Record-aantal
Meir: Troepen kunnen blijven waar ze nu zijn
Massa-executies
in Marokko
kerncentrale
Nu ook Bonn met olieboycot bedreigd
Minister: „Geen
CPN’ers als
Ongeluk in
Amerikaanse
William Saxbe volgt
Richardson op
Haldeman zou bandopname
van Dean hebben zoekgemaakt
joden verlaat
Sovjet-Unie
Optreden politie
geen razzia’
burgemeester”
Minister boos op
Kamerfractie
van KVP
NIEUWE MINISTER VAN JUSTITIE
JAKIR EN KRASIN
VRIJGELATEN
LIBIË WAARSCHUWT TEGEN STEUN AAN NEDERLAND
KLM WEER NAAR
TEL AVIV
GETUIGE: „EX-WITTE HUIS-MEDEWERKER NAM BAND MEE”
3
V R I*J D A G
2
NOVEMBER
1973
Vijftien personen gefusilleerd
te
(Van onze correspondent)
Kwestie Eindhoven
van
Niemand gewond geraakt
Corridor
Prijsverhoging
i-
te
WASHINGTON Het mysterie rondom de twee ontbrekende
Witte Huis-geluidsbanden heeft zich toegespitst door voorlopige
aanwijzingen dat één van de banden, die het belangrijke gesprek
bevatte tussen president Nixon en John Dean, wel bestaan heeft,
maar op last van hoge Witte Huis-functionarissen werd verdonkere
maand. Gesuggereerd wordt dat deze band een van de opnamen
was die ex-Witte Huis-medewerker Bob Haldeman in juli werd
gegeven, maar dat Haldeman deze niet teruggaf.
Buzhardt
Minister Van Agt:
WASHINGTON (Reuter, UPI,
AFP, DPA en AP) Premier
Golda Meir van Israel heeft gister
avond gezegd dat president Nixon
noch zijn minister van Buiten
landse Zaken Kissinger druk op
haar hadden uitgeoefend om de
Israëlische troepen terug te trek
ken achter de linies van 22 okto
ber, toen de eerste door de Veilig
heidsraad bepleite wapenstilstand
inging. Op een persconferentie her
haalde mevrouw Meir Israels af
wijzing van eisen van president
Sadat van Egypte, dat de troepen
zich eerst zouden moeten terug
trekken voordat een akkoord over
uitwisseling van krijgsgevangenen
kan worden gesloten.
Reis Kissinger
Geen Amerikaanse druk op Israel
1
1
■n
WILLIAM SAXBE
LEON JAWORSKI
De
J.
De Israëlische premier Golda Meir en
president Nixon.
99
it
Dinsdag had het CPN-Kamerlid Drag-
stra de bewindsman gevraagd of hij
over het benoemen van communisten tot
burgemeester een ander standpunt in
nam dan zijn voorgangers. Deze wilden
geen CPN-burgemeesters. „Voorshands is
niet te verwachten dat ik het anders zal
doen dan tot dusverre gebleken is”, al
dus de ministers.
plomaat gewaarschuwd voor het eventu
eel leveren van aardolie uit Westduitse
reserves aan Nederland. Door zo’n maat
regel zou ook de olievoorziening van de
Bondsrepubliek in gevaar kunnen raken.
dat hij er, achteraf, toch geen ge
luidsband van had.
De Verenigde Staten hebben het idee
geopperd van een „corridor” tussen het
WASHINGTON (AFP) De Ameri
kaanse commissie voor kernenergie heeft
gisteren bekendgemaakt dat zich op 20
oktober een ongeluk heeft voorgedaan in
de kerncentrale van Oak Ridge in de
staat Tennessee waarbij verscheidene ge
heime en nog in een experimenteel sta
dium verkerende installaties voor het
maken van verrijkt uranium voor kern
reactors en wapens beschadigd werden.
Een woordvoerder van de commissie
zei dat niemand gewond is geraakt of
blootgesteld is geweest aan radio-actieve
straling. De oorzaak van het ongeluk is
nog niet vastgesteld.
President Gadhaffi van Libië zou a]
ruim een week geleden een brief hebben
geschreven aan Bondskanselier Brandt.
Hoewel de inhoud daarvan geheim is
gebleven, achtten de grote oliemaat
schappijen het algemene beeld van de
huidige situatie in de Bondsrepubliek
blijkbaar toch zo somber dat zij al met
prijsverhogingen kwamen. De benzine
prijzen stijgen in de loop van volgende
week vrijwel zeker met 2 Pfennig (hier
ik-
ze-
uis
:en
cte
id
ie
im
de
als
en
De
je-
en
?en
Ise
ik-
jt-
'de
n
Jt
e
e
r
li-
is-
e-
iks
?rk
de
zat
‘rit
>or
en,
vil
le
de
iet
te
eft
)e-
il-
>r-
in
ire
je-
en
a-
de
e-
an
n-
)P
e-
in
i»
it
‘t
ie
i»
i
o
b
n
1-
de
w
an
rs
a-
er
te
de
en
fa
de
e-
n-
en
en
Inmiddels is ook bekend geworden
dat president Nixon drie dagen na
het gesprek met John Dean op 15
april het ministerie van Justitie op
belde en daar sprak met Henry Pe
tersen, het hoofd van de afdeling
strafzaken. Nixon vertelde Petersen
dat Dean hem had gezegd dat hij van
plan was zijn medewerking te verle
nen aan het onderzoek van het mi
nisterie naar de Watergate-affaire. En
dat hij immuniteit van strafvervol
ging hoopte te krijgen.
„Van dat gesprejc heb ik een band
opname”, zei president Nixon tegen
Petersen, „en als je wilt, kun je
ernaar luisteren”. Petersen wees dat
aanbod echter van de hand, maar
later op de dag kwam Nixon niette
min om onopgehelderde redenen op
dat aanbod terug met de mededeling
Jakir bevindt zich in de stad Rjasan
200 km ten zuiden van Moskou en
Krasin in een andere provinciestad. Bei
den mogen niet naar Moskou terugke
ren.
Jakir en Krasin bekenden schuld op
het proces tegen hen in Moskou. De toch
al relatief milde straf die zij kregen,
werd later door het Hooggerechtshof
van de Russische federale republiek met
ruim de helft verminderd.
Wat de regering-Brandt volgens
het Westduitse persbureau DPA be
gin volgende week op de EEG-
ministerraad in Brussel in elk geval
Verder blijkt dat begin dit jaar
tenminste 48 andere geluidsbanden op
last van een Witte-Huisfunctionaris,
Stephen Bull, uit de kluis werden
gehaald en nooit werden terugge
bracht. Volgens andere berichten zou
een groot aantal van deze banden
zich in de particuliere vertrekken van
de president in het Witte Huis bevin
den.
RABAT (AFP) In de Marokkaanse
stad Kenitra zijn gisteren 15 van de 16
personen gefusilleerd die twee maanden
geleden waren terdoodveroordeeld. De
zestiende veroordeelde is nog niet te
rechtgesteld omdat hij bjj nog een ande
re zaak betrokken zou zijn.
Volgens het Libanese dagblad „Al Li-
wa” hebben Irak en Syrië geweigerd de
Amerikaanse minister te ontvangen. Irak
zou niet met Kissinger willen spreken
omdat het weigert de VN-resolutie over
het Midden-Oosten te aanvaarden. Syrië
wil Kissinger niet ontmoeten met het
oog op de „Amerikaanse houding ten
opzichte van de Arabische landen”. Syrië
wil volgens betrouwbare kringen in Da
mascus wel deelnemen aan een Arabi-
sch-Israelische vredesconferentie.
DEN HAAG. (ANP). Minister
Gaay Fortman van Binnenlandse Zaken
gaat voorshands niet over tot het benoe
men van leden van de CPN tot burge
meester. Hij heeft dat gistermiddag in
de Tweede Kamer gezegd tijdens het
voortgezet begrotingsdebat.
Het vorige record was in september.
In die maand werd aan 3650 joden
toestemming tot emigratie naar Israël
verleend. Het aantal dat in de eerste
tien maanden van dit jaar die toestem
ming heeft gekregen is daarmee op
28.000 gekomen, tegen 32.000 in geheel
1973.
MOSKOU (AFP) De Sovjetrussi-
sche autoriteiten hebben in oktober een
record aantal joden 4200 personen
toestemming gegeven naar Israël te emi
greren, zo is gisteren uit diplomatieke
bron in Moskou vernomen.
Een van de Witte-Huisgeluidstech-
nici, Raymond Zumwalt, verklaarde
in een ondervraging door een van de
advocaten van de staf van de ontsla
gen speciale aanklager Archibald
Cox, dat de desbetreffende band uit
de kluis werd gehaald op het tijdstip
dat Haldeman de beschikking kreeg
over andere geluidsopnamen.
WASHINGTON. (Reuter en DPA)
President Nixon heeft de Republikeinse
senator William Saxbe van Ohio gisteren
benoemd tot minister van Justitie en de
uitverkiezing van Leon Jaworski, een
advocaat uit Texas, tot speciale onder
zoeker van de Watergate-zaak goedge
keurd.
De benoeming van de 57-jarige Willi
am B. Saxbe, die persoonlijk door Nixon
bekend werd gemaakt moet nog door de
Senaat worden goedgekeurd. Saxbe
wordt in Nixons regering na John Mit
chell, Richard Kleindienst en Elliot Ri
chardson de vierde minister van Justitie.
Hij staat bekend als een betrekkelijk
onafhankelijke Republikein, die zich in
het verleden kritisch heeft uitgelaten
over de door Nixon gevoerde politiek.
en daar zijn ze al gestegen). De literprij-
zen voor huisbrandolie gaan met 1 a 1,40
mark omhoog.
In Bonn wordt bovendien gespeculeerd
over noodmaatregelen van de regering.
Haar energieprogramma voorziet in het
indienen van een wetsontwerp, waarin
ze wordt gemachtigd de produktie en de
verkoop van olieprodukten in de hand te
nemen. Dat wetsontwerp mag alleen bij
een ernstige verzorgingscrisis worden in
gediend. Omdat het Libische dreigement
bijna tot solidarisering met Nederland
dwingt, zouden voorgeschreven zuinig
heid en een autoloze zondag ook in de
Bondsrepubliek tot de mogelijkheden
voor de naaste toekomst zijn gaan beho
ren.
De 16 werden op 30 augustus door een
militaire rechtbank in Kenitra gevonnist
tijdens een massaproces tegen 157 be
klaagden, allen leden of sympathisanten
van de oppositiepartij Union Nationale
des Forces Populaires. Zij zouden be
trokken zijn geweest bij de bloedige
opstand in het voorjaar in het Atlasge
bergte van „Marokkaanse verraders in
Libische loondienst”. 87 van de 157 be
klaagden werden veroordeeld, het me
rendeel tot jarenlange gevangenisstraf
fen.
Deze gegevens zijn van belang, om
dat Fred Buzhardt, een van de advo
caten van het Witte Huis, gisteren
voor de rechtbank verklaarde dat
men pas twee weken geleden tot de
ontdekking was gekomen dat er twee
geluidsbanden weg waren. Vraag: als
een van de banden al in april zoek
was, of niet bestond, waarom zegt bet
Witte Huis dan nu dat het pas twee
weken geleden tot die ontdekking
kwam?
De Gaay
Zaken is
MOSKOU (DPA) Pjotr Jakir en
Viktor Krasin, twee voormalige tegen
standers van de Sovjetpolitiek die op 2
september elk tot drie jaar gevangenis
straf en drie jaar verbanning werden
veroordeeld, zijn op vrije voeten gesteld,
zo is gisteren in kringen van Moskouse
dissidenten vernomen.
Ondanks Israëlische berichten over
een drietal bestandsschendingen gisteren
is er opnieuw een ontmoeting geweest
tussen hoge Egyptische en Israëlische
officieren. Gesproken werd over de pro
blemen rond de krijgsgevangenen en de
bevoorrading van de burgerbevolking
van het omsingelde Suez.
Wel pleitte mevrouw Meir voor ver
plaatsing van grote aantallen Israëlische
en Egyptische soldaten in de gevechtszo
ne van Suez om de bestandslijn over
zichtelijker te maken en het bestand
meer gestalte te geven. Ze wilde
niet nader ingaan op dit voorstel, ook
niet op de vraag of dit het einde zou
betekenen van de omsingeling door Is
raëlische troepen van het derde Egypti
sche legerkorps op de oostelijke oever
van het Suezkanaal.
Buzhardt stelde namens het Witte
Huis verder voor een federale rechter
te laten luisteren naar de Watergate-
bandopnamen van Nixon die volgens
hem dan kan horen dat het gesprek
met Dean nooit werd opgenomen. Hij
beval ook aan dat de resterende ge
heime band-electronische deskundi
gen vast zouden mogen stellen dat de
resterende geheime bandjes „volledig
zijn en dat er niet op enigerlei wijze
mee is geknoeid”. „Tijdens de ont
moeting Nixon-Dean was de band op
het apparaat vol,” zo zei Buzhardt,
„en het gesprek tussen Mitchell en
Nixon vond plaats in een ruimte
waar geen microfoons stonden opge
steld”.
(Van onze parlementsredactie)
DEN HAAG (ANP). Minister Van
Agt (Justitie) vindt de veronderstelling
onjuist als zou het (gelijktijdig) optreden
van de politie in een aantai woonwagen
kampen in Noord-Brabant een „razzia”
zijn geweest. Er was hier sprake van
een gerichte opsporingsactie, waarbij
overeenkomstig de geldende bepalingen
is gehandeld.
Het verzoek van de Tweede-Kamerle-
den Roethof, Van Ooijen en De Vries
(allen PvdA) om voortaan dergelijke ac
ties achterwege te laten, wijst de minis
ter af. „De opsporing van daders van
misdrijven dient, ook indien die tot min
derheidsgroepen zouden behoren, door
gang te kunnen vinden”, aldus de minis
ter.
In antwoord op vragen van deze Ka
merleden zegt de minster, dat tegen alle
bewoners van de betrokken kampen in
Oirschot, Hapert en op een dépendance
van het grote kamp in Eindhoven „een
redelijk vermoeden van schuld, hetzij
wegens heling, hetzij wegens medeplich
tigheid aan heling of aan een vermogens
delict voorhanden was”.
Tot een gerichte opsporingsactie in
deze kampen werd overgegaan, aldus het
antwoord, gezien de ervaring die men
bij het optreden in woonwagenkampen
heeft en het feit, dat reeds herhaaldelijk
bij aanhouding ernstig verzet was ge
pleegd.
wil doen, is aandringen op een soli
dair optreden van alle EEG-landen
in deze kwestie. De Arabieren zou
duidelijk gemaakt moeten worden
dat de negen landen zich alle ge
troffen voelen door de boycot, een
houding waar Bonn des te meer
behoefte aan moet hebben, nu het
zelf ook al met „straf” wordt be
dreigd.
De Libische ambassadeur had in een
interview vooral gereageerd op een aan
sporing van CDU-oppositieleider Karl
Carstens aan de regering-Brandt om de
EEG-partner Nederland onmiddellijk te
ondersteunen. De regering wilde echter
aanvankelijk een afwachtende houding
aannemen. Concreet had de Libische di-
(Van onze redacteur in Bonn)
BONN. Libië dreigt nu ook de
Bondsrepubliek met een olieboycot. De
Westduitsers betrekken een kwart van
hun ruwe olie uit dat land. Algemeen
bekend is tot dusver alleen de waar
schuwing van de Libische ambassadeur
in Bonn over solidarisering met Neder
land. Naar verluidt heeft Libië echter
ook van de Bondsrepubliek geëist dat zij
uiterlijk volgende week dinsdag officieel
en duidelijk stelling neemt in het Arabi -
sch-Israëlische conflict.
Over de houding van de Palestijnse
organisatie bestaat nog onzekerheid. Er
zouden binnen hun rijen verdeeldheid
bestaan over het deelnemen aan een
vredesconferentie. De Palestij nen zouden
onder druk staan van de Sovjet-Unie en
enkele Arabische landen om wel mee te
doen en een eensgezind standpunt in te
nemen. Bij het overleg daarover in Bei
roet heeft een van de organisaties, het
(Marxistische) Volksfront voor de Be-
vrijding van Palestina van George Ha-
basj al geweigerd over compromisoplos
singen te praten. Het Democratisch
Volksfront voor de Bevrijding van Pa
lestina is wel voor deelneming aan een
vredesconferentie.
SCHIPHOL (ANP). Na de medede
ling van dinsdag over de geleidelijke
hervatting van de diensten naar het
Midden-Oosten, heeft de KLM gisteren
bekend gemaakt, dat zij volgende week
vermoedelijk alle diensten zal gaan her
vatten, dus ook op Israel, Syrië en
Jordanië. Gehoopt wordt, dat reeds van
af maandag de normale dienstregeling
zal kunnen worden uitgevoerd.
Dinsdag hervatte de KLM na een
onderbreking van enkele weken haar
vluchten op Cairo en Bagdad.
Johnson, staat bekend als een conserva
tieve Democraat, die zich steeds heeft
opgeworpen als een sterke voorstander
van „recht en orde”. Hij heeft als advi
seur gezeten in de commissie-Warren,
die indertijd een onderzoek heeft inge
steld naar de moord op John Kennedy.
Bork zei dat Jaworski ook de be
voegdheid zal hebben om juridische
stappen tegen de president te onderne
men om bepaalde officiële stukken te
krijgen. Behalve in de Watergate-zaak
zelf heeft Jaworski volkomen vrije hand
bij het onderzoeken van andere beschul
digingen inzake politieke corruptie, zei
Bork.
dent heeft, aldus Bork, toegezegd dat de
nieuwe officier van Justitie niet zoals
met Cox is gebeurd de laan zal worden
uitgestuurd zonder dat het Congres dit
goedkeurt.
Jaworski, die een goede vriend was
de vroegere president Lyndon B.
ingesloten derde Egyptische leger en
Cairo. Deze corridor, die onder VN-
toezicht zou worden geplaatst, moet de
bevoorrading van deze troepen mogelijk
maken, zo maakte Washington bekend.
Een dergeljjke formule zou een belang
rijke stap vooruit kunnen ztfn by de
oplossing van de onoverzichtelijke situa
tie langs de bestandslijnen, zo meent het
State Department. Het is niet bekend
hoe premier Meir en minister Fahmy op
dit voorstel hebben gereageerd.
Ondanks de Egyptische eis tot terug
trekking zei mevrouw Meir weer
zonder uit te weiden dat zij „optimis
tischer gestemd was over de kwestie van
de krijgsgevangenen nu ik vandaag met
president Nixon heb gesproken”. Nixon
zelf heeft het gesprek met mevrouw
Meir, evenals het onderhoud met de
Egyptische minister van Buitenlandse
Zaken Fahmy „zeer constructief” ge
noemd.
Op de vraag waarom ze ze plotseling
naar Washington gekomen was ant
woordde mevrouw Meir: „Alleen om te
verifiëren dat geen druk wordt uitgeoe
fend”.
DEN HAAG. Minister
Fortman van Binnenlandse
woedend op de Tweede-Kamerfractie
van de KVP. Met een driftig gebaar
smeet de bewindsman gisteravond zijn
papieren op de regeringstafel in de
Tweede Kamer, nadat hij de Kamer
dringend ontraden had een motie van de
KVP te steunen, waarin verklaard wordt
dat de benoeming van de PvdA’er Van
der Lee als burgemeester van Eindhoven
onjuist was. Over de motie wordt vol
gende week gestemd.
De KVP’er Fievez had de minister
eerder verweten dat het hem bij deze
benoeming aan wijsheid heeft ontbro
ken.
Voor de vervulling van het vakante
burgermeesterschap in Eindhoven blijkt
geen enkele sollicitatie te zijn binnenge
komen. Evenmin werd door derden de
aandacht op een bepaalde persoon ge
vestigd, aldus de minister.
De gemeenteraad van de lichtstad wil
de bovendien geen profiel van een kan
didaat opstellen. Een gesprek hierover
met de commissaris der koningin had,
naar het oordeel van beide partijen, een
onbevredigend verloop.
Nadat Nixon vorig jaar december op
dracht had gegeven Noord-Vietnam te
bombarderen zei Saxbe, dat de president
waarschijnlijk zijn verstand had verlo
ren. Voordat hij in 1968 senator werd,
was hij tien jaar lang officier van
Justitie in zijn geboortestaat Ohio.
Tegelijkertijd maakte de tijdelijke mi
nister van Justitie, Robert Bork, bekend
dat de 68-jarige advocaat Leon Jaworski
uit Houston (Texas) was benoemd tot de
bijzondere officier van Justitie in de
Watergate-zaak
Bork verzekerde dat de opvolger van
de op 20 oktober in deze functie ontsla
gen Archibald Cox alle vrijheid van
handelen en volledige onafhankelijkheid
bij zijn onderzoek zal hebben. De presi-
In de Arabische pers wordt veel aan
dacht besteed aan het komende bezoek
van minister Kissinger die op zijn reis
naar Peking ook Cairo en nog een
aantal Arabische hoofdsteden zal aan
doen.
ss
