
chloren bevat en dat al sinds jaren
in Spanje verboden is.
com-
i Zee-
orrhoe
aderen
olgens
rij ding
ïepleit
an de
i rond
op de
vrouw
bracht
onge-
or het
acht
ey bij
boorte
onder
mver-
haar
elijkt.
weten
edera-
jenhe-
Note
fami-
escha-
„maar
en om
On-
i niet
iteerd
xk in
1 van
naar
lar is
linder
ex-
heeft
chten
ïtting
van
n
i-
n
Met dit resultaat heeft de directie
alle vertrouwen op succes voor de
toekomst van het bedrijf. Volgens de
directie heeft een aantal afnemers
momenteel meer orders geplaatst dan
voorheen om zo het vertrouwen in
het bedrijf te bewijzen.
Prof. José Antonio Valverde, direc
teur van het biologisch station in
het Donana-reservaat, klaagde er
gisteren bitter over dat hij al enke
le maanden geleden alarm geslagen
had over een chloorvergiftiging van
wateren in het reservaat, zonder
dat zijn protesten gehoor vonden.
Generaal Peron heeft zijn vrouw
Isabel vorige week op een verkiezings-
tournee door de provincies gestuurd,
maar de linksen moeten niet veel van
haar hebben en de opkomst was
klein. Volgens persberichten is zij
herhaaldelijk uitgejouwd. Van haar
gezicht op de aanplakbiljetten in Bu
enos Aires zijn veelal de ogen uitge
krabd, of het is helemaal verwijderd.
Bij Kissinger, »ei de minister, had hij
de nadruk gelegd op het principe dat
binnen de NAVO respect moet bestaan
voor democratische grondrechten. „De
geloofwaardigheid van de NAVO is in
het geding wanneer twee partners zich
niet aan die regels houden. Dat heeft
consequenties voor het hele bondgenoot-
Vijf kleinere partijen van de negen
die kandiaten gesteld hadden, hebben
zich teruggetrokken en enkelen heb
ben gezegd de Peronisten te zullen
steunen. Daarmee is Peron van 49,56
percent van de stemmen die Campora
won, verzekerd, tenzij de linksen in
de Peronistische beweging hem op
grote schaal verlaten. Vooral de
machtige Peronistische jeugdbeweging
heeft tekenen van ontevredenheid
met de opmerkelijk niet-revolutionai-
re politiek van de Peronistische rege
ring getoond. Peron heeft hun leiders
SEVILLA. De tragedie in het re
servaat Donana: een biologische
ramp zoals die nog nooit is voorge
komen!” Zo luidt de kop boven het
artikel gisteren in Spanjes grootste
krant La Vanguardia van Barcelo
na. liet betreft de rampzalige sterf
te van tienduizenden watervogels
in het genoemde reservaat in de
provincie Sevilla.
Zij hebben hun toevlucht genomen
tot slecht gedrukte pamfletten waar
op alleen de namen van hun kandi
daten staan. „Wij zullen de muren
vol kalken”, zo heeft de kandidaat
voor het vice-presidentschap van de
radicalen, Fernando de La Rua, bij
het begin van de verkiezingscampag
ne gezegd. Maar zelfs dat is niet
gebeurd.
begin deze maand ontboden, politieke
geweldpleging veroordeeld en hen de
mantel uitgeveegd om hun onderlinge
twisten. Zij verlieten Perons woning
zingend, blijkbaar bereid tot eenheid
tenminste tot na de verkiezingen.
BONN. Het Westduitse ministerie
van defensie is van plan de Britse lucht
macht te vragen de bombardementsoefe-
ningen op de omstreden basis bij Nord
horn te beperken en in plaats daarvan
een nieuw terrein op Kreta te gebrui
ken. Dit is gisteren in militaire kringen
in Bonn vernomen.
De overlast die de oefeningen bij
Nordhorn met zich meebrengen voor de
bevolking heeft al herhaaldelijk geleid
tot heftige demonstraties, waarbij de
basis zelfs enige tijd bezet is geweest
door woedende betogers.
Volgens genoemde kringen zou Grie
kenland hebben ingestemd met een ver
zoek om een basis op Zuid-Kreta te
bouwen, vanwaar Britse jachtbommen
werpers zouden kunnen oefenen boven
een groep onbewoonde eilandjes op 12
mijl uit de zuidkust
de gealarmeerde aanvragen
natuurbeschermingsinstelfingen
landen als Noorwegen, Zweden en
Nederland.
giste-
verho-
litroep
1” 160
cht te
ts een
Er zijn nog weinig aanwijzingen
over de binnenlandse politiek die hij
zal gaan voeren. Peron heeft al enke
le malen gezegd dat het land in een
noodtoestand verkeert en een noodre-
gering zal hebben als hij wint. Een
dag voor de staatsgreep in Chili gaf
hij wel een aanwijzing die als een
voorspelling klonk. „De grote fout
van veel mensen is, ook van mijn
vriend Salvador Allende, dat ze pro
beren het systeem te wijzigen. Wat je
moet doen is proberen de structuren
waarop het systeem rust, langzaam
aan te wijzigen.”
STOCKHOLM (DPA) De sociaal
democraten die bij de zondag in Zweden
gehouden algemene verkiezingen samen
met de communisten evenveel zetels be
haalden als de gezamenlijke oppositie
partijen, kunnen aan het bewind blijven
omdat de grootste oppositiepartij, de
Centrumpartij, er niet op aan zal drin
gen een regering te vormen.
Thorbjörn Falldin, de leider van de
Centrumpartij, zei gisteren na een bij
eenkomst van het partijbestuur dat de
sociaal-democraten van premier Palme
volgens de geldende parlementaire voor
schriften zolang aan de macht kunnen
blijven tot ze een nederlaag in de Rijks
dag lijden.
Bij de verkiezingen van zondag kregen
de sociaal-democraten en de communis
ten samen 175 zetels en de drie opposi
tiepartijen de Centrumpartij, de con
servatieven en de liberalen samen
eveneens 175 zetels. Hiervan behaalde de
Centrumpartij er 90.
De vier kandidaten zijn Juan D.
Peron van het Justicialistische Be-
vrijdingsfront, Ricardo Balbin (Union
Civica Popular Radical), de op een na
grootste politieke partij in Argentinië,
Francisco Manrique, van het Volksfe-
deralistische Bondgenootschap, en Ju
an C. Coral (Socialistische Arbeiders
partij).
„In de administratie moet men een
toezegging gestand doen”, meenden VVD.
KVP, ARP, CHU, SGP en GPV.
r.
Bestrijders
steeds de lieveling van de Argentij
nen, 21 jaar na haar dood vallen
bijna niet op. De andere kandidaten,
die na de verkiezing van zes maanden
geleden geen geld meer hebben, kun
nen zelfs de aanplakbiljetten niet be
talen.
De linkse partijen hadden niet zo’n
behoefte aan de zetelverplaatsing, ook al
waren er variaties in de standpunten.
Felste bestrijders waren PPR en CPN.
De PvdA had de kat de bel aangebonden
door mr. De Vries fel van leer te laten
trekken tegen de huns inziens onjuiste
toepassing van het recht van de regering
om van de EEG-richtlijn af te wijken.
Het Kamerlid De Vries zag zijn weken
lange juridische strijd echter gisteren
niet beloond.
schap”, aldus Van der Stoel, doelend op
de ondemocratische regeringen van
Griekenland en Portugal.
„Het wordt hoog tijd”, zei hij, „dat de
Portugese koloniale oorlog in Afrika ten
einde loopt.” Hij stelde echter dat het
vastleggen van deze democratische gron
dregels niet betekende dat Griekenland
en Portugal een formule opgedrongen
kon worden.
Niemand twijfelt er echter aan dat
generaal Peron, die twee weken na
de verkiezingen 78 jaar wordt, voor
de derde maal president wordt. Zijn
charisma, dat hem in 1946 en 1951 tot
het presidentschap bracht, is nog
steeds machtig.
„NAZI-PRAKTIJKEN IN CHILI”
te ge
en de
n mi-
jsloten
n van
eer te
P. Zij
:ing te
11e.
:s is
>p van
lat de
net in
weer,
pers
in op-
de die
meden
Peron mijdt massabijeenkomsten
om bloedbaden zoals bij zijn terug
keer te voorkomen. Op het vliegveld
waar hij zou landen werden in juni
110 mensen gedood bij een schietpar
tij. De enige keer dat Peron ver
scheen was bij een parade van Pero
nistische jeugd en vakbondsleden op
31 augustus, aan het begin van zijn
verkiezingscampagne.
Bewindslieden hebben het recht om
van de EEG-richtlijn af te wijken. Over
deze juridische affaire is vele dagen
gevochten in de Kamer. Voor de meeste
fracties was een door staatssecretaris
Scholten (CHU) van het kabinet-Bies-
heuvel gedane toezegging echter door
slaggevend.
De verkiezingscampagne, die toch
al lauw op gang was gekomen, is
vorige week door de militaire staats
greep in Chili bijna geheel uit de
belangstelling geraakt. De Argentij
nen zijn er zich duidelijk bewust van
dat hun land nu door militaire rege
ringen is omgeven, Chili, Bolivia, Pa
raguay, Brazilië en Uruguay.
Aan de muren hangen overwegend
aanplakbiljetten met Salvador Allen
de. De portretten van generaal Peron,
zijn derde vrouw Isabel die kandidate
is voor het vice-presidentschap en
zijn overleden vrouw Evita nog
Prof. Valverde en zijn medewerkers
hebben, sinds de ramp eind augus
tus merkbaar begon te worden,
niet veel meer kunnen doen dan
dagelijks constateren dat er op
nieuw duizenden watervogels aan
chloorvergiftiging waren gestorven.
Ook andere vogelsoorten worden
hierdoor getroffen, waaronder en
kele die al op het punt van uitster
ven stonden. Prof. Valverde: „De
juiste omvang kunnen wij alleen
nog maar schatten; ik vrees echter
dat er al meer dan 100.000 vogels
gestorven zijn. En deze ramp kan
nog veel erger worden wanneer de
trekvogels uit Noord-Europa aan
komen.”
SCHIEDAM. Na stemming heeft
75 percent van de personeelsleden
van de in moeilijkheden verkerende
kartonnagefabriek Schiekarton NV in
Schiedam een voorstel van de directie
aanvaard om voorlopig af te zien van
loonsverhoging. Tevens zullen de
werknemers een half uur per dag
overwerken zonder loon, zo heeft de
directie van het bedrijf, een dochter
onderneming van het Amerikaanse
verpakkingsconcern American Can
Company, meegedeeld.
Het Madrileense dagblad Pueblo
kwam met de volgende kop; „Be-
fangstelling in de hele wereld voor
de „catastrofe” in Donana”, waarbij
de redactie, die deze catastrofe
misschien maar twijfelachtig vond,
dit woord tussen aanhalingstekens
zette. De. milieubescherming staal
in Spanje immers nog in de kinder
schoenen.
Zonder het met zoveel woorden te
zeggen, scheen Van der Stoel te sugge
reren, dat een bezoek van president
Nixon nog dit jaar aan West-Europa.
voorbarig zou zijn. In dit verband wees
hij naar de verklaringen die nog opge
steld moeten worden over de relaties
tussen de NAVO-landen onderling en
over de Atlantische verhoudingen, ter
wijl dr. Kissinger nog een derde over
koepelende verklaring voorstond.
Van der Stoel zag deze derde verkla
ring rils toegemoetkomend aan het Ame
rikaanse verlangen „om tegen de achter
grond van de erosie van de Europees-
Atlantische verhoudingen een nieuwe
psychologische basis te creëren om toe
komstige problemen tot een oplossing te
kunnen brengen.”
Hij zei verder dat de Deense minister
van Buitenlandse Zaken de volgende
week het „document van Kopenhagen”
bij dr. Kissinger zou toelichten. Dit do
cument dat door de ministers van de
EEG-landen werd opgesteld, werd deze
week al door de Deense ambassadeur in
Washington officieel ter hand gesteld
van het State Department. Het bevat in
algemene en soms vage bewoordingen
gestelde richtlijnen voor een verbetering
van de relaties tussen de Verenigde
Staten en de EEG, maar laat de defensie
er buiten als een apart probleem dat los
ervan behandeld dient te worden. Wel
laat het document doorschemeren dat de
EEG-landen bereid zouden zijn aan de
Amerikaanse wens tegemoet te komen
om een groter financieel aandeel van de
defensie op zich te nemen.
Het Amerikaanse ministerie van Bui
tenlandse Zaken heeft dit document on
middellijk in studie genomen, vooral om
te zien of het voldoende basis oplevèrt
voor een bezoek van president Nixon
aan West-Europa. dat in oktober-novem-
ber zou moeten plaatsvinden. De laatste
berichten doen echter vermoeden dat
ook het Witte Huis aan een uitstel
denkt, wellicht tot hét voorjaar.
„Ik heb bij dr. Kissinger duidelijk
gemaakt dat Nederland niet doet aan
selectieve verontwaardiging”, zei Van
der Stoel, „maar ten aanzien van de
vervolging van intellectuelen in de Sov-
jet-Unie wilde de minister kennelijk
niet verder gaan dan te zeggen dat „aan
de Russische gesprekspartners duidelijk
gemaakt moet worden dat na een kwart
eeuw de ontspanning ook gestalte moet
krijgen voor de gewone man. Wij moe
ten er voor zorgen dat de deur open
blijft staan.”
Van der Stoel, die een tweedaags be
zoek bracht aan Washington en nog een
week zal doorbrengen in New York
waar hij een toespraak zal houden voor
de Algemene Vergadering van de Vere
nigde Najties, zei dat zijn gesprek van een
uur met Kissinger gehouden was tegen
de achtergrond van de Europees-Atlanti-
sche relaties.
UTRECHT. Het college van be
stuur van de universiteit in Utrecht zal
de voorstellen van de universiteiten van
Groningen en Amsterdam (GU) om de
inschrijvingsbedragen op 250 te bepa
len, niet navolgen-
Een door enkele studenten-leden van
de universiteitsraad ingediende motie om
deze voorstellen over te nemen, werd
met zestien stemmen tegen en zes stem
men vóór verworpen.
Geen wonder dat de telefoon van het
biologisch station witheet staat van
gealarmeerde aanvragen van
in
UTRECHT. De Franse spoorwegen
hebben de Nederlandse spoorwegen mee
gedeeld dat vandaag in verband met een
staking bij een deel van het Franse
spoorwegpersoneel de TEE-treinen tus
sen Nederland en Franrijk in beide rich
tingen moeten uitvallen.
De „Etoile du Nord” en de „Ille de
France” die respectievelijk vanochtend
en vanavond uit Amsterdam vertrekken,
rijden maar tot Brussel. Vandaar kan
men de reis voortzetten met de normale
D-treinen.
Het station heeft al monsters van het
vergiftigde water gestuurd naar de
wetenschappelijke afdeling van het
natuurhistorisch laboratorium in
Utrecht.
it mi-
id ge-
voe-
an de
in de
;t ook
in van
g in
De bezettings
graad van de
door gespierde
radicalen bereden
bakfietsen was
redelijk, zoals
de foto laat zien.
Utrecht maakte
gisteren kennis
met een nieuwe
vorm van
openbaar vervoer.
Zonder betaling
kon men zich per
bakfiets door de
binnenstad laten
rijden.
De voorziening
was helaas slechts
tijdelijk. Leden
van de PPR
protesteerden
ermee tegen de
aangekondigde
tariefsverhoging
van het openbaar
vervoer.
