het Binnenhof
Vrouwen:
op naar
VROUWENPARTIJ VERWACHT
Gezinskalender
Economisch huis-houden
580 MILJOEN PER JAAR DE LUCHT IN
BOLLEN EN
MINERALEN
MINI-MACHINE
VOOR DE VAAT
EEN LANGDURIGE STRIJD
Beter direct een goede electrische
boor met veel mogelijkheden kopen
met een eigen handboek
GE2ÉNÈORMATIE
I
eau
;tes
tips voor vrije tijd
ra
i
Mannen aan de vaat
24
ZATERDAG
OKTOBER
1973
2 7
hui
ren-
‘h!
Erbij
1 26 40
llllll
E
lat
WVWVV»
WERELDENERIGE
i'ERK
.31.00
wolplaten en vervolgens met schrootjes
of een ander decoratief plaatmateriaal
af te werken.
Terecht zegt de schrijfster, dat de
voorlichting over economisch huishoude
lijk beheer vanaf de lagere school in het
onderwijs geïntegreerd zou moeten zijn.
Haar boek zou zoals zij suggereert
inderdaad een goed leerboek kunnen
zijn. Laat dit begrip leer-boek u niet af
schrikken, want het is goed leesbaar
gehouden. Wat er zoal ter sprake komt?
Een algemeen overzicht onder het mot
to: waar laten wij ons geld (en hoe
krijgen wij het), vaste lasten, reserverin
gen, het echte huishoudgeld, een beter
geldbeheer, alleen wonen, de werkende
gehuwde vrouw, wat kost het als je gaat
trouwen, een beter beheer van tijd en
energie, contacten met de buitenwereld,
administratie, een „trainingsschema”, dat
Het pijltje wijst naar een speciaal „kies-
schijfje” op de Skil-boor, waarmee een
bepaald toerental kan worden afgesteld.
kunnen doen. Dus de capaciteit moet
voldoende zijn voor een behoorlijk
aantal hulpstukken. En die hulpstuk
ken moeten eenvoudig aan te brengen
zijn, zodat je niet minuten lang staat
te wurmen om bijvoorbeeld een zaag-
apparaat aan te „bouwen", want dat
is het soms wel. Je moet hulpstukken
vlug en gemakkelijk kunnen aanzet
ten.
WWWW
trmband
erin,
(gen be-
mbeeks-
1ROQ
id van
ur
0 - 16.00
3 '68
betaal-
iaan.
an,
leheel
kerd.
vwvww
van 1
lei 1974
Grand-
Z. Bou-
Zee.
wwvw»
teres-
leden.
en
n.
De vrouw is noch inferieur, noch superieur aan de man. De vrouw is
aan hem gelijkwaardig. Met dit parool hoog in het vaandel is een groep
strijdlustige dames begonnen aan de poging binnen enkele jaren talloze
Tweede-Kamerzetels te bevrouwen. Zij noemen zich de Vrouwenpartij.
De ledenlijsten zijn nog vrijwel blank, maar bestuur en ideologie zijn aan
wezig.
De partij, die nog van de grond moet komen, weet zelfs al wanneer zij
zich zal opheffen: Namelijk op het ogenblik dat de helft van de bankjes
van de Tweede Kamer bezet zal zijn door vrouwen. Dan pas is de Vrou
wenpartij ervan overtuigd dat de belangen van de Nederlandse vrouw, in
huis, op het werk en op straat afdoende behartigd kan worden. En daar
gaat het om.
Nederland behoort tot het clubje lan
den dat 20 percent van de wereldbevol
king uitmaakt en beslag legt op 60
percent van het wereldenergieverbruik.
In een alarmerend hoog tempo verbruikt
de mensheid de beschikbare energievoor-
raden. De energiebehoeften van de in
dustrie verdubbelen iedere tien jaar. In
het jaar 2000 zal de wereldbevolking
zich hebben verdubbeld en heeft de
energiebehoefte zich verachtvoudigd. Men
heeft voorspeld dat rond het jaar 2035
alle olie, en gasvoorraden en rond het
jaar 2300 de steenkooivoorraden prak
tisch zijn uitgeput. Bij het huidige tem
po van energieverbruik zijn de bronnen
binnen 330 jaar leeg.
Een huishouden is een compleet be
drijf, waarin met budgeteringen ge
werkt moet worden om de zaak goed
draaiend te houden en dat vooral op
efficiënte wijze. Met name de huisvrouw
moet als een bedrijfsleider optreden. Zij
moet in die taak groeien. Zij moet een
veelzijdige „duizendpoot” zijn. De budget -
adviseuse Addy Schortinghuis - Spran-
gers is de huisvrouw (en huisman) te
hulp gekomen met een zeer nuttig boek:
„Handboek voor economisch huishou
den” (uitgeverij Paris-Manteau). Natuur
lijk verschilt elk huishouden van het
ander door allerlei factoren en omstan
digheden, maar in grote lijnen heeft
men aan de adviezen van Addy Schor
tinghuis een stevig houvast. Belangrijk
is, dat het vol tips staat met verwijzin
gen naar instanties als men met bepaal
de problemen tobt, waar men zelf niet
uitkomt. Zo vindt men achter in het
boek een verzamellijst van te raadplegen
instanties op bijna elk gebied (van
woonwetswinkels tot de stichting Ka-
pokbureau toe).
Wie genoeg heeft van afwassen, maar
nou net niet genoeg vuile spullen produ
ceert om zich een grote vaatwasmachine
aan te schaffen, kan terecht bij Simpex-
Nederland (Koning Arthurstraat, Amers
foort). Daar wordt een apparaat geïm
porteerd, de Carocelle, die maar veertig
centimeter hoog is, een ronde vorm
heeft met een middellijn van 50 cm
en 3,7 kg weegt. Een mini-vaatwas-
machine dus, die zo opgepakt en wegge
zet kan worden. Men kan de Carocelle
aansluiten op de geiser of de boiler. Per
keer kan de vaat van een gezin van vier
a vijf personen gewassen worden.
Wanneer je besluit om een electri
sche boormachine te kopen sta je
voor een dilemma: moet je een wat
goedkopere nemen, waarmee je het
een en ander gaat uitproberen (het
blijft ook dan een flinke uitgave) of
moet je maar meteen een duurdere
nemen, waar je veel meer mee kunt
ondernemen?
Het ligt er helemaal aan, wat je
van plan bent- Als het alleen gaat om
een gaatje te boren voor een plug
met een schroef of om wat gaten in
hout te produceren dan kun je zeker
met een eenvoudige machine tevre
den zijn. Maar de ervaring leert, dat
je van het simpele gaatjesboren komt
tot zagen en schuren. Je vindt het
tenslotte zonde om de boormachine
alleen voor boren te gebruiken. En
dan kom je ineens een forse stap
verder, want als je een licht appa
raatje hebt dan gaat dat vastlopen
(en warmlopen) als je een flink stuk
hout zaagt of een wat steviger mate
riaal ontmoet.
i Belangrijk is, dat de machine een
I ingebouwde veiligheid tegen overbe-
I lasting heeft, zodat er geen doorbran-
I den plaats kan vinden. Het komt
I nogal eens voor, dat een boor vast
I gaat zitten en dan is Leiden in last
als de motor warm loopt. Natuurlijk
zijn er nog wel zaken waar men naar
moet informeren of kijken (hoe is het
met het verwisselen van de koolbor-
stels? Hoe dik kan het boortje zijn
i.v.m. de kopgreep?), maar dit zijn
toch wel de belangrijkste.
per week is opgebouwd met allerlei
ingeweven vragen. Het geheel is over
zichtelijk opgezet. Vooral voor trouwlus
tigen en degenen, die hun „huishoudbe-
drijf” gaan opzetten of willen verbete-
ren, een goed geschenk.
Dat geconstateerd hebbend besluit
je dan toch maar een kwalitatief
betere machine te kopen. Waar moet
je dan op letten? Een echt-professio-
nele boormachine hoeft niet. Je kunt
aannemen, dat je niet een halve dag
achter elkaar gebruik maakt van dit
stuk elektrisch gereedschap. Je komt
dus in de - noem het middenklas
terecht. Dan is het zinvol aandacht te
hebben voor de mogelijkheden. Je
moet zoveel mogelijk met de aankoop
Het verschil tussen man en vrouw is
volgens de VP-secretaresse dus nu al
minimaal. Daarom moeten er ook even
veel vrouwen als mannen in de top van
de maatschappij zitten. En net zoveel
mannen als vrouwen aan de vaat, for
nuis en strijkplank. Dat natuurlijk ook.
Eerlijk moeten ze alles delen. Zal de
wereld er zoveel op vooruit gaan als de
Vrouwenpartij haar zinnen kan doorzet
ten? Mevrouw Schadee gelooft van wel.
De vrouw ook aan de top is wat
zachter, geduldiger en soepeler dan de
man. Óver huidige vrouwelijke politici
zegt zij: „Zo’n Haya van Someren (voor
zitster VVD) komt er rond voor uit dat
zij zich heeft moeten vermannelijken
om mee te kunnen. Gerda Brautigam
(jarenlang kamerlid voor de PvdA)
moest de wens om kinderen te krijgen
er voor opgeven. Is het niet verschrikke
lijk”?
Het is de Vrouwenpartij een doorn in
het oog dat na de laatste verkiezingen
slechts 14 van de 150 kamerzetels door
vrouwen worden bezet. Dat was er één
minder dan voor de verkiezingen van
1972. Mevrouw Schadee: „Noch van
links, noch van rechts hebben de vrou
wen veel goeds te verwachten”. Volgens
haar wordt de Nederlandse vrouw door
de (mannelijke) politici in het riet ge
stuurd met kluiten zoethoudertjes. „De
vrouwelijke kandidaten staan wel op de
kieslijsten, maar op de plaatsen die net
niet verkiesbaar blijken”. De VVD is
wat dit betreft nog het meest vrouwelijk
met een verhouding van één op vier,
gevolgd door de PvdA met één op zes.
„Na een vrouwenbelangenstrijd van 52
jaar een mager resultaat”, constateert
mevrouw Schadee.
Bij deze Skil-machine is een goed
bruikbare handleiding in het Neder
lands gevoegd, waarin o.a. de tip
staat: bedek tijdens het werken de
luchtopeningen niet met de hand. De
motor moet steeds een goede ventila
tie houden. De Skil is voorts gemak
kelijk „om te bouwen”. Boorkop eraf
en de machine in het hulpstuk (zg.
snaplock) steken- Een slag omdraaien
en het hulpstuk zit vast.
Een boormachine met slechts één toe
rental, dat hoog ligt, is alleen maar
(of praktisch alleen maar: een licht
ijzeren plaatje gaat ook nog wel) te
gebruiken voor hout. Dan heb je
machines met twee toerentallen (hoog
voor hout een gemakkelijk ezels
bruggetje HH en laag voor me
taal)- Hiérbij kun je weer onder
scheid maken tussen omschakeling,
die elektrisch of mechanisch te weeg
i wordt gebracht. Tenslotte zijn er
sinds 1966 (toen Skil dit voor doe-
H| het-zelf-machines invoerde) zelfregel-
S bare toerental-snelheden mogelijk. Je
I drukt op de toets en naarmate je dat
M harder doe neemt de snelheid toe.
De totale Nederlandse energiecon-
cumptie bedraagt naar schatting van het
biljoen kcal en vertegenwoordigt een
bedrag van ongeveer f 7,4 miljard. Men
verwacht dat tot 1985 het binnenlandse
energieverbruik met 90 percent zal stij
gen. De huidige huishoudelijke energie-
consumptie is bijna f 1,5 miljard, onge
veer 19,4 percent van het totale energie
verbruik. In Nederland wordt per jaar
circa f 1,50 per inwoner aan isolatiema
teriaal besteed, in de Skandinavische
landen 13 en in Duitsland f 6,20 per
inwoner. Hieruit blijkt dat Nederland
sterk achterloopt op het gebied van
woningisolatie.
Wat boekennieuws voor degenen, dl»
tuinieren ofwel stenen verzamelen in
hun hobby-vaan hebben geschreven.
Voor de tuinliefhebbers is er van de
hand van Wim Oudshoorn het boekje
„126 bollen en knollen in kleur”, een
overzicht van de belangrijkste soorten
bol-, knol- en wortelstokgewassen; hoe
ze eruit zien, wanneer ze geplant moeten
worden, wanneer ze bloeien enz. Een
algemeen overzicht gaat aan het alfabe
tisch naslagwerk vooraf (naamgeving,
nieuwe cultuurvariëteiten, de geschiede
nis van de bollencultuur etc.
Iets heel anders is Elzeviers gids voor
stenen en mineralen (auteur de Duitse
prof. Schumann). In dit fraai uitgevoer
de boekje (met toelichtende kleurenfoto’s)
vindt men veel over het zoeken, vinden
en thuisbrengen van stenen en minera
len. Een determinatieboekje bij uitstek,
zeker ook voor beginners in de kunst
van het stenen verzamelen. Het lijkt een
wat merkwaardige hobby, maat- wie ooit
de prachtige kristallen tevoorschijn
heeft zien komen uit een opengebroken
steen of de fraaie vormen van mineralen
heeft ontdekt, is er snel voor gewonnen
geweest die het werk aan de basis, zo
zorgvuldig door de Vrouwenpartij opge
bouwd, ruw verstoorde. Sommige vrou
wen, die zich moedig tijdens een verken
nende „huiskamerdiscussie” waar de
sneeuwbal moet gaan beginnen met rol
len opwierpen voor een functie bin
nen de partij, hebben zich daags erna
gedwee moeten terugtrekken. Manlief
was van achter zijn krant in bulderend
gelach uitgebarsten toen zij van haar
ambities verhaalde. Om van hardere re
presailles van de zijde van de man nog
maar te zwijgen. „Womens Lib en ook
Man-Vrouw-Maatschappij hebben heel
wat echtscheidingen veroorzaakt”, aldus
mevrouw Schadee.
In het dagelijks leven is mevrouw
Schadee ambtenares bij hte ministerie
van volksgezondheid en milieuhygiëne;
toevalligerwijs het enige departement
dat een vrouw als minister heeft (Irene
Vorrink). Op haar werk stuit mevrouw
Schadee herhaaldelijk op commissies,
topambtenaren, verenigingsbesturen en
dergelijke en telkens wordt zij er weer
mee geconfronteerd: de man maakt de
dienst uit. In haar achterhoofd spookt al
enige tijd een aardig ideetje dat zij nog
eens op schrift wil stellen. Een wat ge
kunsteld rekensommetje toont aan dat
man en vrouw slechts twee procent
van elkaar verschillen. Immers: het
geslacht wordt bepaald door niet meer
dan één van de 47 chromosomen die
elke cel in ons lichaam rijk is. Eén van
de 47: ongeveer twee percent. En dan:
de tijd die man en vrouw besteden aan
het vreugdevol gebruik maken van het
seksueel verschil tussen beiden, schat
mevrouw Schadee op door de bank ge
nomen een half uur per dag. En weer:
de slaapkamergeheimpjes beslaan twee
4procent van een etmaal.
De Vrouwenpartij noemt haar strijd
en streven „de politieke vormgeving van
het gevoel van onbehagen van de
vrouw”. Wat zal naast de belangenbe
hartiging voor de vrouw de resterende
politieke lijn worden? In ieder geval
geen rechte. Mevrouw Schadee: „Ieder
een is vrij een eigen opstelling te kiezen
zoddra er onderwerpen aan de orde
komen die los van vrouwelijke proble
men staan”. Een houding met veel kleu
ren. Toen pas geleden het voorlopig
bestuur voor de aardigheid naging waar
op de zeven leden hadden gestemd bij
de recente Kamerverkiezingen, kwam
men tot zeven verschillende partijen.
Een bezwaar? Mevrouw Schadee: „We
geloven niet dat politiek bewuste vrou
wen op ons zullen stemmen”.
De ervaring tot op heden leert dat de
Vrouwenpartij steun kan verwachten
van veel jonge mannen; meer nog dan
van jonge vrouwen Toch richt de
partij zich in eerste instantie niet op
deze groep. Men wil hoofdzakelijk de
oudere, ongeëmancipeerde vrouw berei
ken: „Van haar moet het komen. Zij kan
niet alleen met ons meewerken, maar
bovendien haar dochters bewegen zich
bij ons aan te sluiten”, aldus mevrouw
Schadee. „Marie moet wijzer worden,
maar haar moeder ook”. Volgens haar
heeft de Nederlandse Vereniging voor
Huisvrouwen, waarmee overigens goede
contacten bestaan, op politiek gebied
veel kansen laten liggen.
En wat staat ons allemaal te wachten
zodra er onderwerpen aan de orde
regerende pols kan houden? Er zijn vele
doornen in de ogen: werkelijk gelijk
loon voor gelijke arbeid, de discrimine
rende belastingformulieren, de school
maaltijd, de vrije dag voor de huisvrouw
(Mevrouw Schadee: „Eigenlijk een grap
je, maar waarom niet?”), verlaging van
de leerplichtige leeftijd, verandering van
de warenwet (meer zakelijke informatie
op de verpakking), meer veiligheid op
straat, verandering van de huwelijkswet
en uitkeringen aan de arbeidsongeschik
te huisvrouw.
Mevrouw Schadee waagt zich niet aan
voorspellingen. Zij houdt het bij een
„aantal” Kamerzetels en een strijd van
„mogelijk” tien jaar voordat de doelen
zijn bereikt. Eén ding weet zij zeker: het
zal een lange weg worden.
mingskosten bespaard. Of anders gesteld,
indien een woning niet is geïsoleerd,
verspilt de bewoner jaarlijks voor een
bedrag van 165 aan energie en warm
te.
Het is met het isoleren van woningen
in Nederland bijzonder droevig gesteld.
Ons land telt 4.150.000 woningen
(2.800.000 eengezinswoningen en 1.350.000
woningen in meergezinshuizen), een aan
tal dat waarschijnlijk stijgt tot 4,8 mil
joen in 1980. Volgens een ruwe schatting
van het TNO is slechts 5 percent van dit
aantal overeenkomstig de klasse „vol
doende” geïsoleerd. Daarbij kan nog
worden opgemerkt dat de isolatienorm
in 1961 werd opgesteld en reeds lang is
verouderd. Hij bestaat uit drie verschil
lende klassen; matig, voldoende en goed.
Isolatie kan de particuliere en indu
striële energieverspilling, met de daaraan
gekoppelde milieuvervuiling, beteugelen.
Bij nieuwbouw bedragen de eenmalige
isolatiekosten van een volgens de klasse
„goed” geïsoleerde eengezinswoning on
geveer 700 en 200 voor een woonu-
nit in een meergezinshuis (flats, etage-
woningen, maisonnettes e.d.). De nieuwe
bewoners zullen de architect en bouw
ondernemer, die een bestemmingsplan
realiseren met geïsoleerde woningen, erg
dankbaar zijn. De aan te schaffen ver-
warmingsinstallatie kan dan de helft
kleiner en éénderde goedkoper zijn.
Een handige doe-het-zelver kan aan
zienlijk op de arbeidskosten besparen
door zelf bijvoorbeeld tegen het dakbe
schot een steenwolisolatiedeken aan te
brengen en die „koude” buitenmuur m
zijn woonkamer te voorzien van steen-
Mevrouw E. Schadee-Hartree: „Veel politiek bewuste vrouwen zullen niet op ons
stemmen”.
De eerste bode voor het nieuwe jaar
heeft zich al weer aangediend: een ka
lender voor 1974. Het is de Classics
gezinskalender, geen gewone verjaar
dagskalender of agenda waarop iedereen
in het gezin zijn afspraken kan neerpen
nen. Het is een gezellig ding, waarop
men naast de nodige schrijfruimte veel
tips, grapjes en mini-menuutjes en eet-
ideeën vindt. Om er maar eens een week
uit te lichten. Van 14-20 juli krijgt men
recepten voor bijzondere appelmoes op
beschuit, ragout a la minute, bananen-
fruitshake en fondue bourguignonne en
ijsthee. Er wordt gewezen op de rijwiel-
vierdaagse in Drente, die in juli wordt
gehouden. Ook op het skusjesilen wordt
geattendeerd alsmede op dingen, die je
op een lijstje moet schrijven om mee te
nemen op vakantie. Als het jaar om is
heeft men er nog een handig kookboekje
aan overgehouden, omdat de kalender-
weken er aan de spiraalband vast blij
ven zitten.
Onlangs liet de partij zich voor de
tweedg maal bij de Kiesraad inschrijven.
De eerste maal ging de mist in omdat de
aangifte gedaan werd in de woelige
tijden van de afgelopen kabinetscrisis.
Het bestuur zal er niet rouwig om zijn
als het kabinet-Den Uyl de volle rit
(vier jaar) kan uitzitten. Dat duidt niet
op een politieke keus, maar op het
eenvoudige feit dat de partijkas nu nog
gekenmerkt wordt door een lege bodem.
Het apparaat om leden te werven en
contributies te innen moet nog op gang
komen. Meedoen aan verkiezingen kost
veel geld: 1000 gulden per kieskring. Er
zijn 18 kieskringen. De statenverkiezin
gen van 1974 zullen het vermoedelijk
nog zonder vrouwenlijst moeten doen.
Maar het daarop volgende jaar
1975 is door de Verenigde Naties
uitgeroepen tot jaar van de vrouw. En
wie weet wat dat opbrengt.
„Wij zijn geen mannenhaters”. Me
vrouw Elisabeth Schadee-Hartree, secre
taresse van het voorlopige landelijk be
stuur, zegt dat de VP wat dit betreft
duidelijk anders is dan bijvoorbeeld de
Amerikaanse Womens Lib. Maar voorlo
pig schuilt de grootste bedreiging toch
wel in de hoek van de mannen. Her
haalde malen is het namelijk de man
Om eens een boor onder de loep te
nemen: de Amerikaanse Skil (1414 H)
mag gelden als een kwaliteitsmachi-
ne. Zij is dubbel geïsoleerd (volgens
de officiële voorschriften, die interna
tionaal gelden). Deze Skil-boormachi-
ne brengt door het vari-tour-systeem
elke gewenste snelheid binnen het
bereik van de gebruiker. Dat betekent
o.a. dat je vooraf geen centerpunt
meer hoeft te maken en dat er zelfs
in glas geboord kan worden- Het
toerental (onbelast d.i. wat anders
dan belast, dus als je aan het werken
bent) is 0'900 en 0-2600 bij 400 watt
aan stroomverbruik. Het is een stevig
maar niet al te zwaar exemplaar,
want het gewicht bedraagt 2,15 kg.
Door middel van een versnelHngshan-
del kan de maximale snelheid op 900
of 2600 worden gezet. Dat schakelen
mag dat is belangrijk alleen
maar gebeuren als de machine ge
stopt is. Dit model heeft nog een
schijf, waarmee de snelheid kan wor
den ingesteld op het juiste toerental,
dat voor een bepaald werk wordt
verlangd. Die snelheid kan dan wor
den vastgezet met de vastzetpal.
Weersvoorspellers zeggen dat het dit
jaar een bijzonder strenge winter wordt.
CV-installaties en kachels, begin oktober
al op een laag pitje gezet, zullen dan
door vele Nederlanders worden opge
stookt om de vertrekken van ruim 4
miljoen Nederlandse woningen te ver
warmen. Onmiddellijk verdwijnt bijna
de helft van de opgewekte warmte, ruim
40 pet, weer door muren, plafonds en
ramen. „Dat kost de Nederlandse bevol
king ongeveer 580 miljoen per jaar”,
beweert ir. F. N. de Rooy, algemeen
directeur van BV; Nederlandse Steenwol-
fabriek.
President Nixon zei begin dit jaar in
een rede voor het Amerikaanse Congres
„Isoleren is een nationale plicht in een
wereld waarin energie schaarser en
schaarser wordt. Energieverspilling is
een misdaad”. Ondanks het feit dat vele
geleerden en politieke leiders waarschu
wen voor een naderende energiecrisis,
gaat praktisch iedereen door op dezelfde
voet als voorheen met de verspilling van
energie. Ondanks het feit dat met het
schaarser worden van de energie de
prijzen voor aardgas, huisbrandolie etc.
omhooggaan, dringt het nauwelijks tot
de mensen door dat zij zelf het particu
liere energieverbruik kunnen verminde
ren door hun woningen te isoleren”, zegt
ir. De Rooy.
Volgens ir. De Rooy moet men isola-
tiebewust worden. De gemiddelde ener-
gieconsumptie per huishouden bedraagt
ƒ413 per jaar. Indien een woning is
geïsoleerd wordt jaarlijks 40 percent van
dit bedrag, ruim 165, op de verwar-
I
x*
