Feest en verzet in Utrecht
Na ruzie tussen regering en bedrijfsleven
Boerma is bezorgd
over arme landen
een miljoen gulden aan prijzen
V erpleegtarieven
weer fors hoger
Elektrische energie uit autobanden
EEG-banken
en miljoenen liters afgewerkte olie
willen monetaire
unie
1
bedrijven te
1 BEURS
I./
„Via Zaïre geen
Angolese
koffie”
I
W'-
CNV: werkgevers
maken stemming
I
■M
Rt
ü!'h:1'1W
III
r
PLAN OM CENTRALE IN GELDERLAND OM TE BOUWEN:
FAO-GRAANPROGNOSES „TE SOMBER”
ZATERDAG 22
11
SEPTEMBER
197S
-Ai
Minister Lubbers:
IC-
n
A. W. Bruna en Zoons Uitgeverij, Utrecht, geeft iedere week vier
van haar 1500ste Zwarte Beertje: „De Plasticvreter” door Kirk
Pedler en Gart Davies en daarnaast een aantal boeken van
Cousteau zoals „Haaien”, „Leven en dood in de wereld van het
koraal”, „Schatten op de zeebodem” en „De Walvis" (per exem
plaar ƒ31,50). U kunt ze winnen door voor ƒ1 mee te doen aan
de Nationale Puzzelactie in deze krant t.b.v. de Stichting Natuurbe
houd en Natuurbeschermingseducatie.
1
(Van onze beursmedewerker)
AMSTERDAM. Een voor ons land emotionele week vol verrassingen
is voorbij. Ook voor de beurs die bij de financiële ontwikkeling altijd nauw
betrokken is. En het was ditmaal nog niet eens de begroting en de Troon
rede zelf die voor de nodige consternatie zorgden, maar de aan de Mil
joenennota begeleidende opwaardering van onze gulden. Ook deze op zich
toch niet onbelangrijke ingreep werd nog vrij rustig opgenomen.
Kwatta
tw.
Handelsbalans
Klein
Onder druk
Schoon
Import beperken
Damrak gedeprimeerd
s
al
L
SP.
e
d.
P
5
ADVERTENTIE
1
(Van onze correspondent)
i
k
L
I
A
Eén van haar directe gevolgen echter
maakte zware emoties los. De revaluatie
heeft geleid tot een complete ruzie tus
sen de minister van Economische Zaken
en het bedrijfsleven-
trin
be
reis,
in
<am
ten,
kocht wordt wat absoluut noodzakelijk
is.
de
en
21
(Van onze redacteur in Rome)
ROME- Experts van de FAO, de
Wereldvoedselorganisatie, onder aanvoe-
ring van directeur-generaal Boerma, zijn
op hun vingers getikt voor hun sombere
voorspellingen over de wereldvoedselsi-
tuatie.
De Europese bankfederatie betreurt
het echter dat de Europese commissie
he* niet nodig heeft geacht een monetai
re eenheid vast te stellen die als inter-
ventiemunt op de wisselmarkten en bij
de normale ha ndelsbetrekkingen ge
bruikt kan worden. Een dergelijk initia
tief zou een belangrijk psychologisch
effect hebben, aldus de bankfederatie.
BUEHRMANN kon daarentegen vijf
gulden stijgen door de goede vooruit
zichten- Maar Kwatta moest van ƒ140
tot 120 terug door de zware ingreep die
nodig is om het bedrijf van de onder
gang te redden.
Ir. G. J. Schoppert, hoofdingenieur bij
de PGEM in Arnhem, die van het begin
af aan veel interesse voor het project
heeft getoond: „We zijn als PGEM be
reid een bijdrage te leveren aan de
milieuverbetering, maar we moeten ren
dabel werken en kunnen onze Gelderse
klanten niet laten opdraaien voor de
kosten. Er moet dus nog een oplossing
komen voor het opvangen van het on
rendabele gedeelte van de exploitatie.”
Het unieke project, dat is opgezet om
milieubedervende stoffen om te zetten in
nuttige energie en waarvoor belangstel
ling uit de gehele wereld wordt ver
wacht, verkeert nu nog in de onder-
zoekfase. Maar alle grote vraagstukken
lijken te zijn opgelost, zodat het nog
slechts gaat om preciseren van de gege
vens. De centrale „Gelderland I” in Nij
megen wordt gunstig geacht voor het
experiment. De centrale is gemakkelijk
hiervoor in te richten en ligt gunstig
voor de aanvoer van de vijf miljoen oude
autobanden en 70 miljoen liter afvalolie
per jaar, waarmee tot nu toe niemand
raad wist.
van der Grinten, AFC en Matubel, ter
wijl Bols, Pakhoed en Holec 5 verlo
ren.
BRUSSEL. De bankfederatie van
de EEG de vereniging van banken in
de gemeenschap) heeft een verklaring
uitgegeven waarin ze zegt eenparig en
volledig het streven van de Europese
commissie om een economische en mo
netaire unie tot stand te brengen te
steunen. De federatie is ervan overtuigd
dat oprichting van een Europese mone
taire zone, gedragen door een samenhan
gend economisch en monetair beleid, één
van de basiselementen zal kunnen vor
men voor de vernieuwing van de inter
nationale monetaire orde.
Er werd een bezoek gebracht aan een
bedrijf in het Franse Thionville, waar
op kleine schaal in een roterende trom
mel rubber werd verbrand volgens een
methode waarbij geen rook en roet vrij
kwam. De firma Sulzer, die gespeciali
seerd is in het ontwerpen van bijzondere
ketels voor stoomopwekking, kreeg op
dracht een soortgelijke installatie in het
groot te ontwerpen, waarbij een combi
natie moest komen voor het verstoken
van afvalolie.
Boerma probeerde op deze bijeen
komst de exporterende landen ervan te
overtuigen, dat er maatregelen genomen
dienen te worden waarbij ook de arme
landen de mogelijkheid behouden vol
doende voedsel in te kopen.
Hij vroeg een wereldreserve aan te
leggen, zodat bij rampen meteen voedsel
beschikbaar is. De exporterende landen
vinden zijn alarm echter te pessimistisch
en dulden geen nieuwe afspraken die de
uiterst hoge prijs van dit moment (200
percent hoger dan begin dit jaar) zouden
kunnen beïnvloeden.
OVERIGENS IS de gehele financiële
situatie niet ongunstig voor de regering.
Onze handelsbalans was in de eerste zes
maanden zo positief dat de betalingsba
lans dit jaar wel eens een overschot kon
laten zien van 5 tot ƒ7 miljard, terwijl
1 tot 2 miljard als een normale stand
moet worden geacht.
Verder ontvangt de regering volgend
jaar volgens verwachtingen een bedrag
van rond 3 miljard uit leengelden van
de rijksfondsen, terwijl het begrotingste
kort op minder dan twee miljard gulden
wordt gesteld. Voor de financiering van
dit gat behoeft er dus geen beroep op de
kapitaalmarkt te worden gedaan. Dit
steunde de obligatiemarkt die als eerste
reactie vrij positief op de ingediende
begroting reageerde.
De enorme belastingbetalingen die de
komende paar maanden op stapel staan
doen echter zeer nauwe geldmarkten
vrezen, zodat de kapitaalmarkt van die
kant niet meer op verdere steun voor
enige ontspanning behoeft te rekenen.
Canada, Italië en Frankrijk verhoogden
zelfs weer het officiële disconto terwijl
in de Verenigde Staten de bankrente
voor het eerst in de historie de tien
percent heeft bereikt.
Proces. De zeepfabriek Van Dam in
Bodegraven mag het nieuwe vloeibare
schuurmiddel „Piet” niet meer in de
huidige verpakking op de markt bren
gen. Het plastic oranje flesje waarin
het middel verkocht wordt lijkt naar
kleur, opmaak en vorm zoveel op de
flesjes „Jif” schuurmiddel die Unile
ver al drie jaar verkoopt, dat van
nabootsing gesproken kan worden. Dit
heeft de president van de rechtbank
in Den Haag bepaald in het kort
geding dat Unilever had aangenomen.
Maar de revaluatie en het daaruit
voortgevloeide berijfsklimaat was vol
doende om de beurs deze week verder
onder druk te zetten. Er werd nu in
toenemende mate rekening gehouden
met de invloed van de duurder worden
de gulden op binnen- en buitenlandse
markten, terwijl voorts de revaluatie
van de gulden vele grote concerns fikse
boekverliezen zal opleveren.
Door het gros van de kleinere en
middelgrote bedrijven zullen deze verlie
zen ongetwijfeld naar de resultaatreke-
ningen moeten worden overgeheveld
waardoor de winsten worden gedrukt.
Dat moet gevreesd worden bij onder
meer de handelsondememingen, die deze
week dan ook gedrukt in de markt
lagen. Het afspringen van de fusiebe-
sprekingen tussen de KNSM en de Cete-
co gaf dit laatste bedrijf een extra duw
terug en liet de aandelenkoers van 210
op 180 vallen. Ook de in fusiezaken
gestrande Verto moest deze week zeer
fors terug.
De grote concerns bleven niet buiten
schot. Koninklijke Petroleum verloor 6
en kwam flink beneden de 100. Philips,
AKZO, Unilever en Hoogovens liepen
rond drie gulden terug en Heineken
verloor uit vrees voor aantasting van de
belangrijke exportpositie niet minder
dan 15. Ook de lokale markt stond
grotendeels in het teken van een forse
dr’ ng voor talrijke hoofdfondsen.
Rond 20 voor Elsevier, circa 10 voor
Maandag gaan in Utrecht in het hart
van de stad de deuren open van de ruim
honderd winkels van Hoog Catharijne.
Jarenlang is er heftig gediscussieerd
over dit winkelgebied, zijn er protesten
geweest tegen de bouwers en de ge
meentebestuurders die met de bouwers
een contract hebben afgesloten. Een
schriftelijk verzoek aan prinses Beatrix
om maandag het centrum toch maar
niet te openen, is de laatste vertwijfelde
,,en vergeefse” poging tot effectief pro
test geweest.
Het protest is te laat gekomen- Toen
de Verenigde Bedrijven Bredero NV
in Utrecht kortweg: betonboer Brede
ro de gemeente Utrecht in 1962 haar
plan Hoog Catharijne aanbood, was er
van kritiek en protest nauwelijks spra
ke.
Het eerste plan werd in 1963 door de
gemeenteraad aanvaard. Met grote
meerderheid van stemmen: alleen twee
PSP’ers en een communist tegen.
Het hele plan (de foto geeft een over
zicht van het Hoog Catharijnecomplex)
zal 700 miljoen gulden kosten. Vierhon~
derd miljoen wordt gefinancierd door de
Friesch Groningse Hypotheekbank en
Bredero samen. De gemeente Utrecht
heeft vijftig miljoen gulden gestoken in
grondverwerving, waarvan de kosten via
erfpachtsom terugvloeien in de gemeen
tekas.
(Van onze parlementsredactie)
DEN HAAG. Minister Lubbers (E-
conomische Zaken) betwijfelt voors
hands de juistheid van berichten dat
Angolakoffie in Nederland zou zijn in
gevoerd onder het mom dat deze koffie
uit Zaïre afkomstig zou zyn.
Hij heeft het Kamerlid Van der Spek
(PSP) geantwoord dat dit uit de import-
cijfers van de koffie uit Zaïre noch uit
invoerdocumenten is te bewijzen. Hij zal
zich evenwel wenden tot de regering
van Zaïre om opheldering te krijgen
over de juistheid van de verklaring van
de minister van Landbouw van Zaïre,
dat wel illegale import van Anoglakoffie
plaatsvindt.
UTRECHT. De bewering van de
kant van de werkgevers dat de vakbe
weging de rekening aan de werkgevers
zal presenteren wanneer de regering niet
voldoende aan de wensen van de vakbe
weging toekomt, is niet zo eerlijk, en
raakt kant nog wal. Aldus de industrie
bond CNV in het weekblad „Industrie-
gilis”.
De nota over het arbeidsvoorwaarden
beleid gaat er van uit dat de „loonruim
te” voor 1974 wordt bepaald door de
stijging van de arbeidsproduktiviteit. Als
er verder niets gebeurt hebben de werk
nemers recht op een loonsverhoging die
gelijk is aan het percentage van de
produktiviteitsstijging, aldus het blad. De
werknemers hebben zich echter bereid
verklaard met een kleinere loonsverho
ging genoegen te nemen wanneer de
overheid bepaalde maatregelen neemt op
het terrain van bijvoorbeeld woning
bouw, onderwijs, sociale verzekeringen
enzovoort.
„Dat is een heel normale zaak. Het
gaat gewoon om de verdeling van de
beschikbare ruimte”, schrijft de Indus-
triegids. Wat de overheid ook doet, het
totaal blijft gelijk. Met het presenteren
van de rekening aan de werkgevers
heeft dat dus niets te maken. De indus
triebond CNV zegt dan ook te hopen
verder van dit soort opmerkingen ver
schoond te blijven. Zakelijk betekenen
ze niets maar wel leiden ze tot een
ongewenste stemmingmakerij.
Dat de regering het geluk van onze
gunstige internationale concurrentieposi
tie mee heeft om een poging te wagen
de inflatie via de opwaardering van de
gulden te lijf te gaan, bewees deze week
wel het tussentijdse bedrijfsbericht van
Van Ommeren. De vrachtenmarkt is zo
gunstig, dat zelfs de revaluatie die voor
de scheepvaart altijd zwaar aankomt,
gemakkelijk kan worden verwerkt.
Voor dit jaar rekent Van Ommeren
dan ook op een verbluffend herstel van
de terugslag van 1972. Het aandeel be
woog zich in licht opgaande richting en
onttrok zich hierdoor aan de algehele
beurstendens die vooral voor scheep-
vaartwaarden zeer flauw had moeten
zijn.
De KLM bijvoorbeeld, die wel enorme
valutaverliezen zal boeken, zag de koers
deze week van 100 tot beneden de 90
gulden teruglopen.
Het resultaat is dat er nu plannen
gereed liggen voor de bouw van een 25
Megawatt-installatie; een kleine in zijn
soort en mede daardoor moeilijk renda
bel te maken.
Kennelijk wil de regering als de poli
tieke debatten over ruim twee weken in
de Tweede Kamer losbreken, al zicht
baar resultaat zien van de opwaardering
van onze munt. Het bedrijfsleven is
aangezegd een deel van de vijf percent
revaluatie op zijn produkten in de vorm
van prijsverlagingen door te berekenen.
En dat betekent ongetwijfeld verliezen
op de nog liggende voorraden.
Vele grote zaken hebben dit ronduit
geweigerd, hetgeen tot een situatie heeft
geleid die zich in de na-oorlogse jaren
nog nimmer heeft voorgedaan. Deze uit
revaluatie en Miljoenennota voortge
vloeide sterke klimaatsverslechtering
tussen de regering en de ondernemers-
wereld heeft niet nagelaten een depri
merende indruk op de beurs te maken.
De voorgestelde belastingen en andere
financieringsmaatregelen in de nieuwe
begroting waren in het algemeen geno
men niet direct ongunstig voor de beurs.
waren. Er is toen gezocht naar een
methode van schone verbranding, met
als doel elektriciteit op te wekken. We
hebben contacte gezocht met de PGEM,
omdat die al eerder in principe bereid
was te helpen bij het vernietigen van
afvalolie.”
ARNHEM. De directies van de
Provinciale Gelderse Elektriciteitsmaat
schappij en de Pollutex Milieutechniek
b.v. werken samen aan een plan om de
in Nijmegen staande centrale „Gelder
land I” zodanig te verbouwen, dat ze
kan worden gevoed metoude auto
banden en afvalolie.
Het Centraal Orgaan Ziekenhuistarie
ven verwacht dat de tarieven, dit Jaar
opnieuw fors zullen stijgen: in pe zie-
kenhuizen met 18,7 pet (tot 1£3,24) in
de verpleegtehuizen met 18,6 pet, in
psychiatrische ziekenhuizen met 20,6
in de zwakzinnigeninrichtingen met
pet.
In zijn jaarverslag over 1972 somt het
COZ een aantal zaken op die het urgent
Het bedrijfsleven blijft in zoverre
gespaard dat er geen nieuwe btw-verho-
gingen zijn aangekondigd. Ook de tarie
ven voor vennootschapsbelasting zullen
niet worden opgetrokken. De investe
ringsaftrek voor bedrijfsgebouwen zal
zelfs weer tijdelijk worden hersteld.
Zo’n vijf miljoen autobanden en ze
ventig miljoen liter afgewerkte olie zou
den per jaar kunnen worden gestookt
zonder geur of roet. Via dit unieke
project, dat een wereldprimeur is, zou
voldoende elektrische energie zijn op te
wekken om een stad als Doetinchem van
stroom te voorzien.
In technisch opzicht menen deskundi
ge van beide maatschappijen de proble
matiek onder de knie te hebben en nu
in staat te zijn oude autobanden in de
vorm van elektrische stroom de huizen
te laten binnenkomen. Het project kan
tot uitvoering komen zodra een oplos
sing is gevonden voor de financiële as-
vindt voor een werkelijke beheersing
van de kosten:
stringente capaciteitsbeheersing (on
der meer wettelijke mogelijkheid tot
sluiting van geheel of gedeeltelijk over
bodig geworden instellingen),
toetsingsnormen voor opname fre
quentie, verpleegduur en omvang van
verrichtingen,
een bindende vaststelling van het
niveau van zorg dat medisch en finan
cieel verantwoord is,
een centraal informatiesysteem (ook
met medische gegevens),
een snellere besluitvorming van de
maatschappelijke groeperingen die me
deverantwoordelijkheid dragen en
„minder grote eerbied voor zoge
noemde historische rechten waarvan het
maatschappelijk kader discutabel is”.
Incourante waarden. De intrinsieke
waarde van de participaties Beleg
gingsfonds van Incourante waarden
heeft zich ook in het per 30 juni ge-
indigde boekjaar 1972-1973 zeer bevre
digend ontwikkeld. De waarde steeg
met 14,5 pct. van ƒ1753,09 tot ƒ2007,88.
Het verm. ging omhoog van ƒ2,68 mln
tot 2,78 mln. Het aantal uitstaande
participaties nam verder af van 1529
naar 1383. In 1972-1973 werd in totaal
per participatie 70 uitgekeerd tegen
69 in het voorafgaande boekjaar, al
dus het jaarverslag.
UTRECHT. De venpleegtarieven voor de laagste klassen in de ziekenhuizen zijn
tussen 1969 en 1972 gestegen j»an §5,40 tot 98,02 per dag. De stijging bedroeg vorig
jaar 16,75 ofwel 20,3 percept. De slagtarieven van de verpleegtehuizen gingen met
18,9 percent omhoog tot 7(^48, tUg van de psychiatrische ziekenhuizen met 21,4 per
cent tot 65,88 en die van de zwakzinnigeninrichtingen met 20,3 percent tot 60,44.
pecten. Gehoopt wordt, dat eind 1975 of
begin 1976 kan worden begonnen.
Het initiatief voor dit aandachttrek
kende project is genomen door Pollutex
Milieutechniek b.v., een werkmaatschap
pij van de MENEBA (Meelfabrieken der
Nederlandse Bakkerij), die zich wil toe
leggen op het vernietigen van moeilijk
afbreekbare, milieuvervuilende stoffen.
Er werd van uitgegaan, dat oude auto
banden in toenemende mate een belas
ting voor het milieu gaan vormen en
een methode te vinden moest zijn om er
iets bruikbaars van te maken.
Aan een Amerikaans bureau werd op
dracht gegeven een wereldomspannend
onderzoek in te stellen, om na te gaan
of ergens een bruikbare toepassingsmo
gelijkheid was gevonden.
Ir. R. A Hulscher uit Rijswijk, direc
teur van de Pollutex zegt daarover: „Het
onderzoek was teleurstellend. Alle toe-
passingsruogelijkheden leverden eindpro
dukten die inferieur of veel te duur
J?c<»ues-Yv_.
s
Jacques-Yves •£<-<>».
Cousteau
•v» Plwhf flMtfl'
Schatten op de zeebodem
De voornaamste graanexporterende
landen (Amerika, Canada, Australië en
Argentinië) samen met leden van de
gemeenschappelijke markt zijn gisteren
op een spoedzitting door de FAO bijeen
geroepen tot de conclusie gekomen dat
het graantek^rt in de wereld geen negen
miljoen ton Zou bedragen, maar tussen
de drie en vijf miljoen dit jaar.
Deze landen zijn van mening dat met
zo’n tekort geleefd kan worden, hoewel
ze in het slötcommunicué toegeven dat
moeilijkheden met transporten in som
mige gebieden crises kunnen veroorza
ken.
De voornaamste graanexporterende lan
den denken dat de wereldtekorten nog
kleiner zullen worden als huisvrouwen
blijven weigeren te hoge vleesprijzen te
betalen. Minder graan zal dan nodig zijn
voor veevoer. In een aantal landen wor
den nu al voeders gebruikt die minder
graan bevatten.
Directeur-Generaal Boerma hield op
de bijeenkomst in Rome vol dat de
situatie wel zeer ernstig was, maar hij
vond nauwelijks gehoor. Boerma zei: „Ik
maak me ernstige zorgen over de moei
lijkheden waarvoor de ontwikkelingslan
den staan. Zij worden gedwongen hun
import van graanprodukten in te krim
pen, omdat zij de hoge prijzen van dit
moment niet kunnen betalen, niet vol
doende krediet kunnen krijgen en de
hulpverlening met voedsel terugloopt”.
Boerstna vroeg de rijke, geïndustriali
seerde landen hun importen te beperken
tot een niveau waarbij alleen maar ge-
1
'311^ OMmüc
