SADAT VOELT HETE ADEM VAN GADAFFI IN DE NEK
Geen akkoord
in Wenen
over olie
West-Europa voor olie vooral
opheldering
Turkije
Olievondst
in Nigeria
Chili wenst
J
Religie speelt belangrijke rol bij
verkiezingscampagne in
afhankelijk van Midden-Oosten
J
Voorraadvorming in EEG voor 65 dagen
Erkenning van junta
„WEG MET MINI-ROKKEN, BLANKEN EN RENTE”
15
WOENSDAG 10 OKTOBER
1973
OPEC-onderhandelingen
Fataal
Geheimen
Hete adem
de
ert
Aanvoer afgenomen
50
Ie
Primitief
Ultimatum
n.
(Van onze redacteur in Istanboel)
ISTANBOEL De campagne voor de Turkse parlementsverkiezingen
van 14 oktober is in volle gang. Niet langer belemmerd door de staat van
beleg die eind september overal werd opgeheven, neemt zij dagelijks vin
niger vormen aan, maar tot ernstige incidenten is het nog niet gekomen,
afgezien van de gebeurtenissen in Izparta, waar oppositieleider Ecevit
en zijn partijgenoten werden gestenigd. De grootste steen die werd gegooid
heeft Ecevit bewaard om later cadeau te doen aan Demirel „als aan
denken”.
Vraagt u eens bij een van onze kantoren naar
deze spaarmogelijkheden.
InHH W iKv NEDERLANDSCHE MIDDENSTANDSBANK
SINAI: EEN LEVENSGROTE VAL
(Van onze redacteur in Brussel)
ADVERTENTIE
in
LAGOS (AP). De Delta-oliemaat-
schappij, die zich in Nigeriaans tMzit
bevindt, heeft gisteren bekendgemaakt
in de buurt van de stad Benim in het
centraal-oostelijk deel van het land, olie
te hebben aangeboord op een diepte van
ruim 4.0Gfr meter.
jf
1-
-)■
Daarbij speelde niet alleen het weten
schappelijk uitgedokterde dieet een rol
voor de soldaten die in de hete Suez-
kanaal-zone een zelfde of ongeveer ge
lijke arbeidsprestatie moeten kunnen le
veren als in een beter klimaat, maar in
de allereerste plaats een verdedigingsli
nie, met ingebouwde zwakke plekken.
Langs het op deze manier voorgespan
nen beton van Israels militaire en stra
tegische vaardigheid en vindingrijkheid
zouden de Egyptenaren onvermijdelijk
worden geleid naar de ruime zandvlak
ten van de Sinaï, waar vele kilometers
verderop zware Israëlische versterkingen
waren neergelegd om een triomfantelij
ke opmars” te stuiten.
Een eerherstel is nog uitsluitend te
vinden in het zoeken naar een vreedza-
HIERBIJ DOELDE Ecevit op het mili
taire ultimatum van 12 maart 1971 dat
tot Demirels aftreden als premier heeft
geleid. Ecevit zelf heeft dit ultimatum
toen fel bestreden.
Tot aan de gebeurtenissen in Izparta
had Ecevit rechtstreekse aanvallen op
Demirel vermeden. En dat was ook om
gekeerd het geval. Toen de beide partij -
karavanen elkaar ergens langs de Zwar
te Zee op de weg tegenkwamen, hebben
de twee partijleiders elkaar nog toege
wuifd. Demirel voelt zich eigenlijk in
veel sterkere mate belaagd door twee
nieuwe partijen die nog rechtser zijn
dan de zijne (die men de Turkse WD
zou kunnen noemen).
Het gaat om de democraten onder
Bozbeyli die het spookbeeld van de op
gehangen rechtse premier Menderes op
roepen (de bijna 90-jarige oud-presi-
dent Bayer houdt overal in den lande
spreekbeurten waarin hij Demirel kapit
telt omdat hij als premier zes jaar lang
niet heeft gezorgd dat het gebeeente van
zijn voorganger fasoenlijk werd begra
ven) en vooral de Partij van Nationale
Redding die op de religieuze instincten
van boeren en middenstanders werkt.
In Ecevits entourage kan men zich niet
onttrekken aan de hoop dat de zaken
een dergelijke keer nemen. Maar mis
schien geeft men zich in deze gelederen
niet genoeg rekenschap van het gevaar
dat Erbakans Gadaffiaanse geluiden niet
slechts voor Demirel, maar voor de hele
opzet van de moderne Turkse republiek
inhouden.
Uit niets zo werd gezegd is nog bete
ken dat de Arabische landen, in een
poging het westen te dwingen de steun
aan Israel op te geven, hebben besloten
minder olie te gaan sturen.
In Londen is namens de Britsh Petro
leum en de Shell meegedeeld dat hun
toevoer sinds het uitbreken van de oor
log nog niets achteruitgegaan.
Het verminderen van de olieaanvoer
in Groot-Brittannië komt in de eerste
plaats door het sluiten van de aan de
Middellandse Zee gelegen havens van
Babias (Syrië) en Tripoli (Noord-Liba-
non). In deze havens komt via huislei-
dingen olie aan uit Noord-Irak als regel
ongeveer 1.2 miljoen vaten per dag. Nu
bedraagt die doorstroom ongeveer 1 mo-
joen vaten.
Het consessiegebied waar men boort
heeft eerst toebehoord aan de BP-Shell
combinatie, die het terrein twee jaar
geleden prijs heeft gegeven.
in
Het totale verbruik aan ruwe olie van
de EEG-landen over 1972 wordt op bij
na 780 miljoen ton getaxeerd en aange
nomen wordt dat dit jaar meer ruwe
olie zal worden ingevoerd. Dat de Euro-
markt voor haar bevoorrading met ruwe
olie vrijwel geheel afhankelijk is van de
Aziatische en Afrikaanse producenten is
algemeen bekend. In 1972 moest vijftig
SEDERTDIEN IS de verdedigingslinie
aan het Suezkanaal met zoveel beton
volgegoten, dat de huidige lichting Israë
lische militairen zich nog nauwelijks zal
herinneren dat Egyptische scherpschut
ters aanvankelijk werden gadegeslagen
vanachter eenvoudige zandzakken, met
behulp van hetzelfde soort periscoopjes
dat in de residentie op prinsjesdag werd
verkocht om ook degenen die achteraan
stonden een ruime blik op de landsvrou
we mogelijk te maken.
Militaire geheimen liggen doorgaans
niet op straat, maar de opzet van het
Israëlische verdedigingssysteem langs het
Suezkanaal is al sedert jaar en dag
breedvoerig gepubliceerd.
Demirel is wel genoopt erop in te
gaan, overal waar hij komt. Ook hij
drinkt geen water onder het spreken (en
heeft dan ook al eens zijn stem verlo
ren). „Hebben wij in de zes jaar van ons
bewind ook maar iemand belemmerd in
het uitoefenen van zijn religie. Wie
heeft gezorgd dat er weer genoeg muez
zins kwamen om van de minaretten tot
het gebed op te roepen? Wie heeft
tientallen scholen geopend voor imams
(gebeidsleiders)?” Maar ook: „De hemel
is geen woning die je met een sleutel
kan openen. Geloof is een kwestie van
persoonlijke gezindheid, niet van politie
ke organisatie.”
OVER DE warme ontvangst in Izparta
zei Ecevit achteraf: „Overal elders heeft
het orde-apparaat onder auspiciën van
de partijloze premier Talu goed gefunc
tioneerd, maar deze stad bleek volledig
in handen te zijn van de stoottroepen
van Demirels broer en zo hebben we een
voorproefje gekregen van wat er zou
gaan gebeuren als Demirel weer aan de
macht zou komen.” Hij zei ook: „Wij
hebben ons niet op de vlucht laten jagen.
Het waren anderen die dat hebben ge
daan.”
(Van onze redacteur in Santiago)
SANTIAGO-DEN HAAG De Chi
leense junta heeft de Nederlandse am
bassadeur in Santiago om opheldering
gevraagd over de houding van de Neder
landse regering tegenover het nieuwe
bewind in Chili, dat op 11 september
door een staatsgreep aan de macht
kwam. De Nederlandse ambassadeur in
Santiago werd maandag op het Chileen
se ministerie van Buitenlandse zaken
ontboden om de positie van de regering
toe te lichten.
En wie ooit des ochtends om acht uur
bij Egyptische kazernes de dienstplichti
gen heeft zien aantreden en het fanatis
me heeff ondergaan waarmee veilig
heidsfunctionarissen het fotograferen
van een in triplex opgetrokken model
van de jongste MIG verhinderen, beseft
dat het niet alleen maar de gevreesde
volksziekte bilharzia is, die dit volk
belemmert in zijn wanhopige strijd om
met nieuwe tijden gelijk tred te houden.
Dit bericht heeft al een verontwaar
digde reactie uitgelokt van het Chili
Comité Nederland, dat meent dat de
regering „onder sterke druk staat van de
rechtse partijen, het bedrijfsleven en
haar eigen ambtenaren, om op eerder
ingenomen standpunten ten aanzien van
Chili terug te komen”.
Dat was al ze toen Nasser tijdens zijn
zogenaamde „uitputtingsoorlog” tonnen
granaten afvuurde op Israëlische stellin
gen, die meters diep onder het zand hun
voornaamste weerstand ontleenden aan
de in stukken gebrande rails van de
spoorlijn naar Kantara.
DEZE PRIMITIEVE propaganda, die
op het „herstel van de Anatolische iden
titeit” is gericht, slaat aan bij de simpele
boer en vooral bij de kleine ambachts
man die nog niet door het kapitalisme is
bestreken.
De eerste winning bracht ruim 9.000
vaten per dag op en de olie die naar
boven kwam „bevatte nagenoeg geen
zwavel”, aldus is vernomen.
De Delta-maatschappij werkt op tech
nisch gebied samen met de Pan Ocean
Oil Corporation uit New York.
De Chileense stap komt op een mo
ment dat in Den Haag duidelijk is
geworden dat de Nederlandse regering
liever wil vermijden dat de kwestie van
wat genoemd wordt „het continueren
van de betrekkingen met Chili” op for
mele wijze aan de orde wordt gesteld.
De negen partners zijn er overeen
komstig onderlinge afpsraak toe gehou
den voor 65 dagen normaal verbruik in
voorraad te houden. Na 1 januari 1975
zal dat een voorraad voor negentig da
gen verbruik moeten zijn.
In Nigeria is een aantal binnen- en
buitenlandse oliemaatschappijen werk
zaam en de totale opbrengst bedraagt nu
twee miljoen vaten per dag. De helft
hiervan komt op rekening van de Brits-
Nederlandse onderneming.
Intussen is Erbakan van rechts, net
als Ecevit van links, duidelijk in opmars.
In de entourage van Demirel heeft men
de hoop op een hernieuwde absolute
meerderheid allang opgeheven, maar nu
begint men zich zelfs af te vragen of
zijn partij wel de grootste zal blijven. Als
zij van rechts erg wordt geplukt, zou de
RVP onder Ecevit wel eens kunnen
gaan zegevieren.
DIT LAATSTE gaat des te beter nu
de vastenmaand Ramadan is begonnen
waarin men overdag niet mag eten en
drinken. De meetings van de partij krij
gen daardoor nog sterker het karakter
van „diensten”.
Tijdens de speeches wordt door de
spreker geen druppel water gedronken,
en na afloop gaan alle deelnemers
plechtig naar de moskee voor het gebed.
„Nationale ontwikkeling,” zegt prof. Er
bakan, de drijvende kracht van deze
partij, „kan alleen geschieden met liefde
voor het gebed.”
Het embleem van de partij is een
sleutel met de baard omhoog: symbool
voor de hemel die kan worden geopend.
Daarvoor moet voor alles de moraliteit
worden gered die door westerse invloe
den wordt bedreigd. „Als wij aan de
macht komen”, zegt Erbakan, „dan zul
len onze kinderen weer worden bij ge
bracht hoe ze zich tegenover hun ouders
moeten gedragen.”
Weg met de minirokken (al draagt,
naar verluidt, mevrouw Erbakan er zelf
een), weg met de films uit het Westen,
weg met de televisie, weg met alle
geneugten van de verdorven grote stad
waar de „rijke minderheid” woont, die
de bevolking uitzuigt.
Oliemaatschappijen en reders in Lon
den meldden gisteren dat de aanvoer
van olie uit het Midden-Oosten al is
afgenomen. Maar dit zou een gevolg zijn
van „geografisch en niet van politieke
omstandigheden”.
BRUSSEL. In verband met de mo
gelijkheid dat de Aziatische en Afri
kaanse olieproducerende landen hun ex
port naar de Verenigde Staten en naar
West-Europa weleens zouden kunnen
Izparta is namelijk geboorteprovincie
en bolwerk van de rechtse oud-premier
wiens Gerechtigheidspartij deze keer
weer als grootste uit de bus hoopt te
komen.
Zes bij de OPEC (Organisatie van
olie-exporterende landen) aangesloten
landen Saoedi-Arabië, Iran, Irak,
Koeweit, Qatar en Aboe-Dhabi eisen
een herziening van het in 1971 tot stand
gekomen akkoord van Teheran betref
fende basisprijzen voor ruwe olie.
Op de vraag of de besprekingen, die
worden gehouden op het hoofdkwartier
van de OPEC in Wenen, vandaag zullen
worden hervat, antwoordde de secreta-
ris-generaal van de OPEC, de Algerijn
dr. Abderraham Khene: „Ik hoop dat
dat het geval zal zijn”.
Beide partijen verklaarden dat er tij
dens het overleg van gisteren geen
akkoord is bereikt. De oliestaten aan de
Perzische Golf hebben hun eisen betref
fende een verhoging van hun olie-in-
komsten maandag bij het begin van de
onderhandelingen voorgelegd aan een
vijf man tellende delegatie van de wes
terse oliemaatschappijen.
Een woordvoerder van de olieconcerns
sprak de verwachting uit dat beide par
tijen vandaag contact met elkaar zullen
opnemen voor een afspraak betreffende
een volgende bijeenkomst. Naar verluidt
is er absoluut geen sprake van misluk
king der onderhandelingen. Een afge
vaardigde, die anoniem wilde blijven, zei
dat men bij de besprekingen niet op
hindernissen is gestuit en dat er vooruit
gang is geboekt.
De Chileense, machthebbers” (zoals
premier Den Uyl de junta heeft ge
noemd) doorkruisen met hun verzoek
om opheldering het beleid van met na
me minister van der Stoel, die deze
netelige kwestie om politieke redenen
zoveel mogelijk wilde omzeilen.
BOVENDIEN heeft hij te maken met
de hete adem die de Lybiër Gadaffi hem
steeds krachtiger in de nek blaast.
Het kan zijn dat zijn met Syrië zorg
vuldig gecoördineerde actie Gadaffi in
de ogen van de Arabieren moet ontluis
teren als de man die wel van vechten
praat maar (nog?) niets doet maar
het kan ook zijn om zijn officieren te
overtuigen van de onmogelijkheid van
hun verlangens.
(Door onze speciale verslaggever, Henk Kolb)
TEL AVIV Het is een tragische waarheid, die Israel al sedert 1968
aan de Egyptenaren heeft voorgehouden: De Sinai-woestijn is een levens
grote val voor een troepenmacht die in oostelijke richting het Suezkanaal
wil oversteken. Het is uiteraard nog aanmerkelijk tragischer, dat Egyp
tische bevelhebbers dergelijke objectieve waarheden soms niet tot het
middelpunt van hun beslissingen maken.
WENEN (ANP). De tweede dag van
onderhandelingen tussen Arabische
oliestaten en westerse olieconcerns over
een verhoging van de olieprijzen heeft
geen overeenstemming opgeleverd en het
is onzeker of de besprekingen vandaag
zullen worden voortgezet.
Na afloop van het gesprek verklaarde
ambassadeur Goedhart desgevraagd dat
aan Chileense zijde „onbegrip bestaat
over de Nederlandse positie”, die in zo
verre afwijkt van die van andere West-
europese landen dat deze (zoals Enge
land) de nieuwe Chileense regering uit
drukkelijk hebben erkend.
Het vestigen van een bruggehoofd
veronderstelt niet alleen maar de ambi
tie om aan de overkant van het kanaal
te geraken, het houdt in dat de troepen
Hoewel de diensten van de gemeen
schappen hierover geen nauwkeurige ge
gevens verstrekken, hebben wij wél la
ten verluiden dat de voorraad voor 65
dagen ruimschoots aanwezig is.
Zijn campgane is deels gericht op de
boodschap dat dankzij zijn partij, de
Republikeinse Volkspartij, het parlemen
tair bestel overheid is gebleven en over
weg ook met de blanken en de rente,
dat on-Mohammedaanse insluipsel dat de
bron is van alle duurte en door de joden
Turkije is binnengesmokkeld. (Het anti
semitisme van deze partij gaat zo ver
dat ze zich zelfs heeft gekeerd tegen het
lezen, op de middelbare scholen, van de
joodse socioloog Durkheim). Weg ook,
vóór alles, met Turkije’s associatie met
de EEG.
verminderen of stilzetten, om op die
manier indirect de druk op Israel te
verzwaren, wordt in kringen van de
Europese gemeenschap herinnerd aan de
voorraadvorming van de EEG-landen.
De officiële redenering in Den Haag is
dat Nederland het nieuwe Chileense
bewind „stilzwijgend heeft erkend”. Dit
vloeit voort uit een wel vaker voorko
mende praktijk in het diplomatieke ver
keer, namelijk dat een ambassade, in dit
geval de Nederlandse, de gebruikelijke
schriftelijke mededeling van een nieuwe
regering ontvangt inzake de samenstel
ling van deze regering.
Nederland heeft deze brief niet terug
gestuurd en dit houd in, aldus het mi
nisterie van Buitenlandse Zaken, dat het
Chileense regime „stilzwijgend wordt er
kend”.
Een foto vanuit Egyptisch gebied ge
maakt: De brug over het Suezkanaal
voert naar het door Israel bezette gebied
van de Sinaï. De zandheuvels aan de
overkant van het kanaal vormen een
onderdeel van de zogenoemde Bar-Les-
lijn.
STRATEGISCHE gaven, noch een
diepgaande kennis van militaire zaken
zijn nodig om dit te doorgronden. En er
moet dan ook een geheel andere reden
zijn die de Egyptische president Sadat
tot een naar men mag aannemen fatale
misstap heeft doen besluiten.
Daarover is naar Arabische trant een
vrijwel oneindig aantal speculaties mo
gelijk en er zijn daarnaast feiten te
noemen, die men dan naar eigen belie
ven kan interpreteren.
Spaarrente tot
De rente, die wij vergoeden op spaargelden, loopt van
41/2% voor dagelijks opvraagbare tegoeden tot 81/j% voor
onze Spaarwinstbiljetten aan toonder en de N.M.S. -
Rentespaarbrieven.
zich om naar de overkant te komen
eerst aan de Egyptische zijde moeten
samentrekken. Wanneer dan vervolgens
nadat zich aan beide zijden van het
Suezkanaal zoveel troepen hebben sa
mengetrokken dat een tegenactie rende
ment gaat opleveren de overgang
over het kanaal wordt geblokkeerd, zou
de luchtmacht de vernietiging yan de
strijdkrachten aan weerszijden van de
inmiddels dichtgewaaide waterweg kun
nen inleiden en bevestigen.
eind zal blijven. „Mocht Demirel de
verkiezingen onverhoopt winnen, en
mochten er dan weer krachten zijn die
zijn premierschap willen verhinderen,
dan zal onze partij zich tegen deze
krachten keren.”
Sadat behoeft zich om de volkswil
niet te bekommeren. Het Egyptische
volk, dat vriéndelijk is en humoristisch
en allerminst oorlogszuchtig, dat 'niet
vervuld is van wraakzucht, maar sedert
Nasser heeft geleerd de zegepralen die
het hoofdkwartier in Cairo uitbazuint
met enige reserve te beschouwen. Sadat
moet zich al jaren overeind houden
tegenover een groep jonge officieren die
ten strijde wil trekken en tevens politie
ke bedoelingen heeft.
percent van de behoeften gedekt worden
met olie uit het Midden-Oosten en 40
percent uit Afrikaanse landen (voorna
melijk Libië, Nigerië en Algerije).
De ontwikkeling van de invoer ver
toont dit jaar echter belangrijke ver
schuivingen. Door de evolutie van de
oUepolitiek van Libië ziet het er naar uit
dat het aandeel van de Afrikaanse lan
den in de voorziening van de Euromarkt
met ruwe olie zal teruglopen tot 26
percent.
Daartegenover staat een toenming van
de bevoorrading uit het Midden-Oosten
die tot 67 percent zou kunnen oplopen.
Dit wordt mede in verband gebracht
met de toename van het verbruik, maar
ook met het beleid dat de EEG-landen
voeren bij hun voorraadvorming.
De grootste Aziatische leverancier van
de Euromarkt was in 1972 Saoedi-Ara
bië, dat iets meer naar Europa expor
teerde dan Koeweit en Iran samen.
me samenleving in het Midden-Oosten;
met of zonder Palestijnse verzetsstrij
ders, met of zonder Arafat. Sadat is
Nasser opgevolgd als een man die niet
in eerste aanleg naar oorlog streefde. Hij
heeft zijn volk willen bevrijden van de
dwanggedachte die een jarenlange pro
paganda had opgeroepen. Nu dit streven
in stukken wordt geschoten is het een
klemménde vraag, hoe lang Sadat de
voorzienbare nederlaag van zijn troepen
zal overleven; kanonnen vlees bederft
immers snel.
