Anton de RidderNederlander
die in Duitsland naam maakte
disgenoten
Osmond Brothers
naar ons land
Schafttijdtheater
met „Feest”
van Heijermans
Mi
I
I
I
„Thyestes”: bloeddorst
van decadente
„Naakt over de schutting
een vrolijke familiefilm
Cox’s. Die smaakt.
I Cox’s, Die smaakt.
I
s
s
Gebouw DE LINGE
Lingestraat 1 - Haarlem
Telefoon 37 27 13
S. W. J. Piek en Zn.
THEMA THEATER DEBUTEERT
Honderdtien maal „Hoffnjann” in „Erzahlungen"
Cultuurpriis voor
arbeiders-dichters
VRIJDAG 26
OKTOBER
197 3
Billy the Kid
VOOR TAPIJTREINIGING
N ac htvoorstellingen
MSSBW
HET IS DUIDELIJK na het zien van de nieuwste Nederlandse film
„Naakt over de schutting” dat aan regisseur Frans Weisz het uiterste
gevraagd is van diens organisatietalent. Deze thriller-comedie is wat
handeling betreft een ingewikkelde film die zich op diverse locaties
af speelt, veel mensen op de been brengt en geen moeilijke omstandig
heden waaronder gefilmd moet worden uit de weg gaat.
h F<
1
A
Filmmuseum
Asylum
Unieke accommodatie
voor toneelavond en
vergadering.
AMSTERDAM „Dat kan je
toch niet doen, eerst op je knieën
met je hoofd op de grond tegen een
vrouw aanzingen, hoeveel je wel
van d’r houdt, en dan opstaan om
beleefd te buigen naar het publiek.
Zoiets verstoort de illusie, en op il
lusie heeft het publiek toch ook
recht”. Dat is de mening van de
Nederlandse operazanger Anton de
Ridder, die acht van de negen keer
de titelrol in Hoffmanns Erzah-
lungen van Offenbach vertolkt in
de produktie van de Nederlandse
Operastichting.
4»
i
Het filmtrio: Rijk, Jennifer en Jon.
De scenariobesprekingen duren tot
ADVERTENTIE
ADVERTENTIE
TELEFOON 31 32 15
ADVERTENTIE
4,95
JAC HEIJER
?en
125
J.H.
4*»
£.95
9.95
s -
or-
5 -
i -
sen
9,95
9,95
’en
en,
en,
?e-
:en,
cks
ed-
er-
5 -
Ter illustratie nog even een kort
citaat uit Ate de Jong’s dagverslag:
„2 aug. Vrije dag voor de crew,
behalve voor Kalman Gall die heli-
copteropnames van Amsterdam zal
maken. Voor de zekerheid neemt hij
een pilletje tegen luchtziekte in, maar
wordt daar zo slaperig van dat hij
door een rood stoplicht rijdt en zijn
door Jerry Brouer (die.in de film de
DE OPMERKELIJKE Franse film
„Les Zozos” van Pascal Thomas is in
de nachtvoorstellingen van De Uit
kijk gebleven. Ook geprolongeerd
„M.A.S.H.” in Hallen, „Death in Veni
ce” van Visconti in Studio K en
„If.van Lindsay Anderson in het
Leidseplein Theater. Kriterion gaat
overdag en in de nachtvoorstellingen
gedurende het weekend door met de
vertoningen van Chabrol’s „Les Noces
rouges”.
IN TWEE GEVALLEN overlapt het
Amsterdamse bioscoopprogramma de
Haarlemse agenda, zodat we, wat
„Naakt over de schutting’’ in City en
„Day of the Jackal" in Tuschinski
betreft, kunnen verwijzen naar het
overzicht „Films in Haarlem” van
gisteren. Bovendien wordt hiernaast
nog wat uitvoeriger ingegaan op de
nieuwe Nederlandse film van Frans
Weisz.
Zodat aan premières in Amsterdam
overblijven: „Asylum” („Huis van de
angst”) in Alhambra en „Pat Garrett
and Billy the Kid” in het Leidseplein
Theater.
U heeft de rol van Hoffmann meet
dan 110 maal gezongen; wordt dat nou
niet vervelend? Zit de kans, dat je gaat
schmieren er niet levensgroot in?
Anton de Ridder weer terug in Amster
dam en gefotografeerd op de brug van
een der grachten.
april van dit jaar en nog op 30 mei
(er wordt niet gewerkt” (omdat Ajax
om de een of andere beker voetbalt
en filmers ook van voetballen blijken
te houden”) noteert Ate de Jong dat
tot diep in de nacht het nieuwe script
met de nieuwe dialogen besproken
worden om de laatste controversen
tussen Weisz, du Mée en Ferdinan-
dusse op te lossen.
18 juni is de eerste opname dag.
Het is de scène bij het Muntplein in
Amsterdam wanneer Penny (Jennifer
Willems) op haar brommer achter
volgd wordt door het gangsterduo
Max en Cas. En zo komen de ver
schillende hoogtepunten uit „Naakt
over de Schutting” achtereenvolgens
aan bod in totaal andere volgorde na
tuurlijk en bekeken in hun opname-
moeilijkheden door iemand die de
produktie als filmgej’nteresseerde op
de voet volgt.
I
mijn gevoel tenslotte kreeg, weer een
algemene geldigheid hebben kunnen ge
ven.
De voorstelling rammelde een beetje;
misschien omdat de typische Hugo
Claus-taal wat hol en overbodig ging
klinken uit de monden van het zo gesty-
leerde, beheerste, in rokcostuum en
avondjurk opgesloten gezelschap. De op
zet van Paul Vermeulen Windsant, die
de groep halverwege de voorbereiding
ging aanvoeren, was die van een siniste
re decadentie. De aanzet met de binnen
komst van de disgenoten was veelbelo
vend en deed denken aan de sfeer van
de film The Damned van Visconti. Maar
om die sfeer vol te houden miste de
dialoog eenzelfde soort sinisterheid. Je
zou willen dat Vermeulen Windsant, die
in het Holland Festival als regisseur
debuteerde met „Eva Peron”, een stuk
vond waarin hij zijn specifieke talenten
goed kan botvieren.
WOENSDAGAVOND eindigt de
Poolse Filmmaand in het Ned. Film
museum met „Sekret” („Het Geheim”)
van Roman Zaluski, waarin een
vrouw ontdekt dat haar overleden
man een dubbelleven heeft geleid en
in wezen voor haar een onbekende is
geweest. Op zoek naar een confronta
tie met de andere vrouwen in zijn
leven doet zij merkwaardige ontdek
kingen. Donderdag 1 november wordt
Carl Dreyer’s befaamde „Vampyr”
vertoond, een klassiek meesterwerk
uit 1932.
Er is dus voortdurend afwisseling
op het doek, veel actie, steeds varië
rende milieus en dat levert hoe dan
ook een plezierig kijkspel op waarbij
men zich geen ogenblik verveelt. Wat
voor een dergelijke uiterlijke schijn
komt kijken, kan men lezen in het
laatst verschenen nummer van
„Skoop”, waarin een gedeelte staat
afgedrukt van een soort dagboek dat
Ate de Jong tijdens de produktie van
de film bijhield. Om enig inzicht te
krijgen in hoe ongeveer een Neder
landse filmproduktie verloopt kan
men uit dit verslag naast aardige
anecdotes en roddelachtige verhalen
best bruikbare informaties vinden
over de vele en onverwachte moei
lijkheden waarmee een filmmaker
(niet alleen in Nederland) geconfron
teerd kan worden.
„Alleen artiesten van het tweede gar
nituur schmieren soms. Wij hebben een
zekere marktwaarde. Een intendant of
een criticus mag nooit merken dat je
kwaliteit minder wordt. Dat tast je
waarde aan en dat merkt een intendant
prompt. In ieder geval ziet de avondre-
gisseur het. Als die tenminste niet even
weg is om een biertje te drinken”.
Weet je waar het uiteindelijk op aan
komt? Je rol goed kennen. Als je bij
voorbeeld plotseling ergens moet inval
len, is dat van groot belang. Het is wel
instrumenten:
boards.
De Osmonds kunnen bogen op elf
gouden platen binnen een jaar en bra
ken daarmee een record, dat op naam
van de Beatles stond met negen van
deze platen binnen een jaar. Alleen in
hun vaderland Amerika hebben de
broers al 17 zogenaamde millionsellers
uitgebracht.
Waar de Osmonds verschijnen, drom
men duizenden fans samen, voorname
lijk meisjes. Of dat in ons land ook zo
is, zal blijken, als ze zaterdag 3 novem
ber ’s morgens op Schiphol aankomen.
I
vriend, de Weense dirigent Franz Bauer-
Theussl, die ook zoveel voor het operale-
ven in Nederland heeft gedaan. En ook
Huckriede van het Amsterdams Philhor-
monisch Orkest heeft mee geholpen, die
nodigde me bijvoorbeeld uit voor opera-
concerten, evenals de NCRV dat heefi
gedaan”.
ATE DE JONG’s „dagboek” begint
in november 1972 als Rob du Mée, de
producent van de film, samen met
Rinus Ferdinandusse het eerste
„treatment” schrijft naar aanleiding
van Ferdinandusse’s gelijknamige ro
man. Daar treedt dan al dadelijk een
verschil van mening aan het licht
tussen du Mée en regisseur Frans
Weisz van wie de eerste een soort
vervolg wil maken op „De Inbreker”,
dus met Rijk de Gooyer als Glimmie,
de schilderijendief, Jon Bluming als
diens gabber en J. Willems als Slof
je, terwijl Weisz vindt dat een letter
lijk vervolg op „De Inbreker” tot
mislukken gedoemd is.
Het thema van misdadiger en poli
tie die niet eikaars tegenpolen maar
eerder eikaars spiegelbeeld vormen,
wordt hier dus op de spits gedreven
door de vertegenwoordiger van de
wet uit het kamp van de misdaad te
doen komen. Wel is Garrett een
mooie, sec gespeelde rol van James
Coburn), sportief genoeg om niet als
vriend Billy the Kid te overvallen,
maar hem tijdig in te lichten over de
veranderde situatie en hem als 't
ware een voorsprong te geven bij de
onvermijdelijke achtervolging. Als
Billy (Kris Kristofferson) geen acht
slaat op die waarschuwing, wordt hij
zonder pardon ingerekend en tot de
galg veroordeeld. Maar dat gebeurt al
aan het begin van de film, zodat het
iedereen duidelijk is dat er nog wel
WAT DIE LAATSTE film betreft,
sterker dan de titel zal de naam van
de regisseur als attractie werken om
de filmliefhebbers naar het Leidse
plein Theater te krijgen. Die regis
seur heet Sam Peckinpah, een naam
die onverbrekelijk verbonden is met
„The wild Bunch” en „Strawdogs” en
dus met geweld in de film. Peckinpah
is op het ogenblik in een bijzonder
produktieve periode. Sinds hij ’72
„Strawdogs” maakte in Engeland,
verschenen van zijn hand nog „Juni
or Bonner” (met Steve McQueen als
rodeo-kampioen) en „The Getaway”
(met McQueen in een moderne gang-
sterrol) voor hij opnieuw terugkeerde
naar het Wilde Westen uit de jaren
tachtig. In „Pat Garrett and Billy the
Kid” koos hij, voor de zoveelste maal
in de geschiedenis van de western, de
dood van de vogelvrij verklaarde
boef William Bonney, bijgenaamd
„Billy the Kid”, als onderwerp voor
zijn nieuwste film. Billy werd
uiteindelijk vermoord dooi- zijn oude
vriend in de misdaad, Pat Garret dei
echter tijdig, met een rustige oude
dag als hoopvol toekomstperspectief
zich eerst tot sheriff heeft laten uit
roepen.
gebeurd, dat ik het toneel twee
minuten voor de aanvang met m’n me-
desolisten kennis maakte. In zo’n geval
moet alles dan toch goed gaan. En als je
je zaakjes kent, lukt dat ook wel.
Voorstellingen van Hoffmans Erzah-
lungen gaan op 26 en 28 oktober
(’s middags) in Amsterdam, 30 oktober, 1
en 3 november in Scheveningen, 5 en 7
november weer in Amsterdam, 9 novem
ber in Utrecht en tot slot 13 november
in Rotterdam.
Er wordt dus heel wat overhoop
gehaald, waarschijnlijk ook om het
wat magere verhaaltje te camoufle
ren dat uiteindelijk uit de sterk geda
teerde roman is af ge tapt. Jammer is
het dat er een hinderlijk tekort blijft
bestaan in de duidelijkheid van spre
ken, bij de meeste acteurs, een oud
mankement van de Ned. film vooral
als de spelers een terzijde willen
plaatsen of in al te grote woede
uitbarsten. Maar ondanks dat techni
sche gebrek is de handeling ook zon
der verstaanbare tekst door haar een
voud gemakkelijk te volgen en kan
men zich best anderhalf uur amuse
ren met deze nieuwe Nederlandse
film. In het voorprogramma wordt
hij vergezeld door een modern ani
matiefilmpje van de Haarlemmers
Gerrit van Dijk en Peter Brouwer,
dat veelzeggend „Butterfly 975”
heet.
HET GAAT HIER om een film met
32 verschillende locaties w.o. Amster
dam, Duivendrecht, Vreeland, De Ve-
luwe, de Vinkeveense Plassen,
waarbij op iedere opnamedag een
veertigtal mensen gemiddeld betrok
ken waren en waarvan de laatste
draaidag op 26 augustus, ruim 2 maan
den na de eerste camera-instelling,
plaatsvond. Een voor Nederlandse be
grippen gecompliceerde produktie, be
ginnend met een helicopter-vlucht
boven de hoofdstad en eindigend met
een achtervolging van twee authen
tieke Amsterdamse trams. Als men
zich alleen al de complicaties en de
tijdrovende opname-schema’s indenkt,
die ontstaan uit de simpele overwe
ging, dat in de internationale mis
daadfilm in alle vormen van trans
port al achtervolgd is, behalve in
Amsterdamse trams, dan krijgt men
een kleine indruk van de problemen
die zich bij het maken van een
pretentieloze amusementsfilm voor
doen.
ALHAMBRA I HEEFT voor de
variatie een griezelthriller ingezet die
geschreven is door de auteur van
„Psycho” en geregisseerd is door Roy
Ward Baker. „Asylum” is de intrige
rende titel en acteurs en actrices als
Peter Cushing, Herbert Lom, Barbara
Perkins en Britt Eklund moeten de
rest doen.
Naast „Naakt over de schutting” in
City kan men nog andere films van
eigen bodem zien in Flora („Frank en
Eva” van Pirn en Wim) en in Rem-
brandtplein Theater, waar „The Fa
mily van Lodewijk de Boer zijn der
de week ingaat. In The Movies een
herhaling van het kattenprogramma
„Moviekat 73”.
Bent u ook net zo jong als Willy in de
zang gegaan?
„Oh nee. Dat kwam allemaal pas op,
toen ik zo’n 16, 17 jaar was. Tijdens het
diamantslijpen. Want daarmee ben ik
mijn loopbaan begonnen. Eerst zong ik
in cabarets en nachtclubs op het Thor-
beckeplein en zo, maar ik wou meer.
Gelukkig kon ik naar het conservatori
um, mede dank zij een toelage van de
bond van diamantslijpers, reuze aardige
mensen.
Anton de Ridder noemt een indruk-
wekeknde reeks platasnamen op waar
hij zoal gezongen heeft, waaronder sinds
enige jaren ook Amsterdam valt. „Dat
heb ik mede te danken aan mijn goede
broer van Adèle Bloemendaal speelt)
al flink gehavende auto nu niets
meer waard is. De helicoptershots
worden uitgesteld”.
Die opnamen vinden dan een week
later plaats. Cameraman Ferenc Kal
man Gall die o.a. ook „De Inbreker”
filmde komt aan een stellage met
zijn benen buiten boord bengelend te
hangen aan de helicopter zonder ex
tra beschermende kleding. Na vier
uur in de lucht komt hij totaal
verkleumd beneden. Pikante bijzon
derheid: Het ministerie van defensie
dat als altijd alle luchtopname moet
keuren, verbiedt één shot, omdat
daarop een militair gebouw zou voor
komen dat de „vijand” in geen geval
mag zien.
ENFIN, „NAAKT OVER de schut
ting” is nu klaar en vertoonbaar
gemaakt voor een dozijn bioscopen.
Het is een beetje vlotte onserieuze
midaadfilm geworden, met een beetje
bloot, een beetje geweld (voorname
lijk bedoeld als parodie op de karate
films) en veel spanning. Een gezelli
ge familiefilm met ontwapend gemak
gespeeld door het drietal uit „De
Inbreker”, Rijk de Gooyer, Jon Blu
ming en Jennifer Willems (die een
filmische aanwinst blijft), met Sylvia
Kristel en Adèle Bloemendaal voor
wat lichte sex en een niet al te
gecompliceerde intrige die verschil
lende „werelden” van het ogenblik bij
elkaar brengt, de wereld van een
doorsnee-Amsterdammer met zijn
duivenplatje en zijn gokautomaten,
de wereld van de televisie, de snel
opkomende zangeresjes en de gouden
platen, de wereld van de sensatie
journalistiek en van de pornofilms,
van de politie (met Ko van Dijk als
ongewone inspecteur van Politie) en
van de karate.
ROTTERDAM. „De macht van het
geweld en het geweld van de macht”
heet het thema van het Thema Theater,
een nieuwe groep in Rotterdam. In dat
thema past „Thyestes”, een stuk van
Hugo Claus die daartoe een tragedie van
de oude romein Seneca bewerkte. Wik
Jongsma, leider van de groep, heeft
Claus weer bewerkt, waarschijnlijk om
duidelijker uit te laten komen dat de
bloeddorst van machthebbers nog steeds
niet gestild is. De oude mythe van
Atreus, die uit wraak zijn broer en
mededinger naar de troon, Thyestes
diens eigen kinderen te eten gaf, kon
aldus bewerkt in moderne avond-
costuums ten tonele worden gevoerd.
We zien op een laag draaitoneel mid
den in het Picc'olotheater een gedekte
tafel, waaraan enige dames en heren
aanzitten. Op één na hebben zij bloed
aan de handen, maar zien er voor de
rest voortreffelijk decadent uit: knalro
de oogleden en witte maskerachtige ge
zichten. De dame, die nog schone handen
heeft, is „het koor” uit de oude tragedie;
zij geeft enigszins moralistisch klinkend
commentaar op de wandaden van het
moorddadige geslacht van Ttntalus,
maar blijft rustig mee eten. Waarmee
het Thema Theater lijkt te stellen, dat
wij allen ook beschouwers van wan
dadenwel mooi praten hebben, maar
in feite niets ondernemen om de bloed
dorst te keren. Vreemd is dat deze dame,
die als enige figuur in het stuk het ge
zonde verstand zou kunnen vertegen
woordigen, nog vóór de ontknoping het
toneel verlaat.
Thyestes ontdekt dat de goulash die
hij heeft zitten eten (een schamel prakje
aan zo’n chique dis) gemaakt is van zijn
eigen kinderen. Zijn broer Atreus geniet
van deze wraak en biedt Thyestes het
mes aan om zelfmoord te plegen. Als
een man verscheurd door smart en wan
hoop hakt Thyestes in het wilde rond.
Dat gebeurt op zo’n manier dat het lijkt
of het hier om een privé-smart gaat van
de zo diep getroffen Thyestes. Zeker,
ook hij heeft bloed aan zijn handen, net
als de anderen, maar door de manier
waarop Eric Schuttelaar deze rol speelt
krijgen we zelfs medelijden met Thyes
tes. En dat terwijl we gezien het
thema van het Thema Theater toch
zouden moeten concluderen dat het ene
geweld het andere oproept en dat dit
weer tot méér bloedvergieten aanleiding
geeft. Een of ander commentaar, bv. van
„het koor”, zou het privé karakter dat
het conflict tussen beide broers voor
DEN HAAG (ANP). De grootste
popidolen van het ogenblik, de Osmond
Brothers, geven op 3 november in de
Groenoordhal in Leiden een concert. Zij
zullen worden bijgestaan door een vier
man sterke ritme-sectie. De broers zijn:
Alan, Wayne, Merrill, Jay, Donny en
Little Jimmy. De Osmond Brothers zin
gen allemaal, maar van hen onderschei
den zich hierin Merrill, Donny en Jim
my. Op Jimmy na bespelen ze ook allen
gitaar, drums of key-
een ontsnappingspoging voor de „out
law” inzit.
Misschien dat Garrett, de nieuw
bakken sheriff wel de hand heeft in
de sensationele manier waarop Billy
the Kid daarna zijn vrijheid herovert,
al was het alleen maar om aan zijn
eigen jachtinstinct te voldoen. Hij wil
een vluchteling, een man die voor
zijn leven rent, een prooi, die hij
bovendien in al diens listen en lagen
verdraaid goed kent.
Peckinpah’s film gaat over die
jacht en (opnieuw als in vroegere
films) over de stuiptrekkingen van
het wilde westen, waarin tenslotte
ook een schijn van „law and order”
zou gaan heersen. Men hoeft bij deze
filmer geen romantisering van dat
westen van een eeuw terug te ver
wachten. Zijn helden sterven niet
heroïsch en zijn plaatsen van hande
ling zien er weinig picturaal uit en
bij hem is de misdaad het gevolg van
verveling en wordt gerechtigheid ge
boren uit moordlust.
Dit gedemythologiseerde Westen is
Peckinpah’s zelf verkozen werkter
rein, waar hij dan, zij het op heel
andere wijze, als een John Ford op
permachtig en uniek is.
Speciaal bruiloften en
partijen.
Tijdens recepties alle
consumpties 1,
ADVERTENTIE
Anton de Ridder woont sinds 1956
in Karlsruhe, maar je kunt nog goed
horen dat hij in Amsterdam geboren is.
„Ach, wat wil je, ik ben al weer drie
weken in Mokum, en het Amsterdams
verleer je toch nooit. Ik ben een echte
Jordanees, geboren in de Goudsbloem
straat. Ik heb nog gevoetbald met Willy
Alberti”.
HAARLEM. Het Schafttijdtheater
liet gisteren in de lunchpauze in de
Toneelschuur de eerste voorstelling zien
van „Feest” van Herman Heijermans. In
dit korte stuk ziet men hoe een gevan
genisdirecteur aan vijf gevangenen mee
deelt dat zij gratie hebben gekregen. Ze
zijn er niet blij mee, ieder om uiteenlo
pende redenen. Het Schafttijdtheater be
doelt de opvoering als protest tegen
celstraf, maar de motivatie van de
meeste van Heijermans’s gevangenen
voor hun misdaad is erg gebonden aan
de gangbare opvattingen over misdaad
rond 1900. En dat ontkracht het protest
van het Schafttijdtheater een beetje.
Er werd met simpele, eerlijke midde
len gespeeld door Joost Prinsen als ge
vangenisdirecteur, Marius Monkau en
Martin Shuller als de gevangenen en
Carla Wildschut als de vrouwen die
respectievelijk hun zoon en vader ko
men afhalen. Men kan het stuk dinsdag
30 oktober, 6, 13, 15, 20 en 22 november
weer zien, telkens om half een in de
Toneelschuur.
DELFT (ANP). De dichters Wim de
Vrise uit Dordrecht en Pierre van Vol
lenhoven uit Rotterdam, die een paai
jaar geleden debuteerden met de bundel
„Van onder op” is de prijs van de
Culturele Raad van Zuid-Holland toege
kend. Tijdens een vergadering van de
raad in december zal de prijs f 3.000 en
een penning voor elk van de laureaten,
worden uitgereikt.
De prijs is de beide dichters toegekend
voor hun activiteiten als dichters en de
sociaalculturele invloed, die er van hun
werk uitgaat. Het dagelijks bestuur van
de culturele raad kende de prijs toe op
aanbeveling van een commissie, die ge
vormd werd door dr. W. Fokkensen, me
vrouw Yvonne Keuls, mr. Peter Bergen
en Cees Buddingh.
