Dr. A. E. Leuftink voorzitter KNMG:
Oliemaatschappijen
uitstel prijsoverleg
Wall Street reageerde scherp
op oorlog Midden-Oosten
bedrijven
de andere helft is van harte welkom
de bank voor iedereen
BEURS
Overschot op
handelsbalans
VS verwacht
Kamerlid wil
meer weten
over NS
Foseco Minsep
wil activiteit
op vasteland
Niet om in
te bijten
99
99
?IS
4
HOGE EISEN VAN OPEC
ONDERGROND BEURS BLEEF VAST
*2
11
ZATERDAG 13
OKTOBER
1973
INFORMATIE
WINSTMARGE
bij:
Halfweg
IGERS
ZWAARTEPUNT
(Van een medewerker)
AMSTERDAM De nieuwe uit
barsting in het Midden-Oosten
maakte van Wall Street een oor-
logsbeurs en daar het joodse be
standdeel van de effectenhandel in
Amerika naar verhouding zeer
groot is, reageerde Wall Street met
ups en downs al naar gelang de si
tuatie er voor Israel beter dan wel
teleurstellender uitzag. De onder
grond bleef daarginds evenwel vast.
Want elke aanwijzing van een wen
ding in de krijgsverrichtingen ten
gunste van de joodse staat werd
direct weer aangegrepen om een
felle hausse in het leven te roepen.
Een algehele Israëlische overwin
ning zal Wall Street bij de huidige
stand van zaken zonder twijfel ver
over de 1000 brengen.
Vrije beroepsuitoefening artsen bewaren
De helft van Nederland
spaart bij de Rabobank
Rabobank S9
Een opluchting was kennelijk ook dat
de slepende situatie aan de top met de
vice-president als inzet nu tot een ont
knoping is gekomen. De eerste koersre-
acties zetten zich al snel weer om in een
krachtige verbetering.
Tussen de rode en bruine herfstbladeren
schieten de fleurige vliegenzwammen op
uit de bosgrond. Het is een sprookjes
achtig gezicht. Maar de paddestoelen
zijn niet om op te eten.
AMSTERDAM (ANP). Het
WENEN (ANP). De oliemaatschap
pijen die betrokken zijn bij het overleg
over de prijzen van ruwe olie in Wenen
hebben gisteren om een uitstel van veer
tien dagen gevraagd omdat ze niet kun
nen instemmen met de eisen van de
Arabische landen. Er is meer tijd nodig
voor studie en overleg omdat de ge
vraagde prijsverhogingen „bijzonder ern
stige en verstrekkende gevolgen” zullen
hebben, niet alleen voor de oliemaat
schappijen maar ook voor de wereldeco
nomie, hebben ze laten weten.
UTRECHT (ANP) De Koninklijke Nederlandse Maatschappij tot be
vordering der Geneeskunst is overtuigd van de noodzaak van overleg en
medewerking met de overheid en andere partners in de gezondheidszorg
om tot een zo hoog mogelijke kwaliteit van de dienstverlening te komen.
Aan de bereidheid tot samenwerking verbindt de KNMG evenwel de abso
lute voorwaarde, dat de vrijheid van beroepsuitoefening wordt gehand
haafd, voor „vrije ondernemers” zowel als voor artsen in dienstverband.
De voorzitter van de KNMG, dr. A. E.
Leuftink, zei zaterdag op het ledencon
gres van de maatschappij in Utrecht, dat
de gezondheidszorg onmiskenbaar een
periode te wachten staat van reconstruc
tie en reorganisatie die diep zullen in
grijpen in het functioneren van de art
sen als groep en als individu.
Andere vrijheden die de KNMG als
een recht van de artsen beschouwt zijn
de vrijheid, in bepaalde gevallen de
arts-patiënt relatie te weigeren (evenals
de patiënt een vrije artsenkeuze heeft)
en keuzevrijheid van de arts ten aanzien
van de plaats die hij binnen de gezond
heidsvoorzieningen wil innemen, een
vrijheid, die bij een vestigingsbeleid in
het geding zou kunnen komen.
DEN HAAG (ANP). Volgende week
donderdag tijdens het mondelinge vragen
uurtje in de Tweede Kamer, wil het
tweede Kamerlid Van der Doef (PvdA)
van minister Westerterp van Verkeer en
Waterstaat horen welke urgente maatre
gelen bij de spoorwegen voor 1974 ge
troffen moeten worden. Hij gaat vragen
of tot die maatregefen ook behoren: het
sluiten van onrendabele lijnen in het
oosten van het land, het doen uitvallen
van treinen in de „daluren”, verkorting
van treinen en verschuiving van lasten
naar het goederenvervoer.
Voorts zei hij: De artsen zijn door een
„eerbiedwaardige traditie” van discretie
geheimhouding zeer terughoudend bij
het openbaren van patiënten gegevens.
Maar als de KNMG daadwerkelijk bij
wil dragen aan een effectieve vernieu
wing van de gezondheidszorg, zei dr.
Leuftink, zal zij de leden moeten moti
veren om hun volle medewerking te
geven aan verantwoorde informatiever
schaffing.
Als er een overschot is, meende hij,
dan zal dit er snel tot leiden dat de
dollar zich krachtig gaat herstellen.
Hij noemde de Amerikaanse uitvoer-
beperkingen „grote onzin” en zei dat het
een grote fout was om de uitvoer van
sojabonen en andere produkten aan ban
den te gaan leggen.
„Je kunt zo maar niet markten in- en
uitgaan. Je moet een markt ontwikkelen
en, als je hem hebt, vasthouden”.
De lm- en Exportbank verstrekt op
verschillende manieren geld aan buiten
landse kopers die onder meer Ameri
kaanse goederen wensen te kopen. Kearns
vond het „kortzichtig” als de bank
de Sovjet-Unie massale credieten zou
gaan verlenen zonder ooit te horen te
krijgen wat men daar aan monetaire- en
goudreserves wel heeft.
Enkele weken geelden deelde de mi
nister in antwoord op vragen aan het
Kamerlid mee, dat de aanbevelingen van
de commissie-Reinoud, die een onder
zoek bij de NS instelt, met de Kamer
besproken zullen worden. Maar, zo voeg
de de bewindsman daaraan toe, de mo
gelijkheid moet open blijven dat urgente
maatregelen, welke voor 1974 dienen te
worden getroffen, doorgang zullen kun
nen vinden.
Sirtema van Grovestins, directielid van
Bank Mees en Hope, die de introduktie
op de Amsterdamse effectenbeurs ver
zorgt.
De Britse maatschappij is werkzaam
op het gebied van metaalurgie, construc
tie en afval- en waterbehandeling. Zij is
ook van plan om haar staalactiviteiten
uit te breiden in de VS, Spanje en het
Verre Oosten. In Nederland, waar Fose-
co drie dochterondernemingen heeft, wil
de maatschappij haar waterzuiveringsac-
tiviteiten opvoeren.
De introductie op de beurzen in Am
sterdam, Brussel, Frankfort en Parijs is
mede mogelijk gemaakt door enkele
grote Britse institutionele beleggers, die
bereid waren voor dit doel 400.000 aan
delen Foseco af te staan. De omzet op
de Londense beurs is gemiddeld 15.000 a
20.000 aandelen per dag, zo is bij de
introduktie bekendgemaakt.
In hoeverre het nieuwe prijsbeleid van
de regering tot winstmargeverkleining
bij het bedrijfsleven zal leiden, moet
worden afgewacht. Het streven de kos
ten te verlagen zal het gevolg van dit
beleid zijn. En dat kan een duidelijke
bedreiging voor de werkgelegenheid
worden. Dit bleek reeds deze week uit
berichten over het Rijn-Schelde-Verol-
me-concern. Een interne discussienota
over eventuele sluiting van overbodige
Met een grillig en nerveus Wall Street
op de achtergrond bleef er voor het
Damrak deze week niet veel anders over
dan op een afstand deze bewegingen te
volgen. Een belangrijke barometer voor
het beursklimaat van de dag was het
gedrag van ons hoofdfonds Koninklijke
Petroleum. Het gedreig met olie-boycot
en dichtdraaien van oliekranen, dat deze
week in de Arabische landen weer eens
hoogtij vierde, was natuurlijk niet erg
bevorderlijk voor het doen verrichten
van beleggingsstappen.
Koninklijke Petroleum die juist vorige
week vrijdag, dus vlak voor het uitbre
ken van de nieuwe oorlog, dank zij
aanhoudende forse aankopen van een
aantal beleggingsmaatschappijen over de
barrière van 100 gulden tot 103 gulden
was heengetrokken, zag zich nu voort
durend teruggedrongen, tot 96 gulden als
dieptepunt.
Een krachtig herstel in Wall Street
blies ook hier de koers weer even op,
hetgeen echter weinig zegt. Want elk
nieuw Arabisch dreigement met betrek
king tot de olievoorziening tast de bui
tenlandse olie-aandelen in Wall Street
onmiddellijk weer aan.
is de
bedoeling van de Britse maatschappij
Foseco Minsep Ltd. om via aandelenruil
continentale bedrijven over te nemen.
Dit is een van de redenen waarom de
gewone aandelen van Foseco op 25 okto
ber tegelijkertijd op vier belangrijke
Europese effectenbeurzen zullen worden
genoteerd, aldus Mr. J. G. A. Baron
Omdat de voorgestelde veranderingen
bijzonder en verstrekkende gevolgen
voor de oliemaatschappijen en de wereld
economie kunnen hebben is tijd ge
vraagd voor nader overleg. De maat
schappijen hebben er geen twijfel over
laten bestaan dat zij bereid zijn de
besprekingen te hervatten, aldus de ver
klaring. Van de kant van de oliemaat
schappijen noch van de zijde der olie
landen zijn met betrekking tot de aan
biedingen en eisen cijfers genoemd. In
gewijden wisten echter te vertellen dat
de OPEC de prijs van ruwe olie uit de
landen aan de Perzische Golf tenminste
op 4,20 dollar per vat (bijna 160 liter)
zou willen stellen. Op het ogenblik be
draagt de gemiddelde prijs 3 dollar.
Anderen zeiden te geloven dat de olie
landen met niet minder dan 6 dollar
genoegen zullen nemen.
De vernieuwing van de kennis der
artsen gebeurt via talrijke plaatselijke
en regionale nascholingsactiviteiten, een
nationale opzet ontbreekt echter. Dr.
Leuftink zei het ernstig te betreuren, dat
het interuniversitaire instituut voor na
scholing, waarin de KNMG zou deelne
men, door ambtelijke aarzeling en touw
trekkerij nog ver af lijkt.
WASHINGTON (AP) Hebry Kearns,
die binnenkort aftreedt als presi-
dent-directeur van de Amerikaanse Im-
en Exportbank, heeft gisteren meege
deeld dat Amerika in 1974 een overschot
op de handelsbalans zal hebben van 3 ft
5 miljard dollar. In de laatste twee jaar
heeft Amerika’s handelsbalans grote te
korten te zien gegeven.
Over de toekomstige gezondheidszorg
zei dr. Leuftink, dat veel voor de plan
ning noodzakelijke informatie nog ont
breekt, zoals harde cijfers met betrek
king tot de effectiviteit van medische
methodieken al of niet in relatie tot de
organisatiestructuur waarbinnen ze wor
den gebruikt. Ten aanzien van de kosten
van de gezondheidszorg is meer infor
matie voorhanden. Hierdoor ontstaat
Bijdrageregeling. Een woordvoerder van
de Ziekenfondsraad heeft gisteren ont
kend dat de commissie verstrekkingen
van de raad de eigen bijdrageregeling
voor de Algemene Wet Bijzondere
Ziektekosten „zonder meer wil af
schaffen”. Volgens de woordvoerder
gaat de commissie zich over deze
regeling nog diepgaand beraden. Het
ligt niet in de verwachting, werd bge-
zegd, dat de raad nog deze maand een
advies over de regeling aan staatsse
cretaris J. Hendriks van Volksgezond
heid zal uitbrengen.
dat deze week in de Tweede Kamer over
de rijksbegroting werd opgevoerd. Maar
het werd nog eens duidelijk dat zonder
een loon- en prijsakkoord, dus afspraken
op breder vlak, het financiële beleid
gericht op inflatiebeperking niet rond te
noemen is. Erg verhelderend waren de
beschouwingen dan ook niet. Zij het dat
wel duidelijk is dat de huidige regering
ook in een groot deel van 1974 de
scepter zal kunnen zwaaien.
werven leidde tot ernstige onrust bij het
concern en tot een fikse koersdaling van
tien gulden. Ondanks de deze week uit
gesproken verwachting een 20 percent
hogere winst te kunnen behalen dan in
1973.
Ook Albert Heijn bleek in de 'eerste
helft van 1973 de dupe te zijn geworden
van de kostenslag. Óf liever gezegd de
vroegere Simon de Wit, die nu binnen
het AH-concern onder de naam van
Simon de stunt van bevroren prijzen
uithaalt Dit heeft kennelijk tot zulke
kleine winstmarges geleid dat een om
zetstijging van 15 procent gewoon te
klein was om het winstverlies goed te
maken. Het concern leed een winstda
ling van 30 percent. En het aandeel dat
de vorige week nog een van de favorie
ten van het grote beleggingskapitaal
was, moest er deze week van 123 gulden
tot 100 gulden door terug.
Ook de confectiefabriek Macintosh,
dochter van de Staatsmijnen en voor
beeld van gezonde over een aantal jaren
volgehouden groei, leed deze week een
gevoelig koersverlies van 160 gulden op
145 gulden door winstverwachtingen die
op stagnatie van die groei duidden.
De obligatiemarkt bleef deze week
overwegend positief zonder echter be
langrijk terreinwinst te kunnen boeken.
Maar de nieuwe lening van de Bank
Nederlandsche Gemeenten werd een suc
ces waardoor de eerste noteringen zich
even boven de emissiekoers konden stel
len.
De overheid is bezig, haar invloed op
grote delen van de gezondheidszorg be
langrijk te versterken. De politieke
kleur van de zittende regering is daarbij
niet van primair belang en leidt hoog
stens tot nuanceverschillen in de uitvoe
ring. Overleg is onmisbaar, aldus dr.
Leuftink. De situatie in Zweden laat
zien, tot welke storingen in de bereik
baarheid van de medische dienstverle
ning eenzijdige, op politieke gronden af
gedwongen hervormingen kunnen leiden.
Onder de vrijheid van beroepsuitoe
fening verstaat de KNMG onder meer
de vrijheid binnen de grenzen van de
redelijkheid de methoden en middelen
toe te passen die de patiënt nodig heeft.
Dat geldt ook voor de arts in dienstver
band, wiens relatie met zijn patenten
niet door hiërarchische verhoudingen zal
mogen worden beïnvloed. Dr. Leuftink
erkende, dat het onvermijdelijk wordt,
het begrip vrijheid van behandeling te
vertalen in priorieitenstelling. Hij eiste
bij voorbaat voor de KNMG daarbij een
„zeer zware stem” op.
De vijf man tellende onderhandelings-
delegatie van de dertien oliemaatschap
pijen die bij het overleg betrokken zijn
hoopt Wenen nog in de loop van de dag
te kunnen verlaten, werd meegedeeld.
De maatschappijen hebben in 1971 de
Overeenkomst van Teheran ondertekend
waarin de prijzen werden vastgesteld
voor olie uit Aboe Dhabi, Iran, Irak,
Koeweit, Qatar en Saoedi-Arabië. De in
totaal uit elf landen bestaande OPEC
heeft om herziening van deze overeen
komst gevraagd omdat de oliemaat
schappijen „meer winst maken dan waar
ze recht op hebben.”
De overeenkomst, die voorziet in een
jaarlijkse stijging van de prijzen met 2,5
percent, wordt als verouderd beschouwd
omdat de inflatie in de landen die de
Arabische olie afnemen rond de acht
percent per jaar schommelt. Ook de
wisselkoersveranderingen die sedert 1971
tot stand zijn gekomen (devaluatie van
de dollar en het omlaag „zweven” van
het pond sterling en andere valuta’s)
zijn voor de produktielanden nadelig.
De andere leden van de OPEC zijn
Algerije, Indonesië, Libië, Nigeria en
Venezuela, die afzonderlijke prijsover-
eenkomsten met de oliemaatschappijen
hebben gesloten.
De voornaamste onderhandelaar van
de oliemaatschappijen, George T. Piercy
van Exxon, heeft verdaging van de be
sprekingen voorgesteld tijdens een on
derhoud met sjeik Achmed Zaki Jamani,
minister van olie van Saoedi-Arabië en
leider van de Arabische delegatie. Ze
kwamen tot de conclusie dat het geen
zin had de vergadering die voor vrijdag
op de agenda stond te laten doorgaan.
De oliemaatschappijen wachten nog op
de officiële reactie van de OPEC, de
organisatie van olie-exportlanden, op het
verzoek om uitstel.
volgens dr. Leuftink het gevaar, dat
bij gebrek aan gegevens omtrent de
baten bij de planningsprocedures een
onevenredig grote waarde zal worden
toegekend aan de informatie over de
kosten.
In een officiële verklaring van de
oliemaatschappijen staat onder meer dat
de onderhandelaars voorstellen voor een
herziening van de overeenkomst hebben
gedaan die een erkenning inhouden van
de nadelige invloed van de inflatie in de
industrielanden op de koopkracht van de
olielanden. Ook zijn de oliemaatschap
pijen het er mee eens dat de prijzen van
ruwe olie te laag zijn. Tijdens de be
sprekingen bleek echter dat de eisen van
de olielanden veel hoger lagen dan het
aanbod van de maatschappijen.
Gelukkig voor de Koninklijke ligt het
zwaartepunt van het Koninklijk Shell-
concern niet in het Arabisch gebied.
Voor de rest van de internationals viel
de schade deze week nogal mee en bleef
tot enkele guldens beperkt. Alleen Hei
neken moest tijdelijk 15 gulden terug.
Speculaties over oplopende vrachten
markten door de oorlogssituatie in het
Midden-Oosten deed de vraag naar
scheepvaartwaarden opleven. Vooral
Van Ommeren werd deze week sterk
weggekocht, hetgeen een koersrijzing tot
gevolg had van 15 gulden.
Voor de lokale markt werd de beleg-
gingsvraag eveneens afgeremd, hetgeen
aan de topfondsen te zien was. Rond vijf
gulden terug moesten, zij het tijdelijk,
Océ-Van der Grinten, Wereldhaven, Ha-
gemeijer, AMEV en Amfas, om er maar
enkele te noemen. Belangrijk voor de
marktsector was het politieke steekspel
21304
