Jurek Willim
Voetbal bracht
scheiding
mee
Engels publiek gul
met open doekjes
Si
3jH|
l O 4
77*1!
Ir
Knudde
Tweekamp
Zachtaardig
Mijnwerkers
1
v I
MÉ
23
Hoewel ook Polen er veel aan gelegen is dat de buitenlandse va-
lutastroom aanzwelt, wordt de export van een gewild „artikel” als de
Poolse voetbalinternational nog steeds zeer moeilijk gemaakt. Over
het algemeen geldt de regel dat een voetballer zijn talenten pas na
zijn dertigste verjaardag in het buitenland te gelde mag maken. Uit
zonderingen zijn uit den boze, zoals Feyenoord vorig jaar aan den
lijve ondervond toen het alles in het werk stelde om de jeugdige
crack Lubanski naar Rotterdam te halen. De enige manier om als
jong Pools voetballer over de grens te komen, is de illegale weg. De
betreffende speler kan dan echter niet meer in zijn geboorteland
terugkeren, terwijl het vijf jaar kan duren voor zijn vrouw en kin
deren zich bij hem kunnen voegen. En zelfs dat is dan nog niet altijd
zeker. De Wssteuropese profclubs oefenen echter een magische aan
trekkingskracht uit op de Poolse toppers. Sommigen hebben er zelfs
een scheiding tussen vrouw en kinderen voor over gehad, anderen
trotseren een ingewikkelde procedure om uiteindelijk in het beloofde
land te kunnen spelen. Tot die laatste groep behoort Jurek Willim,
sinds 14 augustus 32 jaar, die zich begin februari in IJmuiden presen
teerde.
Erbij
X.A'.V
t,
HF-'i
Pool wil niet meer terug naar de mijnen
THEO KLEIN
■Mi
een gedragen melodie.
Moore nu in feite in?
kort dat we ons geen indruk van het
gastland konden vormer. Ik was ver
schillende keren in Nederland geweest.
tijd wil ik mijn trainersdiploma halen,
zodat ik tenminste niet terug hoef naar
de mijn”, aldus de Pool.
Jurek Willim heeft de afgelopen zes
maanden geen ernstige aanpassingsmoei
lijkheden gehad. Hij realiseerde zich in
Polen dat hij in ruil voor de Hollandse
guldens offers in de persoonlijke sfeer
zou moeten brengen. Uiterlijk schijnt hij
zich daar echter weinig zorgen over te
maken. Willim is buiten de krijtlijnen
een rustige, vriendelijke figuur, die alles
in het werk stelt om anderen niet tot
last te zijn. In het veld daarentegen
weet hij zijn mond te roeren. De zeer
bewegelijke atleet (Rab: „Hij heeft een
goed schot, is sterk in combinatie, heeft
de nodige fantasie in het spel en kan
goed anticiperen”) houdt zijn medespe
lers in gebroken Duits continue op de
hoogte van zijn positie, wat misverstan
den overigens niet uitsluit.
vijf jaar
onbekend
Willim, die eerst voor een half jaar op
proef kwam, heeft voor de nieuwe com
petitie een contract van een jaar gete
kend. Hij hoopt op die manier wat geld
te sparen om zo na afloop van zijn
voetbalcarrière toch nog enige financiële
armslag te hebben. „Als ik naar Polen
terugga hoop ik een jaar of drie mee te
kunnen in de hoogste afdeling. In die
Jurek Willim heeft inmiddels in de
Nederlandse competitie enige naam ge
maakt. In de oefenwedstrijden van de
IJmuiderploeg scoorde hij in totaal zes
doelpunten, terwijl hij er in de competi
tie al drie op zijn conto kreeg. Het zijn
echter niet alleen de doelpunten di hij
zelf produceert, doch vooral de wijze
waarop hij zich als een duizendpoot op
de rechtervleugel verdienstelijk maakt,
die hem op Schoonenberg tot een graag
geziene figuur hebben gemaakt. Verdedi
ger Frans van Essen: „Het grote voor
deel van Willim boven Dick Bond is, dat
hij ook meeverdedigt. Bovendien ziet hij
situaties snel aankomen. Hij is de rest
meestal al twee klikken voor”.
Niets! Wat
West Hams
spelende ploeg in Engeland, de ploeg
met de continentale toets? Er werd
voor, type van de doordrukker die
een zekere dreiging uitstraalt als hij
met de bal oprukt, wilde die dreiging
blijkbaar nooit exploiteren. McDou
gall liep voortdurend buitenspel bij
verre uittrappen van keeper Ferguson,
maar denk maar niet dat Ferguson
na de vijfde keer besloot dan maar
niet ver uit te trappen maar de bal
aan zijn back mee te geven! Maar
het meest van al heb ik mij toch
geërgerd aan Bobby Moore. Zijn elf
tal komt met 0-1 achter, dank zij een
schot in de hoek van Chivers, er is
nog een kwartier te spelen, maar
geloof maar niet dat hij als inspirator
het spel naar zich toe trekt, snel
doorstoot naar voren, lepe passjes
aflevert op het middenveld, zijn
manschappen een beetje oppept en
inspireert. Nee, hij bleef als „libero"
gevangen in de achterste lijn, en als
hij nog wel eens naar voren kwam
met de bal gaf hij die doelloos af
naar een dichtstbijzijnde medespeler,
of gaf een hoge pass die bij een der
Spurs terechtkwam.
En wat blijkt dan dezelfde avond
in de avondbladen, en de volgende
ochtend in de ochtendbladen? De
sportjournalisten vonden het een fij
ne, en over het algemeen ook heel
goede wedstrijd, waarin Bobby Moore
soeverein heerste enz. enz. Ze vonden
het allemaal prachtig mooi of veins
den het prachtig mooi te vinden, daar
wil ik van af zijn. Ik verdenk een
groot deel van de Engelse sportpers
ervan, dat zij samenzweert met de
clubs tegen het publiek, door spelers
groot te schrijven, matige wedstrijden
lyrisch te beschrijven en matig spel
te bejubelen. Het publiek wil liever
geloven dat het iets moois, iets fan
tastisch, iets „nie dagewesenes" mee
maakt, dan dat het te horen krijgt
dat het alweer knudde was. En het
met een rietje- Ik merkte steeds
meer, dat mijn plezier erin wegzakte,
en dat ik alsmaar vergelijkingen zat
te maken met het Nederlandse top
voetbal. Misschien was dat onredelijk,
misschien moest je in de afgeplatte,
onoriginele spelpatronen niet het
Ajax-spel of het Feyenoord-spel in
vullen, maar het MVV-spel en het
FC Utrecht-spel, misschien kom je
dan tot een milder oordeel. Maar
echt, ik heb die hele wedstrijd niets
„nieuws” gezien, geen enkele voetbe
weging, geen enkele manoeuvre, geen
enkele pass waar je even verrast van
opkeek. Hoewel, ik merk nu dat ik
overdrijf. Die Brooking kon af en toe
wel eens op zijn Hollands langs een
tegenstander manoeuvreren, en Gilze-
an, die er uit ziet als een afgetobde
man van 52 maar in 1962 nog goed
was voor 7 goals voor Dundee in een
wedstrijd in de Schotse league, wist
iedere keer weer verwarring te zaai
en door over de bal heen te stappen,
dat moet gezegd. Maar wat bracht
zo’n Bobby
viel er te merken van
reputatie van de mooist
Voor een kwartfinale wedstrijd tegen
het nationale elftal, als gastspeler voor
vriendschappelijke wedstrijden, onder
andere in Breda en voor de intertoto-
competitie tegen Go Ahead Eagles. Toch
had ik er geen idee van hoe het leven in
Nederland zou zijn. Ik had ook aanbie
dingen uit Amerika en Australië, maar
dat was me te ver. Daarom ging ik
uiteindelijk in op het verzoek van Tel
star.”
En hoe was de wedstrijd, zult u
willen weten? West Ham met aan
voerder Bobby Moore, midvoor
McDougall, doelman Bob Ferguson,
linksbinnen Trevor Brooking had
toch kwaliteit te bieden! En dat gold
in niet mindere mate voor Totten
ham, met Pat Jennings (voetballer
van het jaar) in het doel, Alan Gilze-
an, Martin Chivers en Martin Peters
(alle drie internationals of ex’inter-
nationals) in de voorhoede, om enke-
Toch valt er nog wel één originele
act van een Engelse voetballer te
melden. Arsenal leed een loodzware
5-0 nederlaag tegen Sheffield United.
Op een gegeven ogenblik ging Shef-
field-speler Tony Currie tijdens het
spel (en ook tegen het eind, toen het
al 5-0 stond) op de bal zitten, om
daarmee de vernedering van het trot
se Arsenal nog groter te maken. U
weet, in de sport wordt een speler of
een elftal altijd „vernederd” als hij
met nogal groot verschil verliest.
Curries brutale gebaar (dat in de
verte doet denken aan Gerrie
Mühren die tijdens Real Madrid
Ajax de bal even vijf, zes keer op
zijn voet liet stuiten alvorens hem
verder te spelen) had een voorge
schiedenis, want Alan Ball, die Cur
ries naaste rivaal is voor hun beider
plaats in het Engelse elftal had vorig
seizoen bij een uitschieter van Arse
nal hetzelfde gedaan: ook hij was
toen (even) op de bal gaan zitten om
duidelijk te maken hoezeer Arsenal
zijn tegenstander in zijn zak had.
Maar vorige week nam Alan Ball
weer vanuit de verte wraak op Cur
rie, want bij de eerste zege van
Arsenal zette hij tegen het eind van
de wedstrijd zijn voet op de bal en
deed alsof hij even zijn veters moest
vastmaken! Zo kunnen die twee nog
wel een tijdje doorgaan: Ball doet
even een dutje in het strafschopge
bied, Currie gaat een das staan strik
ken, Ball klimt in de doelpaal, Currie
laat de vlaggestok op zijn voet balan
ceren, Ball gaat op zijn handen staan
en Currie gaat op de handen van
Ball staan enz. enz. Ik zal u zoveel
mogelijk op de hoogte houden van
„Achteraf heb ik er geen spijt van”,
aldus Willim, die door zijn collega’s en
bazen omschreven wordt als een zacht
aardige, meegaande figuur. Trainer Jan
Rab: „Willim zal nooit kankeren als
hem iets wordt opgedragen. Hij weet
wat hij doen moet (en moet laten) om
op zijn leeftijd nog mee te kunnen
koinen. Wat dat betreft kan hij als
voorbeeld voor veel Nederlandse spelers
dienen. Willim is het „product” van een
heel andere opvoeding. In Polen schrik
ken de autoriteiten er niet voor terug
om stringente maatregelen te nemen als
een speler niet aan zijn verplichtingen
voldoet. Dat kan in de praktijk beteke
nen dat hij niet alleen zijn plaats in het
team maar tegelijkertijd zijn job in de
fabriek verspeelt. Een Poolse speler
heeft dan vaak, in tegenstelling tot zijn
Nederlandse collega’s, niets meer achter
de hand. Dat noodzaakt hem tot het
nauwkeurig opvolgen van de bevelen”.
De spelers van Szombierski staan
te boek als mijnwerkers, maar alleen
’s morgens maken zij zich zwart. De mid
daguren zijn, met doorbetaling van het
loon, voor de trainingen. Willim maakte
snel vorderingen. Haalde als 21-jarige
het nationale Poolse elftal (in een wed
strijd tegen Griekenland) en werd door
gerenommeerde clubs als Gornik Zabrze
en Ruch Chorzov uitgenodigd voor grote
trips door Europa en Zuid-Amerika. Een
van die contacten leidde in 1969 tot een
transfer van Jurek Willim (die in zeven
eredivisieseizoenen 99 doelpunten scoor
de) naar Gornik. Daar werd hij inge-
lijfd als full-time speler. Er werd nog
slechts getraind (tweemaal daags) terwijl
de meervoudige Poolse kampioen extra-
winstpremies van 900 sloti’s, ongeveer 90
gulden verstrekte.
Met Gornik (in de Europa-cup) en
het Poolse nationale team (waarvoor hij
tien wedstrijden speelde) reisde hij de
hele wereld af. Desondanks had hij geen
enkele voorkeur toen hij na zijn dertig
ste verjaardag in de gelegenheid kwam
naar het buitenland te vertrekken. Wil
lim: „Onze uitstapjes waren altijd zo
Jurek Willim doet er alles aan om de
nadagen van zijn voetballoopbaan zo
goed mogelijk te doen verlopen. Het is
voor hem de laatste mogelijkheid om
nog iets van de status die hij in eigen
land als amateurvoetballer opbouwde te
redden. Want de Poolse amateurs mogen
dan niet direct voor hun voetbalspel
betaald worden, langs omwegen kan een
Poolse topper toch flinke voordelen uit
zijn voetbalkwaliteiten slaan. Willim
vertelt: „Ik ben met voetballen begon
nen bij Szombierski. Daar ging ik ook
drie jaar naar de mijnbouwschool. Toen
ik een jaar ondergronds gewerkt had
kwam ik als spits in het eerste elftal,
allemaal bij hetzelfde bedrijf. Ze staan
bovengronds”.
in staan. Ook het weer liet waarlijk
niets te wensen over, de grasmat lag
er prima bij, het publiek bevond zich
op twee meter van het veld achter
een lage schutting op toonbankhoogte
(die aan de lange zijde overigens
maar door één reclamebord werd op
gesierd), enkele bescheiden borden op
de grond vroegen de toeschouwers
het gras niet te betreden, en voor het
overige waren daar wat bobbies
(maar echt niet overdreven veel) die
een oogje in het zeil hielden.
En toen begon de wedstrijd, nadat
de omroeper eerst nog even de spe
lers van beide partijen, mét hun rug
nummers, voor het publiek had opge-
somd, ondanks het bestaan van de
programmaboekjes. Bij de naam
„Clyde Best” barstte het publiek
nerkwaardig genoeg in afkeurend boe
geroep uit, waarop de speaker
„naughty, naughty!” zei, wat me het
best te vertalen lijkt met: „Wat zijn
jullie weer ondeugend vandaag!”
Even later bleek me dat Best de
enige kleurling was bij West Ham
United, de enige kleurling ook op het
veld, maar het kan natuurlijk best
zijn dat men alleen maar floot en
boe riep omdat hij de vorige keer
abominabel gespeeld had. In ieder
geval bleek hij „on-Engels” te voet
ballen, iets wat op zichzelf al een
aanbeveling is vind ik, want als ik
iets van deze wedstrijd geleerd heb
dan is het, dat het beste voetbal in
Engeland door het publiek wordt ge
speeld. Die mensen zijn werkelijk
met een natte vinger te lijmen, ze
vinden alles mooi, raken in opperste
geestdrift voor niets, zij zijn kortom
het dankbaarste publiek dat je je als
voetballer kan wensen. Na twintig
minuten in de eerste helft besloot ik
eens te turven hoe vaak er een
De vriemleiyke Pool had eigenlijk al twee maanden eerder
In Nederland moeten zjjn, maar langdurig gesol met zijn pa
pieren veroorzaakte een oponthoud van twee maanden. Niet
temin was de ex-mjjnwerker dolblij toen hjj eindelijk midden
in de Nederlandse competitie zijn entree kon maken. Hij had
daar zelfs een vrij langdurige scheiding van zijn vrouw Gerda
en zijn negenjarige dochtertje Karina voor over. Willim: „Ik
heb Polen verlaten met de belofte dat mijn vrouw ’s zomers
vakantie zou kunnen houden in Nederland en dat ik in decem
ber weer naar huis terug zou keren”. Van dat plan kwam
Willim: „Toch begrijpen we elkaar
goed in het veld. De verstandhouding in
de groep is trouwens uitstekend. De
spelers hebben me snel geaccepteerd, al
houdt dat in Nederland wel iets anders
in dan in Polen. In Polen zijn de
mensen soepeler. Het onderlinge contact
komt veel gemakkelijker tot stand. Dat
is een van de grootste verschillen tussen
de beide landen”. Een pluspunt voor
Nederland noemt hij daarentegen de
luxe, waarvan hij zelf een graantje mee
wil pikken. Willim: „In vergelijking met
de salarissen van Kowalik en Sadek
(waar Sparta-trainer Steegman onlangs
op de televisie over sprak, red.) verdien
ik bij Telstar niet slecht. Genoeg in
ieder geval om de ongemakken op de
koop toe te nemen”.
Ik kocht onderweg een
maboekje. Voor 5 pence
program-
oftewel
minder dan 35 cent, maar met veel
foto’s, veel informatie, standen, uit
slagen, persuittreksels van de vooraf
gaande wedstrijden, biografietjes van
de spelers van de tegenpartij, kortom
uiteindeljjk niets terecht. Toen mevrouw Willim zich bjj de
Poolse autoriteiten meldde voor een visum kreeg zij zes
maanden lang nul op rekest. De vakantie kon niet doorgaan.
Jurek maakte van de nood een deugd en gebruikte de periode
tussen de twee competities voor extra-trainingen. Door be
middeling van de KNVB werd het voor mevrouw Willim toch
alsnog mogeljjk het land te verlaten. Gisteren kwam zjj uit
Warschau aan voor een bezoek van een maand aan haar echt
genoot, die inmiddels alweer hard aan het werk is. Het doch
tertje van het echtpaar Willim bleef achter op school.
kwam in die laatste vijfentwintig
minuten van de eerste helft tot 14
„open doekjes”. Verspreid gejuich en
geklap natuurlijk niet meegerekend,
want er waren altijd wel duizend
mensen die ALLES mooi vonden.
Niet dat er nooit kritiek te beluiste
ren viel, want voor me zat een
groepje olijke kwanten die er een
gewoonte van maakten iedere verre
maar verkeerd terechtkomende trap
van Tottenham-linksback Cyrill
Knowles te belonen met een a
capella gezongen „Nice one, Cyrill!"
oftewel: „Een hele goeie, Cyril!”, op
Voor het eerst in mijn leven heb ik
„live” een Engelse voetbalwedstrijd
gezien- West Ham UnitedTottenham
Hotspur, een Londense derby met een
rijke geschiedenis, zoals trouwens alle
derby’s en überhaupt alle voetbal
wedstrijden in Engeland een rijke
geschiedenis lijken te hebben, want
in dat soort dingen zijn ze daar niet
kinderachtig. Er was flink wat pu
bliek, hoewel toch ook weer niet al
te veel voor zo’n met veel publiciteit
opgepepte zaterdagmiddagwedstrijd:
tussen de 30.000 en 40.000 man. Voor
een stad als Londen, bij een wed
strijd tussen twee Londense clubs,
niet overdreven veel als je rekent dat
Londen acht miljoen inwoners telt.
Vanaf de metro moest je nog een
vijfhonderd meter lopen naar het
stadion, een weg die vóór de wed
strijd voornamelijk werd opgevrolijkt
door stalletjes met allerhande West
Ham- en Spurs-souveniers, en na de
wedstrijd vrolijk rinkelde van voort
rollende lege blikjes bier, cola, shan
dy en andere dranken die in Enge
land nog uitsluitend in blikverpak
king verkocht lijken te worden. Het
gerinkel van die blikjes, waarmee de
middenweg bezaaid lag, werd regel
matig onderbroken door metalig ge
kraak als een dubbeldeks bus er
eentje plat reed: kortom een scala
van geluiden die ik uit Nederland
niet kende, en die ook
geleden in Engeland nog
moet zijn geweest.
■ZhSft
-i
-nr- Ja V"xn...
4-
-•
y,tJ.£
£..4.
deze titanentweekamp.
STOPPER
programmablad zouden behoren te
staan maar er in Nederland zo zelden
len te noemen. Wel, om heel eerlijk
te zijn: ik vond de wedstrijd knudde
ook zonder lef en zonder initiatief
gevoetbald. Chivers, gevreesde mid-
juicht bij alles, om zijn eigen twijfels
daarover te verdringen
dankbaar, opgetogen massaal applaus
losbarstte van de tribunes, en ik
