Vice-president wil weten hoe pers aan informatie komt
Een kwestie
diplomatie
van
vastgesteld
Den Uyl zwijgt over
it
relatie met Chili
de Chili-coup
Zuid-Amerika
na
Volkspremies
voor 1974
„Staken is geen
motief voor
Wenen blijft visums
geven aan joden
j
ontslag”
Russische joden
demonstreerden
in Moskou
DEMONSTRATIE BIJ MARINEBASIS
Koop uw
60+/65+-kaart
nu!
Bruno Kreisky op persconferentie:
Zaak wel besproken in kabinet
Argentijns kabinet
afgetreden
voordelig uit met NS
f I
i
Mi
f
3
ZATERDAG 6
OKTOBER
1973
Spaanse rechter
COMMENTAAR OP ACTUELE ZAKEN
„Technisch”
Alle emigranten
Volmacht
Guerrilla
Smokkel
Alle redacteuren
Alleen president
+w J
W:
Agnew dagvaardt journalisten
ADVERTENTIE
datum
genoemde
op
s rij-
richt
erop-
don-
de de
tellen
•ijk»
Ge-
oeid
•uim
i te
men daarvan blijkbaar betere econo
mische en politieke resultaten.
Voor zover te beoordelen, heeft de
militaire junta in Chili het plan dit
voorbeeld te volgen. Dat zal vermoe
delijk uitlopen op een breuk in het
verbond van Spaans-sprekende lan
den in Zuid-Amerika. De pogingen
van de Argentijnse ex-president La-
nuse, en nu die van Juan Peron, om
het Andes-blok te verstevigen, zijn
tot ondergang genoemd. Peron is en
blijft, evenals zijn regeringsmedewer
kers, erg voorzichtig in zijn uitlatin
gen ten opzichte van de nieuwe Chi
leense regering. Dat wijst erop dat
hij voorkomen wil dat de Chileense
militaire junta definitief de zijde gaat
kiezen van de Brazilianen. Daarom is
de diplomatieke erkenning van de
junta door de Argentijnen voor nie
mand een verrassing.
Niet alleen krijgt Chili momenteel
alle mogelijke hulp uit Argentinië om
de catastrofale situatie op het voed-
Een aantal premies moet nog worden
vastgesteld, onder andere de ziekenfonds
premie en de premie voor de arbeidson
geschiktheidsverzekering wao.
Het premiepercentage van de aow is
bepaald op 10,8 tegen 10,4 thans. In de
macro-economische verkenning was uit
gegaan van een percentage van 10,6.
De premie voor de aww blijft onver
anderd 1,6. Dit percentage kwam voor in
de macro-economische verkenning.
De premie voor de akw is vastgesteld
op 1,9 percent, thans 1,8 en die voor de
kwl op 3,6 ercent (nu 3,2 percent). De
macro-economische verkenning noemde
respectievelijk: 1,9 en 3,6 percent. De
premie van de awbz is vastgesteld op
2,65 percent (thans 2,6). De verkenning
ging uit van 2,8 percent.
in
de
>rden
een
:ings-
heeft
rtille-
eslui-
i een
i, dan
i met
ifdre-
dri»
paal-
erken
aven-
niet,
i zijn
recti»
a be-
d mr.
itslag
g al»
dsbe-
van
igsma
cteur.
IARA
itator
ibriek
het
ge-
de
een
:tor.
iren
rrij-
van
ook
l die
ssu-
lad-
;re-
van
dse
can
den
rag
te
eds
eeft
ige-
ides
van
WfflDAGWDAG
I
j
in het
rij-
gsda-
De coup tegen president Juan-José
Torres in augustus 1971 werd georga
niseerd in Brazilië, en pro-Argentijn
se vleugels in de strijdkrachten daar
hebben weinig meer in te brengen.
In Uruguay schijnt president Juan
Borbaberry erop uit te zijn een vrij
willige politieke integratie van zijn
land met Brazilië te verkrijgen. Hij
hoopt de toekomst van zijn land
(sociaal, politiek en economisch) te
kunnen verbinden met Brazilië, de
grote buurman. Ook Paraguay schijnt
tegenwoordig meer contact te willen
zoeken met Brazilië dan met Argenti
nië; evenals in Uruguay verwacht
buitenlandse Allende-aanhangers
Chili dat klaar zou staan om
volksfrontregering te verdedigen.
Wat Chili betreft is volgens velen
onder de huidige omstandigheden de
best mogelijke oplossing een soort
regering zoals in Peru: geen directe
militaire dictatuur, en herstel van de
door interne en externe blokkades
veroorzaakte economische chaos.
BUENOS AIRES (Reuter) De acht
leden van de Argentijnse ministerraad
hebben gisteren aan tijdelijk president
Raul Lastiri hun ontslag aangeboden,
om gekozen president Juan D. Peron de
vrije hand te laten bij het formeren van
een kabinet waarmee hij op 12 oktober
in zee gaat.
Peron wordt
geïnstalleerd.
als doelwit voor het Arabische terroris
me vervalt. Als Oostenrijk in boze reac
ties op het verwijt dat het voor chanta
ge is gezwicht nu maar niet verder gaat
dan oorspronkelijke bedoeling van Kreis
ky en minder hulp gaat verstrekken aan
uit de Sovjet-Unie vliedende joden.
Want dan zijn die emigranten werkelijk
het slachtoffer en verspeelt Israel de
kans dat het langs geheime diplomatieke
wegen goede vrienden met Oostenrijk
kan blijven om zodoende het optimale te
bereiken voor de emigranten.
(Van onze correspondent in Santiago, Henk Ruyssenaars)
SANTIAGO. Het begint duidelijk te worden dat de coup in
Chili niet alleen gevolgen zal hebben voor land en inwoners zelf,
maar voelbaar zal zijn in elk deel van de wereld, speciaal natuurlijk
in de landen van de Derde Wereld. Wat Zuid-Amerika betreft, be
staat er weinig twijfel over dat Brazilië het land is dat het meest
voordeel gaat trekken uit deze politieke verandering die op het con
tinent heeft plaatsgevonden.
WASHINGTON (DPA, UPI). De advocaten van vice-president Spiro
Agnew van de Verenigde Staten hebben gisteren dagvaardingen gestuurd
aan journalisten van onder andere de Washington Post, de New York
Times, de Washington Star-News en het tijdschrift Time, om erachter
te komen hoe details over het onderzoek naar vermeende corruptie van
Agnew in Maryland in de publiciteit zijn gekomen.
tgsma
aagse
s tot
r van
n om
n ne-
i be-
HP-
icteur
■tsma,
Japanse studenten, omringd door op
roerpolitie, demonstreerden gisteren bij
de Amerikaanse marinebasis in Yoko-
soeka. Zij protesteerden ter gelegenheid
van de aankomst van het Amerikaanse
schip Midway, dat door een nieuwe re
geling tussen beide regeringen Yoko-
soeka als basis kan gaan gebruiken.
selfront te verbeteren, maar zelfs is
al voorzichtige Peronistische kritiek
hoorbaar. Men verwijt in Buenos Ai
res de Verenigde Staten een vinger in
de pap te hebben gehad bij de laatste
coup, maar zegt tevens dat Allende’s
fiasco ook gedeeltelijk werd veroor
zaakt door het te hard van stapel
lopen van zijn aanhangers.
In de meeste massamedia in Zuid-
Amerika treft men hetzelfde com
mentaar aan: de Braziliaanse geo
politieke pressie heeft de Stille Oce
aan bereikt. Argentinië begint steeds
meer af te glijden; de verzwakking
van de militaire regering, bevestigd
door de overneming door Peron,
vormt hiervan het bewijs.
Er is nu ook uitgelekt dat men in
Brazilië op regeringsniveau ervan op
de hoogte was dat de coup in Chili
zou plaatsvinden. Men rekende er
echter op dat president Allende ten
minste nog een gedeelte van het land
onder controle zou kunnen houden.
Verwacht werd ook dat Argentinië de
troepen die Allende trouw zouden
blijven, daadwerkelijk zou steunen.
Overschat werd tevens het aantal
Jaarkaart 60+/65+ 50.-,
voor ’n 65+~echtpaar 75.-;
3-maandskaart 60+/65+
ƒ20.-,
voor ’n 65+-echtpaar 30.-.
Vraag de folder aan ’t loket.
De relaties tussen Oostenrijk en de
Sovjet-Unie spelen natuurlijk ook een
rol in deze geschiedenis. Als die relaties
verslechteren, kan Moskou op allerlei
manieren verhinderen dat Wenen goed
blijft functioneren bij het doorzenden
van emigranten. Een Oostenrijkse bui
ging in de richting van de Arabische
wereld mag misschien een al te drasti
sche poging zijn om Moskou gunstig te
stemmen, het is toch zeer waarschijnlijk
dat Kreisky iets dergelijks heeft gepro
beerd en geïmproviseerd. Het is geen be
leid dat grote bewondering verdient,
maar een snelle en doeltreffende officië
le reactie op een terroristendaad is bijna
altijd onvoldoende of gebrekkig. Er is
geen tijd voor goed overleg en men
moet over een behoorlijke visie beschik
ken om precies datgene te doen en te
zeggen dat later op geen enkele wijze
averechts kan uitwerken. Kreisky en
Golda Meir hebben waarschijnlijk bei
den slecht gekozen wat hun eerste reac
ties betrof. En dan is het als staatslei
ders moeilijk om terug te krabbelen,
ongelijk te bekennen en om te zwaaien.
Intussen is Schönau nog steeds open
en uit niets blijkt dat de joodse emi
granten uit Rusland in Oostenrijk aan
een gesloten deur kloppen. Wel is duide
lijk dat Schönau een gevaarlijk doelwit
vormt en dat zijn tijdelijke bewoners
zich van hun betrekkelijke onveiligheid
terdege bewust zijn.
Het verzamelen van grote groepen
mensen die een doelwit van terrorisme
vormen is niet verstandig. De veiligheid
van deze mensen moet uitgangspunt zijn
voor ieder beleid. Wellicht is dat toch
nog het enige Oostenrijkse uitgangspunt.
Zowel de Washington Post als de New
York Times bladen die het team
NixonAgnew niet gunstig zijn gezind
heeft tegenactie in het vooruitzicht
gesteld.
De kanselier betoogde voorts^ dat hij
toegegeven had niet omdat hij zelf ge
terroriseerd werd, maar omdat drie Rus
sische Joden in doodsangst verkeerden.
De vraag, hoe lang Russische emigranten
in Oostenrijk zouden mogen blijven was
,een technisch probleem’, dat met de
betrokken autoriteiten besproken moest
worden.
DEN HAAG (ANP) De premieper
centages voor de algemene ouderdoms
wet aow, de algemene kinderbijslagwet
akw. de kinderbijslagwet loontrekkende
kwl en de algemene wet bijzondere
ziektekosten awbz gaan volgend jaar in
meer of mindere mate omhoog.
De premie voor de algemene
weduwenwet aww blijft onveranderd.
Dit heeft het kabinet in zijn gisteren
gehouden vergadering beslist.
pinie om te helpen het leven te redden
van Louis Corvalon, de secretaris-gene-
raal van de Chileense communistische
partij, die onlangs is gearresteerd en
waarschijnlijk ter dood veroordeeld zal
worden.
Gierek deed zijn oproep in een tele
gram aan VN-secretaris-generaal Kurt
Waldheim.
WENEN (Reuter). Kanselier Bruno
Kreisky van Oostenrijk heeft gisteren
verklaard, dat hij een internationale in
stelling toestemming zal geven het door
gangskamp voor joodse emigranten in
Oostenrijk over te nemen, dat hij een
week geleden beloofde te besluiten om
vrijlating te bewerkstelligen van gijze
laars in handen van twee Arabische
extremisten.
Vluchtelingen uit Chili, die in de Ar
gentijnse hoofdstad Buenos Aires zijn
aangekomen en de Braziliaanse, Bolivi
aanse en Uruguyaanse nationaliteit heb
ben, vragen Nederland om diegenen die
als vluchteling naar Nederland zouden
willen toegaan, toe te laten. Dit heeft
het Nederlandse Chili-Comité uit Buenos
Aires vernomen.
Dez-' vluchtelingen hebben geen toe
stemming gekregen om zich in Argenti
nië te vestigen en worden volledig geïso
leerd gehouden op de luchtha.en van
Buenos Aires, aldus het comité, dat zegt
deze informatie te hebben gekregen van
de VARA-correspondent Jos Sohurink.
Naar aanleiding van deze berichten
heeft de Nederlandse ambassadeur in
Buenos Aires opdracht gekregen nadere
bijzonderheden te verschaffen. Het pro
bleem van de vluchtelingen was bij het
kabinet onbekend, aldus Den Uyl.
De Chileense militaire junta heeft be
kend gemaakt dat junta-leider generaal
Augusto Pinochet donderdag 11 oktober
een belangrijke rede zal houden over de
toestand in het land.
De Poolse partijleider Edward Gierek
heeft een beroep gedaan op de wereldo-
Maar Kreisky legde er de nadruk op,
dat het kamp in Schönau alleen beheerd
kan worden door ,een internationale in
stelling met een algemene verantwoor
delijkheid en erkenning’, zoals bijvoor
beeld het Internationale Rode Kruis.
Op eën persconferentie deed’ hij- een
beroep op andere landen, de last te
delen van de doortocht van Joodse emi
granten. Oostenrijk, verzekerde hij, zou
visums blijven verstrekken aan Russi
sche Joden maar de Israëlische of ande
re autoriteiten zouden hen zo snel moge
lijk uit Oostenrijk weg moeten loodsen.
Volgens Kreisky moet een internatio
naal lichaam, dat wellicht Schönau zou
De advocaten van de vice-president
kregen woensdag van een federale rech
ter toestemming verklaringen onder ede
te eisen van personen die geacht kunnen
worden licht te kunnen werpen op de
herkomst van de details.
De Washington Post en de New York
Times verklaarden dat zij de dagvaar
dingen zouden bestrijden op grond van
de overweging dat het dwingen van
journalisten tot het prijsgeven van hun
bronnen, een schending van het eerste
grondwetsamendement is.
De Star-News schreef dat als verslag
gevers gedwongen worden hun bronnen
te noemen, de nieuwslevering aan het
publiek ernstig zal worden geschaad.
De advocaten van Agnew kregen hun
volmacht van rechter Walter E. Hoff
man, toezichthouder op het onderzoek
dat een grand jury in Baltimore naar
Agnews verrichtingen als hoge gezags
drager in Maryland voor zijn verhuizing
naar Washington, instelt.
De vice-president kondigde zijn nu
genomen stappen het vorige weekeinde
in een toespraak in Los Angeles aan.
De gedagvaarde journalisten zijn Ri
chard Cohen van de Post, Robert Wal
ters en Ronald Sarro van de Star-News
en Nicholas Gage van de New York
times.
Als u nu uw 60+-dameskaart
of 65+-kaart koopt, profiteert
u meteen van die gratis
reisdag in oktober.
Kies voor die vrije reisdag uit
elke dinsdag, woensdag,
donderdag en zaterdag van
deze maand.
De situatie betekent echter een
aanmoediging voor de groepen in
Zuid-Amerika die links van het com
munisme staan. Zij geloven eens te
meer het bewijs te hebben dat een
vreedzame weg naar het socialisme
onmogelijk schijnt te zijn. Vandaar de
nu al toenemende guerrilla-activitei-
ten.
De Chileense communistische partij
was altijd al meer conservatief dan
de socialistische partij, maar de eer
ste heeft nu het bewijs geleverd dat
het consolideren van haar positie
geen oplossing vormt. Door niemand
wordt eraan getwijfeld dat dit onder
meer repercussies teweeg zal bren
gen op het denken en doen van de
communistische partijen in bijvoor
beeld Frankrijk en Italië, en niet in
hét minst in de landen van de Derde
Wereld. Wat Latijns-Amerika betreft
is de situatie labiel: het machtseven
wicht is verstoord; op de sociale na
delige gevolgen wordt gewacht.
De vijf demonstranten werden opge
pakt. Twee Amerikaanse verslaggevers
van UPI die foto’s maakten, werden
mishandeld en korte tijd vastgehouden.
Dit laatste gebeurde ook met een corres
pondent van het Amerikaanse tijdschrift
Time.
Vorige week was er ook een kleine
joodse betoging gehouden voor het mi
nisterie van Binnenlandse Zaken in het
centrum van Moskou.
De Argentijnse houding ten opzich
te van Chili is momenteel nog twee
slachtig; een defenitieve bepaling er
van heeft nog niet plaatsgevonden.
Men accepteert honderden politieke
vluchtelingen, maar waarschuwt er
regelmatig voor dat niet meer „poli
tieke extremisten” opgenomen kun
nen worden. Anderzijds staat men
oogluikend een enorm smokkelver-
keer aan de Chileens-Argentijnse
grens toe. Hierbij gaat het voorname
lijk om mensen, wapens voor de
guerrilla’s en voedsel.
MADRID (UPI). Het Spaanse hoog
gerechtshof heeft bepaald dat deelne
ming aan een staking niet voldoende
reden is voor ontslag van een arbeider.
Dit hebben juridische kringen in Madrid
gisteren meegedeeld.
Het vonnis, dat een precedent is in
een land waar stakingen verboden zijn,
werd geveld in de zaak van een haven
arbeider in Sevilla, Francisco Alfaro. De
man die gekozen was als vertegenwoor
diger van de werknemers, werd vorig
jaar ontslagen omdat hij had. deelgeno
men aan een staking.
Volgens genoemde kringen aanvaardde
het hof het argument van de verdedi
ging dat deelneming aan een staking
niet voldoende reden tot ontslag was en
dat Alfaro niet verantwoordelijk kon
worden gesteld voor de staking die door
„ondermijnende elementen” was georga
niseerd. De werkgever van Alfaro
kreeg opdracht hem weer in dienst te
nemen en schadevergoeding te geven
voor de tijd dat hij werkloos was.
De ongelukkige kwestie Schönau is. er
door de ontwikkelingen van de laatste
dagen niet duidelijker op geworden. Zij
krijgt het aspect van een op zich goed
bedoelde en verantwoorde diplomatie,
die door verkeerd begrip en propagan
distische trucs onherroepelijk de ver
keerde weg is opgedreven.
Vast staat dat de sluiting van het
doorgangshuis voor geëmigreerde joden
bij Wenen, Schönau, niet door de Arabi
sche treinkapers is geëist maar door
premier Kreisky van Oostenrijk is aan
geboden als een soort losgeld voor de
gijzelaars. De terroristen hebben zich
gehaast dit aanbod te aanvaarden, waar
schijnlijk omdat zij blij waren althans
iets dat op een succes leek te kunnen
binnehhalen.
Kreisky heeft zich blijkbaar misre-
kend ten aanzien van het effect dat zijn
aanbod zou hebben op de joodse en een
deel van de niet-joodse buitenwereld.
Arabische staten hebben zijn „losgeld”
dankbaar aangegrepen voor een propa
gandastunt en er een levensgrote Arabi
sche overwinning op het Zionisme van
gemaakt. De Israëlische premier Meir
heeft wellicht enigszins overhaast in
haar reactie de Arabische trompetters
aan muziek geholpen. Dat zij later in
Oostenrijk nul op het request kreeg
moet gelegen hebben aan een tekort van
haar kant aan diplomatieke handigheid,
wat haai- niet kwalijk te nemen valt in
deze situatie, maar dat de Oostenrijkse
regering heeft getroffen in haar auto
nome eigenwaarde- De Oostenrijkse re
gering wilde niet de schijn op zich laden
dat zij zich door Israel liet dwingen
haar oorspronkelijke beslissing te her
zien. De standpunten zijn wederzijds
verhard en het resultaat is nu dat Oos
tenrijk zit opgescheept met een stuk
Arabische dankbaarheid dat niet welge
vallig is, terwijl Israel de rol van slacht
offer moet blijven spelen die het land
door Golda Meir min of meer is aange
praat.
Niemand wil terug, niemand wil open
lijk verklaren dat hij fout geweest is en
het allemaal anders heeft bedoeld. Maar
in werkelijkheid is het waarschijnlijk
een bijzonder groot belang voor de ko
mende joodse emigranten dat Schönau
overnemen, ook de verantwoordelijkheid
hebben voor allerlei emigranten, en niet
alleen voor joden.
Dr. Kreisky las een telegrani voor van
het internationale bestuur van de
Joodse Defensieliga’ in Tel Aviv, waarin
gedreigd wordt met .Joodse contra-ter-
reur’ tegen Oostenrijkers.
Volgens de kanselier is het niet nodig,
dat emigrerende Joden per trein half
NederOostenrijk doorreizen met de
daaraan verbonden .administratieve
rompslomp’- Al deze administratie kan
naar de mening van de Oostenrijkse
bondskanselier in Israel verricht worden
en zou daar ook verricht behoren te
worden.
MOSKOU. De Russische politie
heeft gisteren een einde gemaakt aan
een betoging van enkele joden die pro
testeerden tegen de weigering van de
autoriteiten hen te laten vertrekken
naar Israel.
DEN HAAG (ANP) Premier Den
Uyl heeft gisteravond, na afloop van het
wekelijks kabinetsberaad, zwijgzaam
heid betracht over de verhouding van
Nederland tot Chili.
Het kabinet sprak wel over de gebeur
tenissen in het Zuidamerikaanse land,
onder andere aan de hand van het rap
port van minister Van der Stoel van
Buitenlandse Zaken over zijn besprekin
gen te New York en Washington.
„Van der Stoel intervenieerde bij se-
cretaris-generaal Waldheim van de VN
om de terreur in Chili te doen ophou
den. Maar omdat de positie van mensen
in het geding is, doe ik geen verdere
mededelingen”, aldus drs. Den Uyl.
De staf van het bureau van Time in
Washington zei dat in de dagvaarding
geen bepaalde journalist werd genoemd,
maar dat zij was gericht aan ’alle redac
teuren en journalistieke medewerkers’.
Het Amerikaanse ministerie van Justi
tie heeft gisteren als zijn mening uitge
sproken dat een vice-president van de
Verenigde Staten in staat van beschuldi
ging kan worden gesteld zonder dat
eerst stappen door het Congres tegen
hem zijn genomen.
In een officieel stuk gericht aan het
district court in Baltimore, Maryland,
verklaart het ministerie dat alleen de
president van de Verenigde Staten niet
gedagvaard kan worden, voordat de weg
daartoe door het Congres is gebaand.
Agnew had geargumenteerd dat de
grondwet hem immuniteit van rechts
vervolging biedt wanneer hij niet eerst
door het congres in staat van beschuldi
ging is gesteld.
Het ministerie van Justitie wijst er in
zijn brief aan het district court ook op
dat enkele beschuldigingen die tegen
Agnew zijn ingebracht vallen onder de
bepaling dat ze vijf jaar na datum niet
meer strafbaar zijn. De beschuldigingen
slaan op handelingen die hij gepleegd
zou hebben vóór hij op 20 januari 1969
vice-president werd en nog gouverneur
van Maryland en hoogste bestuursambte
naar in de provincie Baltimore was.
J, *1
'/i
