BURGEMEESTER SAMKALDEN ZIET STAD
ALS EEN VEELEISENDE VRIENDIN
met melk ook
Surinamers
Hotel tussen de grachten
Film Theater
Kattenburg
Christie’s
Bejaardenleed
LE
Cotton Club:
I
i
Die eenoog
r -*-
J
12
13
DO ND E R D AG
OKTOBER
1973
orden
ies te
loord.
ONDER REDACTIE VAN ROLF STALLING/
12 0421.
L_>'
Sik
mm. -R
V» Lu
sn
Ruigoord, dat is toch
alleen sentimentaliteit
(Èffl
Het gevolg van petro-chemisehe indu
strie. Hoe zou Samkalden het vinden als
alarmfase drie moest worden ingesteld
op een dag dat op de Dam toevallig de
zon zou schijnen?
HET BEELD dat men in het buiten
land van Amsterdam heeft, wordt vooral
bepaald door hippies en drugs. Amster
dam zien en dan sterven, heet het al.
De stad wordt steeds onveiliger en het
loopt de politie een beetje uit de hand.
Het korps kampt met een tekort van
1200 man.
plaatst. Welke stappen zijn er nog meer
genomen?
niet meer zo best, de metrognep en het verkeer ver
zieken het binnenstadsmilieu, de „betere” gezinnen
trekken met bosjes weg, duizenden Amsterdammers
zitten zonder werk en als industrielokker valt het
westelijk havengebied (nog) naast de prijzen. Over
dit soort zaken spraken we met burgemeester dr.
Ivo Samkalden.
..Dat gesprek”, zegt Smit, „is erg leer
zaam geweest omdat gebleken is hoe
zeer men vrij de opvang van Surinamers
tekort schiet. Ik ben hoopvoller terugge
komen dan ik er naar toe ben gegaan.
Ik hoop dat het met die opvang straks
veel beter gaat ook als ik mijn
tapvergunning er niet door zou terug
krijgen.
Samkalden heeft het over zijn „druk
ke winkel” als hij wijst op de kaleido-
scopische verscheidenheid van aspecten,
die het leven in de hoofdstad bepalen.
Dat maakt het er wel boeiender, maar
niet makkelijker op. „Het is vrijwel
onmogelijk iets te doen wat bij de ene
groep geweldig goed valt, maar niet bij
anderen tot heftige reacties leidt”.
ALS ENIGE WERELDSTAD op palen plukt ook
Amsterdam niet alleen de zoete vruchten van zijn
internationale bekendheid. Het stedelijke „spel zon
der grenzen” heeft immers ook de misdaad, illegale
speelholen en de handel in bloedgevaarlijke narco
tica tot bloei gebracht. Maar ook in de eigen boezem
rommelt het. De kwaliteit van de palen is allang
Samkalden: „Dat is nog een bescheiden
raming. In 1960 telde het korps 2310
man en volgend jaar zal de organieke
sterkte op 2650 man gebracht zijn, maar
in werkelijkheid zitten we er nog 300
onder. Het verloop is vrij groot bij de
Amsterdamse politie. Men gaat liever
naar korpsen, waar minder sprake is
van een stress-situatie zoals hier. Boven
dien wordt in 1974 ook de bijstand van
marechaussees afgebroken.”
„De bezetting van het bureau is ver
groot en het gebied verkleind. In de
uren, dat het bureau slecht is bezet,
worden de mensen nu gesteund door
hoger kader. Ook de instructies zijn
aangepast. Mensen die op straat na moei
lijkheden worden aangehouden, mogen
niet meer worden gefouilleerd door de
zelfde agenten die ze hebben binnenge
bracht.”
historische gevels. Er zijn nogal wat
historische panden met deze zaak ge
moeid en die zullen allemaal in oude
luister worden hersteld.
GEHOORD op het Waterlooplein,
waar tussen de (handels) bedrijven
door heftig over de oorlog in het
Midden-Oosten werd gesproken. „Met
die eenoog ben je nog niet klaar. Met
dat zwarte lappie van ’m veegt-ie de
hele woestijn schoon”.
De liefde tussen de bestuurders in de
Amsterdamse regio is nogal bekoeld. Het
agglomeratie-overleg: tendeert dat niet
meer naar een club van hobbiisten?
om
personeel
waar nu
technisch
„Bepaald niet, maar het is natuurlijk
wel moeilijk om de vraagstukken van
Haarlemmermeer en Amstelveen voor
zo’n vergadering te combineren met de
verlangens van Oostzaan en Landsmeer.
Het kan heel bevredigend functioneren,
maar dan heb je wel een uitgebreidei
apparaat nodig. Wat we meer moeten
gaan doen, is een regelmatig overleg mei
de colleges van B. en W. in de gemeen
ten waarmee we gemeenschappelijke be
langen hebben. We hebben deze maand
de colleges van Alkmaar, Hoorn en Pur-
merend uitgenodigd.”
miljoen gestoken. Dezelfde mensen wer
ken nu mee aan de stagnatie. Zolang de
terreinen niet zijn ontsloten en bouwrijp
gemaakt zijn, is het onjuist om te zeg
gen dat ze er renteloos liggen. Om te
kunnen werven heb je bouwrijpe terrei
nen nodig en die hebben we nog niet
veel. Wij willen wel dikwijls zo ver
schrikkelijk snel resultaten zien, maar je
moet je wel realiseren dat dit plan nog
geen tien jaar oud is.
HET DOSSIER Cotton Club is een dik
boekwerk. In de oorlog fungeerde de
zaak al als ontmoetingsplaats voor Suri
namers. In de jaren vijftig stapten de
jet-set en criminele figuren er binnen en
het verhaal gaat dat zo’n vijftien jaar
geleden hier de eerste marihuana uit
Amerika een markt vond. Het kreeg de
naam van een centrum voor drugshan
delaars te zijn, waar men losjes met
schietijzers en messen omsprong en het
bij arrestaties hard toe ging. Het laatste
incident vormde de druppel die de em
mer deed overlopen. Smits kleindochter
zou volgens het politierapport een agent
met traangas in de ogen hebben gespo
ten.
Aan het eind van het anderhalf uur
durende gesprek meent burgemeester
Samkalden: „Je hebt wel een flink aan
tal negatieve punten bij elkaar gezet om
me daar uitspraken over te ontlokken.
Goed, ik maak er geen bezwaar tegen.
Maar je beseft toch wel dat we niet
gesproken hebben over alles wat hier in
deze stad wel van de grond komt aan
goede dingen. Je hebt uit de tientallen
brandende kaarsen in de Amsterdamse
kroon er een paar gehaald, die je scheef
zag branden. Maar die vormen met el
kaar niet het beeld van de stad als
geheel. Thomassen heeft eens gezegd: de
haven is een veeleisende vriendin. Deze
stad is dat ook.”
Over de leegloop van de stad zegt hij
„De middengroep valt steeds meer weg
en de enige groepen, die sterk toenemen,
zijn de jongeren en bejaarden. Het zijn
deze groepen die ook het grootste aantal
probleemgevallen opleveren. Daarop zijn
de uitkeringen uit het Gemeentefonds en
andere rijksregelingen niet af gestemd.
De stad moet er in toenemende mate
geld bijleggen. De stad staat ook fysiek
aan een sterkere veroudering bloot. We
hebben hier wel 200 bruggen, die door
gebrekkig onderhoud in het verleden
straks grote problemen gaan geven.”
„Ik heb graag de vrijheid om beleids
maatregelen te nemen teneinde er voor
te zorgen dat ook hier weer het gevoel
ontstaat van een vertrouwensrelatie tus
sen de politie en bevolking. De dreiging
dat dit vertrouwen zou gaan ontbreken,
is één van mijn grootste zorgen. Maar
dan is het wel nodig dat de politiemen-
De Warmoesstraat-brigadiers ervaren
dit als bevoogding en willen daar eigen
lijk vanaf. „Dat is een logische zaak. Ze
moeten werken onder overbelaste om
standigheden en ze beseffen dat wel. Ze
zeggen: het is rot maar het hoort er nu
eenmaal allemaal bij. Alleen die lui
boven ons moeten ons natuurlijk niet in
de steek laten. It is all in the game. Het
grote probleem is dat er nog geen goede
klachtenprocedure is. Dit leidt er toe dat
veel zaken niet goed of niet snel genoeg
worden af gehandeld, terwijl de verant
woordelijke mensen niet precies weten
wat er aan de hand is. Het is natuurlijk
nodig dat die mensen dat overzicht wel
houden.”
De Herengrachtkant van het nieuwe
Centre Hotel, dat uit vier percelen
bestaat, zal na de restauratie een
geheel andere aanblik bieden.
„Zaken als de demping van grachten
heb ik altijd mal gevonden, maar de
achtergrond van dit soort voorstellen
was wel reëel. Je zit met het probleem
dat je dit milieu moeilijk bereikbaar
kunt maken voor alle middelen van het
moderne verkeer. Wij staan nu niet
meer voor een dergelijke keuze. In de
gracht' parkeren? Dat zou toch niemand
meer willen.”
MEER NIEUWS Van de grachten.
Tussen de Herengracht en het Singel
gaat de Britse onderneming Centre
Hotels, die reeds het Doelen-, Schil
ler- en Caransahotel op het Rem-
bandtsplein exploiteert, een nieuw
hotel vestigen. Net als in het Pulitzer
worden het moderne optrekjes achter
Of het helpt? Smit: „Misschien wel. In
april word ik 65 en het zou leuk zijn als
•k dan van mijn eerste AOW-centjes
cens naar Suriname zou kunnen om te
tien hoe die jongens het daar hebben.”
KATTENBURG wordt - zoals
vroeger - ook voor gezinnen met een
minimaal budget bereikbaar. Daar
zag het bij de nieuwbouwplannen
aanvankelijk niet naar uit, maar de
gemeente wil dat door een bijzondere
individuele huursubsidie alsnog voor
mekaar krijgen. Iemand met een
jaarinkomen tot 9 mille hoeft per
maand slechts 107 gulden te betalen
en bij inkomens tot 13 en 16 mille
liggen deze huren op 149 en 224
gulden.
FILMPRODUCENT Rob Houwer
van Turks Fruit wil van „Odeon” een
Nationaal Film Theater maken. Een
passende bestemming want dit in de
gouden eeuw gebouwde monument
werd - na als bierbrouwerij en con
certgebouw te hebben geacteerd -
enkele maanden, nadat in Parijs de
cinematografie was uitgevonden, ooit
Amsterdams eerste bioscoop.
Houwer heeft voor het pand aan
het Singel, dat een roemloze dood is
gestorven (als veiling en noodzieken
huis in de oorlog), 650.000 gulden
neergeteld maar de restauratiekosten
worden op het tienvoudige van deze
som geraamd. Hoe kom je daar aan?
Houwer denkt mondiaal en daarom
gelooft hij, dat er in de wereld wel
mensen te vinden zijn die tien mille
over hebben voor een zilveren naam
plaatje op elk van de 300 klassieke
theaterstoelen in de grote zaal. Een
vorm van klantenbinding onder
VIP’s, maar waarom ook niet? Ten
slotte moet het nieuwe Odeon een
internationaal trefpunt voor de film
wereld worden, waar gelijktijdig vier
films kunnen worden vertoond. Hij
ziet het ook als een leuk cadeautje
voor de stad, die in 1975 700 jaar
bestaat. Dan zou ook de bierreklame
er over het witte doek moeten lopen.
Zo sla je twee historische vliegen met
een klap.
„Hoe ben je gekomen: met de auto?
Als-ie dubbel geparkeerd stond, zou je
het ook naar vinden als-ie werd wegge
sleept. Dat is mijn antwoord. Als wij
hier milieunormen overschrijden, moet
er gehandeld worden. Dat is misschien
jammer, maar het moet wel. Alleen: het
is gewoon fysiek uitgesloten dat hier een
tweede Europoort ontstaat. Neem nou de
hele omvang van het terrein. Er zit 5000
ha in heit streekplan, waarvan 300 ha
voor groen en dan hou je 2000 ha over
voor wegen, sportvelden, droge industrie
en de grote industrie. Dat is niet veel.”
NAAR ZIJN mening ontbreekt het
niet aan gegadigden, maar zo zegt hij
„je moet een actief acquisitiebeleid
niet aan de grote klok hangen want dan
ben je overgeleverd aan iedere slimme
onderhandelaar. Een kwestie als Ruig
oord doet de werving natuurlijk niet
goed. Het betekent praktisch, dat veel
bedrijven zeggen: we moeten nog maar
effe wachten.”
Hoe denkt hij dat probleem op te
lossen? „Je kunt er aan denken
administratief en technisch
neer te zetten op plekken
agenten administratief en
werk doen. Dat kost geld en we hebben
de laatste jaren al een toenemend tekort
op de politiebegroting.”
De beslissing van burgemeester Sam
kalden om behalve de tapvergunning
ook gunsten als de muziek en nachtper-
missie in te trekken zou voor iedere
horecazaak dodelijk zjn geweest, maar
bij de Cotton ligt dat anders. De Surina
mers blijven komen. Smit: „Veel erger
dan het gemis van drank vinden ze, dat
de muziek en tv van hen zijn afgeno-
men. Voor mij zijn twee dingen bewezen:
als ze voelen dat je achter ze staat,
laten ze je niet in de steek. Bovendien
voelen deze mensen er niets voor in
Verenigingsgebouwen te hokken.”
I ’Percy, een van de Surinaamse stam
gasten, zegt: „Die sluiting vind ik nep.
Waardeloos. Daarmee zijn de problemen
van het druggebruik niet opgelost. Wij
willen niet speciaal in ghetto’s wonen,
maar je weet dat kleurlingen in veel
zaken in de stad worden geweigerd. Ik
zie hier nog veel nare dingen uit voort
komen.”
HIJ VINDT het enorm belangrijk dat
het westelijk havengebied van de grond
komt. „De zaak stagneert nu volkomen.
Zelfs de terreinen waarover we nu in
onderhandeling zijn, kunnen niet toe
gankelijk gemaakt worden omdat de
sloopvergunningen in Ruigoord gewei
gerd worden. Ben je daar wel eens
geweest?” (Na een bevestigend ant
woord) „Dat stuk te willen behouden, is
toch niet mogelijk? Dat is toch alleen
sentimentaliteit. Die vertraging treft ook
gevoelens, die zeker niet minder respec
tabel zijn. Het gaat namelijk om een
operatie, die de stad erg goed ter stade
komt, waardoor je een groot stuk werk
gelegenheid krijgt. Dat wordt nu gefrus
treerd. In die grond heeft de gemeen
schap terwille van de werkgelegenheid
en de haven daar omheen meer dan 100
Op de muur heeft hij nu een stuk
Papier geprikt, waarin de bezoekers
wordt aangeraden zakenrollers en ophit
sers tegen de politie eigenhandig eruit te
gooien. En „voor vechtpartijen kunt u
beter naar het Midden-Oosten gaan”.
rang hebben gekregen. Wethouder
Van der Eijden wil daar wat aan
doen. Hoe? „Door een sociale cotnrole
en het opnamebeleid te houden”,
meent hij.
„Ik heb nog geen verslag van het
Vondelpark gezien maar de politie had
er geen revolterende opmerkingen over
Eerlijk gezegd speelt het Vondelpark in
dit beeld nauwelijks meer een rol. En
vergeet niet: een aantal van die zoge
noemde hippies zijn hele gewone Am
sterdammers. Het probleem van de
drugs is heel reëel: onze activiteiten
bestaan uit twee gecompliceerde taken,
het achterhalen van de handel en het
opvangen van de slachtoffers.”
„Ome Frits” bestrijdt dat, zoals hij
wk kanttekeningen plaatst bij andere
belastende gebeurtenissen. „Ze spoot dat
traangas tegen het plafond en verder is
bet zo, dat de politie provoceerde door
de mensen om de haverklap tegen de
Kuur te zetten en te fouilleren. Een
nogal vernederende behandeling. Dat
waren van die jonge agentjes. Ik heb
liever de rechercheurs van Narcotica:
die weten tenminste met mensen om te
gaan”.
Hij heeft de laatste tijd veel anonieme
telefoontjes gehad met dreigementen als
•■We komen vanavond met 50 man om al
die zwarten dood te maken” en „We
steken de boel in brand”. Smit: „Volgens
de politie is het mijn fout geweest dat
ik de zaak niet onder controle heb
gehouden. Natuurlijk krijg je hier drugs,
maar het zijn kleine hoeveelheden. Gro
te handelaren komen hier niet”.
JACHT OP oude kunst in Neder
land. Dat maken de twee grootste
kunstveilingsbedrijven uit Engeland,
want na Sotheby gaat nu ook Chris
tie’s een vestiging in Amsterdam ope
nen. Hiervoor heeft dit concern een
pand gehuurd op het Rokin. Men is
van plan om de verhandelbare Ne
derlandse kunst ook op de grote Lon-
dense veilingen te brengen. Het zit er
dik in dat door deze ontwikkeling
nog meer kunst in buitenlandse han
den zal komen. Die vrees bestaat ook
bij Mak van Waay die, eveneens
vanaf het Rokin opererend, toch ook
niet de eerste de beste is op kunstvei-
lingsgebied. „Deze concurrentie is na
tuurlijk niet leuk, maar misschien
wordt door deze concentratie de han
del in kunstwerken vergroot. Hoewel,
persoonlijk zie ik dat niet zo zitten”,
zegt direkteur S. Nienhuis. Of het
gevolgen zal hebben voor de prijzen?
?„Dat verwacht ik niet, want die
liggen hier niet lager dan in Enge
land”.
IN NOG GEEN twintig jaar is het
aantal Amsterdamse bejaarden bijna
verdubbeld. Het zijn er 125.000 en dat
is allemaal nog niet zo erg als het
veel onder hen niet zo beroerd zou
gaan. Dat is echter wel het geval, zo
blijkt uit de nota „Van bejaardenzorg
naar welzijnswerk voor ouderen”. Be
langrijkste knelpunt is, dat lang niet
alle bejaarden, die er het ergst aan
toe zijn ook van een plaats in een
bejaardenhuis verzekerd zijn. Dat
komt omdat op een mysterieuze ma
nier minder urgente gevallen voor-
sen weg raken uit die sfeer van mental»
en fysieke overbelasting.”
SAMKALDEN ziet de regering nog
steeds als Amsterdams grootste concur
rent. „Dat is tot op heden nog niet
veranderd. In de ontwikkelingsgebieden
krijgen ze voorzieningen, waar wij in
Amsterdam niet aan kunnen tippen.”
Welke zaken wil hij tijdens zijn twee
de ambtsperiode per se nog afmaken? „Ik
heb er een geweldige behoefte aan om
die problemen op te lossen, die door een
onduidelijk bestuur blijven hangen en
tot frustraties in de samenleving leiden.
Er zijn hele concrete beslissingen, die in
deze stad alleen doordat ze genomen en
doorgezet worden, een hoop frustratie
kunnen wegnemen.”
Feit is dat het voortbestaan van de
club ondanks de steun van de klanten
door een gevoelig omzetverlies aan een
Zijden draadje hangt. Tenzij er iets zou
gebeuren. Dat zou het geval zijn als de
burgemeester op zijn besluit zou terug
komen. De stichting Welsuria en het
Surinaams Bevrijdingsfront hebben
daarop aangedrongen en enkele dagen
geleden is over die mogelijkheid tijdens
overleg in het stadhuis gesproken.
DE VERHALEN over corruptie: „Ik
kan dat geklets niet verhinderen. Je ziet
heel duidelijk hoe in bepaalde buurten
de seksindustrie manifest naar voren
dringt. Dat betekent dat zo’n buurt min
der toegankelijk wordt voor mensen, die
met die industrie niets te maken hebben.
De politie moet zo’n ontwikkeling volgen
maar zodra dat gebeurt, zijn er ook die
er belang bij hebben dat de politie in
een kwaad daglicht wordt gesteld”.
Cotton Club-eigenaar Smit met zjjn
kleindochter Marjon voor zjjn zaak.
Na klachten van Surinamers en
vreemdelingen over hardhandig optreden
van de politie, zijn enkele „boosdoeners”
van het bureau Warmoesstraat overge-
DE MELKBOER wandelt met twee
kratten melk de Cotton Club aan de
Nieuwmarkt binnen. Sinds dit trefpunt
voor Surinamers in Amsterdam is
drooggelegd, heeft hij het druk. De melk
is nodig voor mix-drankjes. CC-eigenaar
„ome” Frits Smit zit achter een glas
gemberbier. „Dat is nog het beste wat ik
je kan aanbieden”, zegt h jj somber
Dr. Samkalden erkent dat de mogelijk
heden tot vernieuwing van Amsterdam
beperkt zijn. Het historische centrum
moet in stand blijven en de pleitbezor
gers van een moderne city met ver-
keersdoorbraken zijn niet meer de ge
klofte jongens. Hoe stond Samkalden
daar tegenover?
nd
f-ij
F V'
I A
z/y
- - f
